Кашни ҫулах, ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Чӑваш чӗлхи кунне уявлатпӑр. Ҫак уяв вӑл чӑвашсене ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлевич Яковлев ҫуралнӑ кунӗпе ҫыхӑннине пурте пӗлеҫҫӗ пулӗ.
Патӑрьелӗнчи пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ паракан шкулта та чӑваш чӗлхине сума суса ирттерекен ӗҫ-хӗл пуҫланнӑ. Чи малтанах 8-мӗш классем хӑйсен пӗлӗвне, тавракурӑмне «Мӗн? Ӑҫта? Хӑҫан?» брейн-рингра (ют чӗлхерен куҫарсан вӑл ӑс-тӑн вӑййине пӗлтерет) тӗрӗсленӗ.
«Вӑйӑра ачасен ҫирӗп ӑс-тӑнӗ палӑрчӗ. Анчах та ӑслинчен ӑслӑраххи пур тени тӳрре тухрӗ», — тесе пӗлтереҫҫӗ Патӑрьел ял тӑрӑхӗнче. Пӗрремӗш вырӑна Игорь Богданов, Елена Фролова тухнӑ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Николай Ивановпа Даниил Попов пайланӑ.
Ҫиччӗмӗш классем вара И. Я. Яковлев ачалӑхӗпе паллашнӑ. Кунта ҫамрӑк Иван Пӑрӑнтӑк шкулӗнче вӗреннӗ самантсене аса илнӗ. Вӗренекенсене И.Я. Яковлев вӗреннӗ ҫын пулма ӗмӗтленни, унӑн ырӑ кӑмӑлӗ, сӑпайлӑхӗ, шухӑшӗ кӑсӑклантарнӑ.
Г.С.Лебедев ячӗллӗ Чӑваш наци интернат лицейӗ пирки калаҫма чарӑнмаҫҫӗ-ха. Наци лицейӗ тек уҫӑлмассине пурте пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ.
Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче унта кӗҫӗн классем вӗренме тытӑнассине пӗлтереҫҫӗ. Шупашкарти 4-мӗш лицейра 4 1-мӗш класс пулмалла. Вӗсене Лебедев лицейӗнче вӗрентесшӗн.
Апла авӑн уйӑхӗн 1-мешӗнче лицей алӑкне татах уҫӗ. Шел те, наци лицейӗ пек мар… Авариллӗ ҫурта юсаса ҫӗнетӗҫ.
Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнчи 61-мӗш тата 50-мӗш шкулсем икӗ сменӑпа вӗренеҫҫӗ. Ачасен йышӗ кашни ҫул ӳсет унта. Ытти ҫуртсене хута ярса ачасене пӗр сменӑпа вӗрентме тытӑнасшӑн.
Наци лицейӗн ҫуртӗнче 6 класс вӗренӗ. Унта пӗтӗмпе 400 вырӑн хатӗрлеме май пур. 3 ҫулта пур вырӑнпа та усӑ курма тытӑнасшӑн.
Лицей ҫуртне юсамашкӑн 50 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Хальлӗхе юсав ӗҫӗсене 5 миллион тенкӗлӗх тунӑ. Объекта ҫурлан 15-мӗшӗччен туса пӗтермелле.
Шупашкарти тӗрлӗ шкулта вӗренекен сакӑр ача Михаил Ломоносов ҫулӗпе кайнӑ. Професси енчен мар-ха. Ятарлӑ конкурсра ҫӗнтерсе «Ломоносовский обоз. Дорога в будущее» (чӑв. Ломоносов тиевӗ. Малашлӑх ҫулӗ) проекта кӗнӗ.
Унта лекиччен вӗсем Ломоносов конкурсӑн куҫӑнсӑр тапхӑрӗнче тупӑшнӑ. Шупашкар ачисене илсен, 17 шкулти 9–10-мӗш классенче вӗренекен 70 ача хутшӑннӑ. Вӗсенчен саккӑрӑшне проекта суйласа илӗ. Вӗсем хулари 10-мӗш, 20-мӗш, 40-мӗш, 59-мӗш, 61-мӗш шкулсенчен тата 4-мӗшпе 44-мӗш лицейсенчен. Ҫӗнтерӳҫӗсем ҫамрӑк Михаил Лермонтов Холмогортан Мускава Славян-грек-латин академине вӗренме кӗме 1730-мӗш ҫулта кайнӑ ҫулпа курса ҫӳренӗ. Архангельскран хускалнӑскерсем Емецк, Вельск, Верховажье, Вологда, Ярославль, Аслӑ Ростов, Переславль-Залесский тата ытти хулана курнӑ.
Шупашкарти 182-мӗш ача пахчинчи воспитатель Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтернӗ. Шӑпӑрлансемпе ӗҫлекен пултаруллӑ специалистсене ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Севастополе пухса чысланӑ.
Конкурса Пӗтӗм Раҫҫейри «Родители за здоровое поколение» (чӑв. Ашшӗ-амӑшӗ сывӑ ӑрушӑн) общество организацийӗ, Стратегилле пуҫарусене пулӑшакан агентство, Раҫҫейӗн Экономика министерстви, Раҫҫей Правительствин Эксперт канашӗ, «Партия родителей будущего» (чӑв. Пулас ӑрӑвӑн ашшӗ-амӑш партийӗ) общество организацийӗ, шкул ҫулне ҫитменнисен хӑй тӗллӗн йӗркелекен организацийӗ йӗркеленӗ. «ТОП-100 лучших воспитателей России: качество дошкольного воспитания – стратегический ресурс будущего» (чӑв. Раҫҫӗйӗн чи лайӑх воспитателӗсен ТОП-100-ӗ: шкул ҫулне ҫитменнисен воспитанийӗн пахалӑхӗ — пуласлӑхӑн стратегилле ресурсӗ) ят панӑскере ҫӗршыври 3500 педагог хутшӑннӑ. Чи лайӑх 100 воспитатель йышне Шупашкарти 182-мӗш ача пахчинчи музыка ертӳҫи Вероника Ермолаева лекнӗ. Ӑна «Раҫҫейӗн чи лайӑх музыка ертӳҫи» номинацире чысланӑ.
Чӑваш Енри шкулсене тума кӑҫал пирӗн республикӑна 583,6 миллион тенкӗ ытла укҫа килӗ. Кун пирки ҫӗршыв шайӗнчи хушӑва Раҫҫей Правительствин пуҫлӑхӗ ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.
Мускавран килекен «кӗмӗле» вӗрентӳ учрежденийӗсенче ачасем валли хушма вырӑнсем тума ӑсатӗҫ.
Кӑҫал, акӑ, сӑмах май каласан, Шупашкарти Гладков урамӗнче 1100 вырӑнлӑх шкул туса лартмалла. Унта пуҫламӑш класра вӗренекенсен, вӑтам тата аслӑ классен уйрӑм блоксем пуласса шантараҫҫӗ. Спорт залне иккех тӑвасшӑн, бассейн та пулӗ. Кӑҫалах Г.С. Лебедев ячӗллӗ лицей-интернат ҫурчӗ пулнӑ шкула тӗпрен юсамалла. Шупашкарти Граждан урамӗнчи 54-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑскер 500 ача вӗренмелӗх ҫитмелле.
Космонавтика кунне халалласа Патӑрьел районӗнчи Пӑлапуҫ Пашьелӗнчи вӑтам шкулта сахал мар мероприяти иртнӗ. 5-мӗш класра чӑваш чӗлхи урокне те Светлана Никитина вӗрентекен ытти чухнехинчен урӑхларах йӗркеленӗ. «Ҫӗнӗ сӑмахсем (неологизмсем)» темӑна урокра космоспа та ҫыхӑнтарнӑ.
Ю.А.Гагарина аса илсе ачасем илемлӗ предложенисем йӗркеленӗ, чи ӑнӑҫлисене суйласа тетрадь ҫине куҫарнӑ. Екатерина Матвеева вара вӗсене пӗр йӑнӑшсӑр доска умӗнче ҫырса пынӑ. Чӑваш ҫӗрӗ ҫитӗнтернӗ А. Николаев, М. Манаров, Н. Бударин ячӗсемпе мӑнаҫланнӑ пиллӗкмӗшсем, космос паттӑрӗсене халалланӑ кӗнекесемпе паллашнӑ, презентаци те пӑхнӑ, вӗрентекен ыйтӑвӗсене хуравланине пӗлтереҫҫӗ вырӑнти ял тӑрӑхӗнче.
«А.Г. Николаев та, Ю.А. Гагарин та пирӗн пекех ял ачи пулни савӑнтарчӗ. Тен, пиртен хӑшӗ те пулсан космонавт пулӗ, хальлӗхе лайӑх вӗренмелле, сывлӑха ҫирӗплетмелле…», - пӗтӗмлетнӗ ачасем.
Республикӑн ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗнче виҫӗ ҫул тӑрӑшнӑ Николай Якимова виҫӗм кун, ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, ку должноҫрен кӑларасси пирки хушу пулнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Николай Петрович ял хуҫалӑх отраслӗнче пысӑк опытлӑ пулнине унӑн ӗҫтешӗсем пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ. Ӗнертенпе Николай Якимова «Нива» вӗренӳ центрне ертсе пыма шаннӑ. Коллектива ҫӗнӗ ертӳҫӗпе паллаштарнӑ май республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов ун пирки ырӑ сӑмахсем самай каланӑ, Николай Якимовӑн агропромышленность комплексӗнчи ӗҫ опытне палӑртса хӑварнӑ.
«Нива» вӗренӳ центрне чылай ҫул ертсе пынӑ Владимир Яковлев нумаях пулмасть «Чӑвашҫӑкӑрпродукт» предприяти пуҫлӑхӗн тилхепине тытса пыма тытӑннӑ.
Шупашкарти 3-мӗш лицей тата 5-мӗш гимнази «Раҫҫейри чи лайӑх 200 шкул» танлаштарӑма кӗнӗ. Ӑна RAEX (Эксперт РА) агентство хатӗрленӗ.
Танлаштарӑм ҫӗршыври чи лайӑх шкулсене палӑртма, хӑшӗсем аслӑ шкул валли студент ытларах хатӗрленине тишкерме пулӑшать. Ӑна студентсем аслӑ шкула вӗренме кӗнине шута илсе хатӗрленӗ те ӗнтӗ.
Талаштарӑма тунӑ чухне вӑл е ку шкулти ҫамрӑксем Раҫҫейри 17 аслӑ шкула ӑс пухма кӗнине шута илнӗ. Шупашкарти 3-мӗш лицей 55-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ. 5-мӗш гимнази вара танлаштарӑмӑн 121-мӗш йӗркине йышӑннӑ. Палӑртмалла: асӑнна пӗлӳ учрежденийӗсем пӗлтӗр те чи лайӑх 200 шкулсен йышне кӗме пултарнӑ. Ун чухне 3-мӗш лицей – 51-мӗш, 5-мӗш гимнази 145-мӗш пулнӑ.
Акан 7-мӗшӗнче Шупашкар район тӗп вулавӑшӗнче чӑваш наци культурин "Туслӑх хӗлхемӗ-2016" фестивалӗ иртнӗ. Унта 17 шкул ачи хӑйӗн тавракурӑмне, юрра-ташша ӑста пулнине кӑтартма пуҫтарӑннӑ, хӑй ҫырнӑ сӑввисене вуласа панӑ тесе пӗлтернӗ асӑннӑ район администрацийӗн сайтӗнче.
Фестивале Шупашкар районӗнчи чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенесен методика пӗрлешӗвӗн ертуҫисем Е.А. Майковпа А.В. Ишова уҫнӑ.
Фестиваль йӗркипе килӗшӳллӗн ачасен ӳкерес ӑсталӑхне аталантарас тӗллевпе "Шевле" конкурс та ҫак фестиваль программинех кӗрет. 15 ытла ӗҫ тӑратнӑ, тематика пӗрре - чӑваш литературинчи хайлавсем тӑрӑх тунӑ ӳкерчӗксем, вӗсем пурте "Ӗҫ ҫынни ҫулталӑкне" халалланисем. Пӗрремӗш вырӑна Ҫӗньял-Покровскинчи вӑтам шкулти Иван Кириллов В. Элпин "Аппапа пӗрле" калавӗ тӑрӑх тунӑ ӳкерчӗкпе йышӑннӑ.
Вӗренӳ управленийӗ ҫулталӑк пуҫланнӑранпа халӑхран сӗнӳсем йышӑннӑ. Халӗ 10 ятран пӗрне суйлаҫҫӗ, ун ятне ҫитес вӑхӑтра шкула парӗҫ.
Пирӗн республикӑра паллӑ ҫын нумай. Вӗсене ҫамрӑксен, ӳсекен ӑрун пӗлмелле. Шкула камӑн ятне памаллине ҫынсене суйлаттараҫҫӗ. Сасӑлав пырать халӗ.
Василий Чапаев, Алексей Крылов, Михаил Афанасьев тата ыттисем – Шупашкарти шкулсем ҫаксен ячӗсене тивӗҫме пултараҫҫӗ.
Унччен хулари 38-мӗш шкул Леонид Константинов летчикӑн ятне тивӗҫнӗ. Вӑл Чечня вӑрҫинче пуҫ хунӑ. К.Иванов урамӗнчи кадет шкулӗ Александр Кочетов ячӗпе хисепленет. 10-мӗш шкула вара Андриян Григорьев ятне панӑ.
+15.3 °C