Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл шкулӗнче 9-мӗш класра вӗренекен арҫын ача тусӗсемпе ҫӗнӗ ледникӑн космосри ӳкерчӗкӗсене тӗпченӗ вӑхӑтра Арктикӑра утрав пуррине тупса палӑртнӑ. ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, утравӑн пӗр пайӗ пӑртан ирӗлнӗ.
Ачасем ҫӗнӗ утрав тупса палӑртни пирки Раҫҫей географи обществине пӗлтерӗҫ, ӑна Андриян Николаев космонавт-летчик ятне пама сӗнӗҫ.
Палӑртмалла: юпа уйӑхӗн 5-9-мӗшӗсенче «Чӑваш Ен ахахӗ» уйлӑх ҫумӗнче Пӗтӗм тӗнчери космос эрни иртнӗ. Унта республикӑри, Раҫҫейри 15 регионти ҫамрӑк космонавтсемпе вӗсен вӗрентекенӗсем килнӗ. Шӑпах ҫавӑнта Шуршӑл ачисем ҫӗнӗ утрава тупса палӑртнӑ.
Тутарстанри Элкел районӗнчи Сиктерме-Хузангаево ялӗнче шкул ачисен «АТАЛАН» наципе пӗлӳ форумӗ иртнӗ.
Асӑннӑ регионти «Ял пурнӑҫӗ» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, форум Тутарстан чӑваш ҫамрӑкӗсене пӗрлештерес тӗлӗшпе пурнӑҫлать. Мероприятие республикӑри вун ултӑ районтан пынӑ 200 ҫамрӑк тата педагог хутшӑннӑ.
Вӗсен шутӗнче — Аксу районӗнчи Емелькино, Савгачево, Кивӗ Тимушкелпе Ҫӗнӗ Тимушкел шкул ачисем.
– Чи кирли вӑл — кашни конкурса тата мероприятие хутшӑнакан чӑвашла ҫеҫ, вырӑс сӑмахӗсене хутшӑнтармасӑр, калаҫни, — тенӗ Роза Чентаева, район чӑвашӗсен культурӑпа наци автономийӗн ертӳҫи. — Тата форума йӗркелекенсем ҫамрӑксене командӑра ӗҫлеме вӗрентни. Ку мероприятин пӗлтерӗшӗ калама ҫук пысӑк. Вӑл хамӑрӑн чӗлхемӗре тата культурӑна сыхласа хӑварма кӑна мар, аталантарма та пулӑшать. Ҫамрӑксен юхӑмӗн ячӗ те — «Аталан» ҫакна уҫса парать. Пирӗн ҫамрӑксене форума кайма районти пӗлӳ пайӗн специалисчӗ Зульфиря Ислямова пулӑшрӗ.
Творчество заданийӗсене пурнӑҫланӑ май ҫамрӑксем халӑх каларӑшӗсемпе, юмахсенчи паттӑрсемпе тӗл пулнӑ. Ҫакӑн хыҫҫӑн, паллах, кашни ачан тӑван халӑх творчествипе, чӑвашсен авлхи йӑлисемпе ҫывӑхрах паллашма ӗмӗт ҫуралать.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан хӗрача паллӑ юморист, пародист тата телеертӳҫӗ Максим Галкин ертсе пыракан «Лучше всех» (чӑв. Пуринчен лайӑх) кӑларӑма хутшӑнма тивӗҫ пулнӑ. Аса илтерер: ку кӑларӑма Пӗрремӗш каналпа вырсарникунсерен каҫхине кӑтартаҫҫӗ.
Виктория Орлова фокуссем тума пултарать. Кӑларӑма вӑл вӗренпе хатӗрленӗ программӑпа хутшӑннӑ. Паллӑ телешоуна хутшӑнакан кирек епле ачана та кӑмӑллӑн йышӑнаҫҫӗ. Студие пуҫтарӑннӑ куракансем ӑна та тӑвӑллӑн алӑ ҫупса хавхалантарнӑ. Викторийӑпа пӗрле кӑларӑма ашшӗ-амӑшӗ, пиччӗшӗ тата Альберт Пластинин иллюзионист хутшӑннӑ.
Вика 11 ҫулта. Вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарти 18-мӗш лицейри 5-мӗш «А» класра вӗренет.
Виктория Орлова ӳкерӗннӗ кӑларӑм паян эфира тухнӑ. Передача 19 сехет те 25 минутра пуҫланнӑ.
Юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш Ен Правительство ҫуртӗнче Шупашкар районӗнчи Вӑрман-Ҫӗктерти шкулта ӑс пухакансем пулнӑ. Вӗсем правительствӑра тӑрӑшакансен ӗҫӗпе паллашма кӑмӑл тунӑ. Шкул ачисене республикӑн Правительство ҫуртне Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев йыхравланӑ.
Регион Пуҫлӑхӗ нумай пулмасть иртнӗ «Вӑрмансене упрас» акцие Шупашкар районӗнче хутшӑннӑ. Кадетсене лайӑх ӗҫленине кура Михаил Васильевич республика Правительствине пырса курма чӗннӗ.
Халӗ ачасен ӗмӗчӗ пурнӑҫа кӗнӗ. Вӗсем Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн Администрацийӗн Ертӳҫин ҫумӗн Валерий Филимоновӑн ӗҫӗпе кӑсӑкланнӑ. Михаил Игнатьев эрнесерен ирттерекен канашлӑвӑн залне те кӗрсе тухнӑ. Кадетсем Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн пайташӗсем ларакан пукансем ҫине ларса пӑхнӑ.
Кадетсем Правительство ҫурчӗн ҫӳлти хутӗнче те пулнӑ, патшалӑх наградисене памалли зала пӑхса ҫаврӑннӑ. Балкон ҫине тухса Шупашкар хулин историллӗ вырӑнӗсене курса хӗпӗртенӗ.
Улатӑрта пурӑнакан амӑшӗ суд сакки ҫине ларӗ. Ӑна 18 ҫул тултарман хӗрне хӗненӗшӗн айӑпласшӑн. Ӗҫе Улатӑр районӗн сучӗ пӑхса тухӗ.
Следовательсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, амӑшӗ хӗрне пӗрре мар хӗненӗ. Хӗрача халӗ 14 ҫулта. Пуҫиле ӗҫре вара ӑна 2017 ҫулхи юпа уйӑхӗнче, 2018 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче, кӑҫал ҫу уйӑхӗнче хӗненине палӑртнисем пур. Ҫакна ача хӑй калани, кӳнтеленсем пӗлтерни, судмедэкспертиза ҫирӗплетеҫҫӗ.
Палӑртмалла: ачан ашшӗ-амӑшӗ уйрӑлнӑ, хӗрача халӗ ашшӗпе пурӑнать.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чӑваш Енри чӗрчунсем. Животные Чувашии» карточкӑсен пуххи пичетленсе тухнӑ.
Любовь Левацкая пӗлтернӗ тӑрӑх, «карточкӑсен пуххи – паха дидактика материалӗ. Унта килти тата тискер чӗрчунсен ҫирӗм ӳкерчӗкне кӗртнӗ. Карточкӑн пӗр енче – чӗрчунӑн ӳкерчӗкӗ, тепӗр енче – ун ҫинчен калакан тупмалли юмах тата кӗске информаци.
Паллашу кӑсӑклӑрах пултӑр тесен малтан тупмалли юмах тупсӑмне пӗлсен аван, ун хыҫҫӑн ачана чӗрчунпа тӗплӗнрех паллаштарма пулать».
Кашки ӳкерчӗк ҫинче чӗрчун тата вӗсен «ачисен» ячӗсене вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ.
Проект авторӗ – Светлана Каликова (вӑл — Чӑваш кӗнеке издательствин пуҫлӑхӗ), пухса хатӗрлекенӗ тата редакторӗ – Ольга Федорова, ӳнерҫи – Дмитрий Литаврин.
Авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Лапсарта ача люка кӗрсе ӳкнӗ. Шӑпӑрлан ирхи 6 сехет ҫурӑра ача пахчи ҫумӗпе амӑшӗпе тата унӑн тусӗпе иртсе пынӑ. Унччен те пулман – 3 ҫулти ача «Теплосеть» предприятин люкне кӗрсе ӳкнӗ.
Ашшӗ каланӑ тӑрӑх, люка кӑштах ҫеҫ хупнӑ пулнӑ. Ача хуппи ҫине ӑнсӑртран пуснӑ та аялалла чӑмнӑ. Амӑшӗ ачана туртса кӑларнӑ. Шӑпӑрлан суранланнӑ, ҫурӑмӗ чӗрмекленнӗ.
Предприяти ӗҫченӗсем вара люк уҫӑ пулман тесе ӗнентереҫҫӗ. «Люк халӗ те кӑштах уҫӑ, хуппи ҫине кирпӗч хурса янӑ. Авӑнӑн 26-мӗшӗнче 123-мӗш ача пахчи ӗҫлеме пуҫланӑ, люка ытти ача та ӳкме пултарать вӗт. Предприяти ӗҫченӗсем хӑнк та туманни тӗлӗнтерет. Эпир полицирен пулӑшу ыйтӑпӑр», - тенӗ ашшӗ «Про Город» хаҫата.
Нумаях пулмасть Елчӗк районӗнчи Тип Тимеш ялӗ ҫывӑхӗнче шкул автобусӗ аварие лекни пирки хыпарланӑччӗ. Аса илтерер: авари аванӑн 9-мӗшӗнче пулнӑ, автобус ҫине «Тойота» кӗрсе кайнӑ. Ҫапӑннӑ хыҫҫӑн шкул автобусӗ кювета чӑмнӑ. Аварире автобус водителӗ тата салонри икӗ ача шар курнӑ, вӗсене пульницӑра пулӑшу панӑ.
Аварире «Тойота» водителӗ, 52 ҫулти арҫын, айӑплӑ тесе палӑртнӑ. Вӑл юраман вырӑнта шкул автобусӗнчен иртсе кайма пуҫланӑ. Прокуратура тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн шкул автобусӗн водителӗ те айӑплӑ пулни палӑрнӑ. Вӑл шкул директорӗ ҫирӗплетнӗ маршрутпа кайман-мӗн. Ҫитменнине, автобусра маршрут программи, ачасен списокӗ, вӗсем ӑҫта пурӑннине кӑтартакан хут, вӗсен саккунлӑ представителӗсен телефон номерӗсем пулман. Ҫавна май шкул автобусӗн водителӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Шкул директорӗ тата Елчӗк район администрацийӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе представлени ҫырнӑ, унта айӑплӑ ҫынсене дисциплинарлӑ майпа явап тыттарас ыйтӑва пӑхса тухма ыйтнӑ.
Йӗпреҫ районӗнче пурӑнакан хӗрарӑм алимент тӳлессинчен пӑрӑннӑ. Ҫавӑншӑн ӑна ӗҫлеттерсе юсанмалла тунӑ.
Хӗрарӑмӑн 11 ҫулти ывӑл пур-мӗн. Анчах амӑшӗ ун пирки маннӑ тейӗн. Ачан хырӑм та выҫать, ҫипуҫ та кирлӗ. Явапсӑр хӗрарӑм ҫавӑн пирки шухӑшламан курӑнать. Алимент парӑмӗ унӑн 500 пин тенке ҫывхарнӑ.
Чӑваш Ен прокуратуринче пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑма унччен те явап тыттарнӑ. Ун чухне те — алимент тӳлеменшӗн. 2014 ҫулта ӑна малтан ӗҫлеттерме йышӑннӑ. Суд йышӑнӑвне пӑхӑнманнине кура 2 уйӑх та 20 кунлӑха колони-поселение ӑсатнӑ. Хальхинче суд парӑмлӑ амӑшне 1 ҫул ӗҫлесе юсантарма йышӑннӑ. Чӑваш Ен прокуратуринче пӗлтернӗ тӑӑрӑх, ҫав вӑхӑтра ӗҫлесе илнӗ тупӑшӑн 10 процентне патшалӑх валли тытса юлӗҫ.
Шупашкарта пурӑнакан пӗр амӑшӗ патне опека органӗсем тӗрӗслевпе ҫитнӗ. Хӗрарӑм ачисене пӑхманни, хӑй сиенлӗ йӑласемпе тусли пирки кӳршисем ҫӑхавланӑ-мӗн.
Анчах тӗрӗслев ҫакна ҫирӗплетмен: ҫемьере йӑлтах йӗркеллӗ. Кӳршисем ҫӑхавланӑ тӑрӑх, амӑшӗ эрех ӗҫет, ачисене пӑхмасть, вӗсем ҫине пӗрмай кӑшкӑрать.
Опека органӗсем тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫакӑ суя пулнине палӑртнӑ. Хӗрарӑм ачисене пӗчченех ӳстерет, пурӑнмалли условисем пур. Ачисем тутӑ, амӑшӗ эрех-сӑра ӗҫмест, ӗҫлет. Амӑшӗ ӑнлантарнӑ тӑрӑх, шӑпӑрлансем питӗ «чӗрӗ», пӗр вырӑнта лармаҫҫӗ, ишме ҫӳреҫҫӗ.
+18.3 °C