«Чувашская энергосбытовая компания» (чӑв. Энерги сутакан чӑваш компанийӗ) хыпарланӑ тӑрӑх Ҫӗнӗ Шупашкарпа Чӑваш Ен ертӳлӗхӗ вӗсен умӗнчи парӑма ҫывӑх вӑхӑтра парса татма шантарнӑ. Аса илтеретпӗр, Ҫӗнӗ шупашкарти троллейбус управленийӗ энергетиксем умӗнче 6,1 млн. тенкӗлӗх парӑма кӗрсе кайнӑ, ҫавна пула Ҫӗнӗ Шупашкарти троллейбуссене чарса лартас хӑрушлӑх сиксе тухнӑ.

Паян каҫ кӳлӗм энергетиксем электричество пама пӑрахассипе хӑратнинчен ку ӗҫе пурнӑҫлама та тытӑннӑ. Троллейбус линийӗсене электричествӑпа тивӗҫтерекен 2-мӗш подстанцие тата депона электричество пама пӑрахнӑ. Ҫапла май хулан хӑш-пӗр районӗсенче троллейбус транспорчӗ чарӑнса тӑнӑ. Ҫавах та хулан тӗп пайӗнче, Чумкассипе Тӗкӗрҫ микрорайонсенче (ку лаптӑка «Коммунальные сети Новочебоксарска» (чӑв. Ҫӗнӗ Шупашкарӑн коммуналлӑ сечӗсем) электричество парать, вӗсем электричество парассине пӑрахӑҫлама килӗшмен) вӗсем чиперех ҫӳренӗ.

22 сехет ҫитеспеле 2-мӗш подстанцине те, депона та электричество панӑ пулать.

Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнчи хушӑвӗпе Владимир Агеев художника «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе наградӑлама йышӑннине эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, хушура ҫырнӑ тӑрӑх, чыса ӳнерҫӗ «Чӑваш Республикин ырлӑхӗшӗн нумай ҫул таса чунпа ӗҫленӗшӗн» тивӗҫнӗ.

Пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче художникӑн 85 ҫулхине халалласа курав уҫӑлнӑ. Чӑваш халӑх ӳнерҫине ҫавӑн чухне республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев саламланӑ май орден медалӗпе чысланӑ.

Аса илтерер, Владимир Агеев — график та, живописец та. 1932 ҫулхи ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗкре ҫуралнӑ. Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ. Владимир Агеев Чӑваш кӗнеке издательствинче, «Капкӑн» журналта чылай ҫул ӗҫленӗ. Кӗнекесене те илемлетнӗ, уйрӑм ӗҫсемпе те ларнӑ, сатирӑра та хӑйне туптанӑ.

Чӑваш Енри 124 ҫамрӑк вырӑс чӗлхипе патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне вӑхӑт ҫитичченех тытнӑ.

Малтанласа ун пек шухӑшлисем ытларах тупӑннӑ: пурӗ 187 ҫын ӑна тытма палӑртнӑ. Экзаменӑн вӑхӑт ҫитичченхи тапхӑрне ҫапах та сахалтараххӑн хутшӑннӑ.

Экзамена епле тытни хальлӗхе паллӑ мар. Ӑна ака уйӑхӗн 10-мӗшӗ хыҫҫӑн уҫӑмлатӗҫ.

Аса илтерер, аттестат илме сахалтан та 24 балл пухмалла, аслӑ шкула ҫул тытас тесен сахалтан та 36 балл кирлӗ. Экзамен кӑтартӑвӗпе килӗшмесен аппеляци пама юрать. Ӑна ака уйӑхӗн 11–12-мӗшӗсенче йышӑнаҫҫӗ.

Патшалӑхӑн пӗрлӗхлӗ экзаменӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусене ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗ 8(8352) 57-21-60, 8(495) 984-89-19 номерсемпе уҫӑмлатма пултараҫҫӗ.

Ҫитес экзамен пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче иртмелле. Ун чухне историпе 85 ҫын экзамен тытма палӑртса хунӑ, химипе — 33-ӗн.

Шуршӑлти музейра. Н. Плотников тунӑ сӑн

Ыран, пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлта Ҫамрӑксен Николаев вулавӗ иртмелле. 10 сехетре пуҫланаканскере СССР летчик-космонавтне Андриан Николаев космоса вӗҫсе хӑпарнӑранпа 55 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Вулава республикӑн Вӗренӳ министерстви патриотизм воспитанийӗ парас тата ҫӗршыври ӑслӑлӑхӑн тата космонавтикӑн ҫитӗнӗвне сарас, ачасене аэрокосмос пӗлӗве кӑсӑклантарас тӗллевпе йӗркеленине пӗлтерет.

Мероприятие хутшӑнма 22 районпа хуларан кӑмӑл тунӑ. Вӗсем пурӗ 64 тӗпчев ӗҫӗ тӑратӗҫ. Вӗсене пилӗк екцие пайланса хӳтӗлӗҫ: «Пионеры освоения космоса» (чӑв. Космоса ҫых хывнӑ пионерсем), «Аэрокосмическая техника. От первого спутника до системы ГЛОНАСС» (чӑв. Аэрокосмос техники. Пӗрремӗш спутникран пуҫласа ГЛОНАСС тытӑмӗ таран), «Космическая презентация» (чӑв. Космос хӑтлавӗ), «Героям космоса посвящается» (чӑв. Космос паттӑрӗсене халалласа) пултарулӑх секцийӗнче тата «Развитие аэрокосмического образования. Юбилейный урок» (чӑв. Аэрокосмос пӗлӗвне аталантарасси. Юбилейлӑ урок) методпӗрлешӳре.

Малалла...

Росгвардин Чӑваш Енри пайӗ професси уявне палӑртать

Наци гвардийӗн ҫарӗсен федераци служби паян хӑйӗн професси уявне палӑртать. Ҫав ятпа Шупашкарта савӑнӑҫлӑ мероприяти иртнӗ.

Ҫак кун — ҫӗршыври чи ҫӗнӗ уявсенчен пӗри вӑл. Ӑна кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче ҫирӗплетнӗ. Росгварди хӑй те — ҫӗнӗ тытӑм. Ӑна пӗлтӗр кӑна ӗҫлеттерсе янӑ. Асӑннӑ тытӑмӑн Чӑваш Енри уйрӑмне Алексей Ежеев полици полковникӗ ертсе пырать.

Наци гвардийӗн ӗҫченӗсене Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ертӳҫи Иван Моторин, Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн ертӳҫи Валерий Филимонов саламланӑ. Вӗсем ҫӗнӗ тытӑм правӑна сыхлас ӗҫре тӑрӑшса ӗҫленине палӑртса нумай ӑшӑ сӑмах каланӑ.

Алексей Ежеев Михаил Игнатьев Элтепере ҫӗнӗ тытӑма ура ҫине тӑма пулӑшнӑшӑн тав тунӑ.

Чӑваш Енре пӗлтӗр карӑк, ӑсан, пӑчӑр йышӗ сахалланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах пакша, кашкӑр, мулкач, хир сысни, тилӗ, пӑши, ҫӳлевӗҫ, хир качаки, сӑсар, ӑсан йышланнӑ.

Чӗрчунсен тӗнчи пирки паян республикӑри тӳре-шара канашлӑва пухӑнсах сӳтсе явнӑ. Чӑваш Енӗн Правительствин тунти кунсерен иртекен канашлӑвӗнче ытти ыйтӑва та хускатнӑ.

Республикӑн ҫутҫанталӑк пурлӑхӗсен тата экологи министрӗ Александр Коршунов пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра йӗркене пӑсакан сунарҫӑсен йышӗ нумайланнӑ. Пӗлтӗр вӗсен хисепӗ 2015 ҫулхинчен 2,5 хут йышланнӑ. Нумайӑшне административлӑ майпа явап тыттарнӑ. Виҫӗ ҫынна пуҫиле ӗҫ пуҫарсах саккун пирки аса илтернӗ. Йӗркене пӑхӑнман сунарҫӑсене пӗлтӗр пӗтӗмпе 354,5 пин тенкӗлӗх штраф хурса панӑ.

«Капкӑн» журнал пирки пуҫланнӑ калаҫӑва малалла тӑсатпӑр.

1970 ҫулта эпӗ тӑванла Пушкӑртстанри район хаҫатӗнче ӗҫлеме пуҫларӑм. Унта Николай Леонтьев тусӑм чӗннипе тухса кайрӑм. Унччен салтакра виҫӗ ҫул хӗсметре тӑнӑччӗ.

Пушкӑртсемпе тутарсем мана нихҫан та «кит манта!» (кай кутан!) тесе каламан. Калама ҫеҫ те мар, эпӗ Шупашкара «Капкӑн» журнала куҫнине пӗлсен хӑш-пӗрисем кӗҫ-вӗҫ куҫҫуль кӑлармарӗҫ.

Чӑвашсен кулӑшпа сатира журналӗн тиражӗ вӑл тапхӑрта сахалах марччӗ-ха, анчах ҫав тираж ҫултан ҫул ӳссе пыратчӗ. Паллах, эпир тӑрӑшмасӑр пулаймастчӗ ҫакӑ. Совет Союзӗнчи пур кӗтесӗнче пурӑнакан чӑвашсем те «Капкӑна» илсе тӑччӑр тесе тӑрӑшаттӑмӑр. Сӑмахран, казахсен «Ара» (Тӗкӗлтура) кӑларӑмӗсенче «Чӑвашсен «Капкӑн» журналӗ» ятпа темиҫе хутчен те ятарлӑ страницӑсем кӑлартӑмӑр. Ҫапла майпа журнал унта 3 пин экземпляр таранччен кайса тӑма пуҫларӗ. Тутарстан, Пушкӑртстан, Мускав, Чӗмпӗр, Самар облаҫӗсенче те нумайӑн хапӑл тӑватчӗҫ кулӑш ӑстисене. Кӗҫех «Капкӑн» 97 пин экземплярпа тухса тӑма тытӑнчӗ.

Малалла...

Ӗнер Раҫҫейӗн чылай хулисенче Дмитрий Медведьев пирки ӳкернӗ фильм тавра халӑх пухӑннӑ, унта илсе килнӗ фактсене тӗрӗслеме, коррупципе кӗрешме ыйтса калаҫнӑ. Хӑш-пӗр хуласенче унашкал пухусене ирттерме чарнӑ, теприсенче — ирӗк панӑ. Шупашкарта халӑх пухӑвӗ Чапаев палӑкӗ патӗнче иртнӗ. Раҫҫей премьер-министрӗ тӗлӗшпе коррупцие тӗрӗслеме ыйтакансемсӗр пуҫне экологсем те пӗрле тухнӑ.

Чӑннипе Чапаев ячӗллӗ скверта экологи тавра калаҫмалла пулнӑ, коррупципе кӗрешесси пирки пухӑнас шухӑшлисене вӑл вырӑн пушӑ мар тесе хурав панӑ, митинг ирттерме ирӗк паман. Анчах та коррупципе кӗрешме чӗнсе калакансем чеерех пулнӑ — экологи митингне вӗсем те ҫитнӗ. Ҫапла май халӑх пухӑвӗ питӗ хӑвӑрт хӑйӗн темине улӑштарнӑ — коррупци экологи япӑхланнин сӑлтавӗ пулма пултарни пирки калаҫнӑ. Плакатсенче те ку палӑртнӑ: «Коррупция ворует будущее! Экология может быть только там, где нет коррупции!» (чӑв. Коррупци пирӗн ҫут малашлӑха вӑрлать! Экологи сӗтев ҫук вырӑнта кӑна пулма пултараять!) тенӗ пӗр плакатра.

Кама та пулин тытса кайни пирки хыпар ҫук.

Улатӑр спортсменки ҫитӗнӳ хыҫҫӑн ҫитӗнӳ тӑвать. Ачасемпе ҫамрӑксен 1-мӗш спорт шкулӗнче ӑсталӑхне туптакан Евгения Шелгунова спорт гимнастики енӗпе иртнӗ Тӗнче кубокӗнче командӑри нумай енлӗ тупӑшура ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ.

Евгения Шелгунова спорт гимнастики енӗпе тӗнче класлӑ спорт местерӗ пулнине те палӑртмалла. Германире пуш уйӑхӗн 17–19-мӗшӗсенче иртнӗ тупӑшура та вӑл ав командӑпа пӗрле малта пулнӑ. Унсӑр пуҫне Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине Елена Еремина, Наталья Капитонова, 2016 ҫулта иртнӗ Олимп вӑййисен кӗмӗл призерӗ Дарья Спиридонова та кӗнӗ.

Команда Германири ӑмӑрту вӗҫленсенех Италие кайнӑ. Унта вӗсем пӗтӗм тӗнчери турнира хутшӑнӗҫ. Ӑмӑрту ака уйӑхӗн 1–2-мӗшӗсенче Венецире иртӗ.

Элӗкри халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрӑн экс-директорӗ суд тенкелӗ ҫине ларнӑ. Суд ун тӗлӗшпе приговор вуланӑ. Директора 1 ҫул та 10 уйӑхлӑха тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ.

Суд тата следстви палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак хӗрарӑм 2012 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнчен пуҫласа центр водительне, вӑл унӑн упӑшки, шалу тӳленӗ чухне 1,02 коэффициент вырӑнне 1,3 лартса панӑ. Кунсӑр пуҫне вӑл тӗрлӗ ӗҫ пурнӑҫланӑшӑн ӗҫ укҫи ҫумне 20 процент хушса тӳленӗ. Ку вара штат расписанийӗпе килӗшсе тӑман.

Ҫапла майпа арӑмӗ водительте тӑрӑшакан упӑшкине 3 ҫул ҫурӑра 170 пин тенкӗ ытлашши тӳленӗ.