Лавккара сутӑнакан теттесенче хими япали нумайрах пулнине тупса палӑртнӑ. Погремушкӑра стирол пулнӑ.

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ лавккасене тӗрӗсленӗ. Китайра туса кӑларнӑ тетте пахалӑхӗ вӗсене тивӗҫтермен. Унра хими япали пуррине тупса палӑртсан лавккана штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.

Ку лавкка Шупашкарти Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ ҫинче вырнаҫнӑ. Сутӑнакан пур тетте те пахалӑхсӑр пулман. Вӗсенчен пӗри ҫеҫ иккӗленӳ ҫуратнӑ.

Ҫав теттене 2015 ҫулхи пуш уйӑхӗнче Китайра туса кӑларнӑ. Вӑл таможня союзӗн техника регламенчӗпе килӗшсе тӑман. Лавкка хуҫин куншӑн явап тытма тивӗ. Штрафшӑн укҫа сахал мар кӑларса хумалла: 300 пин тенкӗ. Теттене сентре ҫинчен илсе тӗп тунӑ.

Шупашкара «Магазинно» телекӑларӑм ертӳҫи Александр Молочко килнӗ. «Пятница» телеканал ӗҫченӗсем хулари Тӗп пасарта пулнӑ.

Хӑнасем пӗр кӗтмен ҫӗртен ҫитнӗ. Пасар хуҫи вырӑна ҫитиччен Молочко иҫӗм ҫырлине, хурмана, панулмине, арпуса тӗрӗслеме ӗлкӗрнӗ. Хурмапа арпусра кӑштах нитрат нумайрах пулнӑ. Помидорпа хӑярта вара — питӗ лайӑх. Александр Молочко темиҫе хутаҫ помидорпа хӑяр туяннӑ.

Телеертӳҫе аш-какай килӗшнӗ. Анчах павильонра срокран тухнӑ кӑлпасси те тупнӑ. Пӗтӗмпе 40 пин тенкӗлӗх кӑлпасси юрӑхсӑр пулнӑ. Ӑна тӳрех тӗп тума каланӑ. Апат-ҫимӗҫӗн сертификачӗ, санитари пирки те асӑрхаттарусем пулнӑ. Шел те, Тӗп пасар «Магазинно» наклейкӑна тивӗҫмен.

Шупашкара Алькеш поселокӗ енчен кӗнӗ ҫӗрте ҫынсене Пинеслу савӑнтаратчӗ. Унпа юнашар пикен ҫӗр ҫинчи пурнӑҫне япӑхалатнӑ тухатмӑш карчӑк та пурччӗ. Шел те, Андрей Молоков скульпторӑн ӗҫне те чӑннипех те хаклама пӗлмерӗҫ, те Пинеслу ӑнсӑртран ҫунса кайрӗ…

Андрей Молоков — Чӑваш Енре улӑм-утӑпа ӗҫлекен пӗртен-пӗр скульптор. Улӑмпа ӗҫленӗ чухне пӗчӗк пайсене тума ҫук. Филармони умӗнчи лаша ҫемйи те — унӑн ӗҫӗ. Молоков утӑпа 4 ҫул каялла, пӗтӗм тӗнчери фестивальте, ӗҫлеме пуҫланӑ. Унӑн скульптурисем Францири пӗр курорт хулара та вырӑн тупнӑ. Вӑл Шупашкар хули валли те чылай ҫӗннине шухӑшласа кӑларать.

Скульпторӑн ҫӗнӗ шухӑш пур. Вӑл Шупашкарти Гагарин тата Калинин урамӗсем хӗресленнӗ вырӑнти ҫул ҫаврӑмӗнче «Улӑп» скульптура вырнаҫтарасшӑн. Вӑл ӑна тимӗртен ӑсталасшӑн. Улӑп 10 метр ҫӳллӗш пулӗ, унӑн ячӗ «Улӑп ҫынсене ҫулӑм парнелет» ятлӑ.

Аса илтеретпӗр, Улӑп кӳлепине вырнаҫтарма «Ирӗклӗх» те ҫырсаччӗ. Анчах тӳре-шара вӗсене укҫа-тенкӗ ҫукки пирки, палӑксене ытларах Чӑваш Ен шайӗнчисене кӑна мар, Раҫҫей пӗлтерӗшлисене суйлама сӗннӗ.

Шупашкарти Николаев урамӗнче такамсем хваттерсен кантӑкне пневматика пӑшалӗнчен персе ҫӳреҫҫӗ. Юлашки 5 уйӑхра кунашкалли иккӗмӗш хут пулнӑ.

Наталья «Про Город» хаҫата ҫапларах каласа кӑтартнӑ: авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче унӑн амӑшӗ кантӑк ҫинче пуля йӗрне курнӑ. Вӗсем тӳрех полицие шӑнкӑравланӑ, анчах оперативниксем пульӑна тупайман, вӑл курӑк ӑшне ӳкме пултарнӑ.

Вӗсене кантӑкне пӗрре мар пенӗ. Ҫу уйӑхӗн вӗҫӗнче Натальйӑн амӑшӗ темӗнле сасӑ илтнӗ. Анчах мӗн пулнине вӑл ӑнланман. Ирхине вара кантӑк ҫинче шӑтӑк асӑрханӑ. Ун чухне те вӗсем полицие шӑнкӑравланӑ. Пульӑна тупнӑ, вӑл пневматика пӑшалӗнчен пени пулнӑ.

Халӗ оперативлӑ шырав мероприятийӗсем иртеҫҫӗ. Ҫемье кунашкалли тепре пуласран шикленет. Чӳречене улӑштармалли пирки те иккӗленеҫҫӗ вӗсем.

Шупашкарта хӑйне евӗр светофорсем лартма пуҫланӑ. Вӗсем — ура айӗнче. Кунашкал светофорсене ятарласа телефона «путнӑ» ҫынсем валли хатӗрленӗ.

Пӗрремӗш светофора Президент бульварӗнче, 5-мӗш гимнази ҫывӑхӗнче, вырнаҫтарнӑ. Вӑл мӗнлерех ӗҫлет-ха? Ятарлӑ брусчаткӑсене ретпе хунӑ. Вӑл ахаль светфорпа пӗрле ӗҫлет. Ун ҫинче хӗрлӗ ҫутӑлсан — вӑл та ҫаплах, симӗс-тӗк — унта та ҫак тӗсех.

Ҫапла тунин усси пурах тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ура айӗнчи ҫутӑ телефонра чакаланса пыракан ҫынсен тимлӗхне вӑратать. Ку ҫул-йӗр ҫинче инкек пулас хӑрушлӑха чакарать.

Пӑрачкав тата Улатӑр районӗсене аптӑратнӑ Африка мурне сиплеме пулмасть, унран прививка та ҫук. Халӗ ку мура сарӑлма парас мар тесе нумай тӑрӑшаҫҫӗ. Чӑваш Ене кӳрсе килекен тата кунта сутӑнакан сысна ашне тӗплӗн тӗрӗслеҫҫӗ.

Халӗ 4 районти аш-какай ҫеҫ хӑрушсӑр шутланать: Сӗнтӗрвӑрри, Куславкка, Вӑрмар, Шупашкар районӗсенче. Шупашкарти лавккасенче сысна какайне сахалрах сутаҫҫӗ.

Шупашкар хула администрацийӗн тата выльӑх чирӗсемпе кӗрешекен станцин ӗҫченӗсем рейд йӗркеленӗ, Шупашкарти пысӑк суту-илӳ точкисене ҫитнӗ.

Пӗр супермаркетра кунта туса илнӗ сысна ашӗ пачах сутман. Ӑна ют тӑрӑхран илсе килеҫҫӗ. Тепӗр лавккара Чӑвашри какай пулнӑ. Унччен ӑна Муркаш районӗнчен кӳрсе килнӗ. Халӗ вӑл 2-мӗш зонӑна кӗнӗрен чарнӑ. Какая Шуланкӑран (Звениговӑран), «Ҫӗрпӳ беконӗнчен» Сӗнтӗрвӑрри районӗ урлӑ илсе килеҫҫӗ.

Шупашкарта археологи шыравӗ вӑхӑтӗнче тепӗр ӗлӗкхи кӑмака тупнӑ. ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ ӑна тӗпчеҫҫӗ.

Шырав Ярославль урамӗнчи 29-мӗш ҫурт тӗлӗнче пулнӑ. Кӑмакана шӑпах унта тупнӑ. «Шупашкарти производство комплексӗ» археологи еткерне халӗ тишкереҫҫӗ.

Кӑмака виҫӗ камерӑран тӑрать. Вӗсене 9х16х32 калӑпӑшлӑ кирпӗчрен хатӗрленӗ. Специалистен шухӑшӗпе, ахӑртнех, унпа кирпӗч туса кӑларнӑ ҫӗрте усӑ курнӑ. Вӗсенчен вара Ярославль урамӗнчи ҫуртсене тунӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑмака XVII-XVIII ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи. Тӗпчев малалла пырать.

Шупашкарти ҫуртсен ҫывӑхӗнче ҫӳп-ҫап купи ӳссе ларна. Унран халӗ те хӑтӑлаймаҫҫӗ.

Ку купа мӗнле ӳссе ларнине ҫынсем те, чиновниксем те ӑнланаймаҫҫӗ, чӑн-чӑн тӗлӗнтермӗш тейӗн. Мӗншӗн тесен вӑл мӗнле пулса кайнине никам та пӗлмест.

Ҫӳп-ҫап купи 2014 ҫулта йӗркеленме тытӑннӑ. Мӗнле? Никам та калаймасть. Ҫывӑхри ҫуртсенче пурӑнакансем ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫӳп-ҫапа вӗсем контейнера переҫҫӗ. Халӑх шухӑшӗпе, унта урапасем ҫӗрле килеҫҫӗ те ҫӳп-ҫап тӑкаҫҫӗ. Ҫавна пулах купа ӳссе те ӳссе пырать.

Тӳре-шара те аптӑранӑ. Ҫӳп-ҫапа илсе тухма тӑрӑшаҫҫӗ пулин те купа пӗчӗкленмест. Ҫавах та ку каяш купине юпа уйӑхӗ вӗҫӗччен пӗтересшӗнех.

Шупашкарти Ял урамӗ ятлинче пурӑнакансене те ҫак ыйтӑвах калаҫтарать. Анчах унта нимӗнле тӗлӗнтермӗш та ҫук. Ҫынсем хӑйсемех кивӗ япаласене ҫырманалла туртаҫҫӗ. Контейнер пулсан та унталлах ывӑтаҫҫӗ.

Шупашкарта кӑҫал пӗрремӗш виҫӗреш ҫуралнӑ. Паян виҫӗ хӗрачапа амӑшне Пепкелӗх центрӗнчен киле янӑ.

Амӑшӗ Софийӑна, Миланӑна тата Валерийӑна биркӑсӑрах уйӑраять. Хӗр пӗрчисем ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫут тӗнчене килнӗ. Кашни 2 килограмран кӑшт ытларах тайнӑ. Хӗрарӑм вӗсене хӑйех ҫуратнӑ.

Хулари 1-мӗш клиника пульницин тӗп тухтӑрӗ Геннадий Драндов каланӑ тӑрӑх, вӗсен виҫӗреш ҫурални 3-4 ҫулта пӗрре ҫуралать. Ҫулталӑкне 8 пин хӗрарӑм ҫуратнине шута илсен ку — сайра тӗслӗх.

Тухтӑрсем виҫӗреше тӗрӗсленӗ. Вӗсем сывах. Амӑшӗ Анастасия Леонтьева унӑн пулӑшуҫӑсем пуррине каланӑ. Ачасен асламӑшӗпе кукамӑшӗ хаваспах мӑнукӗсене пӑхӗҫ. Ҫемьере аслӑ ывӑл та пур. Дима 4 ҫулта. Вӑл та йӑмӑкӗсене пӑхма пулӑшӗ.

Шупашкарта чи хӑрушлӑхсӑр маршурткӑсен танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Ӑна тунӑ чухне ҫурла уйӑхӗнчи кӑтартусене шута илнӗ.

Танлаштарӑма авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков хушнипе хатӗрленӗ. Хулара хӑш маршруткӑна ларма хӑрушӑ мар-ха? Хӑшӗсем ҫул-йӗр правилисене пӑхӑнса ҫӳреҫҫӗ?

Танлаштарӑма туса Шупашкар ҫыннисене хӑш общество транспортне ларма хӑрушӑ маррине пӗлтересшӗн. 46-мӗш тата 49-мӗш маршрутсемпе ҫӳрекеннисем ҫул-йӗр правилисене нумай пӑсмаҫҫӗ. Кунашкал тӗслӗх вӗсен уйӑхра пӗрре пулнӑ. 65-мӗш маршрутка — 70, 61-мӗш – 32, 37-мӗш 12 хутчен ҫул-йӗр правилисене пӑснӑ.