Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 +7.3 °C
Паттӑрӑн пуҫӗ выртнӑ, тараканӑн йӗрӗ выртнӑ.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Хыпарсем: лекцисем

Персона

Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Геннадий Воробьев – феномен 1930-х годов» (чӑв. Геннадий Воробьёв — 1930-мӗш ҫулсенчи феномен) лекци ирттернӗ.

Лектор пулса паллӑ ученӑй-музыковед, искусствоведени докторӗ, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен ӑслӑлӑх ӗҫченӗ, профессор, Чӑваш Енӗн тата Раҫҫейӗн искусствӑсен ӳнерӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫейри композиторсен союзӗн членӗ Михаил Кондратьев тухса калаҫнӑ.

Геннадий Воробьев (1918-1939) — чӑваш музыканчӗ тата композиторӗ, ҫӗнӗ ӑрури пултаруллӑ композиторсенчен пӗри. Вӑл 1918 ҫулта Шупашкарта ҫуралнӑ. Унӑн ашшӗ — Василий Воробьев композитор тата хор дирижёрӗ.

 

Культура
obrazov.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ
obrazov.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енре Китай культурин кунӗсем иртӗҫ. Ӑна ака уйӑхӗн 12-15-мӗшӗсенче йӗркелӗҫ.

Мероприятие савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ака уйӑхӗн 12-мӗшӗнче И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче уҫӗҫ.

Китай культурин кунӗсенче китайской каллиграфийӗпе, цигун гимнастикӑпа, чей ӗҫессипе ӑсталӑх лаҫҫисем ӗҫлӗҫ.

Унсӑр пуҫне Раҫҫейпе Китай хутшӑнӑвӗсем, Иакинф Бичуринӑн китай грамматики, Китай живопиҫӗн философийӗпе хӑйне евӗрлӗхӗ ҫинчен лекцисем ирттерӗҫ.

Раҫҫейӗн наукӑсен акаемийӗн Китайпа хальхи вӑхӑтри Азин институчӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗн, китай живопиҫӗпе каллиграфи преподавателӗн Анна Донченкон куравӗ уҫӑлӗ.

 

Ӑслӑлӑх
Ҫӑлкуҫ: Казахстан наци университечӗ
Ҫӑлкуҫ: Казахстан наци университечӗ

Ӗнер, пушӑн 27-мӗшӗнче, паллӑ тюрколог, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Николай Иванович Егоров Аль-Фараби ячӗллӗ Казахстан наци университетӗнче лекци ирттернӗ. Кун пирки университет сайчӗ хыпарлать.

Николай Егоровӑн лекцийӗ «Тӗпчев университечӗн аталанӑвӗнчи тюркологипе алтаистикӑн ҫивӗч ыйтӑвӗсем» ятлӑ пулнӑ. Итлекенсен йышӗнче аслӑ пӗлӳ учрежденийӗн паллӑ ӑсчахӗсем, ӑслӑлӑхпа тӗпчев институчӗсен ертӳҫисем, магистрантсемпе докторантсем пулнӑ. Мероприятие Казахстан наци университечӗн ректорӗ Жансеит Туймебаев ертсе пынӑ. Вӑл филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор. Хӑйӗн сӑмахӗнче Жансеит Кансеитулы лектора лайӑх енчен хакланӑ: тӗнче ӑслӑлӑхне вӑл самай пысӑк тӳпе хывнӑ тенӗ.

Казахстанра Чӑваш Енрен килнӗ хӑнана хапӑл йышӑннӑ, ӑна университетӑн хисеплӗ профессорӗ ята та панӑ.

Николай Егоров Казахстанра икӗ эрне ирттерӗ: лекцисем вулӗ, семинарсем ирттерӗ, казах ӑсчахӗсемпе тӗл пулӗ.

 

Чӑваш чӗлхи
11 чӗлхепе калаҫакан, 30 чӗлхепе вулакан Гилад Цукерман
11 чӗлхепе калаҫакан, 30 чӗлхепе вулакан Гилад Цукерман

Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Мускавра «Просветитель» (чӑв. Ҫутта кӑларакан) премие панӑ чухне лингвистика профессорӗ Гилад Цукерман та пулнӑ. Вӑл «Убийство и воскрешение языков: социальный смысл языкового возрождения» (чӑв. Чӗлхесен вилӗмӗпе чӗрӗлӗвӗ: чӗлхе чӗрӗлӗвӗн социаллӑ пӗлтерӗшӗ) темӑпа лекци вуланӑ. Лингвист лекцине итлеме Светлов ячӗллӗ вулавӑшри зала студентсем, аслӑ шкулсен преподавателӗсем, журналистсем пухӑннӑ.

Австралинчи Аделаида университечӗн лингвистика тата ҫухалакан чӗлхесен уйрӑмӗн ертӳҫи чӗлхене чӗртсе тӑратни тӗрӗс, илемлӗ тата усӑллӑ тесе шухӑшлать.

11 чӗлхепе калаҫакан, 30 чӗлхепе вулакан Гилард Цукерман хальхи вӑхӑтра ҫыннӑн тӑватӑ чӗлхе пӗлмелле тесе шухӑшлать. Пӗрремӗшӗнчен, тӑван чӗлхене. Иккӗмӗшӗнчен, патшалӑх чӗлхине. Виҫҫӗмӗшӗнчен, халӑхсем хушшинчи чӗлхене (паян вӑл — акӑлчан, ыран — китай пулӗ). Тата хӑвӑн чун киленӗҫӗн чӗлхине. Опера килӗшсен, сӑмахран, итали чӗлхине, сыр юратсан — хрантсуссенне.

Чӗлхене ҫухатни культура автономине, ӑс-хакӑл суверенитетне, чуна ҫухатни тенӗ ӑсчах.

Чӗлхене вӗлернӗшӗн (лингвицидшӑн) е пӗр чӗлхе теприне ҫӑтса янӑшӑн (вырӑсла каласан ку вӑл глотофагия пулать) халӑхсен патшалӑхран компенсаци ыйтмалла тесе каланӑ лингвист.

Малалла...

 

Пӗлтерӳ

Истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Сергей Щербаков ку ҫулхи пӗрремӗш лекцине ирттерет, чӑвашсен кун-ҫулне ҫутатаканскере итлеме йыхравлать. Чӑваш халӑхӗн истори эткерлӗхӗн архивӗнче нумай-нумай ҫул ӗҫленӗ историк 1918 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче иртнӗ пӗтӗм чӑвашсен пухӑвӗ пирки каласа парӗ.

Совет саманинче ку пухӑва ытлашши ҫутатман, вӑл вӑхӑтра ӑна советсене хирӗҫ, шурӑ гвардеецсен мероприятийӗ тесе хак панӑ. Хӑйӗн лекцийӗнче Сергей Щербаков пӗтӗм чӑвашсен пухӑвӗн пӗлтерӗшне уҫса парӗ, вӑл вӑхӑтри Атӑлҫи тӑрӑхӗнче иртнӗ ытти унашкал пухусемпе танлаштарса кӑтартӗ.

Истори лекцийӗ 2018 ҫулхи кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче иртӗ. Вӑл 18 сехетре 218-меш пӳлӗмре пуҫланӗ.

 

Афиша

Кӗҫнерникун, авӑнӑн 15-мӗшӗнче, Наци вулавӑшӗнче черетлӗ лекци иртӗ — ҫуллахи вӑхӑтра канса илнӗ хыҫҫӑн Сергей Щербаков ертсе пыракан истори клубӗ хӑйӗн ӗҫне малалла тӑсӗ. Пуҫламӑшӗ 18 сехетре.

Авӑн уйӑхӗнчи лекци Чӗмпӗре чӑваш тӑрӑхӗн тӗп хули тума шут тытни пирки пулӗ. Лектор ҫак ыйтусем тавра каласа парӗ:

- Чӗмпӗре тӗп хула тӑвасси мӗнле хутсенче ҫырӑннӑ;

- Чӗмпӗр хули чӑвашсен тӗп хули мӗншӗн пулса тӑман;

- Чӗмпӗр тӗп хула тума Владимир Ленин хӑҫан, кама тата ӑҫта каланӑ;

- XX-XXI ӗмӗрсен чиккинче ҫак ыйтӑва мӗншӗн ҫӗклеме пуҫланӑ;

- Чӗмпӗр хулине малашлӑхра та пулин чӑнласах Чӑваш Енӗн тӗп хули тума пулать-и?

 

Культура

Наци вулавашӗнче Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалласа чылай мероприяти ирттереҫҫӗ. Чи пысӑк проектсенчен пӗри — «XX-XXI ӗмӗрсенчи вырӑс тата чӑваш литературинчи ӗҫ ҫынни» уҫӑ лекцисен ярӑмӗ.

Нумаях пулмасть чӑваш поэзийӗнче ӗҫ ҫынни мӗнле пӗлтерӗш йышӑнни пирки лекци пулнӑ. Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Ольга Скворцова чӑваш поэчӗсен сӑввисене тишкернӗ. Ольга Владимировна хӑйӗн докладӗнче ӗҫ ҫыннин кӑмӑлне те палӑртнӑ: вӑл — ӗҫчен, вӑйлӑ, юрласа ӗҫлет, хӑйӗн ӗҫне юратать, алли ылтӑн. Чылай поэтӑн сӑввинче ҫакнашкал тӗслӗх нумай тӗл пулать.

Поэтсем ытларах тракторист, доярка, кӗтӳҫӗ, платник, вӗрентекен пирки ҫараҫҫӗ. Ӗҫ ҫыннин сӑнарӗ Николай Полоруссов-Шелепин хайлавӗсенче те тӗл пулать.

Унтан «Николай Шелепи — Чӑвашри пӗрремӗш поэт» каҫ иртнӗ. Ӑна вӑл ҫуралнӑранпа 135 ҫул ҫитнине халалланӑ. Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Ирина Софронова халӑх поэчӗн пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ пирки каласа кӑтартнӑ. Студентсем икӗ мероприятие те хаваспах хутшӑннӑ.

 

Чӑваш чӗлхи

Паян Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче чӑваш чӗлхипе ҫыхӑннӑ ятарлӑ лекци иртрӗ. «Чӑваш чӗлхи — чӑваш халӑх кун-ҫулӗн ялтӑрми» ятлӑскерне Мускавра пурӑнакан тӗпчевҫӗ Александр Савельев ирттерчӗ.

Лекци чӑваш чӗлхин кун-ҫулӗпе ҫыхӑнчӗ. Александр пирӗн чӗлхе тӗрӗк чӗлхи шутне кӗнине ҫирӗплетсе каларӗ, кӑна вӑл пирӗн чӗлхери базис сӑмахӗсем тӗпрен илсен тӗрӗк чӗлхи пулнипе ӗнентерчӗ. Ҫамрӑк тӗпчевҫӗ пирӗн чӗлхе ыттисемпе мӗнле ҫыхӑнура пулни ҫинчен тӗплӗн каласа пачӗ. Этимологи урлӑ халӑхсен историне мӗнле тӗпчеме пуласси пирки чарӑнса тӑчӗ. Тӗслӗх пек вырӑс чӗлхине пӑлхар сӑмахӗсем ӑҫтан кӗнине ӑнлантарса пачӗ — хӑшне Танай пӑлхарӗсенчен илнине мӗнле пӗлмелле, хӑшне вара Атӑлҫи пӑлхарӗсенчен. Унсӑр пуҫне Александр Атӑлҫи Пӑлхарстанра мӗншӗн тутарсем ӗнентернӗ пек кӑпчак чӗлхи пулма пултарайманни пирки те асӑнчӗ. Сӑлтавӗ кӑпчаксем вӑл вӑхӑтра пачах урӑх вырӑнта тӗпленсе пурӑннинче тата кӳршӗлле халӑхсен лексикине ҫав тапхӑрта кӗнӗ сӑмахсем ҫуккинче.

Лекцин пӗр пайӗ хӑш-пӗр чӗлхесенчи сӑмахсем чӑваш чӗлхинчи пек пулни ҫинчен пулчӗ, Александр ӑнлантарнӑ тӑрӑх ҫав сӑмахсен чылай пайӗ пӗрешкел илтӗнет кӑна, пирӗн чӗлхесем хушшинчи ҫыхӑнӑва кӑтартмасть.

Малалла...

 

Orphus

Баннерсем

Шутлавҫӑсем

0 Хурал кӗтесӗ (чат)

Ҫанталӑк

Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (29.03.2024 15:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.

Гороскоп

СурӑхВӑкӑрЙӗкӗрешРакАрӑсланХӗрТарасаСкорпионУхӑҫӑТу качакиШывтӑканПулӑсем
Сурӑх: Мухтанмалли пур, анчах ăнăçусемпе мухтанма ан тăрăшăр. Сирĕн вăй пухма, ăна кăтартма тивĕ, тĕллевсене çĕнсе илес тесен тăрăшмалла. Ку эрнере ĕç ăшнех путатăр, яваплăх ÿссех пырĕ. Çынсенчен тимлĕх кăна ыйтса лартмалла мар, вĕсемшĕн те мĕн те пулин тумалла. Канмалли кунсене çемьепе, тăвансемпе ирттерĕр.

Пуш, 29

1925
99
Орлов Георгий Фёдорович, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ.
Пулӑм хуш...Пулӑм хуш...

Ыйтӑм

Чӑваш йӑли тӑрӑх хӑнана пынӑ арҫынна камӑн ӑсатмалла?
пӗтӗм кил-йышпа тухаҫҫӗ
хӑни ҫулне ахаль те пӗлет, ӑсатмасӑр та
хӑнана ӑсатма никам та тухмасть
хуҫа арӑмӗ
хуҫа хӑй
ӑсатма тухни — ҫылӑх, юрамасть
хуть те кам тухсан та
кил-йышри арҫын
хуҫин ҫитӗннӗ ачисем
хуҫа тарҫи