Канаш районӗнче муниципалитетсен пушар хуралӗн водителӗсен вӗренӗвӗ иртнӗ.

Паянхи кун унти ял тӑрӑхӗсенче 13 пушар хуралӗ йӗркеленӗ. Инкек-синкекре вӗсем вырӑна ҫитме яланах хатӗр тӑраҫҫӗ.

Вӗренӗве пухӑннисен умӗнче район администрацийӗн социаллӑ программӑсен секторӗн заведующийӗ А.В. Егоров тата пушара хирӗҫ кӗрешекен вырӑнти службӑсен пуҫлӑхӗсем А.А. Шакин тата А.Н. Николаев тухса калаҫнӑ. Пушар сиксе тухасран туса ирттермелли ӗҫсем пирки те сӑмах пынӑ унта. Тата пушарпа кӗрешекенсен ӗҫне лайӑхлатасси пирки те калаҫнӑ. Унтан вӗрентӳ ирттернӗ.

Сӑнсем (11)

Ҫакӑн ҫинчен республикӑн ачасен тӗп хӳтӗлевҫи Вячеслав Рафинов Етӗрне районӗнче вырӑнти хула тата ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсемпе тӗл пулнӑ чух чарӑнса тӑнӑ.

Паянхи кун Етӗрне районӗнче ашшӗ-амӑшӗн ӑшшисӗр юлнӑ ачасем 113-ӗн иккен. Вӗсенчен ҫурри ытларахӑшне, 71 ачана, опекунсен ҫемйине илнӗ, 25-шне — усрав ҫемьене. 27 ача — тӑлӑх, 64-шӗ ашшӗ-амӑшӗ пур ҫинчех вӗсен хӳтлӗхӗсӗр юлнӑ, 9-шне аслисем хӑйсен кӑмӑлӗпе опекӑна пама килӗшнӗ.

Тӗлпулура тӑлӑхсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерес ыйту пирки самай калаҫнӑ. Тӗрӗсрех, вӑл программа епле пурнӑҫланни пирки. Виҫӗм ҫул Етӗрне районӗнче 8 ачана ҫурт-йӗрпе тивӗҫтернӗ, пӗлтӗр — 10. Чи савӑнтараканни — ашшӗ-амӑшӗн хӳтлӗхӗсӗр юлакансен хисепӗ чакни. Ҫакна Ачасен правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен республикӑри уполномоченнӑй Вячеслав Рафинов палӑртса хӑвранӑ.

Хальхи вӑхӑтра профессилле усрав ҫемьесем йӗркелес ыйту тавра та пуҫ ватаҫҫӗ иккен. Калаҫнӑ май ун йышши Мӑн Чураш ял тӑрӑхӗнче пуррине тавҫӑрса илнӗ. Профессилле усрав ҫемье йӗркелес шухӑшлисем ытларах чух — педагогика ӗҫӗн ветеранӗсем иккен.

Малалла...

Республикӑн Информаци политикин министерстви кадастр инженерӗсене, геодезистсене, спутник хатӗрӗ усӑ куракан ытти организацие референц станцийӗсен тытӑмне тӗрӗслесе тата хакласа пӑхма сӗнет.

Пӗлтӗр пирӗн республика ГЛОНАСС/GPS спутник тытӑмӗн тӗрӗсрен те тӗрӗс кӑтартакан сетьлӗ регионӗсен йышне кӗнӗ. Сеть виҫӗ референц станцийӗнчен тӑрать. Вӗсене Шупашкар, Канаш, Ҫӗмӗрле хулисенче вырнаҫтарнӑ. Ун йышшисем Чӑваш Енре ҫичӗ штук пулмалла. Вӗсене Куславккара, Улатӑрта, Етӗрнере тата Патӑрьелте тӑвасшӑн. Референц станцийӗсен ҫӗр чиккисене, куҫман ытти пурлӑх тӗлне тӗп-тӗрӗс кӑтартаҫҫӗ иккен. Геодезистсене ӳкерсе тӑкакланнине те вӑл чакарма пулӑшмалла.

Референц станцийӗн сечӗпе ӗҫлеме мобильлӗ спутник приемникӗ, ӑна ровер теҫҫӗ, кирлӗ пулать. Ытти хӑш-пӗр япалана та шута илмелле-ха паллах. Ун пирки Информаци политики хӑйӗн сайтӗнчи информацире аван ӑнлантарса панӑ.

Малалла...

Хӗрлӗ Чутай районӗнче Крещени кунӗнче шыва кӗрессипе ҫыхӑннӑ ыйтӑва пысӑк тимлӗх уйӑраҫҫӗ. Кӑҫал район территорийӗнче пӑр ҫӳхе пирки пӗр вырӑнта кӑна шыва кӗме ирӗк панӑ: Хӗрлӗ Чутайри Турӑ Хӗресне Ҫӗкленӗ Храм ҫумӗнчи пӗвере. Кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче храм настоятелӗ Максим атте каҫхи кӗлӗ ирттерчӗ, ун хыҫҫӑн тӗне ӗненекенсемпе пӗве патне анса хӗрес евӗр каснӑ вакӑри шыва сӑвапларӗ. Ҫак каҫ чылай халӑх чир-чӗртен сипленес, ҫылӑхсенечен тасалас шутпа сӑвапланӑ пӗвере шыва кӗрсе тухрӗ.

Кӑшарни кун ир-ирех кунта Чаплӑ кӗлӗ ирттерчӗҫ. Пухӑннисем киле валли ҫветтуй шыв илчӗҫ. Ку шыв сӑваплӑ, йывӑрлӑхсенче пулӑшать, чир-чӗртен уҫӑлтарать. Вӑл нумайччен упранать. Штанаш ялӗнчи Вознесенски чиркӗвӗн настоятелӗ Амвросий игуменпа ӑна пулӑшакан Георгий атте тата юрлакансем Крещени каҫӗнче пысӑк кӗлӗ ирттерчӗҫ. Штанаш чиркӗвне турӑ уявӗсенче халӑх чылай пуҫтарӑнать. Малтанах каҫхи кӗлӗ унтан ирхи кӗлӗ темиҫе сехетех тӑсӑлчӗ, ватти-вӗтти ҫакна кӗлӗ ирттерекенсемпе танах тӳссе ирттерчӗ. Максим атте тӗрлӗ тирӗкри шыва сӑвапларӗ, пухӑннисемпе чиркӳ йӑли-йӗркине туса ирттерчӗ, унтан кашнин ҫинех кӗмӗл хӗреспе сӑвапланӑ шыв тӑрӑх ячӗ.

Малалла...

Кун пирки республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет. «Патшалӑх пурлӑхне тата республика хыснин укҫи-тенкине тухӑҫлӑ усӑ курас тесе пӗлтӗр Чӑваш Енри патшалӑх учрежденийӗсен сетьне реорганизациленипе оптимизациленӗ», — тенӗ хыпарта.

Ҫапла туни пӗр пек ӗҫпе аппаланакан, тухӑҫӗ вара ытлашши сисӗнсех кайман предприятисене пӗтерме май панӑ иккен. Тепӗр майлӑ каласан, ҫавӑн йышшисене пӗрлештерсе пӗр учреждени туса янипе «кӗмӗле» перекетленӗ.

Иртнӗ ҫул реорганизациленӗ патшалӑхӑн 44 учрежденийӗ хушшинче 14-шӗ автономилле предприяти пулнӑ: вӗсенчен 5-шерӗшӗ — вӗрентӳпе культурӑра, 4-шӗ — сывлӑха сыхлас ӗҫре; 12 хысна предприятийӗнчен вӗрентӳрисем — 7, сывлӑх сыхлавӗнче — 10, спортра — 4, культурӑра — 2; реорганизацие лекнӗ хысна пердприятийӗсенчен пурте, 7-шӗ те, сывлӑха сыхлас енӗпе тӑрӑшнӑ иккен.

Пултаруллӑ ӗҫченсенчен пӗрисене чысланӑ самант

Паян республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекенсем хӑйсен професси уявне — Раҫҫей тата чӑваш пичечӗн кунӗсене — паллӑ тунӑ. Уяв Чӑваш патшалӑх драма театрӗнче иртнӗ.

Фойере яланхиллех МИХсем, издательствӑсем тата карас ҫыхӑнӑвӗн операторӗсем (пичет кунӗпе вӗсем хӑш енчен ҫыхӑннине ӑнлансах пӗтереймерӗмӗр те… Юрӗ, пурне те пӗлмесен те) хӑйсен ӗҫ-хӗлӗпе паллаштаракан куравсем хатӗрленӗ. Вӗсемпе Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паллашнӑ. Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗн стенчӗ умӗнче вара тележурналистсем ӑна тӳрӗ эфирта уяв ячӗпе саламлама май туса панӑ.

Михаил Игнатьев пресса кирек хӑҫан та халӑх шухӑшне йӗркелекен инструмент пулса тӑнине палӑртнӑ. Республикӑн Правительствипе вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсем вара МИХсемшӗн уҫӑ пулма, пӗлтерӗшлӗ пулӑмсем пирки вӑхӑтра пӗлтерме тӑрӑшаҫҫӗ тенӗ. Кунсӑр пуҫне вӑл журналистсене гражданла активлӑ позици йышӑннӑшӑн, тӑван республикӑна юратнӑшӑн, сывӑ пурнӑҫ йӑли-йӗркине тытса пырассине сарнӑшӑн тав тунӑ. Чӑваш Ен влаҫӗ хӑйне тӗрӗс критикление те кӑмӑлланине палӑртса хӑварнӑ Элтепер.

Сӑнсем (80)

Паян Кӳкеҫре чӑвашсен облаҫри ҫар комиссарӗ пулнӑ пӗрремӗш ҫынна, Иван Ефимова, хисеплесе асӑну хӑми уҫнӑ. Вӑл асӑннӑ районти Юртукасси ялӗнче ҫуралнӑ. Пурнӑҫӗн пысӑк пайне патшалӑх службине халалланӑ. 1920–1925 ҫулсенче Чӑваш облаҫӗн пӗрремӗш комиссарӗ пулнӑ. Ҫак должноҫе шанса панӑ чух вӑл 24 ҫулта кӑна пулнӑ. «Такам паллакансем пулнӑ-тӑр, ҫавӑнпа ун пек должноҫе шаннӑ пулӗ», — тесе шухӑшлама кирлӗ мар. Ун чух тӑван-пӗтен тӑрӑх суйласси йӑлара пулман теҫҫӗ. Иван Ефимов хӑйне евӗр шухӑшлама пултарнипе репсубликӑра ҫар ӗҫне ертсе пыма тивӗҫнӗ. Кайран вӑл 10 ҫул Сталин лагерӗсенче ларнӑ. Ирӗке тухсан Шупашкарта пурӑннӑ.

Кунта ҫакна та палӑртса хӑварар: пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Кӳкеҫре чӑвашсен пирвайхи прокурорне Александр Лбова халалласа район прокуратурин ҫурчӗ ҫинче асӑну хӑми уҫнӑччӗ.

Сӑнсем (16)

Ҫапла пӗтӗмлетнӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ҫынсен тӗрлӗ категорине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен республикӑри уполномоченнӑйсемпе тӗл пулнӑ хыҫҫӑн.

Аса илтеретпӗр, паян Чӑваш Енре ачасен хӑйсен хӳтӗлевҫи, ҫын правине хӳтӗлессипе тепӗр ҫын тар тӑкать, виҫҫӗмӗшӗ вара усламҫӑсене хута кӗрет. Вӗсене кашнинех хысна шучӗпе тытса тӑраҫҫӗ. «Юрӗ, ачасемпе ҫынсене хӳтӗлеччӗр-ха. Усламҫисене тата мӗн уполномоченнӑйӗ? Тен, уполномоченнӑйсен уполномоченнӑйне туса хумалла мар-и тата?» — йӗплерӗҫ юлашкин кирлӗлӗхӗ пирки иккӗленнӗ май хӑшӗсем.

Уполномоченнӑйсемпе паян тӗл пулнӑ хыҫҫӑн Михаил Игнатьев ҫак институт тухӑҫлӑхне ҫирӗплетнӗ. Пулӑшма мӗнпур инстанцире хирӗҫленӗ хыҫҫӑн ҫынсем хайхисем патне кайнине палӑртнӑ.

Этем правине хӳтӗлессипе ӗҫлекен Юрий Кручинин пӗлтӗр ун патне пынисенчен 80 проценчӗ федераци органӗсен территори пайӗсенче пулнӑ хыҫҫӑн ҫитнӗ. Правӑна хӳтӗлекенсем пирки евитлекенсем нумай-мӗн. Социаллӑ сферӑна илсен, ҫынсем ҫурт-йӗр илес ыйтупа канӑҫсӑрланаҫҫӗ.

Ачасен правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен уполномоченнӑй Вячеслав Рафинов вара пурнӑҫ лайӑх енне улшӑннине палӑртнӑ.

Малалла...

Чӑваш Республикин Журналистсен союзӗ Ҫемен Элкер ячӗллӗ премин иртнӗ ҫулхи лауреачӗсене палӑртнӑ. Ӑна «Советская Чувашия» хаҫат ӗҫченӗ Елена Зайцева тата «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанире тӑрӑшакан Ольга Туркай тивӗҫ тесе йышӑннӑ. Зайевана «Пысӑк ҫемье» проекта тытса тӑнӑшӑн чысланӑ. Туркай вара «Килти вулавӑш» радиокӑларӑм ярӑмӗпе преми илме пултарнӑ.

Журналистсен тепӗр премийӗ Леонид Ильин радиожурналист ячӗпе хисепленсе тӑрать. Унӑн кӑларӑмӗсене (йывӑр тӑпри ҫӑмӑл пултӑр) тата сассине аслӑраххисем халӗ те астӑваҫҫӗ-тӗр. Ку премие ял хуҫалӑх тата ҫутҫанталӑка сыхлас темӑна ҫутатакансене чыслаҫҫӗ. Ильин премине «Хыпар» хаҫат журналистне Юрий Михайлова тата Етӗрне район администрацийӗн вырӑнти радио валли кӑларӑмсем хатӗрлекен Лилия Петровӑна парас тенӗ.

Никольский ячӗллӗ преми те пур-ха. Ӑна чӑваш халӑх чӗрӗлӗвне тата халӑхсем хушшинчи туслӑха ҫирӗплетессипе ҫыхӑннӑ материалсемшӗн пама йышӑннӑ. Темиҫе ҫул каялла вӑл премие Тутарстанри «Сувар» хаҫат тивӗҫнӗччӗ. Хальхинче вара никама та чысламан.

Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ ҫынсем массӑллӑ информаци хатӗрӗсенчен хӑшӗнпе ытларах усӑ курнине пӗлес тӗллевпе халӑх хушшинче ыйтӑм ирттернӗ.

Ача-пӑчана шута илмесен, ҫынсен пысӑк пайӗ, 89,9 проценчӗ, тӑтӑшах телевизор пӑхать иккен. Хаҫат-журнал вулакансенпе тӗнче тетелӗпе усӑ куракансен хисепӗ пӗр пекрех: 57,3 тата 58,5 процент. Радио итлекенсем сахалрах — 47,2 процент.

Ҫамрӑксен виҫҫӗ тӑваттӑмӗш пайӗ вӑхӑта тӗнче тетелӗнче ирттерет. 55 ҫултан аслисенчен ытларахӑшӗ телевизор пӑхма кӑмӑллаҫҫӗ. Хаҫат вулакансем те вӗсемех.

Хаҫат тенӗрен, тухса тӑракан хаҫата шӗкӗлченипе те кӑсӑкланнӑ. Кунта федераци шайӗнчисене те, республикӑрисене те вулани сисӗннӗ. 2011 ҫулхи ыйтӑм вӑхӑтӗнче республикӑрисене ҫынсен 18,5 проценчӗ вулани палӑрнӑ, пӗлтӗр ҫаксен хисепӗ ыйтӑма хутшӑннисен чӗрӗкӗпе танлашнӑ. Чӑвашла хыпарсемпе кӑсӑкланакансен шучӗ ӳснине те палӑртма кӑмӑллӑ.

Ыйтӑма Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Улатӑрта, Канашра, Куславккара, Ҫӗрпӳре, Ҫӗмӗрлере, Етӗрнере, ҫавӑн пекех Улатӑр, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Куславкка, Хӗрлӗ Чутай, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Етӗрне районӗсенче пурӑнакан 620 ҫынна явӑҫтарнӑ.

Малалла...