Ӗнер Ҫӗмӗрле вӑрманӗнче хӗрарӑм ҫухални пирки пӗлтернӗ. Ӑна шырама упӑшки, ывӑлӗ, ытти ҫынсем кайнӑ. Кайран ҫӑлавҫӑсене те чӗннӗ.
65 ҫулти хӗрарӑм вӑрмана упӑшкипе кайнӑ. Кӑмпа пуҫтарнӑ чухне вӑл урӑх еннелле утнӑ, мӑшӑрӗ – тепӗр еннелле. Малтан хӗрарӑм вӑрмантан хӑй тӗллӗнех тухма тӑрӑшнӑ. Анчах ҫул тупаймассине ӑнлансан тӑванӗсем патне шӑнкӑравланӑ. Вӑл пӗве патӗнче пулнине каланӑ.
Ҫур ҫӗр тӗлне хӗрарӑма тупнӑ. Ӑна вӑрмантан илсе тухсан чей ӗҫтернӗ те киле леҫнӗ. Вӑл самай шӑннӑ. Каҫхине 2 градус ҫеҫ ӑшӑ пулнӑ, хӗрарӑм вара ҫӳхерех тӑхӑннӑ.
Ҫӗмӗрле районӗнче арҫынпа хӗрарӑм кӑмпана кайсан ҫухалнӑ. Вӗсене полици, ҫӑлавҫӑсем, нимеҫӗсем шыранӑ.
Вӗсем вӑрманта ҫухални пирки ӗнер 23 сехет ҫурӑра пӗлтернӗ. 1979 тата 1982 ҫулта ҫуралнӑ арҫынпа хӗрарӑм Ҫӗмӗрле вӑрманӗнче каялла тухмалли ҫула тупайман.
Ҫур ҫӗр иртни 3 сехетре кӑмпаҫӑсене тупнӑ. Вӗсем Речной поселокӗ ҫывӑхӗнче юхӑннӑ пионер уйлӑхӗ патӗнче тупнӑ. Арҫынпа хӗрарӑм ҫӗр каҫас тесе кӑвайт чӗртнӗ. Вӗсем ҫӑлавҫӑсене курсан питӗ савӑннӑ. Ара, ҫав вӑхӑталла шӑпах ҫумӑр ҫума тытӑннӑ.
Владимир облаҫӗнче хӑрушӑ авари пулнӑ. Унта пирӗн ентеш ҫакланнӑ. Ӑна ҫӑлавҫӑсем пулӑшнӑ.
Паян ҫур ҫӗр иртни 52 минутра М-7 ҫулӑн 297-мӗш ҫухрӑмӗнче йывӑр тиевлӗ икӗ машина ҫапӑннӑ. ГАЗель водителӗ Чӑваш Енри ҫын пулнӑ. 46 ҫулти арҫынна арканса пӗтнӗ кабинӑран ҫӑлавҫӑсем кӑларнӑ.
Авари вырӑнӗнче 12 ҫын 4 техника ӗҫленӗ. Ҫав шутра Инкеклӗ лару-тӑру министерствинче ӗҫлекен 7 ҫын, 2 техника пулнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Шпуашкар хулинчи пӗр хӗрарӑм япаласене балконтан пеме тапранса кайнӑ. Пӑтӑрмах ирхи 4 сехет тӗлӗнче пулса иртнӗ.
Хӗрарӑм япаласем пенине ҫӑлавҫӑсене пӗлтерекен пулнӑ. Вӗсем хулари Энгель урамӗнче пурӑнакан хӗрарӑм патне пырса ҫитнӗ. Вӗсем «Умелец» хатӗрпе алӑка уҫса кӗнӗ.
Хӗрарӑм патне ҫӑлавҫӑсем васкавлӑ пулӑшу тухтӑрӗсене чӗнсе илнӗ. Балконтан япаласем перекен хӗрарӑм, ҫынсем шухӑшланӑ тӑрӑх, сывах мар.
Ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Шупашкарта пӗчӗк ача ӑнсӑртран хваттерте питӗрӗнсе ларнӑ. Чӑваш Енри шыравпа ҫӑлав службин ӗҫченӗсем 2 ҫулти пепкене пулӑшма ҫитнӗ.
Ҫӑлавҫӑсем патне шӑнкӑрав каҫхи 7 сехетре ҫитнӗ. Ашшӗ-амӑшӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсен ачи хваттерте ӑнсӑртран питӗрӗнсе ларнӑ, аслисем алӑка хӑйсем тӗллӗн уҫайман.
Ҫӑлавҫӑсем вырӑна ҫитсен «Умелец» наборпа алӑка уҫма пултарнӑ. Ача пӳлӗмре ларнӑ, унпа нимӗн те пулман.
Чӑваш Енре ҫулла виҫӗ уйӑхра 33 ҫын путса вилнӗ. Кун пирки ЧР Инкеклӗ лару-тӑру патшалӑх комитечӗ пӗлтерет.
33 ҫынран виҫҫӗшӗ – ачасем. Ҫак инкексенчен чылайӑшӗ шыва кӗме хатӗрлемен вырӑнсенче пулнӑ. Нумай тӗслӗхре ҫынсем ӳсӗр шыва кӗнӗрен инкек пулнӑ. Ачасем вара ҫумра аслӑ ҫынсем асӑрхаман чухне шыва кӗрсе вилнӗ.
Паян, авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, шыва кӗмелли сезон официаллӑ майпа вӗҫленнӗ. Малашне пляжсенче ҫӑлавҫӑсемпе тухтӑрсем дежурствӑра тӑмӗҫ.
Ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Атӑл юханшывӗнчен, Чермыхыр утрав ҫинчен, ҫӑлавҫӑсем патне шӑнкӑрав ҫитнӗ. Арҫын урине амантнӑ та унтан тухаймасть-мӗн. Ҫапла пӗлтернӗ Республикӑри шыравпа ҫӑлав служби.
2-мӗш ҫӑлав посчӗн дежурнӑй ушкӑнӗ утрав ҫине пӗр тӑхтамасӑр тухса кайнӑ та суранланнӑ, хӑй тӗллӗн утайман арҫынна пулӑшнӑ. Вӗсем ӑна васкавлӑ медпулӑшу тухтӑрӗсене панӑ, лешсем пульницӑна ӑсатнӑ.
Паян кӑнтӑрла 12 сехет тӗлӗнче Шупашкарти пляжра арҫын путса вилнӗ. Кун пирки ҫынсем «Про Город» хаҫата ҫийӗнчех каласа кӑтартнӑ.
Вӗсем каланӑ тӑрӑх, каччӑ хӗре ишме вӗрентнӗ. Унччен те пулман, хӑй шыв айне анса кайнӑ. Вӑл 24 ҫулта пулнӑ.
Каччӑпа хӗр шыва кӗмелли вырӑнтах пулнӑ, вӗсем юраман вырӑналла кӗрсе кайман. Ахӑртнех, вӗсем ишнӗ вырӑнта чӑнкӑ ҫыран, каччӑ тӑрук анса кайнӑ. Пляжри ҫынсем ӑна тупма хӑтланнӑ, анчах усӑсӑр. Ҫӑлавҫӑсем те шырама пуҫланӑ.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗктер поселокӗнче вырнаҫнӑ «Солнечный берег» (чӑв. Хӗвеллӗ ҫыран) санаторире пушар тухнӑ. Унтан 240 ҫынна эвакуацилеме тивнӗ.
Пушар ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, 22 сехет тӗлӗнче алхасма тытӑннӑ. Вут-ҫулӑм бассейнӑн ӗҫ пӳлӗмӗсенчен пӗринче тухнӑ. «Хӗрлӗ автан» стенана тата маччана сиенленӗ.
МЧСӑн Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӑлавҫӑсем ҫитиччен санаторирен 240 ҫынна эвакуациленӗ, никам та шар курман.
12 тӑваткал метр лаптӑк ҫинчи пушара 20 минутра сӳнтернӗ. Инкек сӑлтавне тӗпчевҫӗсем палӑртӗҫ.
Мӑкшӑ Республикинчи заповедникре алхасакан пушара сӳнтерме Чӑваш Енри ҫӑлавҫӑсем те кайнӑ. 80 ҫынран тӑракан аэромобильлӗ ушкӑн тата 13 техника кӳршӗ региона паян ирхине тухса кайнӑ. Ку йыша Шупашкарти, Вӑрмарти, Йӗпреҫри, ытти тӑрӑхри пушарнӑйсем кӗнӗ.
Юлашки даннӑйсене ӗненес тӗк, заповедникре ҫулӑм 850 гектар ҫинче алхасать. Сӑмах май, Чӑваш Енри ҫӑлавҫӑсем 2010 ҫулта та Чулхула облаҫне вӑрман сӳнтерме кайнӑ. 2011 ҫулта Тутарстанра «Пӑлхар» теплоход путнӑ вырӑнта ӗҫленӗ. 2013 ҫулта вара Хабаровск крайӗнче ейӳпе кӗрешнӗ.
-4.7 °C