Чӑваш мӑчаварӗсенчен пӗри — Никифор Наумов — ӗнер, авӑнӑн 7-мӗшӗнче, ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ.
Наумов Никифор Егорович 1936 ҫулхи нарӑсӑн 12-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫатракасси ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш халӑхӗ ӑна ытларах енӗпе чӑваш йӑли-йӗркисене управҫи пек пӗлет. Вӑлах «Халӑх ҫӳпҫинчен» кӗнеке авторӗ.
1959 ҫулта вӑл Йошкар-Олари вӑрман техникин институтӗнче пӗлӳ илнӗ. Инженер-строитель пулса ӗҫленӗ, Сӑра вӗретнин историйӗн музейӗнче ӑслӑлӑх ӗҫченӗнче тӑрӑшнӑ. Пурӗ вӑл 5 кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ.
Никифор Наумовпа ыран, авӑнӑн 9-мӗшӗнче 10 сехетре сывпуллашӗҫ. Сывпуллашу Шупашкарти Мускав проспектӗнчи 9-мӗш ҫуртра иртӗ (Республика пульницинчи ритуал служби пулас).
Ӗнер ҫанталӑк сасартӑк улшӑнчӗ. Шартарса пӑхакан хӗвел ҫухалчӗ те, шарласа ҫумӑр ҫума пуҫларӗ. Ҫавӑнпа пӗрлех усал хыпар ҫитрӗ: Михаил Константинович Волков куҫне хупнӑ иккен.
Пӗр ӳстермесӗрех ун пирки ҫапла калама пулать: ҫутта кӑларакан. Унӑн пӗтӗм ӗмӗрӗ ҫутӗҫӗнче иртрӗ. Малтан Михаил Константинович ачасене тӑван чӗлхене тата вырӑс чӗлхине вӗрентнӗ, шкул директорӗнче тата роно инспекторӗнче вӑй хунӑ. Унтан чӗрӗк ӗмӗр хушши Раҫҫей Федерацийӗн ҫутӗҫ министерствин наци шкулӗсен ӑслӑлӑх тӗпчев институчӗн Чӑваш лабораторийӗнче ӗҫлерӗ. Вунпилӗк ҫула яхӑн ҫак учреждение ӑнӑҫлӑ ертсе пычӗ, ӑна «лаборатори» статусӗнчен «филиал» шайне ҫитерчӗ. Пӗччен тата ытти авторсемпе нумай-нумай вӗренӳ кӗнеки тата вӗрентӳ программи хатӗрлесе пачӗ. Вӗсен йышӗнче: «Чӑваш букварӗ», чӑваш шкулӗнчи I-IV классенче вӗренмелли «Вырӑс чӗлхи учебникӗ», букварь умӗнхи вӗрентӳ кӗнеки, букварь хыҫҫӑнхи «Тӑван чӗлхе», «Чӑваш чӗлхине иккӗмӗшле е ютла вӗрентессин меслетлӗхӗ».
Тӗрлӗ шайри пуҫлӑхсене унпа хутшӑнма ҫӑмӑл пулман. Никамран та шикленсе тӑмастчӗ, сӑмахне тӳррӗн калатчӗ, тӑван чӗлхене тата йӑлана кӗнӗ орфографие ҫине тӑрса хӳтӗлетчӗ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Чӑваш Ен республикӑна 10 ҫула яхӑн ертсе пынӑ Михаил Игнатьевпа сывпуллашнӑ. Ӑна Шупашкарти Богдан Хмельницкий урамӗнчи масарта пытарнӑ.
Михаил Васильевичпа сывпуллашма республикӑн тӗп хулинчи «Шупашкар-Арена» пӑр керменне пуҫтарӑннӑ. Михаил Игнатьева юлашки ҫула ӑсатма республикӑн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев, правительство пайташӗсем, хуласемпе районсен администрацийӗсенче ӗҫлекенсем, республикӑра пурӑнакансем пуҫтарӑннӑ. Михаил Игнатьева КПСС оЧӑваш обкомӗн пӗрремӗш секретарӗн вил тӑприпе юнашар пытарнӑ.
Михаил Игнатьев чӗре чирне пула пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Кӑшӑлвирус тесе хӑшӗсем сӑмах сарни ҫирӗпленмен – ҫавна ятарлӑ анализ кӑтартнӑ.
...Мӗнех, йывӑр тӑпру ҫӑмӑл пултӑр, Михаил Васильевич...
Чӑваш Ен Элтеперӗ пулса 2010 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 29-мӗшӗнчен пуҫласа 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 29-мӗшӗччен ӗҫленӗ Михаил Игнатьева вырсарникун, ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, юлашки ҫула ӑсатӗҫ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче хыпарланӑ тӑрӑх, Михаил Игнатьев чылай вӑхӑт чирленӗ хыҫҫӑн вилсе кайнӑ. Вӑл кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 58 ҫул тултарнӑ. Михаил Игнатьев спортпа туслӑ пулнине чылайӑшӗ пӗлет.
Республика ертӳҫи пулнӑ ҫынпа Шупашкарти Чапаев урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра (унта «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗ вырнаҫнӑ) ирхи 9 сехетрен пуҫласа 12 сехетчен сывпуллашӗҫ. Ҫак йӗркесен авторӗ илтнӗ тӑрӑх, Михаил Игнатьева Шупашкарта пытарӗҫ, анчах ку хыпара официаллӑ ҫӑлкуҫсем ҫирӗплетнине хальлӗхе асӑрхамарӑмӑр.
Михаил Игнатьева юлашки ҫула тивӗҫлипе ӑсатма республика шайӗнче правительство комиссийӗ йӗркеленӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьев Питӗрти лайӑх клиникӑсенчен пӗринче сипленни паллӑ. Ҫакӑн пирки ТАСС информаци агентстви пӗлтернӗ.
Михаил Игнатьев Питӗр хулинчи Алмазов ячӗллӗ Наци медицина тӗпчев центрӗнче выртнӑ. Центрӑн тӗп врачӗн ҫумӗ Раиса Конашкова журналистсене пӗлтернӗ тӑрӑх, 2019 ҫулта Михаил Игнатьева темиҫе хутчен те тухтӑр пулӑшӑвӗ кирлӗ пулса тухнӑ. 2020 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче ӑна центра илсе пынӑ. Ун чухне вӑл хӑйне йывӑр туйнӑ.
«Анлӑ инфаркт хыҫҫӑн чӗре чирӗ аталанма пуҫланӑ. Шалти органсен ӗҫне те ҫавӑ витӗм кӳнӗ», — каласа кӑтартнӑ Конашкова ТАСС информаци агентствине.
Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Михаил Игнатьева ӳпки икӗ енӗпе шыҫнӑран Питӗрти пульницӑна вырттарнӑ.
Чӑваш Ен Республикин Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьева юлашки ҫула ӑсатма Правительство комиссийӗ йӗркеленӗ. Ҫак йышӑнӑва республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хушнипе тунӑ.
Аса илтерер: Михаил Васильевич, ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ. Вӑл Питӗрти пульницӑра сипленни паллӑ.
Михаил Игнатьев вилнине Олег Николаев хурлӑхлӑ хыпар тесе каланӑ. Вӑл тӑванӗсемпе тата ҫывӑх ҫыннисемпе чунтан хурланнине пӗлтернӗ. «Ҫывӑх ҫын вилни чуна яланах ыраттарать тата кӗтменлӗх», — тенӗ вӑл.
Чӑн та, ҫывӑх ҫын кирек миҫере пурнӑҫран уйрӑлсан та калама ҫук хуйхӑ. Вӑйпитти вилнине йышӑнма пушшех те йывӑр. Михаил Игнатьев 58 ҫулта пулнӑ.
Ҫак самантра питех те хурлӑхлӑ хыпар илтрӗмӗр. Чӑваш Ен Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьев вилнӗ. Ку усал хыпара тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче вуласа пӗлтӗмӗр.
Михаил Васильевич юлашки вӑхӑтра Питӗрти пульницӑсенчен пӗринче сипленнине хыпарланӑччӗ. Федераци МИХӗсенчен пӗри, «РИА Новости», Михаил Игнатьевӑн ӳпки икӗ енлӗн шыҫнине, пӗлтернӗ. Вӑл чӗре чирӗпе те аптӑранӑ.
Шупашкар районӗнчи Тӑманакасси (халӗ вӑл ял Кӗҫӗн Турханӑн пӗр урамӗ шутланать) ялӗнче 1962-мӗш ҫулхи кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. Вырӑнти хуҫалӑхри бригадир та пулнӑ вӑл, «Прогресс» хуҫалӑх председателӗнче, Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗнче, ял хуҫалӑх министрӗнче тӑрӑшрӗ, Чӑваш Ен Элтеперӗ пулчӗ.
Мӗнех, йывӑр тӑпри ҫӑмӑл пултӑр...
Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Евгений Никонов вилнӗ. Хурлӑхлӑ хыпара республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ӗнер Инстаграмра ҫырнӑ.
Евгений Никонов 73 ҫула ярса пуснӑ. Олег Николаев унӑн тӑванӗсемпе тата ҫывӑх ҫыннисемпе хурланнине пӗлтернӗ.
«Эпӗ хам ӑна палланӑ, унпа тӗрлӗ темӑпа кӑмӑлтан калаҫнӑ.
Шухӑшне итлекен, ӗҫӗсене хӗрӳ сӳтсе явакан журналистсен шутӗнче пулнӑ Евгений Николаевич. Арменире ҫӗр чӗтреннине ҫутатнӑ, хӗрӳ вырӑнсенче ӗҫленӗ, Воркутари шахтерсен забастовки пирки ҫырнӑ. Евгений Николаевич чылай ҫул Патшалӑх телерадиовӗн Чӑваш Енри корреспонденчӗ пулнӑ. Чӑваш Ен ҫутҫанталӑкӗпе культурипе ҫинчен теҫетке ҫурӑ документлӑ фильм ӳкернӗ», – тесе палӑртнӑ Олег Николаев.
РСФСР тата Чӑваш АССР культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Анатолий Большаков ӗмӗрлӗхе куҫне хупнӑ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче вилнӗ.
Анатолий Кузьмич 1938 ҫулхи пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Иккӗмӗш Ирҫе ялӗнче ҫуралнӑ. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ ҫумӗнчи актер студийӗнче вӗреннӗ. 1957 ҫулта ҫав театра артист пулса ӗҫе вырнаҫнӑ, ҫав вӑхӑтрах режиссер пулӑшуҫинче тӑрӑшнӑ, каярах ӑна труппа заведующине куҫарнӑ.
Анатолий Большаков радио- тата телеспектакльсенче ӳкерӗннӗ. Вӑл тӑлмачӑ пулнипе те паллӑ. Федерико Гарсии Лоркӑн «Юнлӑ туй», «Арҫынсӑр хӗрарӑм», Виктора Розовӑн «Хир сысни», Бориса Дроздӑн «Авланатӑп эпӗ, авланатӑп», Эмилиь Брагинскийӑн «Тӗлӗнтермӗш хӗрарӑм», Алексея Поповӑн «Телейлисем», «Юратура — телей» тата ытти ӗҫсене чӑвашла куҫарнӑ. Анатолий Кузьмич 10 ытла пьеса авторӗ. Ҫав шутра — «Ах, юрату, юрату», «Ан кай», «Хӑп-хап».
Ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче йывӑр чире пула РСФСР тава тивӗҫлӗ тренерӗ, республика категориллӗ тӳре, чӑвашсен Красноярскри наципе культурӑпа автономийӗн хастар пайтаҫи Виктор Альгинов пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсем Виктор Николаевича хисепленӗ, вӑл вилнӗшӗн хурланнине пӗлтернӗ.
Виктор Альгинов 1948 ҫулхи пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Сахалин облаҫӗнче ҫуралнӑ. Красноярск крайӗнче 1962 ҫулта тӗпленнӗ. Ҫав ҫулах кӗрешме пуҫланӑ. 63 килограмчченхи виҫере ӑмӑртнӑ. 1976 ҫулта Красноярскри патшалӑх педагогика институтӗнчи физкультура факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. 1971 ҫултанпа тренер пулса ӗҫленӗ, СССР тата Раҫҫей спорт маҫтӑрӗсене 40 ытла хатӗрленӗ. Олимп ваййисен бронза призёрӗ С. Карамчаков та чӑвашсен тусӗн вӗренекенӗ пулнӑ. 1996 ҫулта «Ҫулталӑк учителӗ» пӗтӗм Раҫҫейри конкурс лауреачӗ пулнӑ.
-13.7 °C