Персона
Фёдор Мадуров. Олег Самана ӳкернӗ видеори сӑн Паян, нарӑсӑн 20-мӗшӗнче, хурлӑхлӑ хыпар ҫитрӗ — чӑваш халӑхӑн паллӑ хастарӗ Мадуров Фёдор Иванович пирӗнтен яланлӑха уйрӑлса кайрӗ. Пире пӗлтернӗ тӑрӑх Фёдор Ивановича хӑйӗн ҫуралнӑ ялӗнче, Баскакра, пытарӗҫ. Сывпуллашу ӑҫта тата хӑҫан иртесси хальлӗхе паллӑ мар. Мадуров Фёдор Иванович — чӑваш скульпторӗ, графикӗ. Юлашки ҫулсенче вӑл ытларах чӑваш йӑли-йӗркине упракан мӑчавар пек паллӑччӗ. Фёдор Иванович 1942 ҫулхи ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнчи Баскак ялӗнче ҫуралнӑ. 80 ҫула ҫитиччен икӗ уйӑх ҫеҫ пурӑнса ҫитеймерӗ. Унӑн чи паллӑ ӗҫӗ — 1989 ҫулта туса лартнӑ «Дорога та Москву» композици. Малтан вӑл Шупашкарӑн «Рашча» ункине илем кӳретчӗ, унтан ӑна 500 ҫуллӑх парка куҫарса лартрӗҫ. Каярах вара унтан та ҫак композици ҫухалчӗ. Фёдор Ивановичӑн ӗҫӗ ҫавӑн пекех Шӑмӑршӑ районӗнчи «Чӑваш вӑрманӗ» паркӗнче вырнаҫнӑ. Вӑл «Время и жизнь» ятлӑ. 1989 ҫулта Фёдор Мадурова Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ художникӗ ятпа чысланӑ. Вӑл ҫавӑн пекех Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш комсомолӗсен преми лауриачӗ. 1990–1994 ҫулсенче вӑл Чӑваш АССР Аслӑ Канашӗн вуниккӗмӗш пухӑвӑн депутачӗ пулнӑ. Ҫӗнетнӗ информаци: Фёдор Ивановичпа юнкун, нарӑсӑн 23-мӗшӗнче ирхи 9-па 10 сехет хушшинче сывпуллашӗҫ. |
Персона
Л. Пэленич архивӗнчи сӑнӳкерчӗк «Чӑвашлӑх энциклопедийӗн хуҫи» (Леонид Пэленич Фейсбукра ун пирки ҫапла ҫырнӑ) тӗрӗк тӗнчипех паллӑ профессор Николай Егоров паян, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, черетлӗ, 73-мӗш, ҫуралнӑ кунне уявлать. Николай Иванович Вӑрмар районӗнчи Ҫӳлти Кинчер ялӗнче ҫуралнӑ. Пулас ӑсчах малталанса Хусанти фармаци училищине вӗренме кӗнӗ. Ҫав вӑхӑтрах тӑван тӑрӑх кун-ҫулӗпе кӑсӑкланма пуҫланӑ. Арапуҫӗнчи аптекӑра ӗҫленӗ, Шупашкарта тӑрӑшнӑ. Ҫемьене пулӑшмалла тесе тӑван ялне таврӑннӑ. Клуб заведующийӗнче те тӑрӑшнӑ, сварщикра та. 1972 ҫулта Николай Егоров Шупашкарти ЧПУна вӗренме кӗнӗ. Тепӗр 20 ҫултан Казахстанри педуниверситетра доктор диссертацине хӳтӗленӗ. Паян Николай Егоров – тӗрӗк тӗнчипе паллӑ ӑсчах. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Енӗн Наци вулавшӗнче филологи наукисен докторне, профессора Георгий Фёдорова асра тытса пуҫтарӑнӗҫ. Мероприяти 14 сехетре пуҫланӗ, вӑл 137-мӗш пӳлӗмре иртӗ. Георгий Иосифович – Чӑваш Республикин наукӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫей Федерацийӗн Писательсен союзӗн членӗ. Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче вӑл ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнӗ. Ыран, нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Наци вулавшӗнче «Тупасчӗ сӑмахӑн пӗртен пӗр таса вӑрттӑнне…» ятпа литература каҫӗ иртӗ. Унта Георгий Фёдоровпа пӗрле ӗҫленисем, тусӗ пулнисем, ентешӗсем, ун пултарулӑхне хаклакансем пуҫтарӑнӗҫ. Ӑсчахӑн мӑшӑрӗ Галина Фёдорова Георгий Иосифовичӑн «Суйласа илнисем. Поэмӑсем, сӑвӑсем» тата «Ай, мӑнтарӑн хир мулкачи» илемлӗ хайлавӗсен пуххисемпе паллаштарӗ. Георгий Фёдорова литература тӗнчинче поэт, прозаик, литературовед тата критик евӗр те пӗлеҫҫӗ-ҫке. Унӑн ӑслӑлӑх ӗҫӗсен шучӗ вара 250-ран иртнӗ, 4 монографи, вӑл тӗрлӗ учебникпа вӗренӳ пособийӗн авторӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
Инстаграмри @hypar1906 сӑнӳкерчӗкӗ Комсомольски районӗн хисеплӗ гражданинӗ Ревокат Моисеев 100 ҫул тултарнӑ. Ревокат Прохорович чылай ҫул республикӑри тӗрлӗ хаҫатпа туслӑ ҫыхӑну тытнӑ. Унӑн статйисемпе заметкисем «Коммунизм ялавӗ», «Хыпар» хаҫатсенче тӑтӑшах пичетленнӗ. Вӑл «Октябрь ялавӗ» хаҫатӑн та штатра тӑман корреспонденчӗ пулнӑ. Ревокат Моисеев – Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ. Вӑрҫӑ ҫулӗсенче вӑл Шупашкарта йӗркеленӗ Стрелоксен 324-мӗш дивизийӗн ҫыхӑнуҫӑ-телефонисчӗ пулнӑ, Курск ҫапӑҫӑвне те хутшӑннӑ. Ӑна «Ҫапӑҫури паллӑ ӗҫсемшӗн» медальпе, Тӑван ҫӗршыв вӑрҫин II степеньлӗ орденӗпе наградӑланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ Шупашкарта пурӑнакан Анастасия Михайлова 100 ҫул тултарнӑ. Вӑл – ӗҫ ветеранӗ, тыл ӗҫченӗ. Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче окоп та чавнӑ, Сӑр юханшывӗ урлӑ хывнӑ кӗпере те юсанӑ. Анастасия Михайлова хӑйӗн ӗмӗрӗнче 40 ытла ҫул ӗҫленӗ. Юбилейра вӑл Раҫҫей Президентӗнчен Владимир Путинран саламлӑ ҫыру илнӗ. Анастасия Михайловӑн ҫулӗсем самай пулин те вӑл хваттерте хӑй тӗллӗнех утса ҫӳрет, парка уҫӑлма та тухать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
www.grani21.ru сӑнӳкерчӗкӗ Бурят Республикинче Базыр Цырендашиев композиторпа тата педагогпа мӑнаҫланни, вӑл вара хӑй вӑхӑтӗнче Чӑваш Енре ӗҫленине ҫак йӗркесен авторӗ икӗ ҫул каялла пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: Базыр Очирович — Бурят Республикинчи паллӑ композитор. Вӑл — сахал мар кӗвӗ-ҫемӗ авторӗ. Унӑн мӑшӑрӗ Инесса Павловна — чӑваш. Базыр Цырендашиевпа мӑшӑрӗ 1950-1960-мӗш ҫулсенче пурӑннӑ. 1959-1963 ҫулсенче Базыр Очирович Ҫӗмӗрлери культура ҫуртӗнче илемлӗх ертӳҫи пулса ӗҫленӗ. Халӗ ҫав ҫын пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Вӑл 86 ҫула кайнӑ. Хӑй ӗмӗрӗнче Базыр Цырендашиев 400 ытла юрӑ кӗвӗленӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин халӑх художникӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Пушкӑрт АССРӗн тава тивӗҫлӗ художникӗ, художник-сценограф, Чӑваш Республикин патшалӑх премийӗн лауреачӗ, Ҫеҫпӗл Мишши премийӗн лауреачӗ Юрий Матросов 75 ҫул тултарнӑ. Юрий Петрович Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял Чурачӑкра ҫуралнӑ. 1970 ҫулта вӑл И.Н. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх пединститутӗнчен (ун чухне вӑл аслӑ шкул институт шутланнӑ), художествӑпа графика факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. Паян вӑл — сумлӑран та сумлӑ ӑста. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
Шупашкарта вулавӑшсен пӗрлешӗвӗн – ҫӗнӗ ертӳҫӗ. Унпа паян хула администрацийӗнче иртнӗ планеркӑра паллаштарнӑ. Вӑл – Маргарита Пыркина. Вулавӑш ӗҫченӗсемшӗн вӑл ҫӗнӗ ҫын мар. Маргарита Пыркина ҫурла уйӑхӗнченпе директорӑн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ. Маргарита Николаевна Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗнче 200 ҫултанпа ӗҫлет. 2020 ҫулта ӑна директорӑн ҫумне ҫирӗплетнӗ. Ун умӗн ку тивӗҫе Светлана Коледова икӗ ҫул пурнӑҫланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ Чылай вӑхӑт чирленӗ хыҫҫӑн Раҫҫейри тата Чӑваш Енри паллӑ музыковед, педагог, общество ӗҫченӗ, Раҫҫейри тата Чӑваш Енри Композиторсен союзӗсен членӗ Светлана Макарова пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Светлана Ильинична тӑватӑ теҫетке ҫул ытла Шупашкарти музыка училищинче тӑрӑшнӑ. Ӗҫчен хӗрарӑм тивӗҫне часа чунпа пурнӑҫланӑ. Ӗҫтешӗсем ӑна пысӑк ӑста, чӑн-чӑн профессионал тесе хакланӑ. Чӑваш Енри телекуравҫӑсем вара Светлана Макаровӑна «Чувашия музыкальная», «Мастера искусств», «Представляем молодых» телекӑларӑмсене ертсе пыни тӑрӑх аван пӗлнӗ. Халӗ ҫав телепередачӑсем Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗн ылтӑн фондӗнче упранаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех Светлана Макарова 800 ытла музыкӑпа критика статйи ҫырнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
Фейсбукри Леонид Петров-Атлай страницинчен илнӗ сӑнӳкерчӗк «Петр Яковлевӑн (Петӗр Яккусен) пур пичетленнӗ кӗнекисене пухса пӗр пысӑк том тумаллах пирӗн. Вӗсем ҫапла пӗр ҫӗмелте пулсассӑн, чӑвашӑн малти кун ҫутийӗ тата ытларах палӑрма пуҫлӗ тетӗп. Тен, йӑнӑшатӑп?», — ҫакӑн пек шухӑшлать Фейсбукра хӑйӗн шухӑшӗпе паллаштарма кӑмӑллакан филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Леонид Пэленич (Петров-Атлай). Хальхинче автор Петӗр Яккусен поэта аса илнӗ. Вӑл ҫак тӗнчерен 2021 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, 71 ҫула ҫитсен, уйрӑлса кайнӑччӗ. «Кашниех мар пулин те, нумай сӑмаххи унӑн чӑн-чӑн кӗмӗл: ӑна пур чӑваш пурӑнакан вырӑна сапалать вӑл, унтан пире ҫав чӗкеҫ чӗлхиллӗ сӑмахпа сыватать, чӗртет, ирӗке ярать, тӗксӗм чӑтлӑхра сывлама, куҫа уҫма мӗнле япӑх пулнине илсе кӑтартать, инкек-синкексӗр пурӑнмаллине тӑтӑш аса илтерет...» — тесе пӗтӗмлетнӗ Леонид Петров-Атлай. «Питӗ лайӑх шухӑш, Леонид Порфирьевич! Гуманитари институчӗ «Ҫырнисен пуххине» калӑплама килӗшет-и? Петр Яковлевич вӑл палӑка тивӗҫлех. Пӗлтерӗшлӗ пукан-вырӑнсене варягсем йышӑнса пӗтериччен тӑвасчӗ», — тесе ҫырнӑ постпа паллашнӑ хыҫҫӑн Анатолий Абрамов. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (13.01.2025 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, -3 - -5 градус сивӗ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Долгов Василий Архипович, литература тӗпчевҫи, ҫыравҫӑ, сӑвӑҫ ҫуралнӑ. | ||
| Федотов Михаил Романович, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи вилнӗ. | ||
Пулӑм хуш... |