Ҫӑвӑн 20-29-мӗшӗнче ҪЙХПИ ӗҫченӗсем «Автобус» профилактика вункунлӑхне ирттернӗ, унта ҫынсене турттаракан автобуссене тӗресленӗ. Ҫулҫӳрев йӗркине пӑхӑнман, турттаракан ҫынсен хӑрушсӑрлӑхӗпе тивӗҫтермен автобуссен шучӗ пӗтӗмпе (1 236 автобусран) 337 пулнӑ.
Канаш хулинче иртернӗ рейдра пӗр водитель ӳсӗр пулнӑ. 5 автобусра ҫынсене турттарас йӗркене пӑснине палӑртнӑ. Автотраспорт предприятийӗн 5 ӗҫлекене администраци явапне тыттарнӑ.
Анчах пур ҫӗрnе те мар, Шупашкартан Явӑш ҫӑви патне ҫитиччен. Паян унта ҫитме 40 тенкӗ кӑларса хумалла иккен. «Кайма-килме 80 тенкӗ кирлӗ. Ҫемьепе каяс пулсан мӗн хака кайса ларӗ?» — пӑшӑрханнӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев патне ӗнер йышӑнӑва пынӑ Шупашкарта пурӑнакан Лидия Василенкова. Хӗрарӑм Явӑш ҫӑви патне илсе ҫитерекен 249-мӗш маршрут хакне хулари пек, 16 тенкӗ, тӑвасшӑн иккен.
Чӑн та, 2011 ҫулта унта ҫитме 12 тенкӗ кӑна тӳлеттернӗ-мӗн. Тӳррипе вара «Чӑвашавтотранс» предприятийӗшӗн капла тариф майлах пулман — вӑл тӑкак тӳснӗ. Ҫук-ха. Тӳсме пултарнӑ. Тӑкака хула хыснин шучӗпе саплаштарнӑ иккен. Пӗлтӗр вара автотранспорт предприятийӗпе хула администрацийӗ апла килӗшӳ туман. Ҫапах та халӗ кая юлнӑ ӗнтӗ темелле мар — Ҫимӗк тӗлӗнче Явӑш масарӗ ҫине кайса килме ҫул укҫине чакарӗҫ. Республика Элтеперӗ вара хула администрацине автотранспорт предприятин тӑкакне саплаштарма майсем пӑхса хӑварма чӗнсе каланӑ.
Иртнӗ уйӑхӑн юлашки кунӗнче Шупашкарта ятарлӑ ирӗк илмесӗрех ҫул ҫине тухакан автомашинӑсене палӑртассипе тӗрӗслев йӗркеленӗ. Комиссие республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр министерствин, Транспорт инспекцийӗн, ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑх инспекцийӗн тата хула администрацийӗн ӗҫченӗсем хутшӑннӑ.
Шупашкар хула администрацийӗ хыпарланӑ тӑрӑх, транспорта ҫула кӑларма ирӗк париччен автобуссене техосмотр, водительсене медосмотр кӑлармалли условсием пуррине, автобуссенче лармалли вырӑн 18-тан кая мар пулнине тата ыттине тӗпе хураҫҫӗ имӗш.
Рейд вӑхӑтӗнче 57-мӗш тата 3«Р» маршрутсемпе ҫӳрекен виҫӗ автобуса асӑрханӑ-мӗн. Хайхисем пирки административлӑ правӑна пӑсни пирки протокол шӑрҫаласа тивӗҫлӗ ҫӗре ӑсатнӑ иккен.
Иртнӗ кунсенче суту-илӳ ҫурчӗ умӗнче Патшалӑх Канашӗн депутат пулӑшуҫи урапасем (машинсем) лартмалли вырӑнта пӗр харӑс виҫӗ машина лектернӗ имӗш. Ӳсерскер ВАЗ-ӑн 8-мӗш моделӗн рульӗ умӗнче ларнӑ. Лару-тӑрӑва уҫӑмлатас тӗлешпе пӗр харӑс икӗ ДПС машини пырса ҫитнӗ.
Хӑйсен пулӑшуҫине депутатсем хайсем суйлаҫҫӗ. Ку ӗҫе тӑвана е пӗр-пӗр пӗлӗше шантарма саккун чармасть. Ҫавӑнпах та пуль пулӑшуҫӑсем «ӗҫсер лармаҫҫӗ», хыт ӗҫленипе чунсене лӑплантарма «хӗренкелеҫҫӗ», вара руль умне ларса ҫӳллерех асӑннӑ ӗҫ-пуҫсене лекеҫҫӗ те.
Ҫапла тӑвасси пирки Шупашкар хула влаҫӗсем асӑрхаттараҫҫӗ. Халӗ машинӑсем килсерен тенӗ пек пулса кайрӗҫ те (тата хӑш-пӗр ҫемьере пӗрре кӑна-и?) хурҫӑ утсем валли вырӑн ҫитменни ет вӑрттӑнлӑх мар-ха. Ҫапах та машинӑсене курӑк ҫине хӑпартса лартма та никама та ирӗк паман. Яваплӑхӗ пирки «Административлӑ майпа саккуна пӑсни ҫинчен» республика саккунӗнче уҫӑмлӑн пӑхса хӑварнӑ. Уйрӑм ҫынсен 500–2 000 тенкӗ кӑларса хума тивет, должноҫ йышӑнса ларакансен — 2 пинтен пуҫласа 5 пин тенкӗ таран, предприяти-организацисен — 5 пинтен тытӑнса 20 пин тенкӗ таран.
Урапа (машина) лартмалли йӗркене пӑснисем пирки паян хула администрацийӗн планеркинче те калаҫнӑ. Тротуар ҫине лартнӑшӑн ҫу уйӑхӗнче кӑна 37 протокол шӑрҫаланӑ, тротуар тӑрӑх кайнӑшӑн — 16. Тирпей-илем кӳрессин йӗркине (кунта машинӑсене курӑк ҫине лартни те кӗрет) 123 хутчен протокол шӑрҫаланӑ. Кунта эпир ҫул-йӗр инспекцийӗн ӗҫченӗсем ҫырни пирки каларӑмӑр. Унсӑр пуҫне хула администрацийӗ те ку ыйтупа ӗҫлет, тӗрӗслесе тӑрать.
Ҫапла, паянхи кун та Ҫӗнӗ Шупашкарти депо хуҫалӑхӗ тавра хӗрӳ харкашусем пыраҫҫӗ. Директор пуканӗ ҫине ларас тесе тӳрех икӗ ҫын тупӑшать.
Ҫак ӗҫ-пуҫ акӑ мӗнрен пуҫланнӑ-ха. Пӗлтер, раштав уйӑхӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарӑн депо хуҫалӑхӗн пуҫлӑхне Вениамин Артемьева ӗҫ вырӑнӗнчен кӑларнӑ. Кунпа вӑл килӗшмен, вара суд урлӑ ҫак ӗҫ-пуҫа майлама шутланӑ.
Иртнӗ кунсенче Вениамин Артемьева каялла директор пуканӗ ҫине лартас тӗлӗшпе сут ларӑвӗ иртрӗ. Вара, ҫапла, Артемьева ӗҫ вырӑнне каялла «тавӑрмалла» тунӑ. Анчах суд пӗтӗмлетӗвӗпе хула администрацийӗ килӗшсех кайман иккен, ҫавӑнпа та пуль унчченхи директора валли пукана пушатма васкамаҫҫӗ. Паянхи кун депо пуҫлӑхӗ вырӑнӗнче Валерий Шимин ларать. Венимин Артемьев вара ӗҫ вырӑнне тавӑрас тесе тата тӗпер хут суда утасшӑн иккен.
Троллейбус шофёрсемпе кондукторсен калаҫӑвӗ тӑрӑх Вениамин Артемьев депо пуҫлӑхӗ вырӑнӗнче хӑйӗн ӗҫне тивӗҫлипех тытса пыман. Вӑл ӗҫленӗ вӑхӑтра депора нимӗнле ҫӗнӗлӗх те курӑнманнипе пӗрех иккен.
ШӖМ ӗҫченӗсем хула администрацийӗнчен суд пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗ пулса Вениамин Артемьевӑн ӗҫ вырӑнне тавӑрса пама ыйтаҫҫӗ.
Пенза облаҫӗнче пулса иртнӗ пысӑк авари хыҫҫӑн (аса илтеретпӗр, унта пирӗн республика ҫыннисем пулнӑ, вуннӑшӗ вилнӗ) ҫӗршывӗпех автобуссене тӗрӗслӗҫ. Кун пирки Чӑваш Республикин ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн патшалӑх инспекцийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Романов эрнекунхи пресс-конференцире пӗлтернӗ. Республикӑра пурӗ 6 пине яхӑн автобус тӑрӑмне хаклӗҫ. Ку вӑл пассажирсем турттаракан мӗнпур транспорта, апла пулсан, ГАЗельсене те, тенине пӗлтерет.
Сӑмах май, кӑҫалхи кӑрлач-ака уйӑхӗсенче республикӑра шута илнӗ 447 инкекрен кашни 20-мӗшӗ автобус водителӗсен айӑпӗпе пулса иртнӗ. Чылай чух синкерлӗх хӑвӑртлӑха ӳстернипе, пӗр машинӑпа тепӗр машина хушшинчи чикке тытса пыманнипе, ирттерсе ямалли йӗркене тата светофора пӑхӑнманнипе сиксе тухать.
Пысӑк хуласенче пурӑнакансене wi-fi тенипе тӗлӗнтереймӗн. Ҫакӑн пек меслет пулӑшнипе Тӗнче тетелӗн уҫлӑхне кафесенче, суту-илӳпе кану ҫурчӗсенче тата ытти вырӑнта кӗме май пур. Паллах, пуринче те мар-ха, ҫапах та…
Улатӑрти «Почта» ятлӑ чарӑнӑва Интернет уҫлӑхне кӗмелли вырӑна ҫавӑраканни — «Билайн» компани. Чарӑнура тӳлевсӗр Интернетпа пӗрре кӗрсен 30 минут усӑ курма май пур. Wi-fi технологиллӗ планшетлӑ, коммуникаторлӑ е ноутбуклӑ ҫынсене талӑксерен паракан трафик — 1 Гб.
Вӗренӳ министерстийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх республикӑра шкул автобусӗсене улӑштарас ӗҫ пуҫарӑннӑ. Кӑҫал ҫичӗ ҫул каялла шкулсенче ӗҫлеме пуҫланӑ транспорта ҫӗнӗ автобуссемпе улӑштарӗҫ. Вӗсен шучӗ 49 ҫитет. Хула бюджечӗ ҫак паха ӗҫ валли ятарласа 63 миллион тенке уйӑрнӑ.
— Пӗрремӗш ПАЗ маркӑллӑ автобусем паян хулана ҫитрӗҫ. Авӑн уйӑхӗ умӗн республика Пежо маркӑлла самай хӑтлӑ автобуса туянма палӑртнӑ. Паянхи куна паркра шкулсем валли ятарлӑ 325 автобус тӑрать. Мӗн пур автобуссенче ГЛОНАСС системи пур, — пӗлтереҫҫӗ Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерствин пресс-службинче.
Ҫӗнӗ автобусем пуҫсӗр вӗренӳ литературине, компьтер, спорт тата столовӑй валли ҫӗнӗ ӗҫ хатӗресем туянма палӑртнӑ.
Ҫӗнӗ автобусем ачасене вӗренӳ учрежденийӗсене хӑвӑрт тата хӑтлӑхлӑ туртарма пултарасси ҫинчен хула шкул директорӗсем шансах тӑраҫҫӗ.
Раҫҫей правительстви ятарлӑ йышӑнупа килӗшӳллӗн обществӑлла транспортӑн ҫур йышне газ ҫине куҫарасси ҫинче сӑмахлаҫҫӗ. Влаҫӑн аслӑ органӗсен шухӑшӗпе газпа ӗҫлекен машинсем чи паха транспортсенчен пӗри. Топливӑран газ ҫине куҫнӑ пулӑм ӑнӑҫлӑрах иртме газ топливипе ӗҫлекен транспорт валли хатӗрлекен производство компоненчӗсен таможнӑри тӳлевне чакарасшӑн е пачах тӳллевсӗр хӑварасшӑн. Ҫак программӑпа Минпромторгпа Минтранс ӗҫлӗ.
«Калаҫу 3 тӗрлӗ топливо пирки пырать: шӗветнӗ углеводород газӗ, хӗснӗ тата шӗветнӗ ҫутҫанталӑк газӗ. Пысӑкрах хуласенче ҫур транспортне те пулин газ топливи ҫине куҫармалла. Хулара газпа авӑрлакан ятарлӑ станцисем хута ярас тӗлӗшпе компанисене укҫа уйӑрса пама та хатӗр. Ҫапла май вара ҫак топливо ҫине куҫасси хӑйне хӑй пулса пырӗ», — пӗлтереҫҫӗ Раҫҫейӗн транспорт министерствинче.
Уйрӑмах хӑрушӑсӑрлӑх ыйтӑвӗсене тинкерсе пӑхӗҫ. Аса илтеретпӗр: нумаях пулмасть Мускавра пӗр автобусӑн баллонӗсем сирпӗнсе кайнӑччӗ, Турра шӗкӗр, салонра никам та пулман вӑл вӑхӑтра.
«Паянхи куна республикӑра газпа авӑрлакан 6 заправка ӗҫлет. Шӗветнӗ газа ыйтакансен йышӗ вара самай пысӑк.
+5.3 °C