Утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Чӑваш наци радиовӗн ӗҫченӗсем Ҫӗрпӳ районӗн ҫыннисемпе куҫа куҫӑн курса калаҫнӑ. Района ятарласа пурте килнӗ вӗсем.
Малтанах радио журналисчӗсем ача усрава илнӗ ҫемьесемпе тӗл пулнӑ. вӗсене пултаруллӑ ҫамрӑксем те кӑсӑклантарнӑ, вӗсемпе те репортаж хатӗрленӗ. Радио эфирӗ валли 50 ҫултан ытларах пурӑнакан мӑшӑрсемпе те интервью хатӗрленӗ.
Журналистсем ҫӗнетнӗ шкулсене те ҫитсе курнӑ. Вырма мӗнле пыни те интереслентернӗ. Ун пирки те репортаж хатӗрленӗ, вырмана тухнӑ ҫынсемпе курса калаҫнӑ.
Каҫхине радио журналисчӗсемпе ҫынсем культура ҫурчӗ умӗнче тӗл пулнӑ. Малтан Ҫӗрпӳ районӗн пуҫлӑхӗ Татьяна Баранова сӑмах каланӑ, радио аталаннине палӑртнӑ. Журналистсем хӑйсем пирки каласа кӑтартнӑ. Унтан чӑваш эстрада артисчӗсем ҫӗрпӳсене концертпа савӑнтарнӑ.
Шупашкарти «Вавилон» макарон хапрӑкӗнче паян хаксем пирки калаҫнӑ. Макарон хакӗ пирки мар, ҫак уйӑхран коммуналлӑ пулӑшушӑн ытларах тӳлеттерме тытӑнни ҫинчен. Мӗншӗн ӳсни тата мӗн таран хакланни пирки ӑнлантарма унта республикӑри тӳре-шара: Чӑваш Енӗн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Михаил Резников тата Шупашкар хула администрацийӗн Мускав район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Андрей Петров — кайнӑ.
Предприятире пулнӑ май вӗсем цехсем тӑрӑх та кӑтартса ҫӳренӗ. Халӑхпа курнӑҫнӑ чух хайхисем маларах палӑртса хунӑ темӑпа тухса калаҫнӑ. Темисене вара республикӑра Информаци кунӗ иртнӗ май хатӗрленӗ. Ӑна паян Чӑваш Енӗн пур районӗнче те йӗркеленӗ. Макарон хапрӑкӗ вара кулленхи ӗҫре тӗлпулакан йывӑрлӑхсем пирки те сӑмах хускатнӑ.
РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова шкулсен тата ача пахчисен ертӳҫисемпе тӗл пулнӑ.
Тӳрех палӑртмалла: нумаях пулмасть Новосибирск хулинче канашлу иртнӗ. Ӑна вӗренӳпе ӑслӑлӑха халалланӑ. Унта Чӑваш Ен делегацийӗ те хутшӑннӑ. Чылай регионта шкулсем ҫитменни палӑрнӑ. Чӑваш Енре те ҫакнашкал лару-тӑру. Пирӗн шкулсем 13 процент ытларах тулнӑ. Лару-тӑру ҫитес вӑхӑтра улшӑнмасть-тӗк ку кӑтарту 25–30 процентпа танлашма пултарать.
Тӗлпулура Алена Аршинова кӗҫех ҫӗнӗ шкулсем хута каясси пирки каланӑ. Анчах кадрсем ҫитменни — ҫивӗч ыйту. Вӗрентекенсем ансат сӗнӳ панӑ — ӗҫ укҫине ӳстермелле. Мӗншӗн тесен шкулсемпе ача пахчисене ҫамрӑксем ӗҫлеме килесшӗн мар.
Вӗренӳ тытӑмне бюрократизацилес ыйтӑва та хускатнӑ. Новосибирскра Дмитрий Медведев вӗрентекенсен отчечӗсене сахаллатма сӗннӗ.
Алена Аршинова кунашкал тӗлпулусем малашне те иртессине пӗлтернӗ. Вӗрентекенсен сӗнӗвӗсене вӑл РФ Патшалӑх Думин депутачӗсене калама шантарнӑ.
РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗн ҫуртне юсаса ҫӗнетесшӗн. Кун пирки паян республикӑн Правительство ҫуртӗнче РФ Гражданла хӳтӗлев, инкеклӗ лару-тӑру ӗҫӗсен, ҫутҫанталӑк инкекӗсен шырлӑхне сирес ӗҫсен министерствин Тӗп регионти центрӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Баженовпа тата РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Атӑлҫи регионсенчи центрӗн пуҫлӑхӗпе Игорь Паньшинпа Михаил Игнатьев Элтепер тӗл пулнӑ чух сӑмах хускатнӑ.
Михаил Игнатьев федераци округӗнчи тӗп управленипе республикӑри влаҫ органӗсенче тӑрӑшакансем килӗштерсе, тухӑҫлӑ ӗҫленине, регионта пурӑнакансен хӑрушсӑрлӑх ыйтӑвӗсемпе пысӑк тимлӗх уйӑрнине каланӑ.
Ӗҫлӗ курнӑҫӑва Чӑваш Енри ГКЧС ертӳҫи Вениамин Петров, РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗн пуҫлӑхӗ Станислав Антонов хутшӑннӑ.
Чӑваш Енре пирӗн республикӑмӑрӑн пӗрремӗш Элтеперӗ пулнӑ, унтан Раҫҫей ял хуҫалӑх министрӗнче тӑрӑшнӑ, халӗ Раҫҫейӗн Федераци Пухӑвӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Николай Федоров ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе пулнӑ.
Тӑван тӑрӑхне килнӗ май Н. Федоров сенатор Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академине ҫитнӗ. Унти тӗлпулура ҫӗршывӑн ял хуҫалӑх министрӗ пулнӑ ҫын тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Чӑваш Енӗн пӗрремӗш Элтеперӗн сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, ял хуҫалӑхӗнчи техника паркне ҫӗнетнинчен тытӑнса хуласен историлле пайне сыхласа хӑварасси таранах асӑнса хӑварнӑ. РФ Федераци Канашӗн вице-спикерӗ вӗренӳри ҫивӗч ыйтусем пирки те сӑмах пуҫарнӑ.
Ял хуҫалӑх академийӗнчи тӗлпулӑва Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов та хутшӑннӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хулине ертсе пыма шаннӑ Игорь Калиниченко унти тӳре-шараран хӑшӗ-пӗринпе сывпуллашасшӑн курӑнать. Ҫак шухӑша вӑл республика Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа паян тӗл пулнӑ чухне палӑртнӑ.
«Шанӑҫа тӳрре кӑлармалла, тухӑҫлӑ ӗҫлемелле, тивӗҫлӗ кӑтартусемпе палӑрмалла», — тенӗ Михаил Игнатьев. Элтепер Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Васильевич ҫӗнӗ ертӳҫӗне хулара пурӑнакансен ырлӑхӗшӗн тӑрӑшса ӗҫлеме вӑй-хал суннӑ, халӑхпа тӑтӑшах тӗл пулмаллине, хумхантаракан ыйтусене вӑхӑтра татса памаллине каланӑ. «Ҫакӑн пек ӗҫлесе пырсан тин йӑнӑшсем тӑвассинчен хӑтӑлма пулать», — тенӗ. Ҫӗнӗ Шупашкар администрацийӗн пуҫлӑхӗ Игорь Калиниченко ҫивӗч ыйтусене татса парассипе яваплӑха туйса ӗҫлеме шантарнӑ.
Зоя Яковлева телережиссер тата И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорӗ, культурологи докторӗ Владимир Васильев Чӑваш автономине туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ «Чӑвашсем» ярӑмри иккӗмӗш фильма ӳкерме Беларуҫ ҫӗршывне кайса килнӗ.
Маларах вӗсем Тӗменти чӑвашсем пирки ӳкернӗччӗ. Сӑмах май каласан, Зоя Яковлевапа Владимир Васильев тата Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков нарӑс уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Раҫҫейри общество телекуравне ҫитнӗччӗ. Унта вӗсем телекомпанин тӗп директорӗн пӗрремӗш ҫумӗпе Александр Пономаревпа тӗл пулнӑччӗ, маларах каланӑ фильма кӑтартнӑччӗ.
1941-1942-мӗш ҫулсенче Беларуҫри Гродно хулинче подпольщиксен чи пӗрремӗш ушкӑнне туса хунӑ, Муркаш районӗнче ҫуралнӑ Николай Волков ҫинчен ӳкерекен ҫӗнӗ фильма «Вилӗмсӗрлӗхе куҫнисем» («Шагнувшие в бессмертие») ят панӑ.
Ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗ, 1996 ҫул… Шӑп та лӑп 20 ҫул каялла Ҫӗмӗрле районӗнчи Мисчӗ станцинче техногенлӑ катастрофа пулнӑ.
Ун чухне пуйӑс тӳнсе кайсан ҫӗр ҫине наркӑмӑшлӑ фенол юхса тухнӑ. Ҫав вырӑнта пушар алхаснӑ. Пушара сӳнтернӗ 105 ҫын наркӑмӑшланнӑ.
Пушарнӑйсем оперативлӑ майпа ӗҫлени пушара хӑвӑрт сӳнтерме май панӑ. Ҫавна пула ку пӑтӑрмах Чӑваш Еншӗн экологи катастрофине ҫаврӑнман.
20 ҫул хыҫа юлнӑ май Шупашкарта катастрофӑна пӗтерес ҫӗре хутшӑннӑ ҫынсен тӗлпулӑвӗ иртӗ. Ликвидаторсем Ҫар мухтавӗн музейне ҫитӗҫ. Мероприятие РФ МЧСӗн Чӑваш Енри тӗп управленийӗн генерал-майорӗ Станислав Антонов та хутшӑнӗ.
Ӗнер Хусанти Туслӑх ҫуртӗнче чӑваш студенчӗсем пухӑннӑ. Пухӑва ҫирӗм ытла ҫамрӑк ҫын килнӗ — Тутарстанран та, Чӑвашран та. Тӗлпулӑва йӗркелекенӗ — Ҫарӑмсан районӗнче ҫуралса ӳснӗ, Хусанти патшалӑх университетӗнче ӑс пухакан Василий Борисов студент.
Пухӑннисем умӗнче «Сувар» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Константин Малышев тухса сӑмах каланӑ. Вӑл ҫамрӑксене чӑваш чӗлхи ӑҫтан пулса кайнӑ тата унӑн паянхи лару-тӑрӑвӗ пирки каласа панӑ. Чӑваш чӗлхине хӳтӗлемелли меслетсем ҫинче те чарӑнса тӑнӑ. Тӗслӗх пек смартфонсем ҫинче чӑвашла сарӑмпа усӑ курнине палӑртса хӑварнӑ. Пухӑннӑ ҫамрӑксем калаҫу вӑхӑтӗнчех Android-лисем ҫине чӑвашла ҫырма май паракан сарӑма лартнӑ. Ку ӗҫе пурнӑҫлама Чӑвашран Хусана вӗренме килнӗ студентка пулӑшнӑ.
Константин Малышев пухӑннисене чӑвашлӑх анине хӑй мӗнле кӗрсе кайни пирки те каласа кӑтартнӑ. Ку студент вӑхӑтӗнчех пулни пирки ҫамрӑксем пӗлнӗ.
Кунашкал пуху Хусанта пӗрремӗш хут иртнӗ, ҫамрӑксене вӑл килӗшни пирки пӗлтернӗ. Малашне те йӗркелеме шутлани ҫинчен вӗсем каланӑ.
+0.3 °C