Иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче Раҫҫейри чылай регион хӑмла ӳстерессипе ӗҫленӗ. Анчах ку ӗҫ майӗпен пӑчланса юлнӑ. Халӗ ку енӗпе ӗҫлекен сахал. Раҫҫейре туса илекен хӑмлан 90 проценчӗ — Чӑваш Енрен.
Ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов РФ ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Евгений Громыко ирттернӗ канашлӑва хутшӑннӑ. Унта сӑра вӗретес ыйтусене хускатнӑ.
Раҫҫейре туса илнӗ хӑмлана ют ҫӗршывран кӳрсе килнисем хӗссех пыраҫҫӗ. Ятарлӑ техника тӗлӗшпе те ыйтусем сиксе тухаҫҫӗ.
Канашлура Чӑваш Енре 2020 ҫул тӗлне хӑмла туса илессине 500 тонна таран ҫитересси пирки калаҫнӑ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑн тӗп хулинчи пысӑк пӗлтерӗшлӗ объектсене тунипе паллашнӑ чух кӳлмекре те пулнӑ. Ҫула май вӑл унти суту-илӳ точкисем мӗн сӗннипе кӑсӑкланнӑ. Элтепере хамӑр патра, Чӑвашра, туса кӑларакан апат-ҫимӗҫ кӑсӑклантарнӑ. Хӑш-пӗр точкӑра пирӗн патрисем е пачах та пулман, е мӗнпур ассортиментӑн 10–15 процентне кӑна йышӑннӑ.
Уйӑх каялла та Михаил Игнатьев Атӑл хӗрринчи суту-илӳ точкисене пӑхса ҫаврӑннӑччӗ-ха.
«Патриотизм тата Тӑван ҫӗршыва юратни пирки эпир нумай калаҫатпӑр. Анчах кӳлмек хӗрринчи пӗр суту-илӳ точкинче те эпӗ чӑвашри ӗҫмелли шыва курмарӑм, сентре ҫинче Чӑваш Енри тавар туса илекенсен ҫимӗҫӗ ҫук», — тӗлӗннӗ Элтепер.
«Хула ҫыннисемпе хӑнасем уҫӑлса ҫӳреме кӑмӑллакан вырӑнта урӑх регионсенчи шыва сутни» Михаил Игнатьева хытах пӑшӑрхантарнӑ май ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнчи канашлура та вӑл темӑна хускатнӑ. Ку ыйтӑва тӗрӗслесе тӑма хула пуҫлӑхӗсене тата экономика министрне хушнӑ. Каярах лешсем йӗркеленине ӗнентернӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра вӗсен мӗншӗн апла маррине ӑнлантарса пама тивӗ.
Руль умне правсӑр ларакансемшӗн Чӑваш Енри шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Неяскин ҫул-йӗрӗ хӑрушсӑрлӑхӗн патшалӑх инспекцийӗн республикӑри управленийӗн подразделенийӗсен тата Патшалӑхӑн автоинспекцийӗн управленийӗн ӗҫченӗсене явап тыттарнӑ.
Ведомство шайӗнче ирттернӗ канашлура министр водитель удостовернийӗ ҫук ҫынсем руль умне ларасран профилактика енӗпе ӗҫлесе ҫитерейменшӗн ӳпкеленӗ. Ӳпкеленӗ кӑна та мар, ҫирӗп асӑрхаттарнӑ.
Пӑтӑрмахсем ӳлӗмрен тата сиксе тухсан яваплисене ӗҫ вырӑнӗнчен хӑтарасси пирки те систернӗ министр ирттернӗ канашлура.
Аса илтеретпӗр, иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче Шупашкар хулин сити менеджерӗн Алексей Ладыковӑн 17 ҫулти ывӑлӗ правасӑрах руль умне ларнӑ, хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса умри урапаран иртме хӑтланса тепӗр машинӑпа пырса ҫапӑннӑ.
Икӗ алла пӗр ӗҫ тенӗ ваттисем. Чӑваш Енри пысӑк та паллӑ строительство организацийӗсенчен пӗри, «СУОР» тулли мар яваплӑ общество, урӑх регионсенче унчченех ӗҫлесе ҫӳретчӗ-ха.
Халӗ вӑл Архангельск тӑрӑхӗнче саккассем тупнӑ. Уншӑн «СУОР» тӗп директорӗ Владимир Ермолаев Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева тав тунӑ.
«Компание Архангельск облаҫӗнче сарма пулӑшнишӗн» вӑл республика ертӳҫи регионти строительство организацийӗсен ертӳҫисемпе ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче канашлу ирттернӗ чухне ырӑпа палӑртса хӑварнӑ.
Асӑннӑ тӑрӑхпа Владимир Ермолаев 4,5 миллирада яхӑн тенкӗлӗх килӗшӳ алӑ пусас шанчӑк пуррине пӗлтернӗ. «Йӑлтах йӗркеллӗ пулса пырсан 2016–2017-мӗш ҫулсенче эпир хамӑр ӗҫпе тивӗҫтерӗпӗр», — тенӗ усламҫӑ.
Кӑҫал республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсем хире пӗлтӗрхинчен пилӗк кун маларах тухнӑ. Кун пирки ӗнерхи Правительство ларӑвӗнче ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов пӗлтернӗ.
Чӑн та, Елчӗк районӗнчи «Прогресс» обществӑра ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кӗрхи культурӑсене апатлантарма пуҫланине эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Анчах елчӗксенчен маларах улатӑрсем хире тухса ӗлкӗрнӗ. Унти «Митра» тата «Новь» тулли мар яваплӑ обществӑсем, Н.Н. Назарован хресчен-фермер хуҫалӑхӗ ака уйӑхӗн малтанхи кунӗсенчех кӗрхи тулла удобрени сапма тытӑннӑ.
Ӗнерхи куна илсен, республикӑри 19 районта ҫурхи ӗҫсене тытӑннӑ. Патӑрьел районӗнче сухан вӑррине акма пуҫланӑ, ҫуртри тӗштырӑна та акма тытӑннӑ. Шӑмӑршӑпа Патӑрьел районӗсенче ҫурхи культурӑсене 98 гектар ҫинче акса хӑварма та ӗлкӗрнӗ. Пӗтӗмпе вара кӑҫал 580 пин гектар ҫинче тыр-пул акса туса илме палӑртнӑ.
Чӑваш Енре вӗренсе тухакансене ӗҫе илекенсене хысна шучӗпе пулӑшасшӑн. Кун пирки республикӑн ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев ертсе пынипе канашлу ирттернӗ. Унта ӗҫпе тивӗҫтерекенсене тата вӗренӳ учрежденийӗсен пуҫлӑхӗсене пухнӑ. Унта вӗсене ӗҫ рынокӗнчи кӑткӑслӑха сирмелли программӑн майӗсемпе паллаштарнӑ.
Сергей Димитриев министр ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӗренӳ заведенийӗсене бюджет шучӗпе вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн ӗҫе вырнаҫнисене шалу тӳленин пӗр пайне хысна шучӗпе саплаштарма май пур. Программӑра пӑхнӑ тӑрӑх, малтанхи ҫур ҫулта чи пӗчӗк ӗҫ укҫи тата патшалӑхӑн бюджет мар фончӗсене тӳлекен страхлакан взнос чухлӗ саплаштарӗҫ. Вӑхӑтлӑх ӗҫе илсен виҫӗ уйӑх хушши саплаштарса тӑрӗҫ. Уйӑхра ҫапла вара предприяти-организацисене ӗҫе илнӗ кашни выпускникшӑн 9 пин те 100 тенкӗ тӳлӗҫ.
Ҫак эрнере кӳршӗллӗ Чӗмпӗр облаҫӗнче унта пурӑнакан халӑхсен тӑван чӗлхине вӗрентессипе канашлу иртнӗ.
Мероприятин пӗлтерӗшне уҫса панӑ май Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви пухӑннисем Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи чӗлхесен социаллӑ тата культура фукнцийӗсене сарас, вӗсен статусне вӗренӳ тата культура инҫӗшӗнче анлӑлатас ыйтусене хускатнине пӗлтерет.
Форум вӑхӑтӗнче Чӗмпӗр хулинче тӗрлӗ ҫӗрте муниципалитетсен хушшинчи конференци йӗркеленӗ. Тӑван чӗлхе вӗрентекен педагогсем уҫӑ куроксем, шкул хыҫҫӑнхи мероприятисем, мастер-классем, ҫавра сӗтелсем ирттернӗ. Прикладной ӳнер, вӗренӳпе методика литературин куравӗсем те ӗҫленӗ, ача-пӑча ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.
Форума хутшӑнакансен умӗнче Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Сергей Морозов тата ытти тӳре-шара тухса калаҫнӑ. Чӑваш Енрен унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен иниститучӗн директорӗ Юрий Исаев хутшӑннӑ.
Ҫак уйӑхӑн 17–18-мӗшӗсенче Шупашкарта сахал йышлӑ халӑхсен культура форумӗ иртмелле.
Ҫӗршывӑн Культура министерствисем йӗркелекен ку мероприятие кӑҫал VI хут пуҫтараҫҫӗ. Канашлӑва Шупашкарта ирттернине республикӑн Культура министерстви пирӗн тӑрӑхра 128 наци ҫыннипе 8 этнос ушкӑнӗ туслӑ та килӗштерсе пурӑннипе сӑлтавлать. Халӑхсемпе конфессисен хушшинче туслӑх хуҫаланнине палӑртнӑ май канашлӑва Атӑлҫи федераци округӗнчи 10 ытла делегаци хутшӑнассине пӗлтерет. Федераци тата регионсенчи тӳре-шара та килсе ҫитмелле унта.
Форумӑн тӗп мероприятийӗсем К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче иртмелле. Ун вӑхӑтӗнче тӗрлӗ темӑпа «ҫавра сӗтелсем» йӗркелӗҫ. Ҫав шутра сахал йышлӑ халӑхсен культурине упраса хӑварас ыйтӑва та хускатӗҫ.
Кӑҫал пирӗн республикӑра ял хуҫалӑх культурисем 580 пин гектар йышӑнмалла. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, ака-суха лаптӑкне кӑштах, процент ҫине куҫарса хакласан 1,1 процент, ӳстерме йышӑннӑ. Маларах асӑннӑ 580 пин гектартан 320-шӗ ҫуртрисем йышӑнӗҫ. Ҫак тата ытти цифрӑна республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев муниципалитет пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ канашлура асӑнса хӑварнӑ.
Ял хуҫалӑх министрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра пысӑк тупӑшлӑ культурӑсен лаптӑкне ӳстерес шухӑшлӑ. Хресчен тупӑшӗ ҫутҫанталӑк кӑмӑлӗнчен те килет те, типӗ те шӑрӑх ҫанталӑка парӑнман сортсене те туса илесшӗн. Выльӑх-чӗрлӗх отрасльне илсен, белок енчен пуян тата тутлӑхлӑ апат хатӗрлессине те мала хурасшӑн.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Муркаш районӗнче пулнӑ. Ҫак кунсенче республикӑри район-хулара иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетекен канашлусем пӗрин хыҫҫӑн тепри иртни пирки эпир пӗлтернӗччӗ-ха.
Муркаш районӗнче пулнӑ май Михаил Игнатьев муниципалитетӑн Ҫамрӑксен парламенчӗн пайташӗсемпе курнӑҫнӑ. Элтепер ҫамрӑксем пуласлӑх ҫул-йӗрне тарӑн витӗм кӳнине палӑртнӑ тесе хыпарлать республика ертӳҫин пресс-служби.
Ҫамрӑксен парламенчӗн ертӳҫи Оксана Кирпичникова пӗрлешӳ районти Депутачӗсен пухӑвӗ ҫумӗнче пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче йӗркеленсе кайнине, палӑртнӑ тытӑмра 21 ҫын вӑй хунине пӗлтернӗ.
Пӗрлешӗвӗн тӗп тӗллевӗ шутӗнче ҫамрӑксене общество пурнӑҫӗпе политика лару-тӑрӑвне хутшӑнтарассине, патриотизм туйӑмне аталантарассине, пуҫаруллӑ ҫамрӑксене аталанма тӗрлӗ майсем тупса парассине, патшалӑх пулӑшӑвӗпе ҫамрӑксене туллин усӑ курма вӗрентесси палӑртаҫҫӗ. Сӑнавҫӑсем вара кун пек пӗрлешӳсене суйлав ҫывхарнипе, суйлавра ҫамрӑксем епле сасӑланинчен самай килнӗрен тӳре-шара вӗсемпе ытларах ҫыхӑну тытма тӑрӑшнипе сӑлтавлаҫҫӗ.
+0.3 °C