Ырӑ кӑмӑллӑ ҫынсем ватӑлсан та ҫавӑн пекех тӑрса юлаҫҫӗ. Вӗсем шӳтлесе кулма, хавасланса савӑнма пӗлеҫҫӗ, кирлӗ-кирлӗ маршӑн тарӑхса ҫӳремеҫҫӗ. Шупашкарти халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн «кӗмӗл» волонтёрӗсем пирки те ҫавнах калама пулать.
Хастар ватӑсем паян хулари 127-мӗш ача пахчине ҫӳрекен шӑпӑрлансемпе тӗл пулнӑ. Центр ӗҫченӗсем ку тӗлпулу тӗллевне ачасене спортпа, сывӑ пурнӑҫ йӑли-йӗркипе паллаштарасси тесе палӑртнӑ-ха. Ватӑсем ҫак ӗҫе хӑйне май йӗркеленӗ. Вӗсем шӑпӑрлансемпе Сывлӑх сукмакӗ тӑрӑх утнӑ, тренажёрсем ҫинче тӗрлӗ хускану тунӑ. Унтан ачасемпе пӗрле асфальт ҫинче тӗрлӗ тӗслӗ пурӑпа ӳкернӗ.
«Тӗлпулу калама ҫук хаваслӑ иртрӗ», – тесе палӑртнӑ ушкӑнри чи аслӑ кинемей, 85 ҫулти Зинаида Васенёва. Вӑл, сӑмах май каласан, ӗмӗрӗпех учитель пулса ӗҫленӗ.
Шупашкарта 74 ҫулти кинемей ҫухалнӑ. Ӑна «Лиза Алерт» хастарӗсем те шыраҫҫӗ.
Ильвира Грингорьевна Карзакова (Убакова) килтен ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче тухса кайнӑ. Ҫакӑ паллӑ: ӑна медпулӑшу кирлӗ.
Кинемей ҫӳллех мар – 160 сантиметр, куҫӗ кӑвак, ҫӳҫӗ кӑвакарнӑ. Килтен кайнӑ чухне кӗрен халат, тӗттӗм нуски хӗрлӗ тапочкӑ тӑхӑннӑ пулнӑ.
Ун пирки мӗн те пулин пӗлетӗр тӗк ҫак номерсемпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ: 8(800)700-54-52 е 112.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӗнче «Магия чувашской вышивки бисером» (чӑв. Чӑваш тӗррине шӑрҫапа тӗрлессин асамлӑхӗ) ятпа ӑсталӑх сехечӗ иртнӗ.
Унта пуҫтарӑннӑ кинемейсене Светлана Кириллова ӗҫ инструкторӗ чӑваш тӗррине вӗтӗ шӑрҫапа та тӗрлеме май пуррине кӑтартса панӑ.
Тӗрӗссипе, ватӑсем ку ӑсталӑха унччентерех алла илнӗ. Вӗтӗ шӑрҫаран вӗсем тӗрлӗ япала ӑсталама пӗлеҫҫӗ. Халӗ вара унпа чӑваш тӗррине тӗрленӗ.
Шупашкарта пурӑнакан Алевтина Семёнова хӑйӗн илемлӗ япалисене хавхалантарса кӑтартнӑ. Ольга Усманова вара вӗтӗ шӑрҫаран тӗрлӗ илем хатӗрленӗ чух кӑмӑл та хавхаланнине палӑртса хӑварнӑ.
Пирӗн ҫӗршывра пурӑнакансем 79 ҫула ҫитиччен пурӑнасшӑн. Вӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ватлӑх 63 ҫула ҫитсен пуҫланать. Ҫакӑн пек пӗтӗмлетнӗ Халӑх шухӑшне тӗпчекен пӗтӗм Раҫҫейри центр ятарлӑ ыйтӑм ирттернӗ хыҫҫӑн.
2020 ҫулта ирттернӗ ыйтӑм вӑхӑтӗнче ҫынсем ватлӑх 62 ҫула ҫитсен пуҫланать тесе каланӑ. 18-24 ҫулсенчисен шухӑшӗпе 58 ҫула ҫитсен ватлӑх пуҫланать, утмӑл урлӑ каҫнисем шухӑшланӑ тӑрӑх, 68 ҫула ҫитсен.
Хӗрарӑмсем 79-80 ҫула ҫитиччен пурӑнасшӑн, арҫынсем — 78-а ҫитиччен.
18-24 ҫулсенчисем 74 ҫула ҫитиччен пурӑнасшӑн, 65 ҫултан аслӑраххисем — 85 ҫулччен.
Ыйтӑма хутшӑннисенчен 12 проценчӗ шухӑшланӑ тӑрӑх, ватӑсене Раҫҫейре хисеплеҫҫӗ. 47 проценчӗ шухӑшланӑ тӑрӑх, хисепленӗн туйӑнать. 26 проценчӗ вара хисеплемеҫҫӗ пек туйӑнать тесе каланӑ.ю тепӗр 8 проценчӗн шучӗпе ватӑсене пирӗн ҫӗршывра хисеплемеҫҫӗ.
Шупашкарта 75 ҫулти хӗрарӑма урамрах, ача-пӑча лапамӗнче, улталанӑ. Вӑл палламан хӗрарӑмсене 400 пин тенкӗ тыттарса янӑ.
Кинемей ура ыратнипе аптӑрать. Урамра пынӑ чухне ун патне хӗрарӑм пынӑ. Вӑл урине сиплеме пулӑшать-мӗн. Анчах сывалма темӗнле йӑла тумалла имӗш. Ҫав вӑхӑтра тепӗр хӗрарӑм пынӑ та ку сиплев унӑн амӑшне пулӑшни пирки каланӑ.
Кинемей вӗсене ӗненнӗ, килӗнчи 400 пин тенкине илсе тухса ҫав хӗрарӑмсене панӑ. Лешсем вара укҫапа ун ҫийӗн сулкалашнӑ та ҫухалнӑ.
Кинемей тепӗр кун полицие кайнӑ. Халӗ ҫав хӗрарӑмсем камсем пулнине палӑртаҫҫӗ.
Чӑваш Енре пурӑнакан, пӗчӗк пенси илекен ҫынсене «Старость в радость» (чӑв. Ватлӑх савӑнмалӑх) ыркӑмӑллӑх фончӗ апат-ҫимӗҫ туянса панӑ.
Шупашкарта ун пек пулӑша хулари халӑха комплекслӑ соцаллӑ пулӑшу кӳрекен центр пулӑшӑвӗпе усӑ куракан 65 ҫын ватӑ тивӗҫнӗ. Вӗсен пенсийӗ пӗчӗк, вӑл уйӑхран уйӑха саплашкаласа пыма ҫеҫ ҫитет. Ватӑ ҫынсене «кӗмӗл» эмел туянма та нумай кирлӗ. Чирлӗ пулсан та, эмелсӗр пурӑнаймасан та пурте инвалид шутланмаҫҫӗ-ҫке. Апат-ҫимӗҫ те йӳнӗ мар, хваттер хакӗ те.
Ыркӑмӑллӑх фончӗ апат-ҫимӗҫ уйӑрса пани ватӑсемшӗн вӑхӑтлӑха та пулин кӑштах тӗкӗ пулса тӑрӗ.
Халӗ Шупашкарта пурӑнакан вулавӑш ӗҫӗн ветеранӗ Евдокия Тихонова юратнӑ ӗҫӗнче виҫӗ теҫетке ҫула яхӑн тӑрӑшнӑ. Пӗтӗм Раҫҫейри библиотекӑсен кунӗ (ӑна ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче палӑртаҫҫӗ) апла пулсан уншӑн та уяв.
Евдокия Тихоновна кӗнеке вулама ачаранпах юратнӑ. Ҫавӑнпах вӑл ӗҫне те вулавӑшпа ҫыхӑнтарнӑ. 1968 ҫулта Муркаш районӗнчи Тойкилтри вулавӑшра ӗҫлеме тытӑннӑ. Ҫав вӑхӑтра библиотека фончӗ палӑрмаллах ӳснӗ. Вулавӑш валли тимӗр ҫӳлӗксем, ҫӗнӗ сӗтел-пукан вырнаҫтарса тухнӑ. Ҫынсем вулавӑша йышлӑн ҫӳреме тытӑннӑ. Библиотекӑра ирттерекен мӗнпур мероприятие вырӑнти тӳре-шарапа шкулта ӗҫлекенсемпе вӗренекенсем хутшӑннӑ.
Кинемей паян та кӗнекесӗр лармасть. Хӑйне пӑхакан социаллӑ ӗҫчене вӑл яланах кӗнеке илсе пырса пама ыйтать.
Шупашкарта пурӑнакан хастар ватӑсем паян пӗр шухӑшлӑ пулса пысӑк йышпа хулари парксенчен пӗринче пухӑннӑ. Вӗсем Пӗтӗм тӗнчери скандинави уттин кунне ҫавӑн пек паллӑ тунӑ.
Икӗ алла икӗ туя тытса утакансен йышне чӑваш парламенчӗн депутачӗ Виктор Горбунов та тӑнӑ. Вӑл «Аслӑ ӑру» парти проекчӗн республикӑри координаторӗ пулнӑ май кинемейсене сывӑ пурнӑҫ йӑли-йӗркине тытса тӑнӑшӑн ырласа мухтанӑ.
Скандинави уттин кунне хутшӑннисен йышӗнче 83 ҫулти Стаина Гурьева та пулнӑ. Халӑхпа иртекен пысӑк мероприятисене вӑл яланах хастар хутшӑнать иккен. Спортпа та туслӑ, ал ӗҫӗпе аппаланма юратать, хулари культура учрежденийӗсене тухса ҫӳрет.
Шупашкар хулинче пурӑнакан 77 ҫулти Светлана Патшина урама кунсерен уҫӑлма тухса кӗрет. Пӗччен мар. Хӑйне пӑхакан социаллӑ ӗҫченпе.
Ватӑ хӗрарӑма икӗ ҫула яхӑн ӗнтӗ Ирина Чернова социаллӑ ӗҫчен пӑхать.
Урамра уҫӑлса ҫӳрени кирек камшӑн та усӑллӑ. Анчах та ватӑ ҫынсемпе сусӑрсене пӗччен тухса кӗме ҫӑмӑл мар. Ун пек чухне вӗсене социаллӑ ӗҫченсем пулӑшаҫҫӗ. Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрта, ав, ҫав тӗллевпе «Майсене аталантарса» проект шухӑшласа кӑларнӑ.
Светлана Патшинӑпа Ирина Чернова хӗлле те, ҫулла та, ҫумӑр е юр ҫусан та уҫӑлма тухса кӗреҫҫӗ. Уншӑн кинемей социаллӑ сллужбӑна тем пекех тав тӑвать. Ватӑ хӗрарӑмӑн хӗрӗ аякра, Греци ҫӗршывӗнче пурӑнать. Амӑшӗн пурнӑҫӗпе вӑл кӑсӑклансах тӑрать, видеоҫыхӑну урлӑ пӗлсе тӑрать.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар ялӗнче пурӑнакан ватӑ арҫыннӑн тӑванӗсем ҫывӑхра ҫук. Ӑна соцӗҫчен пӑхса пурӑнать. Ҫак кунсенче 70-ти старик ҫухалнӑ.
Ӑна тӳрех шырама пуҫланӑ. Ку ӗҫе полицин аслӑ капитанӗ Евгений Дубов тата полицин аслӑ лейтенанчӗ Михаил Григорьев хутшӑннӑ. Ватӑ арҫын илтменни, ӑс-тӑн енчен арпашӑнни ӗҫе тата кӑткӑслатнӑ.
Юрать-ха, часах шыраса тупнӑ. Пӗве патӗнче ҫын мӗлкине асӑрхасан унта васканӑ. Ватӑскер шӑнса кӳтнӗ, вӑйран кайнӑ. Ҫапах тухтӑрсен пулӑшӑвӗ кирлӗ пулман ӑна.
+12.5 °C