Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи ытти республикӑпа танлаштарсан, пирӗн патра апат-ҫимӗҫ хакӗ питех пысӑк мар. Юлашки вӑхӑтра ҫынсем ҫӗрулми, кишӗр хакӗ хӑпарнӑшӑн кӑмӑлсӑрланнӑ. Чӑваш Ен ҫӗрулми хакӗпе Раҫҫейри регионсен хушшинче 6-мӗш вырӑн, Атӑлҫи тӑрӑхӗнче 10-мӗш вырӑн йышӑнать.
Чӑваш Енре, Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи регионсемпе танлаштарсан, пӗҫернӗ, тӗтӗмленӗ кӑлпасси хакӗсем чи йӳннисем. Ҫӗршывра республика ку енӗпе 2-мӗш вырӑн йышӑнать.
Ҫавӑн пекех шурӑ ҫӑнӑх, помидор, ҫӑмарта ҫӑкӑр, услам ҫу, сыр йӳнӗрех.
Ҫӗршыври пысӑк суту-илӳ сечӗсенчен пӗри, «Магнит», Чӑваш Енре туса илекен апат-ҫимӗҫе ытларах сутма тытӑнӗ. Кун пирки республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗ тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн ушкӑнӗсенче хыпарланӑ.
Ҫӳлерех асӑннӑ компанипе пирӗн республика Питӗрти экономика форумӗнче килӗшӳ алӑ пуснӑ. Унта Чӑваш Енри апат-ҫимӗҫе кӳршӗллӗ регионсенчи лавккасенче ытларах сутма пуҫласси пирки каланӑ.
«Магнит» суту-илӳ сечӗн пирӗн республикӑри лавккисенче «Фермер картишӗсем» уҫӑлӗҫ. Унта фермерсен апат-ҫимӗҫ пулӗ. Ҫапла тума республика Элтеперӗ Олег Николаев сӗннӗ-мӗн.
Ватсапп урлӑ чӑвашсем пӗр-пӗрне Tiktok-ри пӗр видеона сарма пуҫланӑ. @prosto.maria00 аккаунта вырнаҫтарнӑ кулӑшла видео ҫынсен кӑмӑлне кайнӑ пулас, вӗсем ӑна пӗр-пӗрин хушшинче валеҫме пуҫланӑ.
Кӗске форматлӑ видеора пахча-ҫимӗҫ лартнӑ чухнехи хӗвӗшӳ пирки кулӑшла каласа панӑ.
«Tiktok-a кӗме вообще невозможно. Пӗрин патне пӑхан: паранкӑ лартать, теприне пӑхап — кишӗрпе сухан лартать. Теприн, вообще, теплицинче хӑярӗ ман ал тупанӗ пысӑкӗш пулнӑ. Эп ҫеҫ... Ҫав япалана курап та ман паника пуҫланать! Пурте лартса пӗтернӗ пек! Пурин те унта уже ҫимӗҫӗ пулнӑ пек! Ман ҫеҫ... Выҫса вилеп пек туйӑнать мана хӗлле! Вообще!.. Бли-и-ин. Эп те чӑтса тӑраймарӑм. Куна чавса тухса веҫ лартса тухрӑм. Атту хӗлле выҫса вилеп вӗт эп!» — тет автор.
Кӗске видеора калаҫу чӗлхипе усӑ курни халӑх кӑмӑлне кайнӑ пулас — Чӑваш халӑх сайчӗн редакторнех ку видеона икӗ-виҫӗ ҫын Ватсапп урлӑ ярса пачӗ. Ку вӑхӑтра ҫанталӑк ӑшӑ тӑнипе чылайӑшӗ хӑйӗн вӑхӑтне пахчара ирттерни те видеона салатма май панӑ. Хӑй видеоне @prosto.maria00 аккаунта пилӗк кун каялла вырнаҫтарнӑ. Хӑйӗн каналӗнче, «Хам миҫерине, 2 ача амӑшӗ пулнине манса кунта савӑнатӑп) Пӗрре пурӑнатпӑр, туссем!
Паян, ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Xinhua пӗлтернӗ тӑрӑх, апат-ҫимӗҫе сая янипе кӗрешес тӗллевпе Китайра саккун йышӑннӑ — ҫапла майпа ресторана пырса нумай апат саккасланӑ хыҫҫӑн ҫисе яман клиентсене штрафлӗҫ. Ҫӗнӗ саккунпа «апат-ҫимӗҫ каяшӗ» мӗне пӗлтернине палӑртма май пулӗ. Хальхи вӑхӑтра штраф ҫырса парас йӗрке мӗнле пуласси паллӑ мар-ха. Ҫав шутра апат каяшӗшӗн тӳлемелли виҫе те. Саккунӗ вӑя ӑна пичетленӗ хыҫҫӑн кӗрӗ.
Ҫӗнӗ саккуна апат-ҫимӗҫе ытлашши тӑкакланипе кӗрешес тӗллевпе йышӑннӑ. Хальхи вӑхӑтра Китай хулисенче кашни кун 50 тонна апат-ҫимӗҫ каяшӗ пулса пырать. Халӑх представителӗсен Пӗтӗм Китай пухӑвӗнче (Патшалӑх Думин аналогӗ) пӗлтернӗ даннӑйсем тӑрӑх, Китай хулисенче ҫулсерен пурӗ 18 миллиард килограмм апат-ҫимӗҫ тӑкакланать.
«Коммерсантъ» пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейре майонез тата ытти соус хакланма пултарать. Производительсем кун пирки суту-илӳ сечӗсене пӗлтернӗ.
Хаксене ака уйӑхӗнчех хӑпартма палӑртнӑ. Майонез тата соус 5-12 процент хакланӗ, вӑтамран – 10 процент. Мӗншӗн? Сӑлтавӗсене палӑртнӑ: ҫу, упаковка, бензин, тата ытти те хакӗсем пысӑкланаҫҫӗ.
Производительсем палӑртнӑ тӑрӑх, хака хӑпартни хӑйӗн хакне саплаштармасть, тӑкакран хӑтӑлма ҫеҫ пулӑшать. «Коммерсантъ» хыпарланӑ тӑрӑх, ахӑртнех, лавккасен кун пек условисемпе килӗшме тивӗ.
Сӑнанӑ тӑрӑх, лавккасенче майонезпа тӗрлӗ соус хакӗ хӑпарма пуҫланӑ.
Мари Элти пӗр усламҫӑ хӑй сутакан тавар ятне чӑвашла капӑрлатать. Кун пирки Чӑваш Енри паллӑ ӳнерҫӗ Геннадий Иванов-Орков Фейсбукра пӗлтернӗ.
«Реклама мар, кӑмӑллӑ пулӑм! Ҫак ӳкерчӗксенче, калӑн, Раҫҫей пӑрҫиллӗ, ахаль суту-илӳ маркиллӗ ахаль хутаҫ. Анчах курӑнмалла вырӑнта чӑваш сӑмахӗ пур. Вӑл — топоним, Тутарстанри чӑваш ялӗ. Унта чӑваш поэчӗ Петӗр Хусанкай ҫуралнӑ», — тесе ҫырнӑ ӳнерҫӗ. Пӑрҫана Мари Элти Звениговӑри Казанков усламҫӑ фирминче тултараҫҫӗ иккен. Сиктӗрмере ҫуралнӑскер тӑван тӑрӑхне хисеплесе, асра тытса пӑрҫа хутаҫне чӑвашла илемлетнӗ.
Геннадий Иванов-Орков пӗлтернӗ тӑрӑх, Петӗр Хусанкай тӑванӗ лекет. Казанков Шупашкарта тата Чӑваш Енре хӑйӗн продукцине сутать иккен.
Пирӗн республикӑра типӗтсе хатӗрленӗ пахчаҫимӗҫе ҫӗршыври супермаркетсенче сутаҫҫӗ. Ҫимӗҫе типӗтекенсем ӗнентернӗ тӑрӑх, асӑннӑ продукци пахалӑхне ҫухатмасть, тути те унӑн аван.
Апат-ҫимӗҫе типӗтессипе, сӑмахран, Комсомольски районӗнчи «ТАВ» тулли мар яваплӑ общество ӗҫлет. Вӑл ҫӗрулмипе тата ытти пахчаҫимӗҫе ӗҫлет. Фирмӑн продукцин «Пятёрочка», «Перекрёсток», «Карусель» тата «Магнит» суту-илӳ сечӗсен лавккисенче курма пулать. Унта ӑна «Yelli», «Bravolli», «Готово» тавар паллипе сутаҫҫӗ. Чӑваш Енре туса кӑларнӑ ҫав ҫимӗҫе «ОZON» тата «WILDBERRIES» маркетплейссем урлӑ та туянма пулать.
Ку эрнере ЧР Элтеперӗ Олег Николаев ҫӗрулми тата тымарлӑ ытти ҫимӗҫе типӗтекен предпряитире пулса курнӑ. Вӑл Комсомольски ялӗнче вырнаҫнӑ.
Олег Алексеевича продукцин технологийӗ килӗшнӗ, ҫавна май вӑл шкулти рациона типӗтнӗ ҫӗрулми кӗртме сӗннӗ. Палӑртмалла: вӑл – чипс мар, ҫӗрулмине упрамалли мел ҫеҫ. Ӑна шыва ярса лартсан вӑл ахаль чӗрӗ ҫӗрулми пекех пулать.
Сӑмах май, нумаях пулмасть Элтепер сӗннипе шкул рационне тӑпӑрчӑ запеканки кӗртнӗ. Ӑна шкул ачиех хатӗрленӗ. Вӑл вара Олег Николаева килӗшнӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи икӗ шкулта ачасене тӑпӑрчӑ ҫитерес вырӑнне тӑпӑрчӑ хутӑшӗ парас тенӗ. Ҫакна республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви нарӑс уйӑхӗнчи тӗрӗслев вӑхӑтӗнче тупса палӑртнӑ.
Хут ҫинче тӑпӑрчӑ тесе кӑтартнӑ, ӑна сутаканӗ вара тӑпӑрчӑ хутӑшӗ сутнӑ. Ҫавна асӑрхасан продукцие каялла тавӑрса панӑ, ачасене унпа апатлантарман.
Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче пӗр шкул столовӑйӗнче ывӑс япӑххине палӑртнӑ. Ун хыҫҫӑн ҫӗннисене туяннӑ. Тепӗр шкулта савӑт-сапана ылмаштарнӑ.
«Кӑлтӑк тупса палӑртнӑ шкулсене эпӗ хам ҫитсе килтӗм, – ӗнентернӗ вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн ҫумӗ Наталия Скворцова. – Ҫӗрпӳ районӗн администрацийӗпе тата шкул директорӗсемпе эпир пысӑк ӗҫ туса ирттертӗмӗр, шкул валли апат-ҫимӗҫ туянас ыйтӑва йӗркене кӗртмеллеине сӳтсе яврӑмӑр. Малашне те тӗрӗслесех тӑрӑпӑр. Ҫак ӗҫе хамӑр специалистсене ҫеҫ мар, Роспотребнадзорпа прокуратура ӗҫченӗсене те явӑҫтарӑпӑр».
«Домашняя газета» (чӑв. Килти хаҫат) хаҫатӑн паян вулакансем патне ҫӗнӗ номерӗ ҫитнӗ.
Кашни кӑларӑмри пекех хаҫатра усӑллӑ канашсем нумай. Ку номерте эсир пӗлме пултаратӑр:
• ирхи апатланни сывлӑхшӑн мӗнпе усӑллӑ;
• рис шывне мӗн валли усӑ курма пулать;
• мӗншӗн ыхра чылай эмелтен усӑллӑрах шутланать;
• отжимани туса сывлӑха епле тӗрӗслеме май пурри пирки.
Хаҫат номерӗнче тухтӑрсен усӑллӑ канашӗсем пур, америкӑри пахчаҫӑсен вӑрттӑнлӑхӗсем, тӗрлӗ рецептсем тата ытти те. Калӑпӑр, ку кӑларӑмра Францири Лион хулинче сысна урине епле пӗҫернине каласа панӑ. Риспа иҫӗмрен тунӑ эрехӗн уссине пӗлме пулать (рецепчӗ те пур).
Кашни номерте тенӗ пекех «Домашняя газета» хаҫатра пӗлтерӳсен пайӗ пичетленет. Унта тӗрлӗ пулӑшу тивӗҫтернине кӑна мар тупма пулать — пысӑк пая «Паллашу кӗтесӗ» йышӑнать.
+2.3 °C