Евразири хирургсен IX ӑсталӑх класӗпе килӗшӳллӗн, Венгрири ӑсчах, онколог Ласло Унгар Шупашкарта Раҫҫейри ӗҫтешӗсене йывӑр усал шыҫӑ аталансан мӗнле операци тумаллине кӑтартнӑ. Ӑна курмашкӑн ют ҫӗршывсенчи онкологсем килнӗ.

Ласло Унгар профессор Будапештра вӗреннӗ, Аслӑ Британире практика тухнӑ. Вӑл усал шыҫӑ сиенлетнӗ органсене сыхласа хӑварас енӗпе нумай ӗҫлет.

- Пациент вырӑнӗнчен хӑвӑрӑн тӑван тесе шухӑшлӑр. Тухтӑра унпа ытларах ӗҫлеттерес, ӑна хӑйӗн ӗҫне тӗплӗ тутарас килет-ҫке. Чылай япалана литература вуласа пӗлме пулать, анчах кун пек операци тума вӗренеймӗн. Ҫавӑнпа ӑсталӑх класӗсенче эпир хирургири чи лайӑх техникӑна кӑтартатпӑр, - тенӗ профессор.

Тӗрлӗ ҫӗршыври тухтӑрсем вӑл ирттернӗ операцие сӑнаса пӗлӗвне тарӑнлатнӑ, опыт пухнӑ. Ют ҫӗршывра кунашкал мероприятие лекес тесен пин-пин евро кирлӗ. Кунта вара – тӳлевсӗр тенӗ пекех.

Чӑваш Енре медицинӑна тимлӗх нумай уйӑрма тӑрӑшаҫҫӗ. Ҫавна май тӗрлӗ программӑсем хатӗрлеҫҫӗ, тухтӑрсене хавхалантараҫҫӗ.

Кӗҫех Чӑваш Ене васкавлӑ медпулӑшӑвӑн 13 урапи ҫитмелле. Вӗсем хальхи йышшисем. Унчченхисемпе танлаштарсан, вӗсем лайӑхрах. Вӗсене ЧР Промышленноҫ тата суту-илӳ министерствипе ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерствин республикӑри васкавлӑ медпулӑшу станцийӗ килӗшӗве алӑ пуссан авӑн уйӑхӗнче илсе килӗҫ. 12 урапа В класлӑ («Газель») пулӗ, пӗри — С класлӑ реанимобиль («Форд транзит»).

Сӑмах май, Чӑваш Енре халӗ фельдшерсемпе тухтӑрсен 100 бригади васкавлӑ медпулӑшу кӳрет. Хуласенче медӗҫченсем чирлӗ ҫын патне 12,5 минутран ҫитеҫҫӗ, ялсенче — 15,7 минутран.

Апакассинче ҫӗкленекен ФАП

Ҫӗрпӳ районӗнчи Апакасси ялӗнче фельдшерпа акушер пункчӗ ҫӗкленет. Унта халӗ те тухтӑр ҫурчӗ пур, анчах вӑл кивелсе кайнине кура ӑна юсаса ҫӗнетме те май килмен. Модульлӗ ҫурта кӗске вӑхӑтрах хӑпартса лартас шанчӑк пур.

ФАП апакассисемсӗр пуҫне таврари тата тепӗр пилӗк ял ҫыннисене йышӑнӗ. Район центрне ҫитме ҫынсене ҫывӑхах мар: 15 километр таран каймалла, врач амбулаторийӗ 20 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ.

Сӑмах май каласан, юлашки ҫулсенче Чӑваш Енре 100 фельдшерпа акушер пункчӗ ҫӗнӗрен туса лартнӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра тата тепӗр 50 хӑпартса лартма планланӑ, вӗсенчен 24-шне кӑҫал хута ямалла.

Вырӑнтисем пӗлтернӗ тӑрӑх, Апакассинчи ФАП строительстви епле шайра пынине район администрацийӗ тата районти тӗп пульница ҫирӗп тӗрӗслесе тӑраҫҫӗ.

Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта «Анонимлӑ ӗҫкӗҫсем» сообщество ӗҫлеме тытӑннӑ. Шупашкарти Калинин районӗн администрацийӗ каланӑ тӑрӑх, вӑл темиҫе ушкӑна пӗрлештерет, эрехпе туслашнӑ ҫынсене тӳрӗ ҫул ҫине тӑма пулӑшать. Ку тӳлевсӗр тата анонимлӑ.

Сообщество сектӑпа, тӗнпе, политикӑпа ҫыхӑнман. Унта занятисем тӳлевсӗр иртеҫҫӗ. Ҫыннӑн ятне-шывне никам та пӗлмест.

«Ступени» ушкӑн Патрис Лумумба урамӗнчи 10-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Занятисем тунтикун, юнкун, эрнекун иртеҫҫӗ, 18 сехетре пуҫланаҫҫӗ. «Источник» вара Уруков урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра ӗҫлет. Унта тунтикун тата эрнекун 18 сехетре йышӑнаҫҫӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта «Август» ушкӑн ӗҫлет. Вӑл наркодиспансерта вырнаҫнӑ. Унта ытларикун 18 сехетре йышӑнма хатӗр.

Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта ВИЧ тӗлӗшпе профилактика ирттерес тӗллевпе социаллӑ рекламӑпа усӑ курасшӑн.

Кунашкал рекламӑна троллейбуссем ҫине ҫыпӑҫтарасшӑн. Ӑна «Республикӑри СПИДпа тата инфекци чирӗсемпе кӗрешмелли тата профилактика центрӗ» саккас панӑ.

Ку тӗллевпе 850 500 тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Рекламӑна Шупашкарти 5 троллейбусра тата Ҫӗнӗ Шупашкарти 4 троллейбусра вырнаҫтарӗҫ. Ҫапла майпа федераци хыснинчен кашни троллейбус валли 95,5 пин тенкӗ уйӑрӗҫ. Рекламӑна подрядчик тупсанах вырнаҫтарӗҫ. Транспортра вӑл кӑҫалхи раштав уйӑхӗччен пулӗ.

Сӑмах май, кӑҫал Чӑваш Енре ВИЧ-инфекципе чирлӗ 150 ҫынна тупса палӑртнӑ. Пӗтӗмпе республикӑра ку чирпе 1700 ҫын нушаланать.

Тухтӑрсем Чӑваш Енри ачасен куҫӗ ҫулсерен япӑхса пынине асӑрханӑ. Капла пӗтӗмлетӳ патне вӗсем ачасене иртнӗ ҫул профилактика тӗллевӗпе медосмотр кӑларнине тишкернӗ май ҫитсе тухнӑ.

Иртнӗ ҫул 231 пин ачана тӗрӗсленӗ. Вӗсен сывлӑхне куҫ курасси япӑхса пыни тата ҫурӑм шӑмми авӑнни самай сиен кӳрет. Шӑпах ҫак икӗ амакӗ тӗпрен илсен сиен кӳрет те.

Куҫ кураслӑх япӑхнин шайӗ Раҫҫейринчен пирӗн патра 1,5 хут пысӑкрах-мӗн. Шкула кайма тытӑннӑ хыҫҫӑн куҫ кураслӑх ҫулсерен чакса пырать. Ку пӑтӑрмах ача 15 ҫула ҫитичченех тӑсӑлса пырать.

Территорисене илсе чи ӑнӑҫсӑррисен йышне Ҫӗнӗ Шупашкар, Шупашкар, Канаш хулисем, Ҫӗрпӳ, Куславкка, Муркаш, Йӗпреҫ, Сӗнтӗрвӑрри, Шупашкар, Красноармейски, Ҫӗмӗрле районӗсем лекнӗ.

Утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗ ирттернӗ ларура ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Алла Самойлова доклад вуланӑ. Вӑл «Чӑваш Республикинче пурӑнакансен сывлӑхӗ пирки» ятлӑ, кӑтартусем — 2015 ҫулхисем.

Пӗлтӗр ҫынсем ытларах юн ҫаврӑнӑшӗн чирӗсемпе, усал шыҫӑпа, апат ирӗлтерекен тытӑм тата сывлав органӗсен чирӗсемпе нушаланса вилнӗ. Атӑлҫи федераци округӗнче Чӑваш Ен ҫын вилеслӗхне чакарас енӗпе малтисен ретӗнче.

2014 ҫултанпа республикӑра ҫын вилеслӗхӗ 293 тӗслӗх чакнӑ. Ӗҫлекен ҫынсен хушшинче ку ытларах палӑрнӑ (9,9 процент чакнӑ).

Ҫав вӑхӑтрах пӗлтӗр усал шыҫӑпа вилекенсен йышӗ ӳснӗ. Ку кӑтарту 9 процент хӑпарнӑ. Тата палӑртса хӑвармалла: юлашки ҫулта республикӑра пурнӑҫ тӑршшӗ вӑрӑмланнӑ. Паян республикӑра вӑтамран 71,3 ҫул пурӑнаҫҫӗ.

Росздравнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ Вӑрмар тата Шӑмаршӑ пульницисенче тепӗр хутчен тӗрӗслев ирттернӗ. Вӗсенче йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ.

Ведомство ӗҫченӗсем пульницӑсене иккӗмӗш хут килсен тӗп тухтӑрсене штрафланӑ. Вӑрмар районӗн пульницинче эмел препарачӗсене упранӑ чухне унчченхи пекех йӗркене пӑснӑ-мӗн. Тӗп тухтӑра 10 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Шӑмӑршӑ районӗнчи пульницӑра вара пациентсене тӳлевсӗр эмелсем парас йӗркене пӑснӑ. Куншӑн тӗп тухтӑрӑн 15 пин тенкӗ штраф тӳлеме тивнӗ.

Шупашкарти чарӑнусенчен пӗри

Чӑваш Енӗн Элтеперӗ ҫумӗнчи сусӑрсен ыйтӑвӗпе ӗҫлекен канаш ларӑва пухӑннӑ. Ӑна республикӑн ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев ертсе пынӑ.

Ларура «Доступная среда» (чӑв. Меллӗ вырӑн) федераци программи епле пурнӑҫланса пынине тишкернӗ. Ку ыйтупа маларах асӑннӑ министрӑн ҫумӗ Елена Сапаркина тухса калаҫнӑ. Тӳре-шара ку программа тӗллевӗпе паллаштарнӑ май вӑл 5 енпе пурнӑҫа кӗрсе пынине палӑртнӑ.

Лару пирки Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче хыпарланинчен республикӑра сусӑрсене кӗрсе тухма пандуссем, лифтсем, алӑпа тытӑнмаллисем тата ытти ҫавӑн йышшисем вырнаҫтарнине ӑнланма пулать. Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче чарӑнусене социаллӑ пӗлтерӗшлӗ объектсен ҫывӑхнерех вырнаҫтарма ӑнтӑлнине те пӗлтернӗ.

Чутайсене «пуйӑсри» тухтӑрсем тӗрӗслеҫҫӗ

Ӗнер Хӗрлӗ Чутай районне «Министерство пуйӑсӗ» пырса ҫитнӗ. Пысӑк портфельлӗ ҫынсем, ӑнланнӑ тӑрӑх, пуйӑспа мар, урапасемпех ыпрса ҫитнӗ.

Акци ятне ҫавӑн пек панӑскере хутшӑннисен йышӗнче Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав, Культура, Ӗҫлев, Транспорт тата Ял хуҫалӑх министерствисенче тӑрӑшакан тӳре-шара пулнӑ. Пуҫлӑхсенчен ҫавӑн пекех Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов, Чӑвашпотребсоюз ертӳҫи Валерий Павлов тата вырӑнти район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, район администрацине ертсе пыракан Александр Башкиров пулнӑ. Вӗсем халӑхпа тӗлпулнӑ, вӗсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ тесе ҫырнӑ Хӗрлӗ Чутай район администрацийӗн сайтӗнче.

Ҫынсемшӗн чи пахи — тӗрлӗ тухтӑр тӗрӗслени. «Министерство пуйӑсӗ» акцине ирттернӗ май хӗрлӗ чутайсене ача-пӑча кардиологӗ, невролог, гастроэнтеролог, уролог, акушер-гинеколог, онкомаммолог 8 сехет те 30 минутран пуҫласа 14 сехетчен тӗрӗсленӗ.