Паян, авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн культурӑпа наукин паллӑ ӗҫченӗ Михал Тинехпи ҫуралнӑранпа 145 ҫул ҫитнӗ.
Вӑл 1877 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Етӗрне уесӗнчи (халӗ Вӑрнар районӗ) Мӑн Элмен ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш учителӗсен шкулӗнчен вӗренсе тухсан Чӗмпӗрти тӗн семинарийӗнче тата Хусанти тӗн академийӗнче ӗҫленӗ. Унтан вӑл тӗрлӗ ҫӗрти шкулта ачасене вӗрентнӗ, ҫав шутра — Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче те.
1921 ҫулта Шупашкарта Тӑлмачсен комиссийӗнче тӑрӑшма тытӑннӑ, педагогика техникумӗнче, рабфакра, издательствӑра, Тӗп чӑваш музейӗнче, Республикӑри ӑслӑлӑх библиотекинче тимленӗ.
Чӑваш этногенезӗпе чӑваш халӑхӗн этнос историне тӗпчессипе ӗҫленӗ.
1937 ҫулта ӑна репрессиленӗ, 1956 ҫулта таса ятне тавӑрнӑ.
Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче Раҫҫейре пӗтӗм шкул «Чи пӗлтерӗшли ҫинчен калаҫатпӑр» анлӑ проектпа ӗҫлеме пуҫларӗ. Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗренӳ эрни класс сехечӗпе пуҫланать, унта вара ачасене кӑсӑклантаракан ыйтусене сӳтсе яваҫҫӗ. Тӗп темӑсем шутӗнче — патриотизм, гражданлӑх, истори тӗрӗслӗхӗ, кӑмӑл-сипет, экологи тата ыт.те.
Ҫак мероприятисене чӑвашла ирттерме Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ заняти сценарийӗсене куҫарса хатӗрлессине хыпарланӑ.
1-2 классенче ирттермелли «Вӗҫме ӗмӗтленетӗп» класс сехечӗн сценарийӗ хатӗр те ӗнтӗ. Ҫав сценарире вӗренекенсене К.Э. Циолковский ӑславҫӑн тата ученӑйӑн пурнӑҫӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе, Совет тата Раҫҫей ученӑйӗсемпе ӑсчахӗсен тата космонавчӗсен паллаштарас тӗллев лартнӑ.
«Шкул-2025» проектпа килӗшӳллӗн 3 шкул хута ямалла: Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта тата Кӳкеҫ поселокӗнче. Кӳкеҫри пӗлӳ ҫуртне ҫитес ҫул тума тытӑнӗҫ. Унта 825 ача валли вырӑн пулӗ.
Шкул проектне питӗ хӑвӑрт хатӗрленӗ. Вӑл пӗлтӗрех патшалӑх экспертизи витӗр тухнӑ. Шкула ҫитес ҫул тума тытӑнса 2024 ҫул вӗҫӗччен хӑпартса пӗтерме палӑртнӑ.
Шкула хута яма Чӑваш Ен – 622,2 миллион тенкӗ, «ПроШкола» тулли мар общество 624,6 миллион тенкӗ хывӗ.
Шупашкарти икӗ вӑтам шкулта тата пӗр гимназире директорсем кирлӗ. Конкурс иртесси пирки Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ.
Директорсӑр юлнӑ вӗренӳ учрежденийӗсен йышӗнче — 18-мӗш тата 39-мӗш шкулсем, 4-мӗш гимнази. Пуҫлӑх тилхепине тытас кӑмӑллисен заявленийӗсене авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗччен йышӑнӗҫ, ҫӗнтерӳҫӗне юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче палӑртӗҫ.
Директор пулас ӗмӗтлӗ кандидатсен «Патшалӑх тата муниципалитет управленийӗ», «Менеджмент», «Персонала ертсе пырасси» енсемпе аслӑ пӗлӳллӗ пулмалла, педагог пулса 5 ҫултан кая мар ӗҫлени кирлӗ. Конкурсра ҫӗнтернӗ кандидатсемпе ӗҫ килӗшӗвне 5 ҫуллӑха тӑвӗҫ.
Чӑваш наци музейӗ Чӑваш тӗррин шкулне 2021 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче ӗҫлеттерсе янӑччӗ. Культура учрежденийӗ ырӑ йӑлана кӑҫал та манӑҫа кӑларасшӑн мар. Ҫӗнӗ курс кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче уҫӑлӗ та 2023 ҫулхи ака уйӑхӗн 30-мӗшӗччен пырӗ.
Тӗрлеме вӗренес ӗмӗтлисемпе занятисене чӑваш халӑх ӳнерӗпе чӑваш тумӗн чӑн-чӑн ӑстисем ирттерӗҫ. Вӗсен йышӗнче — Геннадий Иванов-Орков искусствовед, Чӑваш Енӗн культурӑпа ӳнер институчӗн халӑх ӳнер пултарулӑхӗн кафедрин заведующийӗ Раиса Васильева, Николай Балтаев тата Любовь Вазюкова ӑстасем, «Кӗмӗл Чӑваш Ен» проект ертӳҫи Светлана Константинова, тӗрӗ художникӗ Татьяна Петрова, Людмила Шуркина художник-модельер, Шупашкарти ӳнер училищин преподавателӗ Ольга Голованева, «Паха тӗрӗ» фабрикӑн тата «Облик» вӗренӳ центрӗн специалисчӗсем, Чӑваш наци музейӗн ӗҫченӗсем.
Курса 12 ҫын ҫырӑнайӗ. Вӗренӳ хакӗ — 8 пин тенкӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ — 8-996-851-25-95.
Тӗнче тетлӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Кугеси | Общественный совет» (чӑв. Кӳкеҫ|Общество канашӗ) пабликра Шупашкар районӗнчи вӗренӳ заведенийӗсенчи лару-тӑру пирки паян икӗ пост вырнаҫтарнӑ. Пӗри пирки эпир маларах хыпарларӑмӑр-ха. Унта сӑмах Апашри шкул пирки пыратчӗ. Тепринче Кӳкеҫри 1-мӗш вӑтам шкул пирки каланӑ.
Пост авторне ӗненсен, шкул столовӑйӗ ыран ӗҫлемӗ, ҫавӑнпа уроксем 30 минута ҫеҫ тӑсӑлӗҫ тесе хыпарланӑ-мӗн.
Столовӑй ӗҫлеменнин сӑлтавӗ вара поварсем ҫуккипе ҫыхӑннӑ-мӗн. Шкул автобусӗсем те йӗркелллӗ ӗҫлемеҫҫӗ-мӗн. Виҫӗ автобусран пӗри ҫеҫ ҫӳрет.
Шупашкар районӗнчи Апашри шкулта икӗ автобусран пӗри кӑна ачасене турттарать. Ку хыпара тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче паян пӗлтернӗ.
Пост авторӗ хыпарланӑ тӑрӑх, икӗ шкул автобусӗнчен пӗри кӑна хутланӑран ачасен транспорт чылай вӑхӑт кӗтме тивет.
Пост авторӗ шкул столовӑйӗнчи апат пахалӑхне те хурласа ҫырнӑ. Унсӑр пуҫне вӑл шкулта укҫа пухаҫҫӗ тесе пӑшӑрханнӑ.
Поста вуланисенчен пӗри, Ольга Владимировна ятлӑ хӗрарӑм, шкула хӳтӗлесе ҫырнӑ. Вӑл: «Ачӑра машинӑпа турттарӑр е маршруткӑпа ҫӳретӗр», — тесерех касса татнӑ. Ӗҫ тетрачӗсене ывӑл-хӗрне ашшӗ-амӑшӗ туянса пани те йӗркеллӗ япала тесе хирӗҫленӗ.
Шупашкарти пӗр шкул юсав ӗҫӗсене пула авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне уҫӑлайман. Вӑл - 4-мӗш лицей.
Унта юсав ӗҫӗсем ҫулла пуҫланнӑ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн пӗлӳ ҫуртӗнче хушма ӗҫсем тупӑннӑ. Ҫавна май вӑл Пӗлӳ кунӗнче ачасене йышӑнайман.
Ҫакна кура авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен 331-мӗш маршрута кӗске ҫулпа ҫӳреттерме пуҫлӗҫ. Кӑна ачасем 12-мӗш шкула ӗлкӗрччӗр тесе тӑваҫҫӗ.
Чӑваш Енри шкулсенче ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче шкул ачисене урокра телефонпа усӑ курма чарӗҫ. Тӑхтав вӑхӑтӗнче ашшӗ-амӑшӗ патне шӑнкӑравлама вӗсене ирӗк парӗҫ.
Ҫӗнӗ санитари правилисенче пӑхса хӑварнӑ тӑрӑх, уроксенче карас телефонӗсемпе усӑ курма юраманни пирки ҫӗршывӑн ҫутӗҫ министрӗ Сергей Кравцов палӑртса хӑварнӑ.
Чӑваш Енре шкул ачисен туризмне аталантарасшӑн. Пирӗн регион ку енӗпе сӑнав проектне хутшӑнать.
Проектпа килӗшӳллӗн, ачасем республикӑра ҫулҫӳреве тухӗҫ. Унта 5-9-мӗш классем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Пӗтӗмпе 3 пин ытла ачана суйлӗҫ, кашнине 7 пин тенкӗлӗх туризм путевки парӗҫ. Ку укҫана патшалӑх уйӑрӗ, ашшӗ-амӑшӗн нимӗн те тӳлемелле мар.
Проекта олимпиада призерӗсем, ҫӗнтерӳҫисем, нимеҫӗсем, тӗрлӗ конкурсра мала тухнисем, Пушкин тата Географи диктантӗнче, «Сӑр чикки» патриотлӑх проектӗнче палӑрнисем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех сывлӑх енчен хавшак, пурнӑҫра йывӑр лару-тӑрӑва лекнӗ шӑпӑрлансем путевкӑна тивӗҫме пултараҫҫӗ.
+8.3 °C