Шупашкар хулинче пурӑнакан Роза Андреева нумаях пулмасть 90 ҫул тултарнӑ. Ачаранпах юрлама юратнӑскер вӑл паян та чун киленӗҫне пӑрахман. Унтан та ытларах — хора ҫӳрет.
Роза Андреева Шупашкар хулин халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӗнчи «Палан» клубӗн хастар пайташӗ.
Роза Андреевна Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Туктамӑш ялӗнче ҫуралнӑ. Шкул пӗтерсен вӑл педагога вӗренсе тухнӑ, каярах тепре пӗлӳ илнӗ хыҫҫӑн экскурсоводра та тӑрӑшнӑ. Педагогикӑри стажӗ — 51 ҫул.
«Палан» хорта Роза Афанасьевна 2012 ҫултанпа юрлать. Коллектив тӗрлӗ ҫӗре концертсемпе тухса ҫӳрет. Роза Андреева тӗрлӗ конкурсра ҫӗнтернӗ.
«Центрта мана килти пекех лайӑх. Кунта туссем нумай. Хора пула эпӗ нумай ҫӗнӗ юрӑ вӗрентӗм», – тет хастар хӗрарӑм.
Ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Шупашкарти ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнче пурӑнакан 90-ри кинемей ҫухалнӑ. Елизавета Карпеева килтен 15 сехетре тухса кайнӑ. Ун чухне хура пальто, хура гамаш, хура пушмак тӑханнӑ пулнӑ.
Мӑнукӗ каланӑ тӑрӑх, кинемей ку таранччен ҫухалса ҫӳремен, Кӳкеҫри пахчана ҫеҫ кайкаланӑ. Тӑванӗсем унта кайса пӑхнӑ - унта вӑл ҫук. Вӗсем пӑлханса ӳкнӗ, ҫынсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Ватӑскере нимеҫӗсем шырама тытӑннӑ. Тавах Турра, ӑна тупнӑ. Савӑнӑҫлӑ хыпара тӑванӗсем ӗнер пӗлтернӗ.
Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан 84 ҫулти хӗрарӑм патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ та унӑн хӗрӗ аварие лекни пирки каланӑ. Куншӑн ӑна явап тыттарма пултараҫҫӗ-мӗн. Хӗрне ҫӑлас тесен укҫа тӳлемелле имӗш.
Кӗҫех ҫак хӗрарӑм патне палламан ҫынсем килсе 800 пин тенкине илсе кайнӑ. Камсем пулнӑ вӗсем? Чӑваш Енри тата Чулхула, Свердловск облаҫӗсенчи полицейскисем ултавҫӑсене часах тытса чарнӑ. Вӗсем – Кировра пурӑнакан 4 арҫын.
Вӗсем 84-ри хӗрарӑма кӑна мар, ыттисене те улталани тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Хайхискерсем укҫине хӑйсене илмен, урӑх ҫынна куҫарса панӑ.
Паян, ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, — Музейсен пӗтӗм тӗнчери кунӗ. Ҫавна май республикӑн тӗп хулинчи ватӑсем Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрти музейпе курав центрӗнче пулнӑ.
«Хӑйӗн ӗнерхине манакан халӑхӑн малашлӑхӗ ҫук», — тесе шухӑшлаҫҫӗ асӑннӑ центрта. Социаллӑ учрежденире тӑван халӑхӑмӑрӑн пуян эткерлӗхӗпе паллаштаракан сумлӑ кӗтес йӗркеленӗ. Унти материалсене пӗрчӗн-пӗрчӗн пухнӑ, специалистсемпе канашласа вырнаҫтарса тухнӑ. Социаллӑ учреждение пулӑшу илме ҫӳрекен ачасем те, ваттисем те музейпа курав центрӗнчи экспонатсемпе хаваспах паллашаҫҫӗ.
Шупашкарти нумай хваттерлӗ пӗр ҫуртра лифт ӗҫлеменнине тупса палӑртнӑ. Кун пирки телеканалсенчен пӗри хыпарланӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн прокуратура тӗрӗслев пуҫарнӑ.
Видеорепортажра сӑмах 9-мӗш пилӗкҫуллӑх урамӗнчи ҫуртсенчен пӗри пирки пынӑ. Унти 6-мӗш хутра 98 ҫулти ветеран пурӑннӑ.
Прокуратура тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн управляющи компани лифта юсанӑ. Унтисем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, электродвигатель юсавсӑр пулнӑ иккен. Надзор органӗ тӗрӗслевпе ҫитсен лифта темиҫе сехет хушшинче юсаса хута та яма май тупнӑ.
Шупашкар хулинче пӗр арҫын руль умӗнчех вилсе кайнӑ.
Инкек ӗнер, ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, пулса иртнӗ.
«Руль умӗнче» порталта пӗлтернӗ тӑрӑх, машина рульне тытса пыракан арҫын «Мадагаскар» суту-илӳ точки умӗнчи карта ҫине автомобильпе пырса ҫапӑннӑ.
Асӑннӑ лавкка Ленинла комсомол урамӗнче вырнаҫнӑ.
Ҫулпа пыракан водителе япӑх пулса кайнӑ, вӑл айккинелле пӑрӑнса кайнӑ. Кӑштахран водитель инкек вырӑнӗнчех куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын 71 ҫулта пулнӑ. Сарӑмсӑр вилӗм сӑлтавне специалистсем палӑртӗҫ. Унӑн, тен, чӗре чирӗ пулнӑ-тӑр.
Халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрӑн Шупашкар районӗнчи Кӑрмӑш ялӗнчи уйрӑмӗн экс-заведующийӗ ют ҫын укҫине кӗсьене чикнӗ. Ун тӗлӗшпе суд пулнӑ, ӑна тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ. ЧР прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак хӗрарӑм 2018 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнчен пуҫласа пӗлтӗри ҫу уйӑхӗччен ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ. Ҫак тапхӑрта вӑл 86-ри кинемейӗн карточки ҫинчен 50 пин тенкӗ ытла тӑкакланӑ. Карточкӑна ӑна упрама панӑ.
Хӗрарӑм судра айӑпне йышӑннӑ, тӑкака саплаштарнӑ. Судья ӑна тӗрмене хупмасӑр 1 ҫул та 5 уйӑхлӑха айӑплама йышӑннӑ. Тӗрӗслев срокӗ - 1 ҫул.
Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче арҫын шыравҫӑсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Ҫав кун унӑн амӑшӗ ҫухалнӑ. Вӑл 18 сехетре килтен тухнӑ та таврӑнман. Ывӑлӗ каланӑ тӑрӑх, вӑл амӑшӗн тыткаларӑшӗнче улшӑнусем асӑрхаман. Вӗсем яланах пӗрле пӗр вырӑнсенче уҫӑлса ҫӳренӗ.
Шыравҫӑсем ҫак ватӑ хӗрарӑма унччен те, кӑрлач уйӑхӗнче, шыранине аса илнӗ. Хальхинче те кинемей ҫав тумах тӑхӑнса тухса кайнӑ. Юрать-ха, ӑшӑ тумланнӑ.
Шыравҫӑсем чи малтан кинемей уҫӑлса ҫӳренӗ вырӑнсене тӗрӗсленӗ, ҫур ҫӗр иртсен пульницӑсене шӑнкӑравланӑ. Ирхине тӑванӗсене пытарнӑ ҫӑва ҫине те, дачӑсене те ҫитсе килнӗ. Кинемей ниҫта та курӑнман. Ӑна ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче каҫхине ҫеҫ тупнӑ. 17 сехетре таксист шӑнкӑравланӑ, кинемее полицие илсе кайнине пӗлтернӗ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи 32 ҫулти арҫынна ватӑсене ҫаратнӑшӑн суд тунӑ. Анчах кинемейсем ҫакна кӗтсе илеймен, суд пуличчен вилнӗ.
2020 ҫулхи акан 28-мӗшӗнче ҫӗрле ҫутта сӳнтернӗ те 99 ҫулти кинемей патне кӗнӗ, ватӑскере ҫӗре йӑвантарса кӗсйинчи 5800 тенкине вӑрланӑ. Унччен ҫак арҫын ун патӗнче юсав ӗҫӗсем тунӑ.
Пӗлтӗр ҫу уйӑхӗнче вара Шӑмӑршӑра пурӑнакан хӗрарӑм патне кӗрсе телефон вӑрланӑ. Утӑ уйӑхӗнче 92-ри кинемей патне кӗрсе минтер айӗнчи 5 пин тенке йӑкӑртнӑ. 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 2-мӗшӗнче ҫӗрле лавккана кӗрсе тӳлев йышӑнмалли терминалтан 7 пин тенкӗ вӑрланӑ.
Арҫынна ҫирӗп режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ. Шел, кинемейсем суда кӗтсе илеймен, вилнӗ.
Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче каҫхи 5 сехетре пушарнӑйсем патне шӑнкӑрав ҫитнӗ: Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркасси ялӗнче ҫулӑм алхасма пуҫланӑ. Октябрь – 70 ҫул урамӗнчи 23-мӗш ҫуртри пӗрремӗш хутри хваттерте пушар тухнӑ.
Кил хуҫисем урама хӑйсемех тухӑ. Анчах ҫӑра тӗтӗм сарӑлнипе виҫҫӗмӗш хутри икӗ хваттерти ҫынсем урама тухайман. 46-ри хӗрарӑм, 85 ҫулти кинемейпе унӑн 14-ри мӑнукӗ килӗсенчех юлнӑ. Вӗсене ҫӑлавҫӑсем илсе тухнӑ.
Кинмейпе мӑнукне пульницӑна ӑсатнӑ, вӗсене тухтӑрсен пулӑшӑве кирлӗ пулнӑ. Халӗ пушар мӗнрен тухнине уҫӑмлатаҫҫӗ.
+9.3 °C