Политика
![]() Кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ЧР спорт министрӗн ҫумне Алексей Яковлева Шупашкарти Ленин районӗн сучӗ пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 4 ҫул ҫурӑлӑха ӑсатма приговор вуланӑ, кунсӑр пуҫне патшалӑх службинче хӑш-пӗр должноҫа 3 ҫул йышӑнма чарнӑ. Тата унӑн ЧР Спорт министерствине 10 миллион ытла тенкӗ тӑкака саплаштармалла. Ӗнер ЧР Аслӑ сучӗ айӑплав приговорне улӑштарнӑ, кун хыҫҫӑн Алексей Яковлев тӗлӗшпе амнисти акчӗ пурнӑҫлама май пулнӑ. Ҫитес вӑхӑтра ӑна ирӗке кӑларӗҫ. Следстви версийӗ тӑрӑх, министр ҫумӗ 2013 ҫулта ведомство ячӗпе «Шурӑ чулсем» республика центрне реконструкцилемешкӗн проект документацине хатӗрлеме Шупашкарти пӗр стройфирмӑпа 9 миллион ытла тенкӗлӗх патшалӑх килӗшӗвне алӑ пуснӑ. Шупашкарти маунтинбайк центрӗ ҫывӑхӗнчи ҫула тунӑ чухне те ҫакнашкалах лару-тӑру сиксе тухнӑ. Проектпа смета документацине патшалӑх экспертизи ырламасӑрах вӑл подрядчик счечӗ ҫине 1,2 миллион ытла тенкӗ куҫарса пама хушнӑ. Аса илтерер: Алексей Яковлева 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗнче ӗҫрен кӑларнӑ, пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() Ыран – Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун. Ҫулла сивӗ ҫанталӑкран пуҫланассине ӗнер сайтра хыпарланӑччӗ. Ҫавна май уяв мероприятийӗсене урӑх куна куҫарнӑ. Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкарта ачасем валли тӗрлӗ мероприяти ирттересси йӑлана кӗнӗ. Мускав ҫыранӗ хӗрринче ирттерме палӑртнӑ «Атӑл ҫинчи ачалӑх телейӗ» фестивале вырсарникуна, ҫӗртмен 3-мӗшӗ ҫине, куҫарнӑ. Вӑл 13 сехетре пуҫланӗ. «Амазони» этнокомплексра йӗркелеме палӑртнӑ «Ачалӑх йӑхӗнчен» программӑна ҫӗртмен 5-мӗшӗ ҫине куҫарнӑ, вӑл 11 сехетре пуҫланӗ. Шыв хунарӗсен «Ҫывӑхрах» фестивалӗ хӑҫан пуласси хальлӗхе паллӑ мар. Аса илтерер: ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ҫӗрле сывлӑш температури 1 градус сивӗ таран анмалла. Кӑнтӑрла вара 6-11 градус кӑна ӑшӑ. Ку ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчи ҫанталӑк пекех. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Ӗнер республикӑра вӑйлӑ ҫил алхаснӑ май йывӑҫсем ӳкни, пӳрт тӑррисене сӳни пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Ӗнер каҫхи 6 сехет хыҫҫӑн Пӑрачкав районӗнче инкеклӗ лару-тӑру режимӗ пулнине палӑртнӑ. Уйрӑмах Пӑрачкав ялӗ шар курнӑ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Евгений Лебедев район комиссийӗн плана кӗртмен ларӑвне ирттернӗ. Унта муниципалитетра чрезвычайлӑ лару-тӑру режимӗ пулнине палӑртнӑ, ҫил «йӗр хӑварнӑ» пулӑмсене мӗнле пӗтермелли плана хатӗрленӗ. «Ҫил темиҫе минут кӑна алхаснӑ, ҫапах ку пысӑк тӑкак кӳнӗ. Ӑҫта мӗн сӑтӑр кӳнине хальлӗхе палӑртаҫҫӗ, тӑкака шутлаҫҫӗ», — ҫырнӑ район администрацийӗн сайтӗнче. МЧС пӗлтернӗ тӑрӑх, Пӑрачкав районӗнче нумай хваттерлӗ тӑватӑ ҫурт тӑрри, харпӑр 15 ҫурт ҫивитти сиенленнӗ. Асӑрхануллӑ пулӑр: ҫил паян та лӑпланман-ха. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ҫутҫанталӑк
![]() Кӗҫех ҫулла ҫитет. Кӑҫал ҫӗртме уйӑхӗ сивӗ ҫанталӑкран пуҫланӗ. Ҫак кунсенче ҫӗрлесерен тӑм ӳкни пулнӑ-ха. Ҫӗртмен 1-мӗшӗнче вара сывлӑш температури те 1 градус таран анӗ. Ҫак кун юлашки 10 ҫулта чи сивви пулӗ. Ачасене хӳтӗлемелли кун 6-11 градус кӑна ӑшӑ тӑрӗ. Ку ҫанталӑк ака уйӑхӗнчипе пӗр килет. Ҫавӑнпа уяв мероприятийӗсене урамра мар, пӳлӗмсенче ирттерме сӗнеҫҫӗ. Ҫитес вӑхӑтра Чӑваш Енре циклон хуҫаланӗ. Синоптиксем ҫӗртме уйӑхӗ сивӗ килессе пӗлтереҫҫӗ. Пӗлтӗрхи пекех ҫумӑр нормӑран нумайрах ҫӑвӗ. 10-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫумӑр тата ытларах ҫӑвӗ, ҫапах сывлӑш температури кӑштах хӑпарӗ. Республика кунӗ умӗн ӑшӑтмалла, ун чухне ҫил те лӑпланӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Мускав облаҫӗнче Чӑваш Енри арҫын карьерта путса вилнӗ. Кун пирки inkotelniki.ru сайт пӗлтерет. Ку инкек ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Селикат микрорайонӗнче пулнӑ. Ӗҫлеме килнӗ икӗ арҫын эрех ӗҫнӗ, Пӗчӗк Люберецк карьер ҫыранӗнче канма шухӑшланӑ. Ҫав кун ҫиллӗ, анчах хӗвеллӗ ҫанталӑк тӑнӑ. Хайхискерсем ӑшша пиҫнӗ пулмалла – шыва кӗме шут тытнӑ. Вӗсенчен пӗри шыва чӑмнӑ та тек тухайман. Тепри ӑна ҫыран хӗрринче кӗтсе тӑнӑ, кӑштахран ҫӑлавҫӑсем патне шӑнкӑравланӑ. Арҫын виллине ҫыран хӗррине кӑларнӑ, вӑл чӑнах та эрех ӗҫни паллӑ пулнӑ. Хайхискер шывпа чыхӑнса кайса вилнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Статистика
![]() Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 18 ача чӳречерен тухса ӳкнӗ. Кӑтарту савӑнтармасть. Телее, ача вилнӗ тӗслӗх пулман. Ҫӗрпӳре пурӑнакан Светлана Петрова каланӑ тӑрӑх, унччен 4 ҫулти ывӑлӗ нихӑҫан та чӳрече янахӗ ҫине хӑпарса выляман. Пӗр кун хӗрарӑм машинӑна ларса лавккана кайнӑ, ачине пиччӗшӗпе хӑварнӑ. Кӗҫех амӑшӗ патне килтен шӑнкарав ҫитнӗ: пӗчӗк ача иккӗмӗш хутран тухса ӳкнӗ. Вӑл часрах киле таврӑннӑ. Пӗчӗкскере Республикӑри ача-пӑча клиника пульницине ӑсатнӑ. Вӑл шӑм-шакне хуҫман, ҫапах сурансӑр иртмен: пуҫ мими чӗтреннӗ. Халӗ ӑна тухтӑрсем сӑнаса тӑраҫҫӗ. ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр 27 ача чӳречерен тухса ӳкнӗ. Шел те, пӗр тӗслӗхре ача вилнӗ. Ҫулла ҫитнӗ май аслисен асӑрхануллӑ пулмалла, ачана пӳлӗмре пӗччен хӑвармалла мар. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ хальхи вӑхӑтри наци драматургийӗн конкурсне ирттерет. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне И.Я. Яковлев ҫулталӑкне халалланине пӗлтереҫҫӗ театрта. Ӳнер учрежденийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, театра хальхи вӑхӑтри авторсемпе драматургсен пьесисем килме пуҫланӑ. Ӗҫсене кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 16-18-мӗшӗсенче пӗтӗмлетӗҫ. Ун чухне Наци драматургийӗн республикӑри лабораторийӗ-форумӗ иртӗ. Конкурс тӗллевӗ — ҫамрӑк авторсене, профильлӗ аслӑ шкулсенчи студентсене, режиссерсене ачасемпе ҫамрӑксене валли пьесӑсемпе спектакльсене хатӗрлеме хавхалантарасси. Театрӑн тӗп режиссерӗнче Чӑваш Енри хальхи вӑхӑтри пултаруллӑ та анлӑ тавра курӑмлӑ сцена ӑсти, режиссер Иосиф Дмитриев-Трер тӑрӑшать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи Чатукассинчи кану центрӗнче «Песней порадуем друзей» (чӑв. Юлташсене юрӑпа савӑнтарар) хӑй тӗллӗн вӗреннӗ хор ушкӑнӗсен фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Филипп Лукин композитор ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитнине халалланӑ. Мероприятин тӗллевӗсенчен пӗри СССР патшалӑх премийӗн лауреачӗн, Раҫҫей халӑх артисчӗн, Раҫҫей, Чӑваш тата Дагестан республикисен искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн, Шупашкар хулин тата Красноармейски районӗн хисеплӗ ӗҫченӗн ятне сарасси теҫҫӗ. Фестиваль кунӗнче Ф.М. Лукин музейӗнче Уҫӑ алӑксен кунӗ иртнӗ. Унта Чатукассинчи шкул ачисем, фестиваль хӑнисемпе унта хутшӑнакансем пулнӑ. Трак енӗн мухтавлӑ ывӑлне халалласа фойере Филипп Лукин юррисем янӑранӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ҫутҫанталӑк
![]() Паян Чӑваш Енре вӑйлӑ ҫил-тӑвӑл алхаснине пула 12 район-хулара йывӑҫсене тӳнтерсе янӑ. Ҫут ҫанталӑкӑн усал вӑйӗ Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Ҫӗмӗрле хулисенче, Ҫӗрпӳ, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Муркаш, Пӑрачкав, Шупашкар, Тӑвай, Красноармейски районӗсенчи йывӑҫсем ӳкнӗ. Шупашкарта, Куславкка, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрмар, Шӑмӑршӑ районӗсенче ҫутӑсӑр юлнӑ тӗслӗхсем пулнӑ. Вӗсенчен хӑшӗсенче инкеке сирме ӗлкӗрнӗ. Вӑрмар районӗнчи Пысӑк Енкассинчи, Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкил шкулӗсен, хӑш-пӗр районти уйрӑм ҫын ҫурчӗсен ҫивиттисене вӑйлӑ ҫил сӳтсе кайнӑ. Инкек пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та пӗлет тесе хыпарлаҫҫӗ Чӑваш Енӗн Пуҫлӑхӗн Администрацийӗн пресс-службинче. Унтан та ытларах — яваплӑ службӑсене вӑл ҫине тӑрса ӗҫлеме чӗнсе каланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Иккӗмӗш Еврази фестивалӗнче ылтӑн медале тивӗҫнӗ Александр Вепрёв пӗлтӗр кӗмӗллӗ пулнӑ Марина Карягинӑна хӑйӗн кӗнекине парнеленӗ Сочире тӑватӑ куна пынӑ Еврази шайӗнчи литература фестивале Чӑваш Енри икӗ ҫыравҫӑ: Елена Светлая тата Марина Карягина — хутшӑннӑ. Марина Карягина ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, йӗркелӳҫӗсемпе чаплӑ хӑнасене, пӗлтӗрхи лауреатсене ятран асӑнса «хӗрлӗ ҫулпа» кӗтсе илчӗҫ. Унтан сӑвӑ, калав, пьеса, ача-пӑча хайлавӗ ҫыракансенчен чылайӑшне кӗмӗл медаль парса чысланӑ. Ҫак йышра Елена Светлая та пулнӑ. Кӑҫалхи форума 27 ҫӗршыв ҫыравҫи хутшӑннӑ, малашне Евразин 80 ҫӗршывне тата Раҫҫейӗн 86 регионне явӑҫтарма тӗллев тытнӑ. «ЛиФФт» — фестивальсен фестивалӗ, ҫулсерен хӑватлӑн сарӑлса пыракан питӗ анлӑ проект. Вӑл Еврази халӑхӗсен, Раҫҫей халӑхӗсен ассамблейи пулӑшнипе иртет, — пӗлтерчӗ Марина Карягина. — Кашни регион хӑй вӑйӗпе фестиваль журналне кӑларса тӑрать, унӑн авторӗсене пуҫтарса вырӑнти фестиваль ирттерет». «Нумай чӗлхеллӗ ҫыравҫӑсем пӗр-пӗрне куҫарма пултарччӑр тесе хайлавсен базине йӗркелес тетпӗр», — пӗлтерчӗ Марина Карягина. Ӑна, сӑмах май, ку фестивале йӗркелӳҫӗсем эксперт пек ӗҫлеме, ӑсталӑх сехечӗ ирттерме йыхравланӑ. Пӗлтӗрхи кӗмӗл лауреат пулнӑ май, унӑн сӑввисене «Кӗмӗл кӗнекене» кӗртнӗ. |
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (20.05.2025 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, ҫумӑр ҫума пултарать, атмосфера пусӑмӗ 737 - 739 мм, 12 - 14 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Адрианов Константин Адрианович, педагог пӗлӗвне илнӗ пӗрремӗш чӑваш вӗнетевҫи ҫуралнӑ. | ||
| Максимов Исайя Максимович, чӑваш математикӗ ҫуралнӑ. | ||
| Патман Николай Кириллович, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Александров Вячеслав Александрович, ЧАССР тата РСФСР тава тивӗҫлӗ агрономӗ ҫуралнӑ. | ||
| Лисицина Зоя Васильевна, паллӑ чӑваш юрӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Николаев Владимир Николаевич, педагогика ӑслӑлахӗсен кандидачӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |