«Симӗс патруль» Пӗтӗм Раҫҫейри общество организацийӗ регионсен тасалӑхне тишкернӗ. Хальхинче вӗсем ҫуркуннехи кӑтартусене шута илнӗ.

ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн республика чи таса регионсен танлаштарӑмне кӗнӗ. Чӑваш Ен чи таса пилӗк регион йышне лекнине палӑртма кӑмӑллӑ.

Малти вырӑна кам йышӑннӑ-ха? Тамбов облаҫӗ. 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсене Алтай крайӗпе Алтай Республики пайланӑ. Чӑваш Ен — 4-мӗш вырӑнта.

Малти 10 регион йышне Чӗмпӗр, Белгород облаҫӗсем, Мускав, Питӗр хулисем, Ростов тата Курск облаҫӗсем лекнӗ. Аутсайдерсен йышӗнче — Курган, Иркутск облаҫӗсем, Бурят Республики, Севастополь хули, Ӗренпур, Мускав облаҫӗсем тата Ленинградпа Свердловск, Челепи облаҫӗсем.

«Чӑвашавтотранс» ӗҫченӗсене парӑма парса татасси пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче пӗлтернӗччӗ. Чӑнах та, ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне пурне те шалу тӳлесе татнӑ.

Кун пирки ЧР транспорт министрӗ Владимир Иванов ЧР Элтеперне Михаил Игнатьева шӑнкӑравласах пӗлтернӗ. Ара, Михаил Васильевич Питӗрти пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗнче вӗт.

Аса илтерер: предприяти ӗҫченсен парӑмне татас тесе банкран 62 миллион тенкӗ кредит илнӗ. Укҫа ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче предприяти счечӗ ҫине куҫнӑ. Ҫынсене вара ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче укҫа куҫарса панӑ. Предприяти кредита мӗнле парса татасси пирки нимӗн те паллӑ мар.

Чӑваш Ен инвестици енчен илӗртӳллӗ регион шутланать. Ҫакна паян Питӗрте иртекен пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗнче пӗлтернӗ. Инвестици енчен илӗртӳллисен наци танлаштарӑмӗнче пирӗн республика унчченхи ҫул улттӑмӗш вырӑн йышӑннӑ пулсан, халӗ вӑл — иккӗмӗш. Стратегилле пуҫарусем енӗпе ӗҫлекен агентствӑн тӗп директорӗ Светлана Чупшева Чӑваш Ен ку танлаштарӑмра мӗнпур кӑтартупа лайӑх енпе палӑрнине асӑнса хӑварнӑ.

Ҫӗршыври 85 регион хушшинче пирӗн тӑрӑх 2-мӗш вырӑн йышӑннинче усламҫӑсене пусахламанни те пысӑк вырӑн йышӑннине палӑртаҫҫӗ. Ку шухӑша Сколково шкулӗн президенчӗ Андрей Шаронов пӗлтернӗ. Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев усламҫӑсене питех те хакланине тата вӗсене аталанма май туса панине асӑнса хӑварнӑ.

Ҫак кунсенче Питӗрте Пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ иртет. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та кайнӑ. Паян вӑл «Монохуласем – бизнеса аталанса пымалли ҫӗнӗ вырӑнсем» ятпа иртнӗ канашлӑва хутшӑннӑ.

Пирӗн республикӑра пӗтӗмпе 5 монохула: Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Улатӑр, Ҫӗмӗрле тата Ҫӗнӗ Шупашкар.

РФ Правительствин ятарлӑ программипе килӗшӳллӗн Улатӑрпа Ҫӗнӗ Шупашкара федераци хыснинчен патшалӑх пулӑшӑвӗ тивӗҫнӗ. Улатӑра аталанма 566 млн тенкӗ куҫарнӑ. Унта хут хапрӑкне модернизациленнӗ, ятарлӑ кӗпе-тумтир ӗҫлекен «Лекс-Фэшн» ҫӗнӗ предприяти хута кайнӑ. Халӑх валли 400 ытла ҫӗнӗ ӗҫ вырӑнӗ йӗркеленнӗ. ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх,

Ҫӗнӗ Шупашкарта та лару-тӑру аванах улшӑннӑ, федераци хыснинчен вӗсене 2 350 миллиард уйӑрнӑ.

Канаш районӗнчи Юмансарта ҫуралнӑ, халӗ Шупашкарта пурӑнакан Г.И. Филиппов тӑван ялӗнче ҫакӑнса тӑракан кӗпер тунӑ. Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Унта вырӑнти тӳре-шара та хутшӑннӑ. Ҫав шутра район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ В. Аланьева, Карӑклӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Е. Козлов пулнӑ. Ял халӑхӗ те пуҫтарӑннӑ.

«Ҫӗруш кӗперне», объекта ҫапла калаҫҫӗ (вӑл пилӗк пӗр тӑванран чи кӗҫӗннин ячӗ, вӑл пӗчӗкле вилнӗ), тума 360 пин тенкӗ тӑкакланнӑ. Укҫана ял халӑхӗ нимелле пухнӑ. Укҫа парса пулӑшнисен шутӗнче — маларах асӑннӑ Г.И. Филиппов, Мускавра пурӑнакан В.И. Филиппов тата О.В. Филиппов, Питӗрте тӗпленнӗ Н. Яковлева тата С.Г. Филиппов, Юмансарти Г.К. Кириллов. Вӗсем пурте — Юмансарта ҫуралса ӳснӗскерсем.

Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен Шупашкарти аэропорт расписанийӗнче ҫӗнӗ рейс хушӑнӗ. «РусЛайн» авикомпани самолетсене тунтикунпа юнкунсерен ҫӳреттерме тытӑнӗ.

«Шупашкар — Питӗр» 7R-234-мӗш маршрутпа Пулково аэропорта каякан самолет Чӑваш Ен тӗп хулинчен 16 сехет те 50 минутра ҫула тухӗ, 19 сехетре унта ҫитӗ. «Питӗр, Пулково — Шупашкар» маршрутпа 13 сехет те 50 минутра хускалӗ, Шупашкара 16 сехетре ҫитӗ. 50 вырӑнлӑ CRJ-100/200 самолет 2 сехет те 10 минут вӗҫӗ.

Шупашкарти аэропорт пӗлтерни тӑрӑх маларах эпир самолетсене компани эрнере виҫӗ хутчен: тунтикунсерен, юнкунсерен тата эрнекунсерен — вӗҫтерессине хыпарланӑччӗ.

Сӑмах май, «Псковавиа» компани самолечӗсем те Питӗре унчченхиллех ҫӳрӗҫ.

Шупашкар ҫыннисен кӑмӑлне пӗлес тесе транспорт инфраструктурине аталантарассипе ӗҫлекен Питӗрти ӑслӑлӑхпа тӗпчев тата проект институчӗ тӑхӑр уйӑх ӗҫленӗ. Ҫав вӑхӑтра унтисем урамра иртен-ҫӳрене чарса, форумсемпе тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче, хула администрацийӗн порталӗнче ыйтӑм ирттернӗ. Ҫав вӑхӑтра 5 пин ытла ҫынна тӗпченӗ.

Ҫӗршывӑн ҫурҫӗр тӗп хулинчи специалистсем ҫапла вара Шупашкар ҫыннисем троллейбуса кӑмӑлланине палӑртнӑ. Халӑхӑн 56 проценчӗ пассажир транспорчӗн тытӑмӗпе кӑмӑллине пӗлтернӗ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ троллейбуспа ҫӳреме юратать. Хӑшӗсем тата, ун пеккисем 26 процент, транспорт салонӗнче хӑтсӑр тесе хурланӑ.

Ҫынсен шухӑш-кӑмӑлне шута илсе Шупашкарти тӳре-шара ҫывӑх вӑхӑтра канашлу ирттерме палӑртать, унта транспорт инфраструктурин ыйтӑвне сӳтсе явӗҫ.

Чечек хума пуҫтарӑннисем

Финн вӑрҫинче паттӑррӑн ҫапӑҫса пуҫне хунӑ, Ленинград тӑрӑхӗнче тӑванла масарта пытарнӑ Совет Союзӗн Геройне, Куславкка ҫӗрӗ ҫинче ҫуралнӑ Сергей Бутякова Питӗрти йӑхташӑмӑрсем манмаҫҫӗ. Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче вӗсем унӑн вил тӑпри ҫине чечек кӑшӑлӗ хунӑ. Хӑю ҫине ҫапла ҫырнӑ: «СЛАВНОМУ СЫНУ ЧУВАШСКОГО НАРОДА ОТ ЧУВАШСКОЙ НАЦИОНАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ АВТОНОМИИ САНКТ-ПЕТЕРБУРГА».

Митинга Питӗрти чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи тата ЧР Министрсен Кабинечӗн Питӗрти тата Ленинград облаҫӗнчи пайташӗ Владимир Живов уҫнӑ. Сергей Буятковпа пӗр ялта ҫуралнӑ тата унпа тӑванлӑ Святослав Ларионов сӑмах каланӑ.

Аса илтерер, Сергей Бутяков 1916 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Куславкка чӑвашӗн ачалӑх ҫулӗсем кӳршӗллӗ Мари Элти Шуланкӑ (Звенигово) хулинче иртнӗ. Сергей Бутяков танкист пулнӑ. Карели фронтӗнче финсемпе ҫапӑҫнӑ чух, 1940 ҫулта, механик-танкист вилнӗ хыҫҫӑн ҫар машинине хӑй тытать. Ҫапах та ҫапӑҫура вӑйсем тан пулман: танк хыпса илет, экипаж ҫунса каять. Сергей Бутякова вилнӗ хыҫҫӑн Совет Союзӗн Геройӗ ят панӑ. Вӑл — Карели фронтӗнчи ҫапӑҫура ҫав шайри паттӑр ятне илнӗ Чӑвашри пӗрремӗш ҫын.

Малалла...

Ҫывхарса килекен ҫу уйӑхӗнчи уявсем тӗлӗнче Чӑваш Енри вӑрҫӑ ветеранӗсемпе сусӑрӗсем пуйӑспа тата самолетпа ҫула тӳлевсӗр тухайӗҫ.

Чӑваш Енӗн Транспорт министерстви «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен обществи хыпарлани тӑрӑх пӗлтернӗ тӑрӑх, пуйӑс ҫинчи ҫӑмӑллӑхпа усӑ курма кӑмӑл тунисем хальлӗхе — виҫҫӗн. Ватӑсемпе пӗрле пӗр ҫын пӗрле тӳлевсӗр каяйрать. Чӑваш Енри шур сухалсем Мускава тата Питӗре кайма кӑмӑл тунӑ. Акци ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен 10-мӗшӗ таран пырать.

Шупашкартан Питӗре самолетсем вӗҫтерекен «РусЛайн» авиакомпани те Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене самолетпа тӳлевсӗр вӗҫме чармасть. Вӗсемпе пӗрле ҫула тухнисене ҫур хакпа илсе кайӗҫ. Самолетри ҫӑмӑллӑх пирки тӗплӗнрех пӗлес тесен 8-800-5555-800 тӳлевсӗр номерпе талӑкӗпех шӑнкӑравлама юрать.

Шупашкар арҫынни тунӑ экспоната Питӗрти «Русский левша» музейре вырӑн тупнӑ. Ӑна Сергей Казначеев хатӗрленӗ.

Шупашкар ҫынни Христос ҫуралнипе хисепленекен храмӑн копине тунӑ. Ку ӗҫпе вӑл 26 ҫул аппаланнӑ. Ҫак арҫын профессипе – музыка инструменчӗсен настройщикӗ.

Пӗррехинче унӑн аллине «Зодчий» журнал лекнӗ. Вӑл унта шӑпах ҫак храмӑн литографиллӗ стнаницине курнӑ. Ҫапла арҫын ку храма тимӗртен тума шухӑшланӑ.

Арҫын хӑйӗн хваттерӗнчи шкап хыҫӗнче мастерской йӗркеленӗ. Вӑл храма хӑйӗн чертежӗ тӑрӑх хатӗрленӗ. Сергей Казначеев тахҫан кӗмӗл укҫа пухнӑ. Шӑпах вӗсенчен вӑл храм ӑсталанӑ.