Хальхи вӑхӑтри информаци технологийӗсем малалла аталанса пыраҫҫӗ. Ҫавна май пурнӑҫ палӑрмаллах ҫӑмӑлланать. Пӗр-пӗр ӗҫ тӑвассишӗн ӗҫрен ыйтса кайса е черетре ларса вӑхӑта ҫухатмалла мар. Патшалӑх е муниципалитет кӳрекен хӑш-пӗр пулӑшӑва тӗнче тетелӗ урлӑ илме май пур.

Чӑваш Енре ҫак кунсенче ҫӗнӗ информаци ресурсӗ ӗҫлесе кайнӑ. Хушма пӗлӳ паракан организацисен сайт-навигаторӗ пулӑшнипе кружоксемпе секцисене килте ларсах ҫырӑнма май килӗ.

«Навигатор дополнительного образования Чувашской Республики» (чӑв. Чӑваш Республиикн хушма пӗлӗвӗн навигаторӗ) сайтри информаципе тӗрлӗ ҫулхи ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗпе усӑ курайӗ. Хальхи вӑхӑтра унта 125 организацин 1200 ытла программине вырнаҫтарнӑ.

Йӑлари хытӑ каяша турттарас йӗрке малашне улшӑнӗ. Ҫак ыйтӑва республикӑн Правительство ҫуртӗнче ӗнер иртнӗ канашлура сӳтсе явнӑ. Ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынӑ.

Йӑлари хытӑ каяша турттарассипе ҫӗнӗ йӗрке ҫине куҫмалли хушу Мускавран килет. Килес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗччен ҫӗршывӑн мӗнпур регионӗн ҫӗнӗлле ӗҫлеме тытӑнмалла.

Пире, ахаль ҫынсене, тӳрремӗнех пырса тивекен уйрӑмлӑх хака епле тӳлеттерессипе ҫыхӑннӑ. Паян эпир, хваттерсенче пурӑнакансем, йӑлари каяшшӑн хамӑр пурӑнакан лаптӑка кура тӳлетпӗр. Малашне килте миҫе ҫын пурӑннине шута илӗҫ.

Ҫакна та палӑртар: пӗр кубла метр каяш турттарса кайса тирпейлемепирӗн республикӑри тариф 442 тенкӗ те 22 пуспа танлашать, тоннӑшӑн — 4 пин те 138 тенкӗ те 64 пуспа.

Чӑваш Енри почтальонсем коммуналлӑ пулӑшу тата ытти тӳлев укҫине ҫынсенчен киле пырсах йышӑнаҫҫӗ. Мобильлӗ тӳлевпе касса терминалӗсене хальлӗхе 200 почтальона валеҫсе панӑ.

Мобильлӗ терминал урлӑ тӳлени почта уйрӑмне ҫӳренинчен нимпе те уйрӑлса тӑмасть. Укҫана почтальон вырӑнтах илет, ҫавна ӗнентерекен касса чекне алла тыттарать.

Терминалсем пулӑшнипе коммуналлӑ пулӑшушӑн (ҫутӑшӑн, газшӑн т.ыт.те) ҫеҫ мар, «Ростелекомпа» та, налукпа та, ҫул-йӗр инспекторӗсене тӳлемелли штрафсемпе те татӑлма пулать. Квитанци йышӑннишӗн хушма тӳлев виҫи 5 тенкӗпе танлашать.

Почтӑн хӑйӗн банк та пур, ҫыхӑну уйрӑмӗсенче тӗрлӗ тавар та сутаҫҫӗ, посылкӑсемпе тӗрлӗ бандероль те йышӑнаҫҫӗ, хаҫат-журнал та валеҫеҫҫӗ.

Цифра телекуравӗн операторӗ — Раҫҫейӗн телевиденипе радиосечӗ — пӗрремӗш мультиплекса кӗрекен мӗнпур канала ҫӗнӗ йышши формата куҫарса пӗтернӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министерстви паян пӗлтернӗ. Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗн каҫхине «Пятый канал» (чӑв. Пиллӗкмӗш канал) та 16:9 форматпа ӗҫлеме пуҫланӑ. Ҫапла вара пӗрремӗш мультиплекс йышӗнчи вунӑ канал та унчченхи 4:3 форматран ҫӗнӗ йышшине куҫса пӗтнӗ.

16:9 – хальхи вӑхӑтри телевизорсем валли хатӗрленӗ формат.Телекӑларӑмсене вӑл пысӑк пахалӑхпа кӑтартма май парать.

Пӗрремӗш мультиплекса ҫак каналсем кӗреҫҫӗ: «Первый канал», «Россия 1», «Матч ТВ», НТВ, «Пятый канал», «Россия К», «Россия 24», «Карусель», ОТР и «ТВ Центр». Хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра пурӑнакансен 99 проценчӗ вӗсене тӳлевсӗр пухма пултарать.

Чӑваш Енри вӑрмансене кӗрсен вӗсем кӑмӑрпа тулнине пирӗнтен кашниех асӑрханӑ-курнӑ. Ура айӗнче кансӗрлесе выртакан хӑрӑк йывӑҫсемпе туратсене вӑрманҫӑсем те пуҫтарса ӗлкӗреймеҫҫӗ, ҫынсен те илсе тухма юрамасть. Ҫакӑн пек кутӑнла йӗрке пирӗн ҫӗршывра темиҫе ҫулах тӑсӑлчӗ.

Халӗ вара Раҫҫейӗн Патшалӑх Думи ҫынсене вӑрмана хӑрӑк туратран иртме тинех ирӗк пачӗ. Саккуна депутатсем ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче виҫҫӗмӗш вулавпа йышӑннӑ. Ҫапла вара вӑрманти хӑрӑка йӑтнишӗн штрафламӗҫ. Анчах ку саккун килес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен ҫеҫ вӑя кӗрет.

Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, федераци саккунӗпе килӗшсе тӑракан ӗҫлӗ хута регионсен те ҫывӑх вӑхӑтра йышӑнмалла.

Чӑваш Енӗн тӗп хулинче ваттисем валли хӑна ҫурчӗ уҫӑлнӑ. «Социаллӑ хӑна ҫурчӗ» ят панӑскерте ваттисемпе сусӑрсем вӑхӑтлӑх хӳтлӗх тупма пултараҫҫӗ.

Ҫӗнӗ проектпа паллаштарнӑ май Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен комплекслӑ центр пуҫлӑхӗ Ренада Федорова хӑна ҫуртне кинеми-мучине, сусӑрсене вӗсен ачи-пӑчи, ҫывӑх тӑванӗсем ӗҫпе е канма тухса кайнӑ вӑхӑтра йышӑнассине пӗлтернӗ. Сӑмахран, командировкӑна кайма тивсен. Е тата канма каяс тесен.

Халсӑррисене пӑхакансем киле таврӑниччен вӗсен ҫывӑх ҫыннисем хӑна ҫуртӗнче талӑкӗпех пурӑнӗҫ. Вӗсене апат ҫитерӗҫ, ытти енӗпе пулӑшӗҫ.

«Социаллӑ хӑна ҫурчӗпе» усӑ курнишӗн укҫа тӳлемелле.

Шупашкарта 2015 ҫултанпа ваттисемпе сусӑрсем валли «Ача пахчи» ӗҫлет. Вӑл — халсӑррисене ачи-пӑчи ӗҫре чух пулӑшма уҫнӑскер.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер, раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсене патшалӑхӑн уйрӑм полномочийӗсене парасси ҫинчен калакан саккуна алӑ пуснӑ. Республика ертӳҫин патшалӑхпа право управленийӗн ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, саккуна улшӑну кӗртни — Элтепер пуҫарӑвӗ.

Ҫынсем ҫуралнине, вилнине, уйрӑлнипе вилнине, хушамат ылмаштарнине тата ытти ҫавӑн йышши факта 2018 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа районсемпе хула тӑрӑхӗсенче хут тата электрон документсем ҫинче регистрацилеме тытӑнӗҫ. Ҫакӑ ЗАГСӑн пӗрлехи реестрне йӗркеленипе ҫыхӑннӑ. Ҫӗнӗлӗх ҫынсене гражданла тӑрӑмсем ҫинчен калакан хутсене ҫыртарассине хӑвӑртлатассипе ҫыхӑннӑ тесе ӗнентереҫҫӗ.

Юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнчен112 тытӑм Чӑваш Енре те туллин ӗҫлесе кайнӑ. Ҫапах та ҫакна палӑртмалла: пушар сӳнтерекенсен, йӗрке хуралҫисен, васкавлӑ пулӑшӑвӑн, газ службин кӗске номерӗсем те (01, 02, 02, 04 — стационарти телефонсенчен, 101, 102, 103, 104 — карас телефонӗсенчен) малтанхиллех ӗҫлӗҫ.

112 тытӑм Шупашкарти Калинин урамӗнчи 112-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ.

Пӗлменнисене пӗлтерер: 112 тытӑм Раҫҫейри васкавлӑ службӑсемпе ҫыхӑнтарать. Инкек, пушар, обществӑри йӗркелӗхе пӑссан ҫав номерпе хыпарлама пулать. Унтисем тивӗҫлӗ службӑсене хыпарлӗҫ.

СИМ-карттӑ лартнӑ телефонпа шӑнкӑравласан тытӑм ҫын ӑҫтине те палӑртать. СИМ-карттӑ пулмасан та инкек пирки хыпарлама май пур. Диспетчер инкек пирки тӗплӗн ыйтнишӗн кӳренме ыйтмаҫҫӗ, ку вӑл лару-тӑрӑва хаклама кирлӗ.

Ӗнер, юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Шупашкарта халиччен пулман лаборатори уҫнӑ. Вӑл — ДНК анализӗ тума май параканскер. Халиччен пирӗн республикӑра ун пекки пулман. Ӑна Шалти ӗҫсен министерствинче уҫнӑ.

Лабораторине ӗҫлеттерсе янӑ май хӗрлӗ хӑю касма тӗрлӗ шайри пысӑк пуҫлӑхсем пуҫтарӑннӑ. Пакунлисем кӑна мар, Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев та унта пулнӑ.

Экспертпа криминалистика центрӗн пуҫлӑхӗ Александр Сергеев полковник лабораторин тӗллевӗпе паллаштарнӑ.

ДНК-лабораторире тӑвакан анализ преступниксене, ҫав шутра пусмӑрҫӑсене те, палӑртма май парӗ. Шалти ӗҫсен министерствинче Шупашкарта кун пек лаборатори ӗҫленине кура ют хулана (пирӗннисем ДНК-анализа Хусанта тутарнӑ) илсе ҫӳресе вӑхӑт иртмӗ тесе пӗлтереҫҫӗ.

Чӑваш программисчӗсем хатӗрленӗ программӑна Раҫҫейри программӑсен пӗрлехи реестрне кӗртнӗ. Раҫҫейри ӗҫсем унта 100 ытла кӗнӗ. Реестрти программӑсене влаҫ органӗсенче, патшалӑх учрежденийӗсенче усӑ курма сӗннӗ. Вӗсен шутӗнче «Omni-UtilitieS» автоматизациленӗ комплекс пур. Ӑна «ISERV» компанин ушкӑнӗ хатӗрленӗ. Приказа Раҫҫей Федерацийӗн ҫыхӑну тата массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Николай Никифоров иртнӗ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.

«Omni-UtilitieS» автоматизациленӗ комплекс топливӑпа энергетика комплексӗн предприятийӗсенче расчет тума тата бизнес-процессене тытса пыма йӗркеленӗ. Хальлӗхе ку продуктпа Раҫҫейӗн 70 ытла регионӗнче усӑ кураҫҫӗ.

Раҫҫей программисен Пӗрлехи реестрне пӗлтӗрхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче ӗҫлеттерсе янӑ.