Иркутск облаҫӗнче ҫынсем спирт настойки ӗҫсе вилни ЧР Элтеперне Михаил Игнатьева та сисчӗвлентернӗ. Ку ыйтӑва правительство пайташӗсемпе эрнесерен иртекен канашлура сӳтсе явнӑ.

Михаил Игнатьев Иркутск облаҫӗнче ҫынсем катӑркас настойкине ӗҫсе вилни пирки калаҫнӑ. Унта кунашкал шӗвеке ӑша ярса 40 ытла ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ.

Михаил Игнатьев ҫакна япӑх тӗслӗхпе танлаштарнӑ: аптекӑсенче настойка (халӑхра ӑна «фанфурик» теҫҫӗ) сутни акӑ мӗн патне илсе ҫитерет.

Канашлура Михаил Игнатьев республикӑра «фанфурик» сутассине чарса лартма хушнӑ. Ку сахалтан та тӗрӗслев мероприятийӗсем вӗҫлениччен тӑсӑлӗ.

Киккирик хӗртсен хӑшӗсене руль умне туртать курӑнать. Тӑвай районӗнче пурӑнакан Николай Афонин ӳсӗрле ҫула тухнишӗн кӗске вӑхӑтра иккӗмӗш хут ҫакланнӑ. 34 ҫултискере РФ Пуҫиле кодексӗн 264.1 статйипе (административлӑ майпа айӑпланнӑ ҫын ҫул-йӗр правилине пӑсни) миравай тӳре 140 сехет ӗҫлеттерсе юсанмалла тата машина правине икӗ ҫуллӑха туртса илмелле тунӑ.

Тӑвай район прокурорӗ Оксана Ястребова пӗлтернӗ тӑрӑх, маларах та Н. Афонин ӳсӗрле руль умне ларнипе ҫакланнӑ. Ун чухне ӑна штрафланӑ, пӗр вӑхӑт ҫула тухма чарнӑ. Кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче хайхискер пӗлӗшӗпе лавкка умӗнче эрех ӗҫнӗ те руль умне кӑрсе ларнӑ. Сыпкаланӑскер ҫул-йӗр инспекторӗн аллине ҫакланнӑ, медицина тӗрӗслевӗ тухма килӗшмен.

Эрех сутакан заведенисене шыраса малашне хальхи пек 70 метр мар, 100 утӑм таран кайма тивӗ. Эрех ярса паракан заведенисене социаллӑ объектсенчен унчченхилле 70 метр мар, 100 метрта ҫеҫ уҫма ирӗк паракан саккун тухнӑ. Республика шайӗнче йышӑннӑ ӗҫлӗ хут раштавӑн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ. Вӑл нумай хваттерлӗ ҫуртсенче вырнаҫнӑ, эрех-сӑрана ваккӑн сутакан кафесене пырса тивет.

Тепӗр улшӑну та пур. Пӗчӗк кӑна кӗтес йышӑнаканнисене эрех ярса пама чарӗҫ. Кафере 8 сӗтелтен кая мар вырнаҫни кирлӗ, унта 32 ҫын лармалӑх вырӑн тупмалла. Эрех ӗҫтерекен заведенисен калӑпӑшӗ 100 тӑваткал метртан кая мар пулмалла. Уйрӑм вырнаҫнӑ кафесенче эрехе ирхи 10 сехетрен пуҫласа 22 сехетчен кӑна суттарӗҫ.

Социаллӑ объектсенчен инҫерех пулмаллине маларах асӑнтӑм та, 100 метртан ҫывӑхарах ларнине кура Шупашкарти «На привале» тата «Кубанская Лоза» кафесене хупма ӗлкӗрнӗ. Чару хулари тата тепӗр 24 заведение пырса тивӗ.

Шупашкарти Мир проспектӗнче тӗлӗнсе каймалла «У Петровича» кафе пурӑнать. Ӑна йӗрке хуралҫисем те тарӑхаҫҫӗ, хула ҫыннисем те. Вӑл пур, пӗр уҫӑлнӑскер, ҫаплипех ӗҫлет.

Республикӑн шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Неяскин Шупашкарти хӑш-пӗр кану учрежденийӗсем право йӗркине тата хӑрушсӑрлӑха пӑхӑнманнине Чӑваш Енӗн Элтеперӗ эрнесерен ирттерекен канашлура ҫӗртме уйӑхӗнчех палӑртнӑччӗ. Сӑмахне ҫирӗплетме пакунли тӗп хуламӑрти Мир проспектӗнче вырнаҫнӑ «У Петровича» кафене асӑннӑччӗ.

Хулара пурӑнакансемпе Шупашкарӑн сити-менеджерӗ Алексей Ладыков раштавӑн 8-мӗшӗнче тӗл пулсан та ҫынсем Петрович пирки аса илнӗ, кафене пула ӳсӗрсем ҫӳрени, шӑв-шав тӑнине пӗлтернӗ.

Тӗп хуламӑрӑн сити-менеджерӗ ку ыйтупа ӗҫлени пирки хуравланӑ. Хӑйӗн сӑмахӗнче вӑл раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа кунашкал кафесене ӗҫлемелли йӗркене ҫирӗплетни пирки каласа панӑ. Ҫӗнӗ саккунпа килӗшӳллӗн эрех ярса паракан хупахсенче пӗтӗмӗшле лаптӑкӗ 100 тӑваткал метртан сахалрах мар, лармалли сӗтелсен шучӗ саккӑртан кая мар пулмалла. Вӗсен 10-па 22 сехет хушшинче кӑна ӗҫлеме ирӗк пур.

Малалла...

Шупашкарта ӳсӗр ҫынсене урӑлтармалли ҫурт уҫӑлнӑ. Унта 15 вырӑн пур.

Урӑлтаркӑч чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. Унтанпа унта 187 ҫынна илсе килнӗ. Вӗсенчен 7-шӗ — яланхи «клиентсем». Вӗсене кӑлараҫҫӗ те лешсем унта тепӗр икӗ кунранах лекеҫҫӗ.

Пӗр ҫынна пӗр кун урӑлтарнӑ ҫӗре республика хыснинчи 790 тенкӗ тӑкакланать. Хальччен унта лекнисене медицина пулӑшӑвӗ кирлӗ пулман. Вӗсем урӑлаҫҫӗ те киле каяҫҫӗ.

Чылай чухне ӳсӗрсем харкашма хӑтланаҫҫӗ. Ҫавӑнпа урӑлтаркӑч патӗнче полици посчӗ тума сӗннӗ. Ӳсӗрсене штраф тӳлеттерсе укҫа-тенке саплаштарма сӗнекен те пулнӑ. Общество вырӑнӗнче ӳсӗр ҫӳренӗшӗн 500–1500 тенкӗ штраф тӳлеттерме е 15 талӑклӑха хупма пултараҫҫӗ.

Раҫҫейре урӑ регионсен танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Экспертсем тӗрлӗ тӑрӑхра тӗпленнӗ ҫынсем эрех-сӑра мӗн чухлӗ ӗҫнине тӗпченӗ.

Танлаштарӑма «Урӑ Раҫҫей» проектпа килӗшӳллӗн хатӗрленӗ. Ку ӗҫе Общество палати ҫумӗнчи экспертпа аналитика центрӗ те хутшӑннӑ.

Танлаштарӑма мӗне кура хатӗрленӗ-ха? Регионта эрехпе мӗн чухлӗ ҫын наркӑмӑшланса вилнине, «симӗҫ ҫӗлен» тыткӑнне лекнисем мӗн чухлӗ пулнине, ӳсӗрсем мӗн чухлӗ преступлени тунине шута илнӗ.

Чи урӑ регион — Чечня Республики. Унтан — Ингушети, Дагестан. Магадан облаҫӗнче, Чукотка автономи облаҫӗнче тата Коми Республикинче эрех нумай ӗҫеҫҫӗ. Чӑваш Ен 85 регион йышӗнче 32-мӗш вырӑна лекнӗ.

Юлашки вӑхӑтра республикӑра фанфурик сутма чарассипе ҫанӑ тавӑрсах ӗҫлеҫҫӗ. Хӑш-пӗр аптека меморандум алӑ пусса спиртлӑ настойкӑсене сутма пӑрахнӑ. Анчах фанфурикпа сутӑ тӑвакансем ҫук мар-ха.

Шупашкарта «хӗрӳ лини» уҫнӑ. Унта шӑнкӑравласа фанфуриксем сутни пирки пӗлтерме пулать.

Линие Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков хушнипе хута янӑ. Ҫынсен спирт настойкисене сутнине курсанах чиновниксем патне шӑнкӑравласа пӗлтерме май пур.

Саккуна пӑснине пӗлсенех 23-50-57 е 23-50-58 номерсемпе шӑнкӑравламалла. Специалистсем ирхи 8 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен ӗҫлеҫҫӗ. Е электронлӑ почтӑна ҫыру янӑ: torg@gcheb.cap.ru.

ЧР спорт министрӗн ҫумӗ пулнӑ Борис Атаманов ӗҫри машина рулӗ умне эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн ларнӑ хыҫҫӑн ӗҫсӗр тӑрса юлнӑччӗ. Унӑн арӑмӗ вӗсене такамсем юри сӑтӑр тӑвасшӑн пулнӑ тесе тӗшмӗртнине, айӑплисем Коммунистсен партийӗ е «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» мар-ши тесе аптӑранине Чӑваш халӑх сайчӗ хӑй вӑхӑтӗнче пӗлтернӗччӗ.

Ӳсӗрле руль умне ларнӑ ҫын ӗҫне пӑхса тухасси самай тӑсӑлнӑ. Судра пилӗкрен кая мар лару ирттернӗ. Уррипе ӳсӗррине тӗрӗслеттерме килӗшменскере ҫулталӑк ҫурӑлӑха правасӑр хӑварнӑ тата 30 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле тунӑ. Кунпа килӗшмесӗр Борис Атаманов аппеляци ҫӑхавӗ ҫырнӑ. Шупашкарти Мускав районӗн судӗнче ӗнер пӑхса тухнӑ. Ҫитес ларӑва ҫак уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пуҫтарӑнмалла.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Чӑнкасси ял тӑрӑхӗн депутачӗ суд сакки ҫине ларнӑ. 44 ҫулти арҫын арӑмне тата хӗрне хӗненӗшӗн явап тытнӑ.

Ку кӑҫалхи утӑ уйахӗн 26-мӗшӗнче пулнӑ. Ун чухне депутат эрех ӗҫсе ӳсӗрӗлнӗ. Ку, паллах, арӑмне килӗшмен — вӑл кӑмӑлсӑрланма пуҫланӑ. Депутата вара арӑмӗн асӑрхаттарӑвӗ уртарса янӑ. Вӑл хӗрарӑма питӗнчен ҫапма пуҫланӑ.

14 ҫулти хӗрӗ амӑшӗн хӳттине кӗнӗ. Анчах ашшӗ ҫавах чарӑнман — ачана та хӗненӗ. Ун хыҫҫӑн ҫеҫ вӑл лӑпланнӑ.

Киревсӗр ӗҫӗшӗн депутатӑн явап тытма тивӗ. Вӑл патшалӑха 180 сехет ӗҫлесе татӗ.

Юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарти Алькеш поселокӗнче ҫӳп-ҫап ывӑтмалли контейнерта вакланӑ арҫын виллине тупнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Шар курнӑ ҫав этем камне те, ӑна вӗлерекене те ун чух палӑртманччӗ.

Кӗҫех ҫав ҫынсене уйӑрса илнӗ. Вӗлерекене, утмӑл урлӑ каҫнӑ арҫынна, Шупашкар районӗнчи Тумкассинче хӑналаннӑ чух тытса чарнӑ. Йӗрке хуралҫисен аллине лекес марришӗн вӑл сенӗкпе хӑлаҫланнӑ.

Тӗпчев вӑхӑтӗнче арҫын юпа уйӑхӗн 24-мӗшӗнче хӑйӗнпе пӗр ҫулхи арҫынпа эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн хирӗҫсе кайнине йышӑннӑ. Лешӗ хайхин купӑс калас ӑсталӑхне ырламан иккен. Ҫавӑншӑн тӗп тунӑ та вӑл ӑна. Хӑй валерьянка ӗҫсе лӑпланнӑ хыҫҫӑн ҫывӑрма кӗрсе выртнӑ. Виҫӗ кунтан вилле пуртӑпа вакласа купӑс чӑматанне янӑ та контейнера кайса пенӗ.