Ӗнер Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗпе радиокомпанин пуҫлӑхне суйланӑ. Ҫак пукана унччен ку тивӗҫе пурнӑҫланӑ Оксана Ачкасовӑна пама йышӑннӑ.
НТРК пуҫлӑхӗ ҫинчен калакан ӗҫлӗ хута нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин алӑ пуснӑ. Йышӑнӑва ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнчи «Законодательство» (чӑв. Саккунсем) ярӑмра вырнаҫтарнӑ.
Оксана Ачкасова Пӗтӗм Раҫҫейри «Раҫҫей лидерӗсем» конкурса хутшӑнса унӑн финалне лекнӗ. Конкурсӑн ҫурма финалисчӗсемпе ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑ. Ҫӗршыври 54 регионти 300 финалист шутӗнчи Оксана Ачкасова та Правительство ҫуртӗнчи курнӑҫӑва хутшӑннӑ.
Чӑваш Енре РФ Президенчӗн суйлавӗ вӑхӑтӗнче суйлавҫӑсем пулӗҫ. Вӗсене ун валли ятарласа вӗрентӗҫ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Общество палатин председателӗ Алексей Судленков ирттернӗ пресс-конференцире каланӑ.
«Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче Ирина Клементьева журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑри 15 организаци хӑйсен пайташӗсене сӑнавҫӑсем тӑвасшӑн. Вӗсем ҫак енӗпе ЧР Общество палатипе килӗшӳ тунӑ. Ҫак кунсенче коммерцилле мар тепӗр 10 организаци суйлавҫӑсене вӗрентсе кӑларас кӑмӑллине палӑртнӑ.
Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн председателӗ Александр Цветков сӑнавҫӑсене маларах уйрӑм кандидатсем, политика партийӗсем палӑртнине, халӗ вара вӗсене РФ тата регионсенчи Общество палатисем те хатӗрлеме пултарнине пӗлтернӗ.
Чӑваш Республикинчи наципе культура аталанӑвӗн «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗ Чӑваш ен патшалӑх чӗлхин, чӑваш чӗлхин, саккунлӑ статусне ҫирӗплетес, чӗлхе саккунлӑхне аталантарас тӗллевпе Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн Председательне И.Б. Моторина ҫакна пӗлтерет.
Чӑваш Республикин «Чӑваш Республикинчи чӗлхесем ҫинчен» 2003 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнчи 36 №-лӗ саккуннӗн 5 статьипе килӗшӳллӗн Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗ ҫак Саккунпа килӗшӳллӗ чӗлхесемпе наукӑпа практикӑра усӑ курмалли тата аталантармалли йӗркене палӑртать.
Паянхи куна, чӗлхе саккунне 15 ҫул каялла йышӑннӑ пулин те, Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗ чӗлхесемпе наукӑпа практикӑра усӑ курмалли тата аталантармалли йӗркене ҫирӗплетмен.Чӑн та, Чӑваш Республикинче ҫак йӗрке ҫук пулни куҫкӗрет. Ахӑртнех, йӗркесӗрлӗхӗн сӑлтавӗсенчен пӗрри - Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗ чӗлхе саккунӗпе килӗшӳллӗ чӗлхесемпе наукӑпа практикӑра усӑ курмалли тата аталантармалли йӗркене палӑртманни.
Палӑртса хӑваратпӑр, «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗ 2017-мӗш ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Интернет тетелӗнче чӗлхе саккунлӑхӗ ӑслӑлӑх ӗҫӗнче мӗнле шайра пулнине кӑтарста тишкерӳллӗ статья кӑларчӗ.
Шупашкар хулинче депутатсене халӑхпа курнӑҫмалли вырӑна палӑртнӑ. Ыйтӑва ҫак эрнере иртнӗ Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ. Йышӑну проектӗнче Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин тата Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсен халӑхпа курнӑҫмалли ятарлӑ вырӑнӗсене палӑртнӑ.
Проектра депутатсем «Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗпе электрон документацин архивӗн ҫурчӗ (вӑл Шупашкарти И. Яковлев проспектӗнчи 12-мӗш а ҫуртра вырнаҫнӑ) умӗнче тата асӑннӑ культура учрежденийӗн 55 ҫынлӑх кинозалӗнче курнӑҫма юранине асӑннӑ. Зала тӳлевсӗр парӗҫ. Анчах малтанласа ятарлӑ ирӗк илмелле. Йышӑну проектӗнче ҫав йӗркене те пӑхса хӑварнӑ.
Ытти районпа хулан, муниципалитетсен те кун пек вырӑнсене палӑртма ирӗк пур.
Ӗнер Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков пресс-конференци ирттернӗ. Президент суйлавӗн хальхи кампанийӗнче журналистсене вӑл пуҫласа пухнӑ. Суйлав умӗнхи кампани лӑпкӑн иртес шанчӑк тӳрре килменнине палӑртнӑ вӑл.
Пресс-конференци пирки ҫырнӑ статьяра Александр Белов журналист Мускава ҫӑхавсем ҫитнине асӑнса хӑварнӑ. Шалӑпсенче йӗркене пӑсни тата администраци ресурсӗпе усӑ курни пирки евитлеҫҫӗ имӗш.
Кӑҫалхи суйлав кампанийӗнче ялан ӗҫлекен 1162 суйлав комиссийӗ пулӗ, унсӑр пуҫне следстви изоляторӗсенче — иккӗ, пысӑк стационарсенче — 13. 1000 ҫынтан ытларах суйлавҫӑллӑ участоксенче (ун пеккисем Чӑваш Енре 349) тӗнче тетелне тухакан видесӑнав йӗркелӗҫ. Ҫакна журналистсене Александр Цветков пӗлтернӗ.
Чӑваш Енре ҫине-ҫинех темиҫе тӳрене ӗҫрен кӑларчӗҫ. Паян та республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев кадрпа ҫыхӑннӑ хушу алӑ пуснӑ. Хальхинче Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн администрацийӗн халӑх хӑрушсӑрлӑхӗпе тӗрӗслев управленийӗн пуҫлӑхне Алексей Метелкина ӗҫрен кӑларнӑ. Хушӑвне патшалӑх влаҫӗн официаллӑ органӗсен порталӗнче вырнаҫтарнӑ.
Тӳрене нимсӗр хӑварман — паянах, кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Михаил Васильевич Алексей Метелкина патшалӑх ӗҫне питӗ тӗплӗн тата чыслӑн пурнӑҫланӑшӑн Хисеп хучӗпе чыслама хушу кӑларнӑ.
Каласа хӑвармалла, Алексей Метелкин ку должноҫе 2015 ҫулта Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн администрацийӗн Тӗрӗслев управленине Тӗрӗслевпе халӑх хӑрушсӑрлӑхӗн управленийӗ туса хурсан йышӑннӑ. Унта пыриччен вӑл Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче вӑй хунӑ.
Ҫывӑх вӑхӑтра Македонире референдум иртмелле. Унта халӑх хӑйӗн патшалӑх валли ҫӗнӗ ят суйламалла пулӗ.
Патшалӑх ячӗпе ҫыхӑннӑ пӑтӑрмах Греципе тавлашма тивнипе ҫыхӑннӑ. Македони ячӗпе кӑна юлсан юнашар вырнаҫнӑ Грецири пӗр ятлӑ тӑрӑхпа пӑтраштарасси патне илсе ҫитерме пултарать. Шӑп ҫакӑ Грецине хӑратать те. Ҫавна май вӑл Македонине Европӗрлӗхе те, НАТО-на та кӗме ирӗк парасшӑн мар. Ку пӑтӑрмахран хӑтӑлас тесе Македонире ҫӗнӗ ят йышӑнма шут тытнӑ.
Ҫӗнӗ ят мӗнле пулассине вырӑнтисем хальлӗхе пӗлтермеҫҫӗ. «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) шыраса тупнӑ тӑрӑх пурӗ пилӗк вариант пур иккен: Ҫӗнӗ Македони Республики, Ҫурҫӗр Македони Республики, Тури Македони Республики, Македонин Вардар Республики (Вардар — вӑл тӑрӑхра юхакан юханшыв), Македони Республики (Скопье).
Референдум кунӗ хӑҫан пуласси хальлӗхе паллӑ мар.
Республикӑра каллех кадр улшӑнӑвӗсем пулса иртнӗ. Хальхинче Чӑваш Енӗн ҫутҫанталӑк пурлӑхӗсемпе экологи министрӗн ҫумне Владимир Кузюкова ӗҫрен кӑларнӑ.
Кун пирки Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗ Иван Моторин эрнекун, кӑрлач уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ. Владимир Кузюков ку должноҫре 2015 ҫулхи раштав уйӑхӗнчен вара ӗҫлерӗ.
«Ҫыхӑнура» тетел пӗлтернӗ тӑрӑх, Владимир Кузюков министерствӑри ку енӗпе ятарлӑ пӗлӳ илнӗ пӗртен-пӗр специалист пулнӑ. Вӑл — биолог-охотовед. Кироври ял хуҫалӑх институтӗнче биолога вӗреннӗ. Нумай ҫул охотоведра вӑй хунӑ. 2010 ҫулта ӑна Патшалӑх сунар службин ертӳҫине лартнӑ. 2015 ҫулта ку ведомствӑна вуҫех пӗтерсен Владимир Кузюков экологи министрӗн ҫумӗн должноҫне йышӑннӑ.
Ксения Собчакӑн Чӑваш Енри штабӗ ӑна Раҫҫей президент суйлавне хутшӑнма кирлӗ алӑ пуснисене пухассин планне вӑхӑт пӗтиччен пурнӑҫланӑ. Кун пирки Чӑваш халӑх сайчӗн корреспондентне Чӑваш Енри штаб координаторӗ Дарья Комарова пӗлтернӗ.
— Кӑрлачӑн 17-мӗш тӗлне эпир 2500 ҫеҫ кирлӗ пулин те пурӗ 2680 алӑ пусни пухрӑмӑр, — тенӗ Комарова.
Собчакпа тата ытти пулас кандидатсемпе ҫыхӑннӑ телесюжетсене федераллӑ телеканалсем ҫеҫ мар кӑтартаҫҫӗ, вырӑнти ЧПТРК та. Кӑрлачӑн 17-мӗшӗнче тухнӑ телесюжетра паллӑ телеертӳҫӗн штабӗнчен Шупашкартипе федералли хушшинчи ҫыхӑнӑва кӑтартнӑ. Видеокадрсенче ҫавӑн пекех вырӑнти хастарҫӑсем пулнӑ, алӑ пуснисене пухасси мӗнле пынине сӑнлакан стенд. Цифрӑсене ӗненсен чи сахалтан кирлӗ алӑ пуснисен шутне пухакансем кӑрлачӑн 15-мӗшӗнчех пухайнӑ. Корреспондент каланӑ тӑрӑх Шупашкарти хастарҫӑсем малалла Ксения Собчакӑн Мари Элти штабне пулӑшӗҫ.
Ксения Собчакӑн Шупашкарти штабӗ Калинин урамӗнчи 109 ҫуртӑн 1-мӗш хуралтинче вырнаҫнӑ. «Шупашкар трикотажӗ» хапрӑкпа тата 2-мӗш полици уйрӑмӗпе юнашар. Кунта ӗҫлӗ лару-тӑру-хуҫаланать. Урамра иртсе каякан суйлавҫӑсемпе ӗҫлеме кунта куҫса ҫӳрекен юрта пур — вӑл ӗҫри реквизит.
Нурсултан Назарбаев казах чӗлхине латиница ҫине куҫарма хушу кӑларни пирки эпир унччен пӗлтернӗччӗ. «New York Times» (чӑв. Нью Йорк вӑхӑчӗ) нумай пулмасть ҫӗнӗ статья пичетлесе кӑларнӑ — ӑна ӗненсен чӗлхеҫӗсемпе политиксем ҫӗршыв Президенчӗ йышӑннӑ латиница вариантне питӗ хытӑ тиркенӗ.
Латиница ҫине куҫма чӗлхеҫӗсем тӗрлӗ вариантсем сӗннӗ пулнӑ (сӑмахран, турккӑ чӗлхеллине), анчах Нурсултан Назарбаев вӗсен шучӗпе чи ӑнӑҫсӑр варианта — апострофлине — суйланӑ. Ҫапла май ҫӗнӗлле ҫырнӑ чухне апострафсен йышӗ нумайланса кайма пултарни чылайӑшне пӑшӑрхантарать. Сӑмахран, «Казахстан Республики» малашне «Qazaqstan Respy’bli’kasy» пек ҫырӑнмалла, «чие» сӑмах — «s’i’i’e» (малтан «шие» пулнӑ). Чӗлхеҫӗсем шутланӑ тӑрӑх, кунашкал вариант чылай чӑрмавсем кӑларса тӑратать. Тӗслӗхрен, тӗнче тетелӗнче казах сӑмахӗсене шырама чӑрмантарӗ (апострафсем ятарлӑ паллӑ шутланнӑран Google вӗсене, сӑмахран, шута илмест), хэштегсем те ҫырма май памӗ.
«Ку ухмахла шухӑша вӑл (Назарбаев) ӑҫтан илни пирки никам та нимӗн те калаймасть», — тенӗ Мичиган университетӗнчи профессор-тюрколог Тимур Кочаоглу.
-3.7 °C