Иртнӗ шӑматкун, раштавӑн 15-мӗшӗнче Ухман вӑтам шкулӗнче савӑнӑҫлӑ уяв иртрӗ — шкула уҫнӑранпа 125 ҫул ҫитнӗ-ҫке!
Мероприяти шкул спортзалӗнче иртрӗ. Халӗ шкул директорӗ вырӑнӗнче Борисова Маргарита Андреевна ӗҫлет. Вӑл пухӑннӑ хӑнасене шкул историне каласа пачӗ. Шкула 1872 ҫулта уҫнӑ, вӑл Алексей салтак ҫуртӗнче вырнаҫнӑ пулнӑ. Ачасен пӗрремӗш вӗрентекенӗ Ҫӳрпӳ гимназийенчен вӗренсе тухнӑ Агрепина Андреевна Андреева пулнӑ. Малтанхи ҫулта шкулта 24 ача вӗреннӗ пулнӑ (вӗсенчен 4 — хӗрача). 1899 ҫулта ялта чиркӳ туса лартсан чиркӳ прихучӗн шкулне уҫнӑ. Ачасене кунта вырӑнти тиек вӗрентнӗ пирки вӗренес текенсем сахал пулнӑ — шкула хупма тивнӗ. 1905-1907 ҫулсенче икӗ шкула пӗрлештернӗ. 1934 ҫулта шкулта 7 ҫул вӗрентме пуҫланӑ, 1961 ҫултанпа вара вӑтам шкул шайне хӑпартнӑ.
Маргарита Андреевна ҫавӑн пекех шкулӑн юлашки ҫулсенчи ҫитӗнӗвӗсем пирки, вӗренсе тухнӑ паллӑ ҫынсем пирки те каласа пачӗ. Канаш районӗн ӗҫӗсене ертсе пыракан Григорий Петрович Петров та тухса ӑшӑ сӑмахсем каларӗ, шкула интереслӗ кӗнекесем парнелерӗ.
Мероприяти шкул ачисемпе вӗрентевҫӗсем тата шкултан вӗренсе тухнӑскерсем хатӗрленӗ концертпа вӗҫленчӗ.
Иртнӗ шӑмат кун, чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Янӑш шкулӗ 100 ҫул тултарнине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура паллӑ турӗ.
Тӗрлӗ ҫулта вӗрентсе хӑйӗн ҫунатти айӗнчен кӑларса янисене, чаплӑ хӑнасене тепӗр хут хӑй ытамне илчӗ шкул.
«Пӗр ӗмӗр пирӗн шкул ачасене пӗлӳ парать. Юбилей ҫулне лайӑх кӑтартусемпе кӗтсе илни савӑнтарать, паллах. Анчах та тавракурӑмлӑ вӗренекенсем, пултаруллӑ педагогсем пулмасан шкулӑн малашлӑх пулӗччӗ-ши. Иккӗмӗш килӗн тыткӑчи – ачасемпе учительсем», – тет шкул директорӗ В.Н.Димитриев. Янӑшсем вара, чӑнах та, вӗсемпе пуян!
Юрӑ-ташӑ, ӑш сӑмах темччен пулчӗ ҫак кун.
Ыран, Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пӗтӗм студент, пӗтӗм вӗрентекен (вӗсемпе пӗрле ашшӗ-амӑшӗ те) Пӗлӳ кунне паллӑ тӑвӗҫ. Комсомольски районӗнчи Аслӑ Чурачӑкра вара ку кун тата уҫӑмлӑрах иртӗ — вӗсем ҫӗнӗ шкул ҫуртӗнче вӗренме тытӑнӗҫ.
Аслӑ Чурачӑкри вӑтам шкула 1840 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 31-мӗшӗнче йӗркеленӗ. Вӑл ун чухне завство училищи ятлӑ пулнӑ. Шкулӑн ҫӗнӗ ҫуртне вара 2006 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче тума тытӑннӑ. 2007 ҫулта республика укҫа-тенкинчен ӑна туса пӗтермешкӗн 14,4 млн. тенкӗ, вырнӑнти бюджетран 200 пин тенкӗ уйӑрса панӑ. Ҫӗнӗ ҫуртра ӑҫталӑхпа информатика пӳлӗмӗсем, апатлану пӳлӗмӗ пур, спортзала йӗркелесе пӗтереҫҫӗ. Шкула интертетелпе ҫыхӑнтарнӑ, вӗсен шкул сайчӗ те пур.
Шкулта 125 ача вӗренӗ, вӗсен ӑсне 13 вӗрентекен ӳҫтерӗ. Турипе Анат Тимӗрчкасси тата Чӗчкен ялӗнчи ачасене шкул автобусӗ илсе ҫитерӗ.
Элӗкри И.Я.Яковлев ячӗллӗ вӑтам шкулта вӗренекенсем утӑ уйӑхӗнче Тутар Республикинчи Пӑлхар хулинче пулса курнӑ. Географипе вӗрентекен Л.И.Петрикова ачасене авалхи чӑваш хули ҫинчен уроксенче пӗрре кӑна мар каласа панӑ. Ҫапах та куҫпа курни ӑсра тарӑнрах упранать, ҫавӑнпа ӗнтӗ кану тапхӑрӗнче мӑн пӗлӳпе кӑсӑкланакансен ӗлӗкхи саманари пӑлхар шӗкӗр хулине ҫитсе курас ӗмӗте пурнӑҫлама мел пулчӗ. Шкул ачисем автобуспа Теччӗ хулине ҫитрӗҫ. Кунта чӑвашсен аслӑ сӑвӑҫӗ Ҫеҫпӗл Мишши учительсен семинаринче вӗреннӗ. Теччӗре педагогика училищин музейӗнче Ҫеҫпӗл Мишши кӗтесӗ пур. Анчах кунта нумай вӑхӑт чарӑнма май килмерӗ. Атӑл ҫыранӗнче ҫӗр каҫма тӳр килчӗ ачасене. Кӑвайт чӗртсе апатланчӗҫ. Ирхине малалла ҫула тухрӗҫ.
Хула кун-ҫулӗпе паллашнӑ хыҫҫӑн хыҫҫӑн кӑвак тӳпе айӗнче вырнаҫнӑ архитектура палӑкӗсемпе паллаш кӑмӑл турӗҫ элӗксем. Юлашкинчен Хура палата текен вырӑна ҫитсе курчӗҫ. Ачасем ҫулҫӳреврен сӑн ӳкерчӗкӗсем, кӗнекесем, суренирсем илсе таврӑнчӗҫ. Ҫак экскурсири чи хакли — ачасен ҫамрӑк чунсенче, ӑс-тӑнӗсенче яланлӑхах авалхи асамлӑхсем, тӗлӗнтермӗшсем упранса юлӗҫ.
Чӑваш Енӗн Вӗрентӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Республикин вӗрентӳ институчӗн чӑваш чӗлхин кафедрин ертӳҫи Ю. Виноградов, Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловка шкул директорӗ, электронлӑ пособисене хатӗрлекен В. Андреев тата пирӗн Chuvash.Org пӗрлӗх интертетел уҫлӑхӗнче «Чӑваш чӗлхепе литературине тата тӑван ен культурине вӗрентекенсем валли интертетелти педканаш» ятлӑ проекта хатӗрлеме пуҫланӑ. Сайт тытӑмне утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче пӑхса тухнӑ, халӗ вара вӑл сайта ӗҫлеттерсе ярасси пирки ӗҫ пырать. Сайт ҫурла уйӑхӗн варри тӗлне ӗҫлеме пуҫламалла.
Сӑмах май каласан, 2007 ҫулӑн пӗрремӗш ҫурри хушшинче республикӑри 186 шкула интертетел кӗртнӗ. Пурӗ вара хальхи вӑхӑтра тетелпе республикӑри 570 шкула (97,9%) ҫыхӑнтарнӑ.
2006 ҫулта Чӑваш Енре 854,5 тӑваткал метр пурӑнмалли ҫурт-йӗр, 2005 ҫулхинчен 16,6% ытларах хута кӗртнӗ. Вӗсенчен 63,7% хӑпартма халӑх хӑйӗн укҫипе, е банк кредичӗпе усӑ курнӑ. Федераллӑ бюджетран уйӑрнӑ укҫапа пӗтӗм калӑпӑшӗнчен 0,3%, республикӑн тата вырӑнти бюджетпа — 0,8%, ипотека урлӑ — 1,9% хута кӗртнӗ.
Ялсенче пурӗ 426,7 пин тӑваткал метр /50% патнелле/ лаптӑк ҫурт хӑпартнӑ.
Ҫавӑн пекех ҫакна палартмалла: 2006 ҫулта 165,59 ҫухрӑм (вӗсенчен 145,98 ҫухрӑм ялсенче) газ пӑрӑхӗсене хута кӗртнӗ. Куславккара 366 вырӑнлӑ шкул, Улатӑрпа Канаш районӗнчи Шӑхасан ялӗнче ишмелли байсейнлӑ физкультурӑпа сывлӑх комплексне, Муркаш районӗнчи Вомпӑкасси ялӗнче 50 вырӑнлӑ клуб хута янӑ. Шупашкарта 8,4 ҫухрӑмлӑ ҫӗнӗ троллейбус линине тунӑ.
+14.3 °C