Тӑвай районӗнче 45 ҫулти хӗрарӑма амӑшӗн правинчен хӑтарнӑ. Анча вӑл хӑйӗн йӑнӑшне ӑнланса илнӗ, тӳрӗ ҫул ҫине тӑнӑ. Ҫавна май каярахпа унӑн правине тавӑрнӑ.
Ӑна амӑшӗн правинчен 2016 ҫулхи юпа уйӑхӗнче хӑтарнӑ. Вӑл 5, 6 тата 13 ҫулсенчи ачисене пӑхман, кил-ҫуртра пуҫтарман, апат пӗҫермен, кӗпе-йӗм ҫуман. Кунсӑр пуҫне икӗ ачине шкула кайма хатӗрлемен. Пӗррехинче амӑшӗ ачисене килте хӑварса тухса кайнӑ, икӗ эрне ҫухалса ҫӳренӗ. Килте вара шыв та пулман.
Ачасене приюта илсе кайсан ҫеҫ хӗрарӑм киле таврӑннӑ. Суда вӑл пыман, ун чухне ӑна амӑшӗн правинчен хӑтарнӑ. Анчах йӑнӑшне ӑнланнӑ хӗрарӑм ӗҫе вырнаҫнӑ, ачасене тумтир илсе панӑ, вӗсен сывлӑхӗпе кӑсӑкланнӑ. Кун хыҫҫӑн ӑна амӑшӗн правине тавӑрса панӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Улатӑрти «Янтарный» ача-пӑча уйлӑхӗнчен 15-ри хӗрача ҫухалнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, канма кайнӑ хӗрача уйлӑхран хӑй тухса кайнӑ. Ача Пӑрачкаври ача ҫуртӗнче ӳснӗ. Директор амӑшӗпе иккӗшӗн хушшинчи хутшӑну лайӑхах маррине пӗлтернӗ. Ача шӑпах ҫавна пула тухса тарма пултарнӑ тесе шухӑшлатчӗҫ.
Турра шӗкӗр, хӗрача таса сывах, ӑна шыраса тупнӑ. Апла пулин те уйлӑхран ача тухса кайма пултарни йӗркеллӗ япала мар. Ҫавна кура прокуратура тӗрӗслев ирттернӗ. Надзор орган шухӑшланӑ тӑрӑх, уйхлӑхра канакансемпе ӗҫлесе ҫитерейменни палӑрнӑ. Хуралҫӑсен тимсӗрлӗхне палӑртнӑ. Уйлӑхра хурала лайӑхрах йӗркелемелли куҫкӗрет. Уйлӑх ертӳҫисем ача ҫухалнине право органӗсене ҫийӗнчех пӗлтермен.
Палӑртнӑ кӑлтӑк пирки прокуратура уйлӑх ертӳҫисен ячӗпе асӑрхаттару хучӗ ҫырса панӑ.
Наци телекуравӗн эфирӗнче паян «Учим чувашский» (чӑв. Чӑвашла вӗрентепӗр) телекӑларӑмӑн ҫӗнӗ сезонӗ уҫӑлмалла. Чӑваш Республикин информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗнӗ ярӑмра куракансем Мускавран Шупашкара килнӗ Андрейпе паллашӗҫ. Андрей вара иккӗмӗш сыпӑкри тӑванӗ патне хӑнана чӑваш чӗлхи вӗренме килнӗ. Иккӗмӗш сезон 6 кӑларӑмран тӑрӗ. Вӑл вӑхӑт хушшинче Андрей интереслӗ ҫынсемпе паллашӗ, ҫӗнӗ чӑваш сӑмахӗсене вӗренӗ, чӑваш чӗлхин ҫыру йӗркине ӑса хывӗ.
Ҫӗнӗ ярӑмри пӗрремӗш кӑларӑм эфира паян тухӗ, ӑна 20:30 вӑхӑтра курма май пулӗ.
Асилтеретпӗр, «Учим чувашский» кӑларӑма «Хавал» хастарсен пӗрлӗхӗпе Чӑваш наци телекуравӗ пӗрле хатӗрлеҫҫӗ, вӑл вӗсен пӗрлехи проекчӗ шутланать.
Ача-пӑча уйлӑхӗнчен 15-ри ача ҫухалнӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе прокуратура ӗҫлӗ.
Хӗрача уйлӑхран хӑй тухса кайнӑ. Ку Улатӑрти «Янтарный» уйлӑхра пулнӑ. Хӗрача Пӑрачкаври ача ҫуртӗнче ӳснӗ. Директор каланӑ тӑрӑх, вӑл йывӑр кӑмӑллӑ, амӑшӗпе иккӗшӗн хушшинчи хутшӑну лайӑхах мар. Ача шӑпах ҫавна пула тухса тарма пултарнӑ.
Ку ӗҫпе прокуратура кӑсӑкланать. Уйлӑхра тӗрӗслев ирттерӗҫ, ертӳлӗхпе должноҫри ҫынсен ӗҫне хак парӗҫ.
Хӗрача хура толстовка, кепка, тӗттӗм кӑвак леггенсы, кеда тӑхӑннӑ пулнӑ. Ҫумӗнче сумка пур. Куҫӗ кӑвак, ҫӳҫӗ хулпуҫҫи таран. Хӑй 160-165 сантиметр ҫӳллӗш.
Полици Шупашкарта пурӑнакан 43 ҫулти хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви шухӑшӗпе, вӑл 7 ҫулти ачасене ашшӗ е амӑшӗпе пӗрле хӑйӗн хваттерӗнче пропискӑна тӑратнӑ.
Полици малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ҫакна вӗсем ачана шкула вырнаҫтарма тесе тунӑ. Хӗрарӑмӑн хваттерӗ Ленин проспектӗнче вырнаҫнӑ. Вӑл 2016-2017 ҫулсенче ҫул ҫитмен пилӗк граждана хваттерӗнче пропискӑна тӑратнӑ.
Фиктивлӑ майпа регистраци тунӑшӑн хӗрарӑма явап тыттарасшӑн. Куншӑн 100-500 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме пултараҫҫӗ. Е 3 ҫул таран ирӗксӗр хӑвараҫҫӗ.
Хӗрарӑм пуҫиле ӗҫе уҫма пулӑшсан уголовлӑ яваплӑхран хӑтӑлма пултарать.
Шупашкарта хӑйне евӗр ятлӑ арҫын ача ҫут тӗнчен килнӗ. Ҫак ята ашшӗ-амӑшӗ пама шухӑшланӑ. Благое ятлӑ арҫын ача Шупашкарти Мускав районӗнче ҫуралнӑ.
Благое ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Ковач хушаматлӑ ҫемьере кун ҫути курнӑ. Ашшӗ – ют ҫӗршыв ҫынни, амӑшӗ – Раҫҫей гражданинӗ. Хӑйне евӗр ята шӑпах ашшӗ суйланӑ.
Ачана Мускав район администрацийӗн ЗАГС пайӗнче ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче регистрациленӗ. Унти ӗҫченсен ҫемьене ӑнӑҫу, телей тата сывлӑх суннӑ.
Паян Шупашкарта Республика кунӗ кӗрлет. Уяв, паллӑ ӗнтӗ, ытти хӑш-пӗр тӑрӑхра та иртет. Пӑрачкав районӗнче, ав, ҫав ятпа ҫӗнӗ ача пахчи уҫнӑ, йывӑҫран бензин пӑчӑкпа хитре скульптура касса кӑларакансен Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ ӗҫленӗ.
Шупашкарта паян 17 сехетре пин сасӑллӑ ача хорӗн сассипе киленме май килнӗ. Тӗп хуламӑрти Атӑл кӳлмекӗ патӗнчи Анне палӑкӗ патӗнче вӗсем валли ятарласа сцена хатӗрленӗ.
Аса илтерер, пирӗн республикӑран хора 614 ача хутшӑннӑ. Вӗсенчен 350-шӗ — Шупашкар ачисем. 384 ача Раҫҫейри 32 регионтан килнӗ.
Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ хорӗ юрланӑ вӑхӑтра ҫумӑр ҫума пуҫлани те ачасене шиклентереймен. Ҫумӑртан хӳтӗленмеллисем тӑхӑнса вӗсем юрланӑ. Репертуарта чӑваш юррисем те пулнӑ.
Паян, ҫӗртмен 15-мӗшӗнче, Ҫӗрпӳре 11 ҫулти Настя Осиповӑпа яланлӑхах сывпуллашнӑ. Унта чылай ҫын пухӑннӑ.
Аса илтерер: хӗрачана юлашки хутчен «Шик» лавкка патӗнче, хӑй пурӑнакан ҫуртран инҫех мар, курнӑ. Ӑна 1 эрнене яхӑн шыранӑ. Ҫӗртмен 22-мӗшӗнче ирхине гаражра унӑн виллине тупнӑ.
Ҫак тискер ӗҫе тума пултарнӑ 23 ҫулти Евгений Павлова тытса чарнӑ. Ӑна следстви вӑхӑтӗнче, ҫурлан 21-мӗшӗччен, хупса лартнӑ. Ӑна тытса чарнӑ чухне рюкзакӗнче 300 грамм хутӑш тупнӑ. Вӑл «спайс» тата «кристалсем» пулнӑ имӗш. Ҫамрӑк арҫын следстви вӑхӑтӗнче хӑйне килти ареста лартма ыйтнӑ. Вӑл обществӑшӑн нимӗнле хӑрушлӑх та кӑларса тӑратмасть имӗш. Хӑй ӑнлантарнӑ тӑрӑх, преступлени тунӑ вӑхӑтра вӑл наркотик тутаннӑ, хӑй мӗн тунине ӑнланман. Ӑна тӗрмере мӗн виличчен лартма пултараҫҫӗ.
Ҫӗрпӳре пӗр эрнене яхӑн шыранӑ 11 ҫулти хӗрачан виллине тупнине паян ирхине сайтра пӗлтернӗччӗ. Ӑна вӗлерме пултарнӑ ҫынна та тытса чарнӑ.
Ку тискер ӗҫе ҫак хуларах пурӑнакан 23 ҫулти арҫын тунӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Тӗнче тетелӗнче хӑшӗ-пӗри ҫырнӑ тӑрӑх, вӑл кӳршӗ ҫуртран. «Регнум» информаци агентстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав арҫын айӑпне йышӑннине пӗлтернӗ.
Тӳрех палӑртмалла: ҫамрӑкскер унччен те судпа айӑпланнӑ. 2011 ҫулта ӑна ҫаратнӑшӑн явап тыттарнӑ. Аса илтерер: хӗрачан виллине Ҫӗрпӳри пӗр гаражра тупнӑ. Вӑл Настя Осипова ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче вылянӑ картишрен инҫех мар вырнаҫнӑ.
Пуҫиле ӗҫе малалла тишкереҫҫӗ. РФ Уголовлӑ кодексӗн 105-мӗш статйин 2-мӗш пайӗн «в» пункчӗпе килӗшӳллӗн пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫул ҫитмен ачана вӗлернӗшӗн ҫынна мӗн виличчен тӗрмере тытма пултараҫҫӗ.
Ҫӗрпӳре ҫухалнӑ 11 ҫулти Настя Осипована вӗлернӗ. Ӑна ача пурӑннӑ вырӑнтан инҫех мар гаражсем патӗнче тупнӑ.
РФ Следстви комитечӗ республикӑри управленийӗнче паян пӗлтернӗ тӑрӑх, ачана ҫине тӑрса тата мӗнпур вӑйпа шыранӑ май таврари лавккасемпе ытти организацисен видеокамерисем ӳкернӗ кадрсене те тишкернӗ. Тӗпчевҫӗсем гаражсем патӗнче шырани харама кайман — ача виллине шӑпах ҫавӑнта тупнӑ.
Аса илтерер, ача киле килменнине унӑн амӑшӗ тепӗр кунхине ҫеҫ йӗрке хуралҫисене пӗлтерни паллӑ. РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн тӗпчевҫисем ачана вӗлернӗ пуль тесе ҫийӗнчех пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Чӑваш Енри ачасене хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен уполномоченнӑй сайтӗнче Ҫӗрпӳ хӗрачи килтен тухса кайни амӑшӗпе ӑнланманлӑх сиксе тухнипе ҫыхӑнма пултарнӑ тесе хыпарланине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Чӑваш Енри тӗпчевҫӗсем ача ҫухалнинче профилактика органӗсем ӗҫлесе ҫитерейменни те пур тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ачан амӑшӗ воспитани парассипе ҫине тӑман иккен. Шкул та ҫемьене ячӗшӗн ҫеҫ тӗрӗсленӗ тесе тӗшмӗртеҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (09.09.2025 15:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 760 - 762 мм, 16 - 18 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр енчен вӗрӗ.
| Бичурин Никита Яковлевич, монголовед, синолог, прозаик, очеркист, сӑвӑҫ ҫуралнӑ. | ||
| Васильев Алексей Васильевич, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Петров Кронид Андреевич, педагогика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Талвир Алексей Филиппович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Чӑваш республикин вӗренӳ институтне йӗркеленӗ. | ||
| Кириллов Кирилл Демьянович, литературовед, критик, театровед вилнӗ. | ||
| Айдак Аркадий Павлович, паллӑ ҫӗрйӗркелӳҫӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |