Кӑҫал Чӑваш Енре Чикӗсене тунӑ ҫынсене асӑнмалли куна пӗрремӗш хут паллӑ тӑвӗҫ. Ку мероприяти кӗркунне пулӗ.
Авӑнӑн 15-мӗшӗнчен пуҫласа юпан 14-мӗшӗччен Пушкӑртстанпа тата Чӗмпӗр облаҫӗпе пӗрле "Ҫӗнтерӳ чиккисем" патриотлӑх марафонӗ иртӗ. Куславкка районӗнчи палӑк патне чечексем хурӗҫ. Юпан 25-27-мӗшӗсенче "Ентешсен ҫӑлтӑр кӑшӑлӗ" пӗтӗм тӗнчери фестиваль пулӗ. Юпан 28-мӗшӗнче "Сӑр чикки" опера премьери иртӗ.
Ӗҫлӗ пай - юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче иртекен "Ентешсен форумӗ".
Чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн тӑван ҫӗршывӗнче – Тутарстанри Сиктӗрмере – паян, утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, чӑвашсен Уявӗ иртнӗ.
Чӑвашлӑх уявне пирӗн республикӑри тӳре-шарапа артистсем хутшӑннӑ.
«Тутарстан Президенчӗпе Рустам Миннихановпа, Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗпе Алексей Русскихпа, Раҫҫей Федерацийӗнчи коммунистсен партийӗн Тӗп комитечӗн председателӗпе Геннадий Зюгановпа, «Звениговский» ял хуҫалӑх производство кооперативӗн председателӗпе Иван Казанковпа чӑваш йӑли-йӗркине халалланӑ наци картишӗсене пӑхса ҫаврӑнтӑмӑр», – пӗлтернӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев «Телеграмра».
Уява ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчи тӗрлӗ наци ҫыннисем хутшӑннӑ.
Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче пирӗн республикӑри 3 пин ытла ача ҫулҫӳреве тухса кайӗ. Вӗсем Чӑваш Енпе паллашӗҫ.
Пирӗн республика шкул ачисем хушшинче туризма аталантармалли ҫӗнӗ программӑна кӗнӗ. Унта ҫӗршыври 18 регион лекнӗ.
Турсене 5-9 классенче вӗренекен ачасем валли йӗркелӗҫ. Ҫул ҫӳреме республика тата федераци хыснисенчен 22 миллион тенкӗ уйӑрса парӗҫ.
Экскурси турӗсем вӑхӑтӗнче хӗрачасемпе арҫын ачасем республикӑри паллӑ вырӑнсемпе паллашӗҫ. Ҫула тухсан апатланнӑшӑн, трансфершӑн, «виҫӗ ҫӑлтӑрлӑ» е унтан та чаплӑрах хӑна ҫурчӗсенче ҫӗр каҫнӑшӑн ачасен тӑкакланма тивмӗ.
Чӑваш наци вулавӑшӗнче Чӑваш Енри художниксен союзӗн «Современники» (чӑв. Хальхи вӑхӑтрисем) куравӗ уҫӑлнӑ.
Унта ят-сум ҫӗнсе илнӗ ӑстасемпе пӗрлех ҫамрӑк талантсен пултарулӑхӗпе паллашма май пур. Ҫав йышра – Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ художникӗсем Владимир Нагорнов, Виктор Бритвин, Миша Григорян; чӑваш халӑх художникӗсем Константин Долгашёв, Раиса Терюкалова; Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Раҫҫейӗн ӳнер академийӗн член-корреспонденчӗ Александр Фёдоров; Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗсем Николай Андреев, Владислав Зотиков, Викентий Лукиянов, Александр Мухин-Чебоксарский; Чӑваш Енӗн культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Эльвира Клементьева; Чӑваш Енӗн вӗрентӗвӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗсем Нина Алимасова, Ирина Рязанцева; Анна Бубнова, Сусанна Григорян, Константин Кокель, Александр Павлов, Наталья Шорнина тата ытти живопись ӑсти; ҫавӑн пекех И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн, Шупашкарти ӳнер училищин студенчӗсем.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ ҫитес сезонта Иосиф Дмитриев-Трер режиссер, актер, сӑвӑҫ ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитнине паллӑ тӑвӗ. Кун пирки культура учрежденийӗн директорӗ Елена Николаева театрӑн черетлӗ сезонне пӗтӗмлетнӗ май пӗлтернӗ.
Иосиф Трера халалласа вӗрентӳ форумӗ йӗркелӗҫ. Михаил Юхма повеҫӗ тӑрӑх «Шурсямга — молодой волк» (чӑв. Шурҫамка – ҫамрӑк кашкӑр) спектакль лартӗҫ. Вырӑс тата чӑваш классикине тӗпе хурса ача-пӑча спектаклӗсем хатӗрлӗҫ. Михаил Ҫеҫпӗле халалласа тулли сюжетлӑ спектакль лартасшӑн. Пултарулӑх тӗлпулӑвӗсем, ӑсталӑх лаҫҫисем ирттерме, тӗлӗнмелле проектсем хатӗрлеме ӗмӗтленеҫҫӗ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн ӗҫченӗсем квалификацие ӳстернӗ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 8 ҫын «Пултарулӑх ҫыннисем» регионти программӑпа килӗшӳллӗн пӗлӳ шайне ӳстерӗ.
Вӗрентӗве Раҫҫейӗн театр ӳнерӗн институчӗн тата Кемӗрти культурӑпа ӳнер институчӗн Вӗренӳ центрӗсен никӗсӗ ҫинче йӗркеленӗ. Театр ӗҫченӗсем хӑйсен пӗлӗвне инҫет ҫыхӑну мелӗпе анлӑлатнӑ.
Культура учрежденийӗн директорӗн ҫумӗ Вячеслав Ильин, сӑмахран, «Культурӑри менеджмент тата маркетинг» енӗпе вӗреннӗ.
Кӑҫал кӗркунне театрӑн тата тепӗр 2 ӗҫченӗ пӗлӗве туптӗ.
Утӑ уйӑхӗн 8-мӗшӗнче «Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗ Пӗтӗм Раҫҫейри урамри кино фестивальне малалла тӑсса каллех мероприяти ирттерет. Унта ҫак адреспа пымалла: Шупашкар хули, ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗ, Юманлӑх рашчи.
20:30-21:00 сехетсенче пултарулӑх ушкӑнӗсем концерт кӑтартӗҫ. Унтан уҫӑ тӳпе айӗнче кино кӑтартӗҫ. Юлашкинчен чи лайӑххине суйлӗҫ. Сӑмах май, кинона тӳлевсӗрех кӑтартаҫҫӗ.
Палӑртмалла: фестиваль кашни ҫулах иртет. Кӑҫал вӑл авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Ай юрлар-и, ай ташлар-и» кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Унӑн авторӗ – Алевтина Петрова-Пирогова.
Кӑларӑм темиҫе пайран тӑрать: инсценировкӑсенчен, музыка вӑййисемпе нотӑсемлӗ юрӑсенчен. Кӗнекере Ҫӗнӗ ҫул, Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунне ирттермелли, ача пахчипе сывпуллашмалли сценарисем вырӑн тупнӑ. Чӑваш вӑййисенче автор хӑйӗн тӑван тӑрӑхӗнчи – Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлти – фольклорпа усӑ курнӑ.
Алевтина Петрова-Пирогова 1951 ҫулта Шуршӑлта ҫуралнӑ. Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинчен вӗренсе тухнӑ, Ҫӗрпӳри культурӑпа ҫутӗҫ училищинче ӗҫленӗ. 1975 ҫулта тӑван ялне таврӑнса «Солнышко» (чӑв. Пӗчӗк хӗвел) ача пахчинче ӗҫлеме тытӑннӑ. Мероприятисене чӑвашла ирттерессипе нумай ҫине тӑнӑ. Ача пахчинче 34 ҫул тимленӗ вӑхӑтра чӑвашла нумай сценари ҫырнӑ, вырӑсларан та чӑвашла куҫарнӑ.
Иосиф Александрович Дмитриев ман асӑмра вӑхӑтӑн-вӑхӑтӑн, пурнӑҫри самантсемпе асра юлнӑ. Чи малтанах, эпӗ ӑна пӗрремӗш хут 1978-мӗш ҫулхи ҫулла Чӑваш академи драма театрӗнче курнине астӑватӑп. Эпир ун чух Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ аслӑ театр училищине вӗренме кӗме пултарулӑх экзаменӗсем тытатпӑр. Пӗр ҫамрӑк ҫын театр картишӗнче темиҫе ачана сӑвӑ вулама пултарайманнишӗн вӑрҫсах тем калать. Ахӑртнех, вӑл комисси ларакан вырӑнтан тухса артист пулма вӗренме кӗрес текен ҫамрӑксене картишне тухсах ятлама шутланӑ пулас. Каярах конкурса хутшӑннӑ май, эпӗ вӑл ултӑ ҫул каярах Ленинградри театр, музыка тата кинематографи институтӗнчен вӗренсе тухса халь Мускаври ГИТИСра режиссер пулма вӗренме кӗнине пӗлтӗм.
Иосиф Дмитриев эпир Мускаври аслӑ театр институтӗнче вӗренме пуҫласан пӗрремӗш курса пирӗн пата пынӑччӗ. Пирӗнпе вӑл вӗрентӳ урокӗ пекки те ирттерсе пӑхнӑччӗ. Анчах эпир тин ҫеҫ вӗренме пуҫланӑскерсем, ӑна ӑнланса пӗтереймерӗмӗр курӑнать, вӑл пирӗн пата ҫӳреме пӑрахрӗ. Мускавра вӗреннӗ чух эпир кашни кунах тенӗ пек театрсене ҫӳренӗ, пире вӗрентекенсем уйрӑмах малтанхи курссенче ҫине тӑрсах ҫӳреттеретчӗҫ, тепӗр кун спектакль ҫинчен хамӑр шухӑшсене ыйтса пӗлетчӗҫ.
Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Национальное чудо. Посвящение Константину Иванову» (чӑв. Наци тӗлӗнтермӗшӗ. Константин Иванова халаллани) документлӑ художество куравӗ ӗҫлет. Унта пынисем тӗлӗнмелле квест-экскурсие хутшӑнса Нарспин ҫичӗ вӑрттӑнлӑхне пӗлейӗҫ.
Квест-экскурсие 10 ҫынтан пуҫласа 20 ҫын таран ушкӑн валли йӗркелӗҫ. Ӑна утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗччен кунсерен (эрне варринче – 11 сехетрен пуҫласа 16 сехетчен, шӑматкунсерен – 11 сехетрен 14 сехетчен) ирттерӗҫ.
+11.3 °C