Чечек
Ун сехметне хурах тăрланă.
«Вăй çук, вăй çук-çке, мĕн тăвас,
Ăçта шырас, ăçта тупас?»
Инçех те мар тăшман улашрĕ.
Кавруçăн чунĕ пит тулашрĕ,
Анчах мĕн тăвăн? Çук юлташĕ...
Исках, Зарубин, Салават
Тата Серкуш... Ах, вăл ăçта-ши?
Маттур, хастар çын, тарават.
Пĕри те çук: хăшне вĕлернĕ,
Хăшне хĕненĕ, чăт кăна, —
Нумай çын пурнăçне пĕтернĕ, —
Нумайăш лекнĕ тыткăна;
Мĕн чухлĕ татрĕç тĕрмере
Илемлĕ çамрăк ĕмĕре.
Чун хĕсĕнет, ăшра халь тăвăл,
Куç умĕнче Чечек те ывăл.
Хăйне хушать: «Ан асаплан;
Вилсессĕн, йăх тымарĕ юлĕ,
Тен, курнăçни пит йывăр пулĕ,
Çапах илемлĕ калăплан».
Выç кашкăр евĕр тăшман урчĕ
Çине тăрсах вăл тапăнать.
Кавруçăн ушкăнĕ халь курчĕ:
Юлашки шанчăк йăванать.
Мĕн тăвăн-ши, вăйсем сахал.
Ах, чĕрере пулсан та хал,
Вăл талпăнса тухни те кăлăх.
Кавруç шутлать: «Шикленчĕ халăх».
Тен, тĕрлĕ шухăшсем пăлхатĕç
Аран упраннă ушкăна?
Çук, çук, кашни вилмешкĕн хатĕр
Пĕри тепришĕн — хуш кăна.
Юманлăх. «Сивĕ çил, ан ашкăн —
Тӳлек пулсан чун лăпланать...»
Кавруç ыттисене çăлмашкăн
Тытса тăрасшăн тăшмана.
Хăрушă: тупăсем кĕрлеççĕ,
Тăрать тар сывлăш чĕтресе,
Унта-кунта çынсем ĕрлеççĕ,
Вăрман çунать... Ав, етресем
Йĕри-тавра тек сапăнаççĕ, —
Кавруç курать: кĕтмен хăна, —
Ик-виç енчен те тапăнаççĕ,
Чакмасть, ямасть вăл яхăна.
Пĕччен... Пăшал пемест: тар пĕтнĕ.
Курать вăл: çывхарать такам.
Ку саманта вăл кĕтнĕ, кĕтнĕ...
Кавруç кăларчĕ ятаган.
Курать: çитеççĕ, — пуç таймарĕ, —
Хаяр, тискеррĕн урмăшса,
Ăна тытасшăн тăрмашса.
Кавруç ыйтмасăр чăтаймарĕ:
«Кама тытатăр-ха, кама?»
Вăл талăрчĕ, чунĕ алхасрĕ...
Сиксе тухса пуç урлă касрĕ,
Ниме курмасăр, такама.
Вĕрет курайманни Кавруçăн,
Тухать чĕр эрлĕк кăкăртан.
Самант! «Ах, çурăлать-çке пуçăм...» —
Пит вирлĕн çапрĕç хыçалтан.
Каç тĕрлĕ тĕспеле сăрланчĕ,
Хура тӳпе куççуль тăкать.
Пуç янăрать. Çын ăнсăрланчĕ:
Ӳкет пек тĕпсĕр шăтăка...
«Кам ку, кам ку çак урăм-сурăм,
Тăрать умра шăлне йĕрсе,
Мĕн-ма ытла сурать çан-çурăм,
Ма кăкăрта тăрать хĕрсе?
Пӳрни, пӳрни, мĕн-ма эс маншăн
Ытла та пултăн-ши усал?
Мана, тен, эсĕ хам айваншăн
Халь хутăн çакăн пек туса?
Пулмарĕ шухăшра ĕретлĕ,
Анчах çапах вăл ĕмĕтре.
Упрантăрччĕ ăшра тĕреклĕх
Çак пит асаплă сехетре.
Парсамччĕ вăй, ман несĕл юнĕ,
Парсамччĕ тӳсĕм, пӳлĕхĕм!
Ах, маншăн çут çанталăк сӳнĕ,
Анчах, пĕлетĕп, пулĕ хĕм.
Ман халăх чĕринче ялан,
Ун пулĕ пурнăçĕ аван.
Пулсассăн ирĕк, пулмĕ чухăн,
Çаранĕ, хирĕ пулĕ унăн.
Вĕри юн тăкăннă тĕлте
Ӳсен-тăранĕ чечекленĕ,
Хура вăрманĕ пĕлĕте
Уявлăн ешĕрсе çĕкленĕ.
Тен, вăхăт çитĕ — яш хĕрсем
Çак вырăна канмашкăн килĕç,
Масарăн картишне кĕрсе
Пире те ыр ятпа ас илĕç...»
Куçне уçать Кавруç вăраххăн;
Умра тăрать тĕтре... тĕтре.
Пĕлет вăл: юлнă-çке хăраххăн,
Анчах ăçта вăл, хăш çĕрте?
Тăрса ларать. Пуç янкăрланчĕ,
Сукмак пек палăрчĕ асри.
Пулассине Кавруç ăнланчĕ:
Вĕçленеймерĕ-çке ăсри.
Ыраттарать пит сĕмсĕр кулă
Хурлăхпа тулнă чĕрене.
...Шыв хĕрринче çыхаççĕ сулă,
Хĕрсе чутлаççĕ пĕрене.
«Ишут!» Çӳçенчĕ карт Кавруç,
Вĕри юнпа чĕри ун тулчĕ.
Чун хĕсĕнет... Ара, мĕн пулчĕ?
«Тӳпе, ман кăмăла ан хуç», —
Ун умĕнче куç кĕретех
Тăрать тăшман. Кавруçăн çиçрĕ
Пур вĕчĕлĕх, анчах ăс виçрĕ:
«Шырлан халь пулмĕ кĕреке».
Ах, курайманлăх! Шăтăрт çыртрĕ
Шăлне Кавруç — вăл чул пек хытрĕ.
Тăрать хаярлăхпа тулса Ишут.
Пуçларĕ вăл кулса:
«Кавруç? О, Боже! Чун аманчĕ!
Ма сӳннĕ пит çинчи куллу?
Сана эп курасса сунманччĕ,
Пит савăнăçлă тĕл пулу».
«Сунманччĕ эпĕ те, Ишут.
Куран: чăнах та савăнатăп.
Тен, эс чунтан-вартан сунатăн
Пĕрле пулмашкăн тепĕр хут?
Тархасшăн. Килĕшеп. Эс пуçăн.
Эп хатĕр вăхăтра пулма.
Пĕрле пулсассăн куçа-куçăн,
Ытла пит хăтлă татăлма».
«Ах, татăлма? Курап: эс шăрчăк!
Чăнах та пур-çке-ха сăлтав:
Пĕри пĕрне тăшман — халь вăрçă,
Халь эс те, эпĕ те салтак.
Дуэль? Апла мана чĕнесшĕн?
Мана чăнах та култаран.
Сана çакна эп пĕлтересшĕн:
Дуэль вăл пулмалла пĕр тан.
Анчах та эп улпут, эс тарçă.
Эх, тавçăрмастăн та çавна...
Яла килсен пĕлтерчĕ карчăк:
Вĕлернĕ эсĕ хуçана.
Куратăн-и? Илемлĕ вырăн:
Вулавçăсен шухăшĕ
Çĕнĕ комментари хуш
ZoofLyncattat (2009-04-28 07:39:00):
NusSlalkskila Wrorsnasp