Шупашкартан ҫитес ҫул ҫӗнӗ авиарейссем уҫӑлас шанчӑк питех те пысӑк. А.Г. Николаев ячӗллӗ аэропортра пӗлтернӗ тӑрӑх, Росавиаци патшалӑх субсидилекен авиамаршрутсен списокне пичетленӗ. 266 маршрут шутӗнче Шупашкартан ытти хулана каякан 4 авиарейс та пур. Вӑл хуласем ҫаксем: Краснодар, Екатеринбург, Минеральные Воды тата Ҫӗнӗ Уренгой.
Ҫӗнӗ маршрутсене уҫас тӗллевпе аэопорт самай ӗҫ калаҫу ирттернине ӗнентерет. Ҫав шутпа авиакомпанисемпе, республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствипе, республикӑн Элтеперӗпе темиҫе те калаҫнӑ.
«ИрАэро» авиакомпани Краснодар, Минеральные Воды тата Ҫӗнӗ Уренгой хулисене Шупашкар ҫыннисене ҫулталӑкӗпех турттарма хатӗр. «Руслайн» авиакомпани Екатеринбурга ҫулла вӗҫме килӗшнӗ.
Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн Шупашкарти общество транспортӗнче хаксене ӳстерме пултараҫҫӗ. Ку ыйтӑва паян хула администрацийӗнче иртнӗ канашлура сӳтсе явнӑ.
Хаксене юлашки хут пӗлтӗрхи авӑн уйӑхн 1-мӗшӗнче хӑпартнӑ. Аллӑн тӳлемесен троллейбусри хак халӗ 20 тенкӗ тӑрать, автобусри — 21 тенкӗ. Аллӑн укҫа кӑларса тыттарсан хак 22 тата 25 тенке ларать.
Троллейбуссем те, автобуссем те тӑкак тӳсеҫҫӗ-мӗн. Шупашкарти троллейбус управленийӗн пуҫлӑхӗ Андрей Васильев троллейбус хакне 20 тенкӗрен 22 тенке (аллӑн укҫа тӳлемесен) тата 22 тенкӗрен 26 тенке (аллӑн укҫа тыттарсан) ҫитерме сӗннӗ.
Паян 13 сехет те 45 минутра Шӑмӑршӑ районӗнчи Виҫпӳрт Шӑмӑршӑ ялӗ ҫывӑхӗне хӑрушӑ авари пулнӑ. Унта пӗчӗк ачан пурнӑҫӗ татӑлнӑ.
ЧР ШӖМӗ малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, «Фиат» рулӗ умӗнче Шӑмӑршӑ районӗнче пурӑнакан 24 ҫулти хӗрарӑм пулнӑ. Вӑл руле итлеттереймен, транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та «Приорӑпа» ҫапӑннӑ.
Хӗрарӑмӑн 3 ҫулти ывӑлӗ ятарлӑ ларкӑчра ларнӑ-ха, анчах вӑл ӑна пиҫиххипе ҫаклатман. Машинӑсем ҫапӑнсан ача салонран тухса ӳкнӗ. Шел те, пульницӑна илсе кайнӑ чухне арҫын ача вилнӗ.
«Приорӑра» пулнӑ водительпе пассажира тухтӑрсен пулӑшӑвӗ кирлӗ пулнӑ.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, каҫхи пилӗк сехет тӗлӗнче Етӗрне районӗнче ҫӑмӑл машина фурӑпа ҫапӑннӑ.
Инкек «М-7» федераци ҫулӗн 580-мӗш километрӗнче пулнӑ. «Хендай-Крета» автомобиль рулӗ умӗнче 62 ҫулти хӗрарӑм пулнӑ. Вӑл тепӗр машинӑран иртсе кайма юраман вырӑнта ҫул-йӗр правилине пӑснӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Хирӗҫ ҫул ҫине сиксе тухнӑ ҫӑмӑл машина малтан цистернӑллӑ «МАН» автомобильпе ҫапӑннӑ, унтан – «Хино-Рейнджер» автомобильпе. Йывӑр сурансене пула хӗрарӑм инкек вырӑнӗнчех вилсе кайнӑ. Груз турттаракан машинӑсен водителӗсене тӗрӗсленӗ те, вӗсем урах пулни палӑрнӑ.
Шупашкарта тепӗр троллейбус маршрутне улӑштарасшӑн. Тӗрӗсрех каласан, ӑна тӑсасшӑн.
Сӑмах 14-мӗш троллейбус пирки пырать. Аса илтерер: унччен вӑл Университет патӗнчен вокзала ҫити ҫеҫ ҫитетчӗ. Кайран ӑна Ленин Комсомолӗн урамӗпе ячӗҫ.
Тунтикун 14-мӗш троллейбуса Хӗвеллӗ бульвара ҫити ярассине сӳтсе явӗҫ. Троллейбуссен шучӗ малтанхи пекех юлӗ – 14 транспорт. Ҫын нумай ҫӳрекен вӑхӑтра интервал 9-10 минутран 8-9 минута ҫитмелле.
Ҫулта-йӗрте асӑрханса ҫӳремелли каламасӑрах паллӑ. Ку вӑл водительсене ҫеҫ мар, ҫуран ҫӳрекенсене те пырса тивет. Общество транспортне ларсан пирӗн пурнӑҫӑмӑр водительтен килет тесен те пысӑк йӑнӑш пулас ҫук.
Руль умӗнчи ҫыннӑн телефонпа калаҫса пыма юрамасть. Телефона та тытмалла, руле те. Кун пек чухне тимлӗ пулма йывӑр. Питех пуплес килсен ятарлӑ гарнитурпа усӑ курмалла. Пассажирсене турттаракан водительсенчен пӗри йӗркене пӑхӑнас темен — ҫулпа пынӑ чухне телефонпа калаҫнӑ. Ҫавна ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекторӗсем асӑрханӑ. Водителе явап тытарнӑ.
Шупашкара Питӗртен килекен самолет чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Мускаври Внуково аэропортӗнче анса ларнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: самолетӑн топливо системи таса мар пулнӑ.
Паян эпир асӑннӑ лайнерӑн пилочӗ Алексей Николаев ку историе хӑйӗн страницинче комментариленине асӑрхарӑмӑр. Инкеклӗ лару-тӑру пулнӑ тенипе пилот килӗшмест. Пысӑках мар техника сӑлтавӗ ҫеҫ, вӑл кӑлтӑкпа Хабаровска та ҫитме пулатчӗ тесе палӑртнӑ. Шупашкарта вӑл кӑлтӑка пӗтерме пултаракан специалистсем ҫук тенӗ. Ҫавӑнпа вӑл компанипе ҫыхӑнса никӗс аэропортра анса ларма йышӑннӑ. Самолета ылмаштарма 40 минут ҫеҫ иртнӗ.
Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче пуйӑспа инҫе ҫула кайса килес текенсем валли ырӑ хыпар пӗлтерер. «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» предприятин пассажирсене турттаракан компанийӗ билетсене йӳнӗрех хакпа сутассине пӗтерет. Анчах патне ҫитсен туянмалла мар, халех илсе хумалла.
Билетсене йӳнӗрех хакпа чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗччен сутаҫҫӗ. Каялла килмелли билетӑн хакне 30 процент йӳнӗрехпе туянас тесен билетсене кайма та, килме те харӑс илсе хумалла. Йӳнӗрех хакпа илнӗ билетсемпе чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗ таран ҫула тухма май килӗ.
Ҫӗнӗ Шупашарпа Шупашкар хушшинче автобус ярӗҫ-и? ЧР Элтеперӗ «Грни» хаҫата панӑ интервьюра икӗ хула хушшинче вӑхӑтлӑх маршрут – автобус – ярассине пӗлтернӗ.
Аса илтерер: унччен Шупашкартан Ҫӗнӗ Шупашкара 100-мӗш троллейбус ҫӳретчӗ. Анчах транспорт шучӗ сахал пулнӑран ӑна нумай вӑхӑт кӗтме тивнӗ. Маршрута ҫӗнӗрен ярӗҫ-и? Олег Николаев каланӑ тӑрӑх, маршрут йӗркеллӗ ӗҫлетӗр тесен 15 троллейбусран кая мар ямалла. Кӗҫех республикӑна 68 ҫӗнӗ троллейбус килмелле, тен, пӗр пайне шӑпах ҫак маршрутпа ярӗҫ. Анчах хальлӗхе ку татӑклӑ хурав мар-ха. Тӳре-шара лару-тӑрӑва тишкерӗ.
Элтепер икӗ хула хушшинче ҫӳрекен 3-4 маршрутпа автобуссем яма шантарнӑ.
Питӗр хулинчен Шупашкара килекен самолет юсавсӑр пулнӑ. Ҫакӑ вӑл сывлӑша ҫӗкленсен палӑрнӑ. Самолет юсавсӑррине пӗлсен пилотсем Мускаври Внуковӑра анса ларма йышӑннӑ. Ку хыпара «РЕН ТВ» телеканал ӗнер, чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, пӗлтернӗ.
Пӑтӑрмахӑн сӑлтавӗ – техника юсавсӑрлӑхӗ. Самолетӑн топливо системи таса мар пулнӑ.
Лайнерта 140 пассажир тата экипаж членӗсем пулнӑ. Ҫынсем суранланни пирки пӗлтермен.
Чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Мускаври Шереметьевӑра груз турттаракан самолет кӗтмен ҫӗртен анса ларнӑ. «Шанхай — Майн ҫӗрӗ ҫинчи Франкфурт» маршрутпа груз турттараканскерӗн датчикӗ борт юсавсӑрри пирки систернӗ.
-1.7 °C