Куславкка районӗнчи «Чӗмсӗр чикӗсене строителӗсене халалласа» палӑка кӑҫал утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнче уҫма палӑртнӑ.
Савӑнӑҫлӑ мероприятие Раҫҫейри Президент Администрацийӗн, Патшалӑх Думин, Федераци Канашӗн элчисене, кӳршӗ регионти ертӳҫӗсене чӗнӗҫ.
Хальхи вӑхӑтра палӑк патӗнче отделка ӗҫӗсене пурнӑҫлаҫҫӗ, шалта электрика сечӗсене хураҫҫӗ.
Сӑмах май, палӑка пӗлтӗр юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнчех уҫмалла пулнӑ. Анчах ку пурнӑҫланман. Элтепер каланӑ тӑрӑх, палӑк валли 300 миллион тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ: сахалтан та ҫурри – хыснаран.
Палӑксемпе историлле вырӑнсен кунне тӗнчипех уявласси 1984 ҫулхи ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче йӑлана кӗнӗ. Ҫав куна культура эткерлӗхне упраса хӑварас тӗллевпе йышӑннӑ. Кӑҫал тата Раҫҫейре халӑхсен культура эткерлӗхӗн ҫулталӑкӗ тесе йышӑнчӗҫ.
Культура эткерлӗхне упрассипе ӗҫлекен республикӑри центр «И это все – наследие республики!» (чӑв. Ку вӑл пурте — республика эткерлӗхӗ) ача-пӑча ӳкерчӗкӗсен конкурсне ирттерет. Конкурса 7-17 ҫулсенчи ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ.
Центрӑн директорӗ Александр Ипатьев пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн республика территорийӗнче культура эткерлӗхӗн палӑкӗ шутланакан пурӗ 686 объект пур.
Паян, Космонавтика кунӗнче, Шупашкарта мухтавлӑ чӑваш ывӑлӗн Андриян Николаевӑн палӑкӗ умне чечек хума сумлӑ йыш пуҫтарӑннӑ. Ҫав йышра республика Элтеперӗ Олег Николаев та пулнӑ.
«Андриян Григорьевич Николаевӑн пурнӑҫ ҫулӗ Чӑваш Енри чылай арҫын ачапа хӗрачана тӗслӗх илмелӗх пулнӑ. Ӑна курах чылайӑшӗ пурнӑҫне космонавтикӑпа тата авиаципе ҫыхӑнтарни пирки иккӗленмелле мар», – тенӗ саламлӑ сӑмахӗнче республика ертӳҫи.
Олег Николаев Чӑваш Енре Байконурта службӑра пулнисен пӗрлӗхӗ пуррине палӑртса хӑварнӑ.
Шупашкар хулинче пурӑнакансем вырӑссен паллӑ ҫыравҫипе Александр Пушкинпа Иакинф Бичурин ӑсчах туслӑхне халалласа палӑкуҫасшӑн.
Сасӑлава «Открытый город» (чӑв. Уҫӑ хула) порталта йӗркеленӗ. Унта 1,6 пин ытла ҫын хутшӑннӑ.
Сасӑлава хутшӑннисенчен 53,4 проценчӗ, е 860 ҫын, палӑк кирлӗ тесе палӑртнӑ; 27,6 проценчӗ (448 ҫын) – хирӗҫ; 18,8 проценчӗ (303 ҫын) ку ыйтӑва специалиссен татса памалла тесе йышӑннӑ.
Раштав уйӑхӗн 24-мӗшӗнче «Шупашкар – ӗҫ паттӑрлӑхӗн хули» стела уҫӑлнӑ. 26 метр ҫӳллӗшскер Шупашкарти Тӗп почта умӗнче вырнаҫнӑ.
Раштавӑн 24-мӗшне ахальтен суйламан. Ҫак кун 1940 ҫулта Чапаев поселокӗ йӗркеленсе кайнӑ. Вӑл Шупашкарти В.И.Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗпе тачӑ ҫыхӑннӑ. Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче савут фронт валли ҫар припасӗсем кӑларнӑ.
Аса илтерер: РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн хушӑвӗпе килӗшӳллӗн кӑҫал ҫу уйӑхӗнче 20-мӗшӗнче пирӗн тӗп хуламӑра ӗҫ паттӑрлӑхӗн хулин ятне панӑ.
Чӗмпӗр хулинче Чӑваш алфавичӗн палӑкӗ уҫмалла нимелле укҫа пухнине унччен Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Унта уйрӑм ҫынсем те, ӗҫ коллективӗсем те хутшӑнаҫҫӗ. Акцие Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Олег Николаев та хутшӑннӑччӗ.
Аса илтерер: палӑкӑн пӗтӗмӗшле хакӗ 1,8 млн тенкӗпе танлашать. Пушкӑртстанра тухса тӑракан «Урал сасси» хаҫат калашле, «пархатарлӑ ӗҫе» Ульяновск облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗ (ертӳҫи – Олег Мустаев) йӗркелесе пырать. Хальхи вӑхӑт тӗлне илсен, нухратӑн ҫуррине пухнӑ.
«Урал сасси» хаҫатӑн ӗҫченӗсем те ятарлӑ счет ҫине пурӗ 10 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Ыркӑмӑллӑх акцине маларах Пушкӑртстанри чӑвашсен канашӗн ертӳҫи Людмила Мурманская та хутшӑннӑ.
Раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче республикӑра икӗ палӑк уҫӑлмалла: Сӑр хӳтӗлев чиккине чавнӑ ҫынсене халаллани тата «Шупашкар – ӗҫ паттӑрлӑхӗн хули» ятли.
Кун пирки паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ планеркӑра калаҫнӑ. Раштавӑн 24-мӗшӗнче Сӑр хӳтӗлев чиккине чавнӑ ҫынсен паттӑрлӑхне халалланӑ астӑвӑм палӑкӗ патӗнче нихӑҫан сӳнми ҫулӑма ҫутма палӑртнӑ. Аса илтерер: ӑна Куславкка районӗнче ҫурла уйӑхӗнченпе тӑваҫҫӗ. Капсула хунӑ чухне ЧР Элтеперӗ Олег Николаев палӑка виҫӗ уйӑхра туса пӗтересси пирки каланӑччӗ. Анчах палӑртнӑ срокра вӗҫлемен. Халӗ пӗр пайне уҫӗҫ. Элтепер пӗлтернӗ тӑрӑх, палӑка ҫитес ҫул утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне хута ямалла.
Раштавӑн 24-мӗшӗнче «Шупашкар – ӗҫ паттӑрлӑхӗн хули» стелӑна та уҫма палӑртнӑ. Анчах ҫанталӑк сивӗ тӑрсан мероприятие урӑх куна куҫарма пултарӗҫ.
Пуҫаруллӑ ушкӑн Шупашкарта чӑваш словарьне хатӗрленӗ Николай Ашмарина халалланӑ палӑк лартма сӗнсе ыйтупа тухнӑ. Вӑл чӑнах та кирлӗ-и? Шупашкар хула администрацийӗ халӑхран ыйтма шухӑшланӑ.
«Уҫӑ хула» порталта сасӑлав иртнӗ. Унта 1708 ҫын хутшӑннӑ. Вӗсенчен 1078-шӗ Ашмарина халалланӑ палӑк кирлӗ тесе палӑртнӑ. 390 ҫын ҫакна специалистсен татса памаллине каланӑ. 227 ҫын палӑк кирлӗ мар тесе шухӑшлать. 13 ҫын хӑйсен шухӑшне палӑртнӑ, хӑшӗ-пӗри палӑка Ашмарин ҫуралнӑ тӑрӑхра, Етӗрнере, лартмаллине пӗлтернӗ.
Сасӑлав пӗтӗмлетӗвне ятарлӑ комиссие пӑхса тухма парӗҫ. Сӑмах май, Шупашкарта Николай Ашмарина халалланӑ урам пур.
«Открытый город» (чӑв. Уҫӑ хула) порталта ҫак кунсенче Николай Ашмарин палӑкӗн шӑпине татса параҫҫӗ. Хула еертӳҫисем патне Чӗмпӗрти Николай Кондрашкин скульптор Николай Ашмарин палӑкне вырнаҫтарас сӗнӳпе тухнӑ.
«Николай Ашмарин паллӑ тюрколог евӗр ӑсчахсене асра тытмалла. Бюстӑн ӗҫ модельне 3 ҫул каяллах хатӗрленӗ, ӑна Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗн пухӑвӗнче ырланӑ», — тенӗ хулари тӳре-шарана скульптор. Рабочая модель бюста создана три года назад и поддержана художественным советом и общим собранием ЧРОО ЧНАНИ.
«Уҫӑ хула» порталти сасӑлава хутшӑнакансем «Шупашкарта Николай Ашмаринӗ кирлӗ-и?» ыйтӑва тӑватӑ тӗрлӗ хуравлама пултараҫҫӗ: «Ун пек ҫынна асра тытмалла», «Кирлӗ мар», «Ку ыйтӑва специалистсен татса памалла» е ҫынсем хӑйсен урӑхла шухӑшне пӗлтерме пултараҫҫӗ.
Паян Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши палӑкӗ умне чечек хунӑ. Аса илтерер: Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа паян 122 ҫул ҫитнӗ.
Савӑнӑҫлӑ митинга пултарулӑх интеллигенцийӗ пухӑннӑ. Хӑйсен ентешне асра тытнине палӑртса канашсем те ҫитнӗ. Митинга Канаш районӗнчи Ҫеҫпӗл ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Яков Сергеев тата Районта Тӗп клуб тытӑмӗн директорӗ Ольга Микушина ертсе пыракан делегаци килсе ҫитнӗ.
Митинга пухӑннисем Ҫеҫпӗл Мишшин вилӗмсӗрлӗхне палӑртса сӑмах каланӑ, ҫамрӑк поэт хӑйӗн кӗске ӗмӗрӗнче чӑваш поэзийӗн классики пулса тӑма тивӗҫ сӑвӑсем ҫырса хӑварма пултарнине палӑртса хӑварнӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (01.05.2024 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 752 - 754 мм, 9 - 11 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 4-6 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Ҫемен Элкер, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Шорникова Елена Васильевна, чӑваш актриси ҫуралнӑ. | ||
| Сергеев Алексей Сергеевич, чӑваш актёрӗ, тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |