Авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерствин Общество канашӗн ларӑвӗнче «Хыпар» издательство ҫурчӗн кӑларӑмӗсен шӑпине сӳтсе явнӑ.
«Цифра» медиа вӑйлӑ аталаннӑ саманара пичет кӑларӑмӗсене ҫӗнӗ йышши МИХсемпе тупӑшса ӗҫлеме ҫӑмӑл мар. Самана таппинчен юлас мар тесен тӗнче тетелне куҫма тивет.
Республикӑра хаҫат вулакансен йышӗ те чакнӑ иккен. Ятарлӑ ыйтӑм пӗтӗмлетӗвне ӗненсен, халӑхӑн 12 проценчӗ ҫеҫ ҫӗнӗ хыпарсене хаҫат урлӑ пӗлсе тӑрать.
Ларура пӗтӗмлетнӗ тӑрӑх, «Хыпар» издательство ҫурчӗ хальлӗхе кӑларса тӑракан «Хресчен сасси» тата «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫатсене «Хыпар» хаҫатра тата район хаҫачӗсенче ятарлӑ страницӑсем уйӑрса парсан аван, Чӑваш Енӗн наци телерадиокомпанийӗ вара хаҫатҫӑсене радиора автор кӑларӑмӗсем хатӗрлеме сӗннӗ.
Чӑваш Енре хаҫат вулакансен йышӗ — 12 процент ҫеҫ. Ҫапла пӗлтернӗ Чӑваш Енри Регион управленийӗн центрӗн ертӳҫи Татьяна Немцева.
Асӑннӑ центр ятарлӑ ыйтӑм ирттернӗ иккен. Унта хутшӑннисем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫӗнӗ хыпарсене тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсем, тӗнче тетелӗнчи кӑларӑмсем урлӑ пӗлсе тӑраҫҫӗ. Ыйтӑма хутшӑннисенчен 12 проценчӗ ҫеҫ хаҫат вулать иккен.
«Паян тӗнче тетелӗ — Раҫҫейӗн цифра политикин тӗп инструменчӗ. Аудиторие илӗртессипе вӑл йӑлана кӗнӗ массӑллӑ информаци хатӗрӗсенчен ирттерет. Кунсӑр пуҫне ҫӗнӗ хыпар малтан тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче сарӑлать, кайран — ытти ҫӑлкуҫра», — тенӗ Татьяна Немцева.
Иртнӗ эрнере, авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Чӑваш Республикин халӑх артистки Наталия Сергеева ӑсталӑх сехечӗ ирттернӗ.
Пӗтӗм Раҫҫейри «В первом ряду» (чӑв. Пӗрремӗш ретре) акцие хутшӑнса йӗркеленӗ мероприятие Шупашкарти 12-мӗш вӑтам шкулта тата Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче вӗренекенсем пуҫтарӑннӑ.
Ҫамрӑксем чаршав хыҫӗнче мӗн пулса иртнипе паллашнӑ, паллӑ ӑстасемпе тӗл пулса калаҫнӑ. Кайран вӗсене М. Ладон «Айӑпсӑр чун» спектаклӗн репетицине кӑтартнӑ.
Алла Пугачева паян хӑйне те иноагентсен йышне кӗртме сӗннӗ. Ку сӗнӗве вӑл хӑйӗн Instagram*-ӗнче вырнаҫтарнӑ.
«Мана хамӑн юратнӑ ҫӗршыври ют ҫӗршыв агенчӗсен ретне илме ыйтатӑп, мӗншӗн тесен эпӗ хамӑн упӑшкапа, тӳрӗ кӑмӑллӑ, йӗркеллӗ те уҫӑ кӑмӑллӑ ҫынпа, Раҫҫейӗн чӑн-чӑн тата никама сутӑнман патриочӗпе пӗр шухӑшлах, Тӑван ҫӗршыва вӑл тулӑх та мирлӗ пурнӑҫ, ирӗклӗх сунать, вӑл пирӗн ачасем тӑван ҫӗршыва тӗнчерен уйрӑлтаракан, граждансен пурнӑҫне йывӑрлатакан иллюзиллӗ тӗллевсемшӗн ҫапӑҫса пуҫ хунине хирӗҫлет» («Атӑл. Тӑлмач» куҫарӑвне якатнӑ), — пӗлтернӗ вӑл хӑйӗн ҫырӑвӗнче.
Авӑнӑн 16-мӗшӗнче Юстици министерстви (йӑлана кӗнӗ тӑрӑх ҫӗнӗ иноагентсен йышне вӑл эрнекунсерен пӗлтерет) Максим Галкина иноагентсен йышне хушни пирки хыпарланӑччӗ.
* (Раҫҫей Федерацинче экстрамистла организацисен йышне кӗртнӗ Meta компанин шутне кӗрет, пирӗн ҫӗршывра ӗҫлеме чарнӑ)
Н.Я. Бичуринӑн ҫырас пултарулӑхӗ чи малтан поэзире палӑрнӑ. 1795 ҫулта вӑл «Н. Пичуринский» хушма ятпа вырӑсла «Сон» («Тӗлӗк») тата авалхи грекла «Юрӑ» одӑсем хайлать, ҫавӑн пекех чӑвашла мухтав сӑвви те ҫырать. Вӗсене ҫамрӑк сӑвӑҫ хӑйӗн вӗрентекенне Амвросий епископа халалланӑ [1, с. 24‑28, 334]. Шел пулин те, тӗпчевҫӗ пурнӑҫне ҫырса кӑтартнӑ ӗҫсенче юлашки факт пирки темле сӑлтава пула пӗлтермен [2, с. 135].
Малтанхи чӑвашла одӑсене XVIII ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсенчех хайланӑ пулнӑ. Хусан семинарийӗнче Кийӳ тӗн академийӗн традицийӗсене малалла тӑсни паллӑ. Ҫакна унта поэтикӑпа риторикӑна вӗрентнинчен те лайӑх курӑнать. Тан сыпӑклӑ, силлабикӑлла сӑвӑ ҫырас ӗҫе крешӗн шкулӗсенче те хӑнӑхтарнӑ.
Тан сыпӑклӑ сӑвӑ ҫырас традици Раҫҫейре Кийӳ академийӗнчен килсе анлӑн сарӑлнӑ терӗмӗр (ку ыйтупа тӗплӗнрех пӑхӑр: [4, с. 75‑80, 94‑110]. Вӑл сӑвӑ кӳлепи ҫутлӑх идейисене пула Польшӑра йӗркеленнӗ пулнӑ. Ҫав сӑввӑн йӗркисем нумай сыпӑклӑ, сӑмахӗсем эрешлӗ, йӗрке вӗҫӗсем састашлӑ. Сӑвӑҫсем вӗсене сыпӑксенчи сӑмах пусӑмӗсене шута илсе мар, сыпӑк хисепне тӗпе хурса (тан сыпӑклӑ сӑвӑ) хайланӑ.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗн артисчӗсем паян, авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Беларуҫ Республикине гастрольпе тухса кайнӑ. Брест хулинче «Белая Вежа» фестиваль иртӗ.
Пултарулӑх ушкӑнӗпе культура учрежденийӗн директорӗ Елизавета Абрамова та тухса кайнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 9-16-мӗшӗсенче иртекен XXVI Пӗтӗм тӗнчери театр фестивальне драма, музыка, урамри театрсем хутшӑнӗҫ. Вӗсем 9 ҫӗршывран: Арменирен, Беларуҫран, Болгарирен, Грецирен, Данирен, Кӑркӑстанран, Польшӑран, Раҫҫейрен, Узбекистанран – пухӑнӗҫ.
Паян, авӑнӑн 7-мӗшӗнче, Чӑваш халӑх сайчӗ ӗҫлеме пуҫланӑранпа 17 ҫул ҫитрӗ. Чӑн та, 2005 ҫултанпа вӑхӑт чылай иртрӗ. Апла пулин те, йывӑрлӑхсем ҫук мар пулсан та, «Чӑваш халӑх сайчӗ» ӗҫлет, кунсерен сире хыпарсемпе паллаштарать, вулама статьясем вырнаҫтарать.
«Чӑваш халӑх сайтне» йӗркеленӗ чухне тӗп тӗллев интернетра чӑвашла портал хатӗрлесси пулнӑччӗ. Унтанпа лару-тӑру чылай улшӑнчӗ ӗнтӗ. Самана та урӑхланчӗ. Енчен те 2005 ҫулта порталсен витӗмӗ питӗ пысӑкччӗ пулсан, паянхи куна илсен тӗрлӗ халӑх тетелӗсем (соцсетьсем), Телеграм йышши мессенджерсем вӑй илсе пыраҫҫӗ. Телеграмсемпе халӑх тетелӗсем вӑй илсе пыраҫҫӗ пулин те Чӑваш халӑх сайчӗ, тӗпрен илсен, хӑйӗн портал структурине сыхласа хӑварчӗ. Паллах, вӑхӑт иртнӗҫемӗн хӑш-пӗр япала ҫухалчӗ, теприсем вара хушӑнчӗҫ.
Калӑпӑр, «Чӑваш халӑх канашлӑвӗ» хупӑнчӗ. Кунта сӑлтавӗ Чӑваш халӑх сайчӗ МИХ шайне куҫнинче те пур, унсӑрӑн пуҫне канашлӑва хутшӑнакансен шайӗ те юлашки вӑхӑтсенче самай чакрӗ: ыйтусене сӳтсе явас вырӑнне пӗр-пӗринпе харкашма пуҫларӗҫ.
Тӗнче тетелӗнчи «SAVANMA» проекта тытса тӑма ҫӗнӗ хуҫана шыраҫҫӗ. Кун пирки Сергей Ефимов тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗри пӗлтернӗ. Вӑл хыпарланӑ тӑрӑх, «http://savanma.ru сайт ҫӗнӗ хуҫа шырать».
«SAVANMA» проект — чӑвашла социаллӑ сеть. Унта ытти социаллӑ сетьри пекех «ҫынсем хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартма пултараҫҫӗ, ҫыравҫӑсем хӑйсен хайлавӗсемпе паллаштараяҫҫӗ, ӳнерҫӗсемпе фотографсем хӑйсен илемлӗ ӳкерчӗкӗсене хушаяҫҫӗ, юрӑҫсем ҫӗнӗ юррисене итлеттерме пултараҫҫӗ, кулинари ӑстисем рецептсем хушаяҫҫӗ, историксем иртни пирки каласа пама пултараҫҫӗ тата ытти те...
Хушакан текстсене чӑвашла ҫырмалла.
Сайтпа ӗҫлеме пуҫлама чи малтан регистрациленмелле».
Чӑвашсен «Хавал» ҫуллахи уйлӑхне хутшӑннӑ Амайа куравӗ уҫӑлӗ. Ку хыпара «Хавал» ушкӑн тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Унта ҫырнӑ тӑрӑх, пултарулӑх анине тин кӑна сухалама тытӑнакан Амайа ятлӑ ҫамрӑк фотограф хӑйӗн ӗҫӗсен куравне йыхравлать.
Пабликра вырнаҫтарнӑ афишӑра палӑртнӑ тӑрӑх, сӑнӳкерчӗксен куравӗ Шупашкарти Максим Горький урамӗнчи 26-мӗш ҫуртра (унта мӗнле организаци вырнаҫнине ҫак йӗркесен авторӗ ӑнланса пӗтерейменшӗн вулакан каҫарать-тӗр) авӑн уйӑхӗпех ӗҫлӗ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ черетлӗ, 105-мӗш, сезона уҫма хатӗрленет. Чаршава авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакльпе уҫма палӑртса хунӑ.
Аса илтерер: «Вӗри юнлӗ ҫемҫе чун» спектакле куракан патне ҫитерессишӗн театрӑн илемлӗ ертӳҫи, СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев тӑрӑшнӑ. Ӗҫе И.С. Максимов-Кошкинскийӗн «Константин Иванов» драми тӑрӑх хатӗрленӗ. Асӑннӑ спектакле «Нарспи» поэмӑна ҫырнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑччӗ.
+11.3 °C