Иртнӗ уйӑхра (чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче) РСФСР тата Чӑваш АССР Патшалӑх премийӗсен лауреачӗ, Чӑваш халӑх поэчӗ, «Тутимӗр» трагеди авторӗ Я.Г. Ухсай ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн пуҫлӑхӗсем аса та илмерӗҫ, паллӑ поэта, драматурга чӑваш поэзийӗн генийне нимӗнле те чысламарӗҫ, хисеплемерӗҫ. Пуҫлӑхсен чунсӑрлӑхӗ, ӑссӑрлӑхӗ пирки эпӗ пӑшӑрханса «Камсем эпир, чӑвашсем?» (Чӑваш халӑх сайчӗ. 03.11.2021ҫ.) ятлӑ статья пичетлесе кӑлартӑм, анчах пысӑк шӑв-шав тухнине илтмерӗм. Никама та ятламарӗҫ, никама та явап тыттармарӗҫ, никама та ӗлӗкхи пек сӳтсе явса хыттӑн асӑрхаттармарӗҫ. Пушшех ҫывхарса килекен Ҫӗнӗ ҫул умӗн театр пуҫлӑхӗсем тӗлӗнсе каймалла пысӑк преми илни ҫинчен артистсем пӑшӑрханса пӗлтерчӗҫ (театрта куракан ҫук пулин те, кӑҫалхи плана тултарайман пулин те, каҫхи спектакльсем пуш-пушӑ залра иртеҫҫӗ пулин те).
Тепӗр уйӑхран (раштавӑн 15-мӗшӗнче) Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ, Чӑваш халӑх артисчӗ, Яков Ухсай ҫырнӑ «Тутимӗр» трагеди тӑрӑх лартнӑ спектакльте Тутимӗр сӑнарне калӑпланӑ Иван Геннадьевич Иванов ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитрӗ.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Пӗтӗм чӑвашсен 5-мӗш «Асам» кинофестивалӗ хӑйӗн ӗҫне пӗтӗмлетнӗ. Киноӳнерӗн фестивалӗнче ҫӗнтернисене паян дипломпа статуэткӑпа чыслӗҫ. Ҫакӑн пирки «Чӑвашкино» Турцинче пурӑнакан чӑваш хӗрӗ Надина Джавадова, онлайн мелпе иртнӗ фестивальте вӑл жюри пайташӗ пулнӑ, страницинчен илнӗ репоста Инстаграмра вырнаҫтарнӑ.
«Асам» ӗҫӗ – фестиваль кӑна мар, унӑн пӗлтерӗшӗ тата та анлӑрах. Вӑл чӑвашсен тӗнчекурӑмӗ, халӑх культури, тӗнчери пулӑмсене ӑсласа илес тени, наци ирӗкӗ.
Конкурса хутшӑннӑ 37 фильм, ҫак фестивалӗн пӗлтерӗшӗ ҫулсерен ӳссе пынине кӑтартать, пире чунтан савӑнтарать, ӗҫлеме хавхалантарать.
Пӗтӗмлетсе каласан, Чӑваш киновӗ пур, аталанса пырать. Чӑваш Енре ҫак ӗҫре профессиллӗ режиссерсемпе сценаристсем, операторсем, тӗлӗнмелле маттур артистсем те пурах.
Ҫапах та «Чӑвашкино» статусне пысӑк шая ҫӗклесе пахалӑхне ӳстерес тӗллевпе ӗҫлемеллисем чылай. Малалла та малалла...
Шанчӑк пур...», — тесе пӗтӗмлетнӗ Надина Джавадова.
Шупашкар хулинче библиотека тытӑмӗн директорӗ пулма тивӗҫ специалиста шыраҫҫӗ.
Хула администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗп библиотекарӗн аслӑ пӗлӗвӗ е экономика, е юриди, е культура, е ӳнер, е педагогика, е техника енӗпе пулмалла. Тата, паллах, ӗҫ стажне шута илӗҫ. Кандидатӑн культура отраслӗнче ертсе пыракан должноҫре 5 ҫултан кая мар тӑрӑшни кирлӗ.
Библиотека тытӑмӗн пуҫлӑхӗ пулма конкурса хутшӑнакан ҫыннӑн Шупашкарти вулавӑшсене аталантарассипе ӗҫ планӗ те хатӗрлемелле.
Заявкӑсене ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗччен йышӑнӗҫ. Хутсене Шупашкар хула администрацийӗн культура управленине ҫитерсе памалла. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ – 23-50-93.
Чӑваш кӗнеке издательствинче хальхи вӑхӑтри чӑваш ача-пӑча литератури ҫӗнӗ ятсемпе пӗрмаях пуянланса пынине пӗлтернӗ май нумаях пулмасть унта Ирина Трифонован «Тӑлӑх» кӗнеки пичетленсе тухни ҫинчен хыпарланӑ.
Ирина Трифонова — Тутарстанран. Вӑл унти чӑвашсен хаҫатӗнче 1997 ҫултанпа корреспондентра ӗҫленӗ. Хальхи вӑхӑтра «Татмедиа» холдинг йышӗнче шутланса тӑракан хаҫата юлашки ҫулсенче шӑпах вӑл, Ирина Трифонова, тӗп редактор пулса ертсе пырать.
Хӗрарӑм-ҫыравҫӑ Раман Иринкки тата Ирина Гордеева псевдонимсемпе те ҫырнӑ. 2003 ҫулта унӑн «Асра юлнӑ кунсем» кӗнеки, 2004-мӗшӗнче «Шурӑ туй кӗпи» пичетленсе тухнӑ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ Александр Пӑртта кӗнеки пичетленсе тухнӑ. «Хӗллехи юратуллӑ каҫсем» ят панӑскере Чӑваш кӗнеке издательствинче кун ҫути кӑтартнӑ. Редакторӗ – Ольга Иванова, ӳнерҫи – Татьяна Бурдина. Тиражӗ – 1000 экземпляр.
Хыпар ятӗнче «Артистӑн кӗнеки пичетленсе тухнӑ» терӗмӗр те, анчах сцена ӑсти хайлавсем тата пьесӑсем ҫырнине чылайӑшӗ пӗлет-тӗр. Чӑваш кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Александр Пӑрттан ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫырнӑ ӗҫӗсем «Уйӑх ачи», «Пирӗн урам», «Атьӑр туслашар!» кӗнекесенче пичетленсе тухнӑ.
Унӑн драма хайлавӗсене чӑваш театрӗсем хапӑл тусах лартаҫҫӗ. «Ҫиҫӗм тивнӗ чунсем», «Турӑ пӳрмен юрату», «Килех килчӗ тур ҫырни», «Укҫа чул кастарать», «Вӑрмана юлнӑ ҫамрӑклӑх», «Качча кайиччен», «Чӑн телей юратура», «Кирек ӑҫта та пӗр хӗвел» спектакльсене курнисем ҫав ӗҫсене кам пьесисемпе лартнине аван пӗлеҫҫӗ.
Чӑваш Енре 2022 ҫула Паллӑ ҫынсен ҫулталӑкне халалланӑ. Ҫавна май вӗсем пирки каласа кӑтартакан сайт хута кайнӑ: землякичувашии.рф.
Хальлӗхе сайта туса пӗтермен, чылай пая хатӗрлесе пыраҫҫӗ. Паянхи кун 16 паллӑ ҫыннӑн биографийӗпе паллашма пулать. Вӗсен йышӗнче – Иван Яковлев, Константин Иванов, Ҫеҫпӗл Мишши, Андриян Николаев, Святослав Федоров…
Кӗҫех «Ентешсем» пайра 30 ытла ҫын пирки информаци пулӗ. Кунта Николай Федоров, Ирина Клементьева, Олимпиада Иванова, Лев Кураков, Анатолий Аксаков, Варнава митрополит…
«Пирӗн хушӑри паттӑрсем» пайра сахал палланӑ, анчах мухтава тивӗҫ ҫынсем пулӗҫ. Хальлӗхе пӗлтернӗ тӑрӑх, унта кирек кам та информаци тултарма пултарать.
Чӑваш кӗнеке издательстви Хветӗр Уярӑн тӑватӑ томран тӑракан «Ҫырнисен пуххине» кӑларма пуҫланӑ. Ку хыпара кӗнеке издательство сайтӗнче пӗлтернӗ.
Ҫӗнӗ кӗнекен пӗрремӗш томӗнче «Таната» роман вырӑн тупнӑ. «Таната» романри ӗҫсем Атӑл тӑрӑхӗнчи халӑхсен историйӗнче паллӑ йӗр хӑварнӑ пысӑк пӑлхав умӗн Шупашкарпа тури чӑваш ялӗсенче пулса иртеҫҫӗ.
«Ҫырнисен пуххин» пӗрремӗш томӗнчи умсӑмаха филологи наукисен докторӗ, профессор, Чӑваш Республикин Патшалӑх премийӗн лауреачӗ Юрий Артемьев критик ҫырнӑ. Редакторӗ — Галина Антонова.
Раштав уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейра Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артистне, Чӑваш халӑх артистне Иван Иванова (1946—2002) асра тытса астӑвӑм каҫӗ иртнӗ.
Аса илтерер: унта актер ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халалласа «Театр в главной роли» (чӑв. Тӗп сӑнарта театр) фотокурав уҫӑлнӑ. Музейри тӗлпулӑва К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем — Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артистки Любовь Фёдорова тата РСФСР халӑх артистки Нина Григорьева — пырса ҫитнӗ. «Иван Иванов питех те ӗҫчен те ырӑ чунлӑ ҫынччӗ. Ҫавӑнпа ӑна ӗҫтешӗсем ҫеҫ мар, куракансем те юрататчӗҫ», — тесе аса илнӗ, сӑмахран, Любовь Фёдорова.
Астӑвӑм каҫне шкул ачисене те йыхравланӑ.
Украинӑри Остёр хулинчи гимназири Ҫеҫпӗл Мишшин музейне хупнине эпир унччен пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: кун пирки ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче Украинӑри чӑвашсен ентешлӗхӗн председателӗн ҫумӗ Надежда Лисовая Фейсбукра хыпарланччӗ. Ун чухне вӑл вӗренӳ заведенийӗнче пулнӑччӗ, гимнази директорӗпе Анна Дробязкӑпа тӗл пулса калаҫнӑччӗ.
Раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче музейри экспонатсене шкултан илсе тухнӑ. Надежда Лисовая ӗнентернӗ тӑрӑх, вӗсем пурте йӗркеллех. Вӗсене илсе тухма вырӑнти хастарсем пулӑшнӑ.
Ҫеҫӗл музейӗн фондӗнчи экспонатсене упраса хӑварма пулӑшнӑшӑн Украинӑри хастар чӑвашсен ентешлӗхӗн пайташӗсене Валерий Сидорова, Георгий Трофимов, Николай Ястребова, Фаина Павловӑна, Лира Урдана, Никита Никитина, Ирина Холоденкона, Владимир Иванова, Людмила Цыкала, Мария Золота тав тунӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Пушкӑртстанри ҫыравҫӑн, Аркадий Русаковӑн, кӗнеки пичетленсе тухнӑ. «Юрату каҫарма чӗнет» ятпа вулакан патне ҫитнӗ кӑларӑм тиражӗ – 1000 экземпляр.
Чӑваш кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Пушкӑртстан чӑвашӗн «тӗрлӗ ҫулсенче унӑн «Чикӗри тӗлпулу» тата «Эпир кунта хӗҫпе килмен» кӑларӑмӗсем пичетленнӗ».
Аркадий Русаков — Стерлитамакри ҫыравҫӑсен организацийӗн «Шуратӑл» литература пӗрлешӗвӗн тата Раҫҫей писателӗсен союзӗн пайташӗ. Вӑл — икӗ чӗлхеллӗ автор. Чӑвашла та, вырӑсла та калӑплать.
«Унӑн произведенийӗсем тӗрлӗ хаҫат-журналта та, уйрӑм кӗнекен те тухаҫҫӗ. Ҫамрӑкрах чухне ҫыравҫа юрату, кӑмӑл-сипет, ҫутҫанталӑк темисем кӑсӑклантарнӑ пулсан халӗ истори ыйтӑвӗсемпе халӑх кун-ҫулӗ ытларах пӑшӑрхантараҫҫӗ, ҫӗнӗ калав-повесть ҫырма хистеҫҫӗ», — паллаштарнӑ ҫыравҫӑпа Чӑваш кӗнеке издательствин сайтӗнче.
+8.2 °C