Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи Николай Кондрашкин скульптор тата художник ҫитес уйӑхра пултарулӑхри хӑйӗн ҫур ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тӑвӗ. Ҫав ҫын — тӗрлӗ преми лауреачӗ. Вӗсен шутӗнче обществӑллисем те пур. Сӑмахран, Пӗрлештернӗ пӑлхарсен пӗрлешӗвӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ те шутланать.
Николай Кондрашкина Чӑваш халӑхӗн ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗн пӗтӗм тӗнчери уйрӑмне йӗркелесе яраканӗ тата ертсе пыраканӗ тесе хаклаҫҫӗ.
Художник тата кӳлепеҫӗ культура ӗҫӗнче 1966 ҫултанпа тӑрӑшать. Чӗмпӗрте вӑл хӑйӗн ӳнер лаҫҫине уҫнӑ. Хамӑр ҫӗршыври паллӑ ҫынсен ячӗсене ӗмӗрлӗхе асра хӑварассипе тӗрлӗ проект пурнӑҫа кӗртессипе сахал мар тӑрӑшнӑ. 2008 ҫултанпа Николай Кондрашкин Чӗмпӗрти чӑвашсен пӗрлӗхне ертсе пырать.
Пултарулӑхра 50 ҫул ӗҫленине Николай Кондаршкин Чӗмпӗр облаҫӗнчи Аслӑ Нагаткин ялӗнче авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче 12 сехетре унти Культура ҫуртӗнче уявлӗ.
«Чӑваш Ен» ПТРК ӗҫенӗсем кӑҫал юбилей паллӑ тӑваҫҫӗ. Ҫавна май вӗсем тӗрлӗ проект хатӗрлеҫҫӗ.
Нумаях пулмасть ПТРК ҫурчӗ умӗнче телевизор палӑкне вырнаҫтарнӑ. Ӑна кивӗ 67 телевизортан хатӗрленӗ. Композици 2 метр ҫӳллӗш.
Кивӗ телевизорсене республикӑра пурӑнакансем илсе килнӗ. Юбилей ячӗпе укҫасӑрах парса хӑварнӑ. Кун вырӑнне ПТРК вӗсен хушшинче лотерея ирттерме, ҫӗнтерӳҫе ҫӗнӗ телевизор парнелеме шантарнӑ. Ҫынсем пӗтӗмпе 300 яхӑн кивӗ, тӗрлӗ маркӑллӑ телевизор йӑтса пынӑ.
Палӑк валли малтанах каркас тунӑ. Унтан телевизорсене ҫирӗплетнӗ. Композици каҫхине ҫутатать. Ҫумӑра та, юра та чӑтать вӑл. Палӑка камера «сыхлать».
Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Максим Ястран (Григорьев) сӑвӑҫ 100 ҫул тултарать. Вӑл 1916 ҫулта Элӗк районӗнчи Вӑрманкас Юнтапа ялӗнче чухӑн хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ. Ҫамрӑклах тӑлӑха юлнӑ поэт хӑйӗн 27-мӗш хӗлне кӗреймен — Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлесе Сталинград патӗнчи ҫапӑҫура пуҫ хунӑ.
Максим Ястран — поэт, куҫаруҫӑ, публицист, журналист. Пӗчӗк ялтан тухнӑ чӑваш каччин ял урамӗ унӑн ячӗпе хиспленсе тӑрать, ҫуралнӑ вырӑнта пӗчӗк палӑк лартнӑ, 2011 ҫулта Вутланти вулавӑша ун ятне панӑ.
Ястран ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине хатӗрленсе Элӗкри тӗп вулавӑш ятарлӑ планпа ӗҫленине пӗлтерет. Информаци пайӗ Максим Ястран пурнаҫӗпе ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен материал пуҫтарса дайджест хатӗрлесе кӑларнӑ, Чӑваш Республикин Наци вулавӑшенчен кӗнекесем илсе килнӗ. Районти тӗп вулавӑшра йӗркеленӗ «Максим Ястран — 100 ҫул» кӗнеке куравӗ ҫурла уйӑхӗ вӗҫлениччен ӗҫлӗ.
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр пулӑшу кирлисене май килнӗ таран пурне те алӑ пама тӑрӑшать. Теприсем, тен, ҫын пулӑшӑвне йышӑнасшӑнах та мар пулӗ, ҫапах та центр специалисчӗсем вӗсене те тимлӗх уйӑрма ӑнтӑлаҫҫӗ.
Ишек ял тӑрӑхӗнче пурӑнакан Мария Никиолаева ӗмӗрне пӗччен пурӑнса ирттернӗ. Нумаях пулмасть вӑл 90 ҫул тултарнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче ҫемье пурнӑҫӗ ӑнман та, шӑпа ҫавӑн пек пӳрнӗ пуль тенӗ-ши, Мария Никифоровна кун хыҫҫӑн куна никамсӑрах кунланӑ. Вӑй-халӗ тапса тӑнӑ чух ӗне те усранӑ. Халӗ, ҫул кайнӑҫемӗн, унтан-кунтан ыратаканӗ те сиксе тухать, выльӑх-чӗрлӗхпе аппаланма ҫӑмӑл мар. Пӗччен чуна йӑпатма кинеми темиҫе кушак та усрать, чӗлхесӗр янаварсемпе чунне йӑпатать.
Нумаях пулмасть 90 ҫулхи ватӑна ҫуралнӑ кунпа Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр пуҫлӑхӗ Любовь Ананьева саламланӑ. Кинемее кӑштах та пулин пулӑшу кӳрес тесе социаллӑ ӗҫчен ҫирӗплетесси пирки калаҫса татӑлнӑ.
Шупашкар районӗнче 90 ҫулхи юбилея кӑҫал 47 ҫын паллӑ тунӑ. Тем те пулнӑ вӗсен вӑрӑм ӗмӗрӗнче: савӑнӑҫӗ те, хуйхи те.
Ҫӗньял ял тӑрӑхӗнчи Арккасси ялӗнче пурӑнакан Мария Николаевӑна та шӑпа самай тӑлланӑ. Мӑшӑрӗ унӑн Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ. Анчах вӑрҫӑ участникӗн ӗмӗрӗ вӑрӑм пулман: хӗрарӑм 32 ҫулта упӑшкисӗр тӑрса юлнӑ. Алӑри сакӑр ачаран чи асли вӑл вӑхӑтра 11 ҫул тултарса ӗлкӗрнӗ, кӗҫӗнни — ултӑ уйӑх. Ачасемшӗн тапаҫланнӑ та амӑшӗ. Колхозра ӗҫленӗ, ҫирӗп хуҫалӑх тытнӑ, ҫӗлеме ӑста пулнине кура кӳрше-арша та ҫав енпе пулӑшнӑ.
Паян М.Н. Николаеван 17 мӑнук, мӑнукӗсен 30 ачи, мӑнукӗсен ачисен икӗ ача пур. 57 ҫынран тӑракан пысӑк йыш кашни ҫулах кинемее Ҫӗнтерӳ кунӗпе саламлать. Анчах ҫакӑ кинемее ҫамрӑксем ҫулталӑкра пӗрре кӑна аса илнине пӗлтермест: вӗсем яланах унпа. Юратаҫҫӗ ватта, хисеплеҫҫӗ. Хӑй те Мария Николаевна пуринпе те ӑшшӑн сӑмахлать.
Нумаях пулмасть ҫитнӗ юбилей ячӗпе кинемее ҫывӑх ҫыннисем кӑна мар, Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр пуҫлӑхӗ Любовь Ананьева тата Ҫӗньял ял тӑрӑхӗнчи ветерансен канашӗн ертӳҫи Ксения Михайлова та саламланӑ.
Кӑҫал Максим Григорьев поэт ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитет. Халӑх ӑна Максим Ястран ятпа пӗлет. Ҫавна май Элӗк районӗнче ӑна халалласа ирттермелли мероприятисен планне хатӗрленӗ. Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Вутланри культура ҫуртӗнче пултарулӑх каҫӗ иртӗ.
Шӑпах ҫак кун 100 ҫул каялла Максим Григорьев Вӑрманкас ялӗнче кун ҫути курнӑ. 1936–1939 ҫулсенче вӑл «Пионер сасси», «Ҫамрӑк большевик», «Чӑваш коммуни» хаҫатсенче, Халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче ӗҫленӗ. Ястран «Садра калаҫни» сӑвӑпа чапа тухнӑ. Унӑн хӑш-пӗр поэми чӑваш поэзийӗн ылтӑн фондне кӗнӗ.
Максим Ястран Г.Гейнен, А.Пушкинӑн, М.Лермонтовӑн, Т.Шевченкӑн, В.Маяковскин, К.Симоновӑн, С.Михалковӑн тата ыттисен хайлавӗсене чӑвашла куҫарнӑ.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пуҫлансан Ястран «Чӑваш коммуни» хаҫатра корреспондентра ӗҫленӗ. 1942 ҫулта ӑна Хӗрлӗ Ҫара илнӗ. Вӑл Сталинград хулине хӳтӗленӗ. Ястран 1942 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ҫак хула ҫывӑхӗнче паттӑрла вилнӗ. 1962 ҫулта ӑна СССР ҫыравҫисен пӗрлӗхне кӗртнӗ.
Чӑваш Ене 14 ҫул ертсе пынӑ Илья Прокопьев ӗнер 90 ҫул тултарнӑ. Ҫав ҫынна халалласа республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ҫине тӑрсах статья ҫине статья шӑрҫаларӗҫ.
Ӗнер республикӑн наци вулавӑшӗнче Илья Павловичӑн юбилейне паллӑ тунӑ. Унта тӗрлӗ шайри тӳре-шара кӑна мар, РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков та хутшӑннӑ.
Унта пухӑннӑ шур сухалсенчен хӑшӗсем хӑйсен иртнӗ ӗмӗрти ӗҫӗ-хӗлӗ пирки аса илнӗ.
Илья Прокопьев Вӑрнар районӗнчи Мӑчамӑш ялӗнче ҫуралнӑ. Малтанхи пӗлӗвӗпе вӑл — педагог: Хабаровскри пединститутра вӗреннӗ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче те ӗҫленӗ. Пурнӑҫӑн тӗп пайне вара парти ӗҫ-хӗлне панӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн йышӑнӑвӗпе ӗнер «Чӑваш Республики умӗнче тунӑ тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа чысланӑ.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутатне Петр Краснова Куҫма Турхан ячӗллӗ премипе чысланӑ. Кун пирки Комсомольски район администрацийӗн тата республика парламенчӗн официаллӑ сайчӗсем хыпарлаҫҫӗ.
Тивӗҫлӗ йышӑнӑва Каҫал район администрацийӗн пуҫлӑхӗ утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнчех аллӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Ку премие вӑл тӑрӑхри йӑла-йӗркене аталантарма чылай тӳпе хывнӑшӑн панӑ.
Сӑмах май каласан, Петр Краснов та, чӑваш литературин классикӗ Куҫма Турхан та Каҫал тӑрӑхӗнчи сывлӑшпа вӑй илсе амаланнӑ-аталаннӑ: Петр Степанович 1956 ҫулта Кӗҫӗн Каҫалта ҫуралнӑ, паллӑ ҫыравҫӑ — 1915 ҫулта Вӑрманхӗрри Шӑхальте.
Тӗрлӗ ҫулта республикӑн пичет министрӗнче те, социаллӑ политика министрӗнче те, культура министрӗнче, ЧР Президент Администрацийӗн ертӳҫинче тата ытти сумлӑ вырӑнта тӑрӑшнӑ Петр Краснов хӑйӗн юбилейне Шупашкарти «Мега Гэлакси» кану центрӗнче уявланине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Красноармейски районӗнчи Алманч ялӗнче пурӑнакан Ольга Спиридонова утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ.
Кинемее саламлама тӑванӗсем, ентешӗсем, вырӑнти хӑйтытӑмлӑх ӗҫченӗсем килнӗ. Ольга Спиридоновнӑна ӑшӑ сӑмахсем ҫырса Владимир Путин та открытка янӑ.
Ольга Спиридонова ӗмӗрӗпех тӑван колхозра вӑй хунӑ. Упӑшкипе пӗрле вӗсем ултӑ ачана тивӗҫлӗ воспитани панӑ. Нумай ача ҫуратнӑ хӗрарӑма II степень Амӑшӗн медалӗпе чысланӑ. Вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче ӗҫченлӗхӗпе палӑрнӑ. Ӑна куншӑн та чысланӑ. Ольга Спиридоновна — Ӗҫ ветеранӗ.
Кинемей тӳре-шара саламлама килнӗшӗн питӗ савӑннӑ.
Тепӗр ҫынсен хушаматне калатӑн та вӑл кам пулнине, ӑҫта ӗҫленине асӑнма та кирлӗ мар. Шӑпах ҫавӑн пек тӗлӗнсе каймалла ятлӑ-сумлӑ ҫын вӑл Владимир Чекушкин.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорӗ, Чӑваш Республикин тата Раҫҫей Федерацийӗн культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, философи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ пулнисене асӑнса кайни тепӗр ҫынпа паллаштарнӑ чух пӗлтерӗшлӗ-ха. Владимир Чекушкин ҫинчен каланӑ чух халӑха ку ятсем ним тумах та кирлӗ мар. Ӑна ҫынсем хисеплӗ ятсемсӗрех юратаҫҫӗ, сума сӑваҫҫӗ. Унӑн «Вӗҫ, вӗҫ, куккук» юррине вӑтам тата аслӑ ӑрурисем кӑна мар, ҫамрӑкраххисем те пӗлеҫҫӗ.
Патӑрьел районӗнчи Хирти Шӑхаль ялӗнче ҫуралнӑскер хӑй ӗмӗрӗнче чӑваш халӑхӗн миҫе юррине шӑрантарман пулӗ! Унсӑр пуҫне миҫе халӑх чӗлхипе юрламан-ши вӑл?
Хӑйне чысланисене вӑл пурне те пӗр пек хисеплесе йышӑнать: пысӑк тӳре-шара аллинчен лекнӗ парне-и е вӗренекенӗсемпе пӗр ял ҫыннисенчен-и. Тен, ҫавӑнпа та юратать пулӗ ӑна халӑх. Мӗнех, вӗҫ, вӗҫ, куккук, тӑхӑрвунна ҫитиччен те; ҫӗртен те ирт, куккук.
-3.7 °C