Ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, чӑваш поэчӗ Валентин Урташ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ кун, чӑваш писателӗсем, поэчӗсем, журналисчӗсем унӑн вил тӑприйӗ ҫине ҫитсе ӑна асӑннӑ. Калем ӑстисемпе пӗрле Анатолий Князев та пулнӑ. Анатолий Пантелеймонович – Елчӗк чӑвашӗ, вӑл Шупашкар районӗнчи Апашра пурӑнать.
Анатолий Князев поэтпа хурӑнташлӑ иккен. Кун пирки Лидия Филиппова журналист халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, чӑваш драматургӗ Николай Терентьев ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ.
Николай Терентьевич 1925 ҫулхи ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Кӑшнаруй ялӗнче ҫуралнӑ. А.В. Луначарский ячӗллӗ ГИТИСра чӑваш студинче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче, А.М. Горький ячӗллӗ Литература институтӗнче вӗреннӗ.
Николай Терентьевич пурӗ 50 ытла пьесӑпа сценари ҫырнӑ. Вӗсене 15 чӗлхене куҫарнӑ – пушкӑртла, украинла, эстонла. Вӑл ҫырнӑ пьесӑсене Чӑваш Енри, ҫавӑн пекех Чӗмпӗр, Брянск, Барнаул тӑрӑхӗнчи театрсенче лартнӑ. Хӑш-пӗрне Мускаври МХАТра та кӑтартнӑ. «Сансӑр пурнӑҫ ҫук» пьесине вара ҫӗршывӑн 10 ытла хулинче лартнӑ
Чӑваш театрӗн чи ҫывӑх тусӗ пулнӑ Николай Терентьевич! Унӑн пьесисем тӑрӑх лартнӑ «Арканнӑ юрату», «Куккук ҫаплах авӑтать», «Кайри-мала, хур кайӑксем», «Хумсем ҫырана ҫапаҫҫӗ», «Ыйӑх ҫухатнисем» тата ытти спектакльсем паян кун та халӑх асӗнче!
Хӑй те сцена ҫинче Сентиер («Айтар»), Ахмар («Эндип»), Ваня Земнухов («Ҫамрӑк гварди») сӑнарӗсене калӑпланӑ!
Николай Терентьев пирки тӗплӗнрех РУВИКИн чӑваш уйрӑмӗнче вуласа пӗлме пулать.
Шупашкар хулинче Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ ветерансем ҫинчен фильм ӳкереҫҫӗ. Ку ӗҫе ачасене те явӑҫтарнӑ.
Хулари шкулсенче вӗренекен, асӑннӑ социаллӑ центрпа туслӑ ҫыхӑну тытакан хастар ачасем вӑрҫа хутшӑннӑ ветерансемпе тӗл пулаҫҫӗ, вӗсенчен интервью илеҫҫӗ, хӑйсен аллипе ӑсталанӑ открыткӑсемпе савӑнтараҫҫӗ, сӑвӑ вуласа параҫҫӗ. Вӗсемпе пӗрле центрӑн пресс-секретарӗ ҫӳрет.
Кайран ҫав кӗске видеосенчен та видео хатӗрлеме палӑртаҫҫӗ. «Ку ӗҫ питех те калӑпӑшлӑ та яваплӑ. Хамӑр та пӑлханатпӑр», — теҫҫӗ центрта.
Пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче РСФСР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Леонид Никонорович Родионова тата СССР халӑх артистне Алексей Константинович Ургалкина халалланӑ пултарулӑх каҫӗ иртнӗ.
Культура учрежденийӗн халӑх тетелӗнчи ушкӑнӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «тӗлӗнмелле кӑмӑллӑ аса илӳсем, архиври видеосем, спектакльсен сыпӑкӗсем янӑранӑ теарта». Астӑвӑм каҫне камсем пырса ҫитнине кӗске хыпарта пӗлтермен,театрӑн сайтӗнче те ун пек хыпара курмарӑмӑр.
Чӑваш академи драма тетарӗнче Леонид Родионов ҫуралнӑранпа 110 ҫул, Алексей Ургалкин ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитнине халалланӑ каҫ иртӗ. Мероприяти пуш уйӑхӗ 21-мӗшӗнче пулӗ.
Леонид Родионов — РСФСР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Алексей Ургалкин — СССР халӑх артисчӗ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче калашле, вӗсем иккӗшӗ те — асӑннӑ театрӑн легендисем.
Леонид Родионов 1915 ҫулхи пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Самар облаҫӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти музыкӑпа театр училищинче, Мускаври театр ӳнерӗн институтӗнче вӗреннӗ. 1940 ҫултанпа Чӑваш академи драма театрӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. 1941-1947 ҫулсенче труппӑн илемлӗх ертӳҫи пулнӑ, 1968-1979 ҫулсенче — тӗп режиссер. Театрта вӑл 1987 ҫулччен тӑрӑшнӑ. 100 ытла спектакль лартнӑ, 20 ытла драма хайлавӗ ҫырнӑ.
Алексей Ургалкин 1910 ҫулхи пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӗмпӗр облаҫӗнче ҫуралнӑ. 1932 ҫулта Магнитогорскри ӗҫлекен ҫамрӑксен театрӗнче вӗреннӗ, кайран унта актер пулнӑ.
1938-1940 ҫулсенче Чӑваш патшалах театр училищинче режиссёр ассистентӗнче тӑрӑшнӑ. 1943-1947 ҫулсенче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн Театр студийӗ ҫумӗнче преподаватель пулса ӗҫленӗ.
Чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн тӑван тӑрӑхӗнче кӑҫал пуҫласа «Хусанкай вулавне» ирттернӗ.
Тутарстанри Элкел районӗнчи Сиктерме ялӗнче нумаяхьпулмасть поэтӑн сӑввисем чӑвашла ҫеҫ мар, вырӑсла, тутарла тата акӑлчанла янӑранӑ.
Поэт ҫуралнӑранпа 118 ҫул, вӑл леш тӗнчене уйралса кайнаранпа 55 ҫул ҫитсен те унӑн сӑввисене ватти-ветти юратса вулать. Унӑн сӑввисене чехла, румынла, хрантсусла, вьетнамла та куҫарнӑ.
Патӑрьел районӗнче Геннадий Айхи сӑввисене вулакансен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ.
Поэт ҫуралса ӳҫнӗ ялта, Ҫӗньялта, унӑн сӑввисене вулакансен ӑмӑртӑвне йӗркелесси йӑлана кӗнӗ. Поэт 2006 ҫулта ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. тепр ҫухине вара Айхи сӑввине вулакансен конкурсне пуҫарса янӑ.
Хальхи конкурса Ҫӗнтерӳпе патриотизм ҫулталӑкне халалланӑ та ачасем сӑвӑҫӑн вӑрҫӑ ҫинчен ҫырнӑ хайлавӗсене те вуланӑ.
Марина Карягина тележурналист пӗлтерне тӑрӑх, ӑмӑртӑва хутшӑнакансем Патӑрьел тӑрӑхӗнчи мӗнпур шкултан килнӗ: пурӗ 57-ӗн. Кашниех суйласа илсе вӗреннӗ сӑвва витӗмлӗн, янӑравлӑн калама тӑрӑшнӑ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Василий Эктел ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитрӗ.
Вӑл — художник, чӑваш писателӗ, литература критикӗ, СССР Писательсен союхӗн членӗ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, «Тӑван Атӑл» журнал премийӗн лауреачӗ. Пултарулӑх ҫулӗн малтанхи тапхӑрӗнче лирика сӑввисемпе историпе философи поэмисем ҫырнӑ. Унсӑр пуҫне публицистикӑпа тата прозӑпа та ӗҫленӗ.
Вӑл Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпа ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Учительте, Елчӗк районӗн архитекторӗнче, Шупашкарти электроаппарат завочӗн художникӗнче, Чӑваш телекуравӗнче, «Ялав» тата «Пике» журналсен редакцийӗсенче ӗҫленӗ. Ҫӗнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнче республикӑри Профессионал писательсен фондне тата «Калем» издательствӑна ертсе пынӑ.
Пирӗн республикӑра Чӑваш АССРӗн искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Андрей Эшпай ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине уявлӗ. Ҫавна май регион ертӳҫи Олег Николаев ятарлӑ йышӑнӑвах кӑларнӑ.
Андрей Эшпай — 300 ытла музыка хайлавӗн авторӗ. Ҫав шутра «Ангара» балет, «Круг» оперетта, инструмент концерчӗсем, симфонисем. Академи музыкисӗр пуҫне вӑл 100 ытла романспа юра кӗвӗленӗ, 60 ытла кинофильм валли музыка ҫырнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Геннадий Айхин астӑвӑм каҫӗ иртӗ. Вӑл 17 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Мероприяти «Г. Айги: Тот самый, поэт...» курав ӗҫленӗ вырӑнта пулӗ. Унти кашни ярӑм, сӑмах май каласан, — Геннадий Айхин сӑввисенчен илнӗ цитатӑсем ҫеҫ мар, унӑн пурнӑҫӗн уйрам тапхӑрӗпе тата пултарулӑхӗпе паллаштарни те.
Астӑвӑм каҫне кирек кам та кайса курма пултарать.
+16.3 °C