Чӑваш кӗнеке издательствинче Иван Яковлева халалланӑ ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ. Ҫӗнӗ кӑларӑм ячӗ — «Иван Яковлевич Яковлев – великий просветитель». Кӗнекери материалсене Ф.Н. Козлов тата Е.В. Касимов пухса хатӗрленӗ.
Кӗнекен пӗрремӗш пайӗ «Патриарх чувашской культуры: вехи биографии» ятлӑ. Вӑл тӑван халӑхӑмӑрӑн патриархӗн пурнӑҫӗпе кӗскен паллаштарать. Иккӗмӗш пайне Чӗмпӗрти чӑваш шкулне халалланӑ. Унта 1868–1919 ҫулсенче 1379 ҫын вӗреннӗ. Вӗсен йышӗнче — паллӑ общество тата патшалӑх ӗҫченӗсем, ҫар ҫыннисем, вӗрентӳ, литература тата ӳнер ӗҫченӗсем, ӑсчахсем, чиркӳ ҫыннисем. РСФСР ҫутӗҫ комиссарӗ А.В. Луначарский ахальтен мар ӗнтӗ ҫав шкула «пӗтӗм чӑваш культурине чӗртсе тӑратакан ҫӑлкуҫ» тесе хакланӑ. Сӑмах май каласан, Иван Яковлев ҫутӗҫ енӗпе тӑрмашнипе кӗнекен виҫҫӗмӗш пайӗнче паллаштарнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Чӑваш Республикин ҫар мухтавӗн музейӗнче «У истоков зоргенского движения» (чӑв. Зорге юхӑмӗн пуҫламӑшӗнче) курав уҫӑлнӑ. Ӑна асӑннӑ юхӑма Чӑваш Енре пуҫарса янӑ Мария Красновӑна халалланӑ.
Курава уҫма Мария Александровнӑн ҫывӑх ҫыннисем хутшӑннӑ. Музея вӗсем фотосемпе документсен архивне, ҫав шутра Зорген тӑвванӗсемпе тата ӗҫтешӗсемпе ҫӳретнӗ ҫырусене, легендарлӑ разведчикӑн уйрӑм япалисене парнеленӗ.
Мария Краснова хӑй вӑхӑтӗнче Патӑрьелӗнчи шкулта пионервожатӑйра ӗҫленӗ. Вӑл Зорге пурнӑҫӗпе кӑсӑкланма тытӑннӑ. Вӑл ертсе пынипе 1965 ҫулта Чӑваш Енрен Бакуна, Зорген иккӗмӗш сыпӑкри аппӑшӗ патне тухса кайнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн пирӗн республикӑра Зорге юхӑмӗ пуҫланса кайнӑ. 1978 ҫулта Шупашкарти 3-мӗш шкулта Р. Зорге ячӗллӗ мемориал комплексӗ уҫнӑ. Мария Краснова вӑл вӑхӑтра унта ӗҫленӗ. Хӗрарӑм ҫав пуянлӑха пысӑкрах шая кӑларма ӗмӗтленнӗ, анчах хӑй туса ӗлкӗреймен, халӗ унӑн ҫывӑх ҫыннисем ҫав ӗмӗте пурнӑҫланӑ.
Шупашкарта шкул юсасси графикпа пӑхса хӑварнинчен кая юлса пырать. Кунта сӑмах хулари 10-мӗш шкула тӗплӗн юсасси пирки пырать. Унсӑр пуҫне «Садовый» микрорайонти шкула хӑпартассипе йывӑрлӑх сиксе тухнӑ.
2022 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Республикӑн пӗрлехи заказчик служби «Строительство компанийӗн консорциумӗ» обществӑпа 92 миллион тенкӗ ытлалӑх килӗшӳ тунӑ. Асӑннӑ укҫапа кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗччен Шупашкарти 10-мӗш шкула тӗплӗн юсаса пӗтермелле пулнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче прокуратура тӗрӗслев ирттернӗ. Ӗҫе палӑртнинчен 20 процентне ҫеҫ пурнӑҫланӑ иккен.
«Садовӑй» микрорайонта шкул тӑвакан подряд организацийӗпе вара ӗҫ килӗшӗвне пӑрахӑҫланӑ. Заказчик строительствӑна ҫапах та вӑхӑтра вӗҫлеме шантарнӑ.
Муркаш районӗнче Емельян Арчиков ячӗпе асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ.
Емельян Арчиков асӑннӑ районти Нискасси ялӗнче ҫуралнӑ, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ, педагог, Чӑваш Енре ӑслӑ географи шкулне йӗркелесе яраканӗ пулнӑ.
Емельян Иванович — географи наукисен докторӗ, профессор. Асӑну хӑмине Нискассинчи шкул ҫурчӗ ҫине вырнаҫтарнӑ. Ҫав ятпа шкула республикӑн ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗ Эмир
Бедертдинов тата ытти сумлӑ хӑна пырса ҫитнӗ, хисеплӗ ҫын ҫинчен нумай ӑшӑ сӑмах каланӑ.
Чӑваш Ене кӗҫех тӑватӑ ҫӗнӗ автобус илсе килмелле. Вӗсем шкул ачисене илсе ҫӳремеллисем пулӗҫ.
ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, автобуссене ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче илсе ҫитермелле. ПАЗра 24 вырӑн пулӗ: 1 водитель, ачасене илсе ҫӳрекен 1 ҫын тата 22 ача валли.
Автобуссене туянма 15 миллион ытла тенкӗ уйӑрнӑ. Ку укҫа - республика хыснинчен. Кашни автобусрах ГЛОНАСС, тахографсем пур.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев шкултан вӗренсе тухакансене саламланӑ. Салама республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ.
Олег Николаев ачасене пӗлӳ илме ӑнтӑлнӑшӑн, педагогсемпе ашшӗ-амӑшне вара яш-кӗрӗме тӗнчене пӗлсе ҫитме пулӑшнӑшӑн, ҫӗршыва юрӑхлӑ ӑру ҫитӗнтернӗшӗн тав тунӑ.
«Сирӗншӗн пур ҫӗрте те — чи лайӑх аслӑ пӗлӳ паракан ҫуртсенче, колледжсенче, техникумсенче — ҫул уҫӑ», — тенӗ Элтепер.
«Кирек мӗнле профессие суйласа илсен те, хуть те мӗнле ӗҫ тусан та ҫакна асра тытӑр — суйласа илнӗ тивӗҫе хисеплени тата яваплӑ пурнӑҫлани, ҫӗршыва, унӑн паттӑрла историне, йӑли-йӗркине юратни, Аслӑ Раҫҫее хӳтӗлеме кирек хӑҫан та хатӗр пулни яланах хаклӑ пулнӑ», — палӑртса хӑварнӑ республика ертӳҫи.
Шупашкар районӗнчи Иккассинчи шкул Николай Шупуҫҫынни ячӗпе хисепленсе тӑма пуҫланӑ. Ку хыпара асӑннӑ шкулта вӗреннӗ Марина Якимова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ.
Асӑннӑ информаци тӑрӑх хакласан, ҫав пулӑм ячӗпе шкула сумлӑ хӑнасем, шкулта тӗрлӗ ҫулта вӗреннисем пуҫтарӑннӑ.
Николай Васильевич Шупуҫҫынни (Васильев) 1889 ҫулхи раштавӑн 8-мӗшӗнче Хусан кӗпӗрнинчи Шупашкар уесӗнчи Иккасинче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче вӗренме ӗмӗтленнӗскере революци юхӑмне хутшӑннӑшӑн пӗлӳ заведенийӗнчен кӑларса яраҫҫӗ. Талпӑнуллӑскер кӑштахран Чӗмпӗре таврӑннӑ, куҫару комиссийӗнче К.В. Ивановпа пӗрле ӗҫлеме тытӑннӑ. 1909 ҫулта Чӗмпӗрти гимназире учитель ятне илме экстерн йӗркипе экзамен тытнӑ. Литература ӗҫне вӑл 1906 ҫулта пуҫӑннӑ.
Шупашкарти шкулсенчен пӗринче ӗҫлекен хӗрарӑм-учитель ачана хырӑмӗнчен тапнӑ.
«Ҫыхӑнура» форумра пӗлтернӗ тӑрӑх, пӑтӑрмах паян хулари 35-мӗш вӑтам шкулта пулса иртнӗ. Форума вырнаҫтарнӑ видео тӑрӑх хакласан, учитель: «Надоели, достали», — тенӗ пек илтӗнет.
Учитель хӑйӗн ҫӳллӗш пикене хырӑмӗнчен чӗркуҫҫипе лектерет.
Асӑннӑ пӑтӑрмах тӗлӗшпе прокуратура тӗрӗслев пуҫарнӑ иккен.
Видеона ҫынсем тӗрлӗрен хаклаҫҫӗ. Виҫӗ ҫеккунта тӑсӑлаканскер тӑрӑх унти пӑтӑрмаха хаклама йывӑр. Асӑннӑ хыпара вуланисенчен учителе тӳрре кӑларакансем ҫук та, анчах хальхи вӑхӑтри ачасем усалтарах тесе шухӑшлакансем те самайӑн.
Шупашкарти мӗнпур шкулта юлашки шӑнкӑрав ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче янӑрӗ. Тепӗр куннех ачасен пӗрремӗш экзаменсем пуҫланӗҫ.
Юлашки шӑнкӑрав кунне пӗлтӗр темиҫе хутчен те куҫарнӑччӗ. «Ҫыхӑнура» форумра калашле, тӗрлӗ шкулта тӗрлӗ кун янӑрани те пулнӑччӗ. Кӑҫал апла тумӗҫ.
Юлашки шӑнкӑрав 9-мӗш класс вӗренсе пӗтерекен хулари 8 пин ачапа 11-мӗшӗнчен вӗренсе тухакан 11 пин ача валли янӑрӗ.
Тепӗр кунне, эрнекун, ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, географи, литература тата хими предмечӗсемпе экзамен тытма тивӗ.
Вырӑс чӗлхипе ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче экзамен тытӗҫ, математикӑпа — ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче.
Ӗнер «Культура» телеканал чӑвашсене тата Атӑл тӑрӑхӗнчи ытти вак халӑха ҫутта тухма пулӑшнӑ Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитни ҫинчен сюжет кӑтартнӑ.
Иван Яковлев сумлӑ педагог, ҫыравҫӑ, тӑлмачӑ, хальхи чӑваш алфавитне йӗркелекенӗ тата пӗрремӗш чӑваш шкулне уҫаканӗ пулнӑ.
Аслӑ патриархӑмӑр хӑй пурӑннӑ вӑхӑтра 400 ытла шкул уҫса хӑварнӑ. Чӑваш ачисем валли ҫеҫ мар, ытти халӑхсенни валли те.
Ҫуралсан виҫӗ кунтан тӑлӑха юлнӑскер ырӑ ҫемьене лекнӗ. Каярах ӑна темле ура хума хӑтланакан та пулнӑ, анчах Иван Яковлевӑн ырӑ ячӗ тата ырӑ ӗҫӗсем упранса юлнӑ.
+11.3 °C