Ҫӗршыв Президенчӗ Владимир Путин кивӗ тата ишӗлекен ҫуртсене пӗтермелле тесе каланӑ. Вӗсене е сӳтсе пӑрахса ҫынсене ҫӗнӗ хваттерсемпе тивӗҫтермелле, е юсамалла. Кунта сӑмах ишӗлекен е сӳтме, е тата юсамалла тесе 2012 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗччен йышӑннӑ ҫуртсем пирки пырать.
Паян пирӗн республикӑра РФ Президенчӗн федерацин Атӑлҫи округӗнчи полномочиллӗ элчи ҫумӗнчи канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта Михаил Бабич элчӗ хӑй ертсе пынӑ. Ларӑва асӑннӑ округа кӗрекен регионсен пуҫлӑхӗсем килсе ҫитнӗ. Пирӗн республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев кивӗ тата ишӗлекен ҫурт-йӗр тӑрӑмӗ пирки каласа кӑтартнӑ.
Ларӑва канаш членӗсем шутланакан ытти хӑна та килсе ҫитнӗ — Раҫҫей генпрокурорӗн ҫумӗ Сергей Зайцев, РФ Шалти ӗҫсен министерствин Тӗп управленийӗн пуҫлӑхӗ Андрей Таранов, Федераци Канашӗн председателӗн ҫумӗ Александр Торшин, Раҫҫейӗн никама пӑхӑнман профсоюзӗсен федерацийӗн ертӳҫи Владислав Трубников хутшӑннӑ.
Ӗнер, авӑнӑн 10-мӗшӗнче, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Мускав кӗперне реконструкци тӑвас ыйтусемпе вырӑна тухса канашлу ирттернӗ. ЧТФ «Мостоотряд — 41» тӗп инженерӗ Алексей Ладыкова кӗпере малалла усӑ курас тесен ӑна юсамалли пирки каланӑ — кӗпер усӑ курма юрӑхсӑррине палӑртакан кӑлтӑкӗсене те кӑтартнӑ. Инженер шухӑшӗпе кӗпере туллин улӑштарас умӗн маларах ирттермелли ӗҫсен планне пӑхса тухмалла.
Вӑл кӑтартнӑ планпа килӗшӳллӗн хӗл лариччен кӗпер ҫинчи тротуара тата ҫӗвӗ ҫийӗнчи ҫул хуплавне «шӑратнӑ» асфальтпа юсамалла.
Хыҫҫӑнхи этап — ҫӗвӗсене хӑйсене юсаси. Вӗсем юрӑхсӑрланӑ, ҫавӑнпа та канашлӑвӗн пайташӗсем кӗпере тӗпрен юсама пуҫличчен ҫӗвӗсене йӗркене кӗртме йышӑннӑ. Ҫак ӗҫӗн планне проект институтне йӗркелеме шанса панӑ — ҫак институт хӑй вӑхӑтӗнче 2014 ҫулта ҫуркунне е ҫулла кӗпере реконструкцилес ӗҫӗн сметине хатӗрленӗ пулнӑ.
Аса илтеретпӗр, Мускав кӗперен тулли юсавне пӗрре куҫараҫҫӗ ӗнтӗ. Кӑҫал ҫуркунне вара хула администрацийӗ кӗпере реконструкцилес ӗҫсене 2014 ҫулта пуҫарӑнасси ҫинчен каланӑ. Ҫирӗплетмен хыпарсемпе килешӳллӗн ҫӗнӗлне кӗперӗн сарлакӑшӗ 35 метр пулӗ, урапасем ҫӳремелӗх 6 йӗр таранах пулӗ, ҫуран утмалли пайсене 2,2 метр таран сарма планланӑ.
Шӑпӑрлансем вӑхӑтсӑр пурнӑҫран уйрӑлни обществӑна синкер сӑн ҫапать. Ҫакна республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Алла Самойлова 15-мӗшӗнче иртнӗ Координаци канашлӑвӗн ларӑвӗнче те ҫирӗплетнӗ.
Ача-пӑча вилесси пӗрремӗшӗнчен тулаш факторсемпе ҫыхӑннӑ. 1-4 ҫулсенче вилекен ачасен ҫур пайӗ ҫул-йӗр инкекӗнче пурнӑҫран уйрӑлса каяҫҫӗ. Хӑш чухне ашшӗ-амӑшӗсем хӑйсен тепренчӗкӗсене ятарлӑ ача-пӑча кресли ҫине лартмасӑр турттараҫҫӗ, ку та ача вилессинче пысӑк витӗм кӳрет. 5–9 ҫулсенчи ачасем нумай чухне шывра путса вилеҫҫӗ. 10–14 ҫулсенче вилекенсен пилӗкмӗш пайӗ тӗрлӗ наркамӑшлӑ им-ҫамсем ҫисе, вуннӑмӗш пайӗ — пӳклӗ майпа пурнӑҫран уйрӑлаҫҫӗ.
Ҫулталӑк тултарнӑ пепкесем час-часах амӑшпе-ашшӗсен явапсӑрлӑхне пула вилеҫҫӗ. Пӗр ҫемьере ҫывӑракан шӑпӑрлан ҫине хӑпарса выртса сывлайми тунӑ, тепринче — ӗҫкӗ вӑхӑтӗнче ачана виҫине пӗлмесӗр ҫитерсе лартнӑ тата ытти сӑлтавсене пула. Кун пек инкексем час-часах ӑнӑҫлӑ мар ҫемьесенче пулса иртеҫҫӗ.
Ларура вара ӑнӑҫлӑ мар ҫемьесем хыҫҫӑн тимлӗ сӑнаса тӑма хушнӑ, унсӑр пуҫне шкулсем ҫывӑхӗнче ҫуран утакансен каҫмалли ятарлӑ переходра видеокамерӑсем вырнаҫтарас ыйтӑва пӑхса тухнӑ.
Ҫак ыйтӑва сӳтсе явнӑ республикӑн строительство министрӗ Олег Марков районсемпе хуласен пуҫлӑхӗсемпе видеоконференци мелӗпе ирттернӗ канашлура. Вырӑнти пуҫлӑхсем ҫурт-йӗр тӑвасси епле шайри пынипе паллаштарнӑ. Вӗсем планпа палӑртнӑ кӑтартӑва ҫитме мӗн кансӗрлени тата ку ыйтӑва епле татса пама шухӑшлани пирки каласа кӑтартнӑ.
Кун йӗркинчи тепӗр ыйту вара нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗре тӗпрен юсамалли тытӑма йӗркелессипе ҫыхӑннӑ. Аса илтеретпӗр, нумай хваттерлӗ ҫурта тӗпрен юсамалли тӑкак ӳлӗмрен вӗсенче пурӑнакан харпӑрлӑхҫӑсем ҫине тиенӗ. Тӗпрен юсамалли программӑна кӗмелли ҫуртсем Чӑваш Енре 6 пин ытла-мӗн. Хальхи вӑхӑтра муниципалитетсен пӗрлехи пурлӑха инвентаризацилемелле, ҫурт-йӗрӗн тӑрӑмне тӗрӗс хакламалла. Кашни ҫуртӑн паспортне Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх порталӗнче вырнаҫтармалла. Нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗре юсассипе ҫыхӑннӑ информацие Строительство министерстви хӑйӗн сайтӗнче те вырнаҫтарма шантарать.
Сӑнсем (12)
Ҫулла ҫуна, хӗлле урапа хатӗрлеме хушнӑ ваттисем. Патне ҫитсен хускалса кайсан тем туса ӗлкӗрмелле… Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынипе ирттернӗ ҫак кунсенчи канашлусенчен пӗринче ҫӳлерех асӑннӑ шухӑша тӗпе хурса калаҫнӑ та.
Коммуналлӑ хуҫалӑх отрасльне хӗле хатӗрлес ыйтӑва сӳтсе явнӑ та унта. Юсамаллине юсаса ҫитерсен те чӑрмав пуласран хӑрамалла. Ара, газшӑн, ҫутӑшӑн, коммуналлӑ хуҫалӑхпа ҫыхӑннӑ тата ытти тӑкака вӑхӑтра тӳлесе татмасан ҫав пулӑшӑва кӳрекенсем ним те мар кутӑнлашма пултараҫҫӗ. Ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне парӑм виҫине муниципалитетсем 27 процент чакарнӑ. Кун пирки строительство министрӗ Олег Марков асӑнса хӑварнӑ. Виҫӗ муниципалитет (канашлу пирки хыпарланинче вӗсене ятран асӑнман та, хӑшӗсем иккенне пӗлейместпӗр) парӑм тавраш пухман-мӗн. Ҫав вӑхӑтрах Ҫӗмӗрле хулин тӳлемелли аванах пуҫтарӑннине каланӑ. Парӑмлӑ управляющи компанисене те асӑнса хӑварнӑ. Кунта 318,5 миллион тенкӗ таран пухса янӑ «Новэк», 57,3 миллионлӑ «Реал-Люкс», 37,9 миллионлӑ «Ниди» компанисене кӗртнӗ. «Коммуналлӑ технологисем» обществӑн парӑм чакма мар, чӗрӗк пай ытларах хушӑнса кайнӑ иккен — 454 миллиона ҫитнӗ.
Ҫурлан 2-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑн Правительство членӗсемпе канашлу ирттернӗ. Унта Мускав–Хусан пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳремелли магистрале сӳтсе явас ыйтӑва пӑхса тухнӑ.
Калӑпӑшлӑ ҫак проекта 2018 ҫулта вӗҫлеме палӑртаҫҫӗ. Ҫул пирӗн республика урлӑ иртӗ. Республика Элтеперӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, магистраль тӑршшӗ Чӑваш Ен территорийӗнче 130 километр таран пулӗ. Аса илтерептӗр, вӑл Етӗрне, Муркаш, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри районӗсем урлӑ каймалла. Яваплисен хальхи вӑхӑтра хут ӗҫӗпе ҫыхӑннӑ самантсене татса парассипе ҫине тӑмалла, ҫав шутра — ҫӗр ыйтӑвӗпе ҫыхӑннисене те.
Муркашри суд малалла пырать. Тунтикун айӑплакан енӗн икӗ кунтелейне итлеме май пулнӑ пулсан, паян тепӗр иккӗшне чӗнсе илнӗ. Юнкунри суда икӗ пая пайлама пулать — малтанхинче хӳтӗлекен ен евитсем тыттарчӗ, тепринче кунтелейсен хуравӗсемпе паллашрӗҫ.
Чи малтан суд Илле Иванов тӑратнӑ евитсене (ходотайствӑсене) пӑхса тухрӗ. Айӑпланакан вӗсене чӑвашла ҫырнӑран тӑлмачӑн куҫарма тивнӗ иккен. Куҫару тӗрӗсех пулнине ҫирӗплетме Трихалкин судья вӗсене вуласа та пачӗ, хӳтӗлекен ен хирӗҫлемен хыҫҫӑн сӳтсе явма пуҫларӗҫ. Илле Иванов ӑна шиклентерекен темиҫе саманта асӑннӑ иккен, вӗсенчен пӗри — ӗҫе пуҫарма пуҫтарнӑ хутсен папки ҫинче тӳрлетӳ пуррине асӑрханинче. Хӳтӗлевҫӗсем датӑра тӳрлетӳ пуррипе ҫуккине тӗрӗслеме экспертиза тума ыйтрӗҫ, суд вӗсемпе килӗшмерӗ, ку япала пӗлтерӗшсӗр пулнине ҫирӗплетрӗ. Тепӗр евитре хӳтӗлевҫӗсем ҫак статьяна Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтне чӗлхе енчен экспертизӑна яма ыйтрӗҫ. Ваккатсемпе прокурорсен ку тӗлӗшпе мӗн шутланине пӗлнӗ хыҫҫӑн тӳре пӗр ҫур сехетлӗхе йышӑну тума кайрӗ. Таврӑннӑ хыҫҫӑн паллӑ пулчӗ — гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтне хушма ӗҫ пырса тивмӗ, тепӗр майлӑ каласан суд хӳтӗлевҫӗсен сӗнӗвӗпе килӗшмерӗ.
Владимир Путин пуҫарӑвӗпе Раҫҫей вӗренӳ системи валли историпе пӗрлехи вӗренӳ кӗнеки ҫырма пуҫлани пирки илтнӗ те пуль эсир. Мускаврисен шухӑшӗпе унта Раҫҫей империне пӗтӗмӗшле мухтамалла имӗш — ун йышне кӗме тивнине те халӑхсемшӗн ырлӑх пек кӑтартмалла тесе палӑртнӑ. Пирӗннисем яланхи пек «пурнӑҫлама хатӗр!» тесе ларнӑ вӑхӑтра тутарсемпе пушкӑртсем ҫак ӗҫе хирӗҫ тӑнӑ пулать. Чӑн та Раҫҫей кун-ҫулӗнче тавлашуллӑ самантсем сахал мар. Хӑш-пӗр пулӑм тискерлӗхне импери хӑйӗн тивӗҫне пурнӑҫланипе ҫыхӑнтарма май пур пулсан, теприсене вара чӑн та ниепле те ӑнлантарса пама ҫук. Чылай хӑрушӑ самансене те вырӑс мар халӑхсемшӗн вӗсем ырлӑх пулнине ҫирӗплетме йывӑр.
Истори ыйтӑвӗ тавра ҫӗкленнӗ хирӗҫтӑрӑва лӑплантарас тӗлӗшпе (чӑннипе вӑл унта РИО уйрӑмне уҫма пынӑ-ха) Хусана Сергей Нарышкин ҫитнӗ. Патшалӑх думин спикерӗн вырӑнне йышӑннисӗр пуҫне вӑл Раҫҫейри истори сообществине (шкулсем валли истори кӗнекине вӑл хатӗрлет) ертсе пырать. Раҫҫейри истори сообществин Хусанти уйрӑмне уҫнӑ май пулас истори кӗнекине те сӳтсе явнӑ — вӑл епле пулмалли пирки Сергей Нарышкин пӗрле ларса канашлама сӗннӗ.
Паян Чӑваш Енре республикӑри пульницӑсен тӗп врачӗсен кунӗ иртнӗ. Канашлӑва ЧР сывлӑх сыхлав министрӗ Алла Самойлова хутшӑннӑ.
Эпидемиологи тӑрӑмӗ пирки калаҫнӑ май, министр ҫак лару-тӑрӑва ача-пӑча уйлӑхӗсенче уйрӑмах ҫирӗп тӑмалли пирки хытарсах каланӑ.
Чӑн та, чирленине сыватма вӑхӑт та кирлӗ, укҫа та. Ҫавӑнпа та амакран сирнине нимӗн те ҫитес ҫук. Халӗ вӑй питтисене пурне те диспансеризаци витӗр кӑлараҫҫӗ. Пӗтӗмпе 231 пин ытла ҫынна тӗрӗслемелле пулсан, унӑн пӗрремӗш тапхӑрне хальлӗхе 60 пин тыла ҫын тухнӑ иккен, иккӗмӗш тапхӑрне — 20 пин ытла ҫын.
Муниципалитетсен пуҫлӑхӗсем надзор органӗсем тӗрӗслесе халтан яраҫҫӗ тесе кӑмӑлсӑрланнине нумаях пулмасть федерацин Чӑваш Енти тӗп инспекторӗ Геннадий Федоров патӗнче иртнӗ канашлура та палӑртнӑччӗ. Паян, ав, ку ыйту патне тӗрӗслевпе надзор органӗсен тухӑҫлӑхне сӳтсе явакан ведомствӑсен хушшинчи канашлура хускатнӑ иккен. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.
Унта пухӑннӑ тӳре-шара прокуратурӑна тата монополипе кӗрешес енӗпе ӗҫлекен службӑна уйрӑмах ӳпкеленӗ. Мӗншӗн тесен вӗсем ытларах тӗрӗслеҫҫӗ-мӗн.
Хӑйсен сӑмахне ҫирӗплетме муниципалитетсем цифрӑсемех илсе кӑтартнӑ. Кӑҫалхи ҫур ҫулта муниципалитетсенче тӗрлӗ орган 10 пин ытла тӗрӗслевпе надзор мероприятийӗ ирттернӗ. Вӗсен шутӗнче 7,9 пин хутчен ыйтса ҫырнӑ хутсем ҫитнӗ иккен. Вӑл шутран 600 тӗслӗхӗнче кирлӗ информацие уҫӑ ҫӑлкуҫсене вырнаҫтарнӑскерсем пулнӑ иккен.
Муниципалитетсене пӗтӗмпе 133 хутчен 1,085 миллион тенкӗлӗх штарфланӑ иккен. Ҫав шутран 41 процентне монополипе кӗрешекенсем ҫырса панӑ, 38 процентне — прокуратура, ӳркенмесӗрех шутланӑ муниципалитетсем.
+13.3 °C