Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри VI ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ. «Современные тенденции музыкального и художественного образования: проблемы, технологии, перспективы» (чӑв. Музыка тата художество вӗрентӗвӗн хальхи вӑхӑтри туртӑмӗсем: ыйтусем, технологисем, малашлӑх) ят панӑскере культурӑпа ӳнер енӗпе вӗрентекен учрежденисен преподавателӗсем валли йӗркеленӗ. Мероприятире ҫӗршыври чи лайӑх практикӑсемпе паллаштарнӑ.
Тухса калаҫакансенчен хӑшӗсем хӑйсен сӑмахне чӑваш наци культурин пултаруллӑ ҫыннисене – Григорий Хирпӳ композитора, Тани Юн киноактрисӑна, Земфира Яковлева фольклор ӑстине тата ыттисене — халалланӑ. Доклада вӗсем «Выдающиеся деятели культуры и искусств Чувашской Республики» (чӑв. Чӑваш Республикин культурӑпа ӳнерӗн паллӑ ҫыннисем) ятарлӑ номинаци валли хатӗрленӗ.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗ нумай нациллӗ ҫамрӑксен регионсем хушшинчи форумне ирттерет.
Культурӑпа вӗренӳ слётне ҫӗртме уйӑхӗн 4-8-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи «Ясна» этноэкологи комплексӗнче пуҫтарӑнӗҫ. Унта пултарулӑх, сывлӑха сиплес тата туризм мероприятийӗсем йӗркелӗҫ. Вӗсене йӑлана кӗнӗ культурӑна сарас тӗллевпе ирттерӗҫ.
Форума институт Федерацин национальноҫсен ӗҫӗн агентстви тата Чӑваш Енӗн Культура министерстви пулӑшнипе ирттерет.
Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ ачасем валли концерт хатӗрленӗ. Пултарулӑхпа паян, Ачасене хӳтӗлемелли пӗтӗм тӗнчери кун, паллашма май килӗ.
«Мир прекрасен друзьями» (чӑв. Тӗнче туссемпе илемлӗ) концерт программине ансамблӗн ылтӑн фондӗнчи вокалпа хореографи сюитсенчен тата Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑхсен ташшисенчен, вӑйӑ сценисенчен йӗркеленӗ. Концерта «Культура для школьников» (чӑв. Шкул ачисем валли культура) проектпа килӗшӳллӗн кӑтартма палӑртнӑ.
Концерта Шупашкарта вырнаҫнӑ Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче 10 тата 11 сехетсенче кӑтартӗҫ.
Шупашкарта иртнӗ Культура колледжӗн отчет концерчӗ пирки эпир маларах пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Ҫавӑн пекех отчет концерчӗ нумаях пулмасть Йӗпреҫри ӳнер шкулӗнче те иртнӗ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи культура аталанӑвӗн центрӗнче пулнӑ.
Йӗпреҫ районӗн официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал ӳнер шкулӗнчен 41 ача вӗренсе тухнӑ. Хӑй концертне вара 100 ытла вӗренекен хутшӑннӑ.
Шкул воспитанникӗсем Светлана Романовӑпа Светлана Баранова преподавательсем ертсе пынипе хореографи уйрӑмӗн чи лайӑх номерӗсене кӑтартнӑ. Куракансем ачасем ташласа кӑтартнӑ «До-ре-ми», «Калинка», «Ковбой ташши», «Чӑваш ташши», «Полька» евӗр ташӑсене курма пултарнӑ. Ҫавӑн пекех концертра тӗрлӗ музыка хайлавӗсем янӑранӑ. И. С. Бахӑн «Фантазийӗнчен» пуҫласа «Родилась в России я» (чӑв. Раҫҫейре ҫуралнӑ эпӗ), «Росиночка — Россия» (чӑв. «Сывлӑмӑм — Раҫҫей») тата ытти тӗрлӗ юрӑсем таранах. Концертра ҫавӑн пекех «Здравствуй, принцесса» (чӑв. «Салам, принцесса») юмахри эпизода та кӑтартнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательстви тӗрлӗ ҫулхи вулакансем валли ҫулсерен тӗрлӗ конкурс ирттернине пӗлтерет. Хальхи вӑхӑтри чӑваш литературине сарас, пултаруллӑ ҫамрӑк авторсене пулӑшас, ҫыракан ҫынсене хавхалантарас тесе «Чӑваш романӗ» литература конкурсӗ ирттерме йышӑннӑ.
Пултарулӑх ӑмӑртӑвне калӑпӑшлӑ тата пӗлтерӗшлӗ илемлӗ хайлавсем ҫырас опыт пур ҫынсем хутшӑнма пултарӗҫ.
Алҫырусене чӑвашла ҫеҫ йышӑнӗҫ. Вӗсене малтан тӗплӗн тӗрӗслемелле. Хайлавӑн роман жанрӗллӗ пулмалла. Унӑн калӑпӑшӗ А4 форматлӑ хут ҫине 14-мӗш кегльпе пичетленӗ 700 страницӑран иртмелле мар.
Конкурс ӗҫӗсене кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа 2023 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн колледжӗ «От сердца к сердцу» (чӑв. Чӗререн чӗре патне) отчёт концерчӗ кӑтартнӑ. Ӑна вӗренӳ учрежденийӗнче ҫулсерен хатӗрлеҫҫӗ. Мероприятие курма «Пушкин карттипе» кӗртнӗ.
Программа тӗрлӗ енлӗ номертен тӑнӑ. Колледжӑн пултарулӑх коллективӗсем хӑйсен чи илемлӗ юрри-ташшипе сцена ҫине тухнӑ. Сцена ҫинчи артистсем — колледж студенчӗсем.
Концерта колледжа вӗренме кӗме ӗмӗтленекен Милана Кузьмина тата вӗренӳ учрежденийӗнчен 2021 ҫулта вӗренсе тухнӑ Екатерина Павлова ертсе пынӑ.
Ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче «Чӑвашкино» киностуди «Чӑваш эпир пултӑмӑр» документлӑ фильм кӑтартнӑ. Ӑна Алексей Енейкин ӳкернӗ.
Документлӑ кинокартинӑна киностуди ӗҫченӗсем пӑхнӑ тата пахаланӑ.
Фильма 2021 ҫулхи ҫулла ӳкерме тытӑннӑ. Ӑна В.Г. Родионов паллӑ ӑсчах пурнӑҫӗпе пултарулӑхне халалланӑ. Документлӑ киноӗҫе киностуди «Ҫынсем – легендӑсем» ярӑмпа хатӗрленӗ.
Ҫурхи ӗҫсене пӗтерсен чӑвашсем мӗн авалтан Акатуя пуҫтарӑннӑ. Ҫав ырӑ йӑла паян та манӑҫман. Юлашки ҫулсенче ӑна ҫӗршыв шайӗнче ирттереҫҫӗ.
Кӑҫал пирӗн республикӑн тӗп хулинче, Шупашкарта, Акатуй ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче иртӗ. Ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнче пурӑнакан йӑхташӑмӑрсем те ҫак уява пуҫтарӑнӗҫ.
Мускавра вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче иртӗ. Йӗркелӳ комитечӗн ларӑвӗнче республика парламенчӗн спикерӗ Леонид Черкесов пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускаври национальноҫсен ҫуртӗнче наци тумӗсен, ал ӑстисен ӗҫӗсен тата республикӑри предприятисен продукцийӗн куравӗсене йӗркелӗҫ. Сцена ҫине Мускаври, Чӑваш Енри тата ытти тӑрӑхри хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артистсем тухӗҫ. Вӑйпиттисем кӗрешӳ мелӗпе хӑйсен вӑйне виҫӗҫ.
Ҫав кунах, ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Питӗрте Акатуй иртӗ. Иркутскра ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Акатуя пуҫтарӑнӗҫ, Пенза облаҫӗнче — утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче.
Красноармейски салин Культура ҫуртӗнче «Туслӑх кӑшӑлӗ» вӑйӑ-юрӑ уявӗ иртрӗ. Унта муниципалитет округӗнчи шкулсенче вӗрентекенсемпе вӗренекенсем тата кану ҫурчӗсем ҫумӗнчи фольклор ушкӑнӗсем хутшӑнчӗҫ. Уявра Чӑваш наци конгресӗн Трак енри уйрӑмӗн ӗҫ планӗпе килӗшӳллӗн ирттернӗ пултарулӑх ӑмӑртӑвӗсенче ҫӗнтернӗ ачасене тата вӗсен ертӳҫисене Красноармейски муниципалитет округӗн Дипломӗсемпе, Тав хучӗсемпе чысларӗҫ. Туса ирттернӗ ӗҫсем шутне вара Мухтавлӑ ентешсен ҫулталӑкне халалланӑ шкул ачисемпе аслисем хушшинче «Сумлӑ ентешсем» сӑвӑ тата «Пирӗн ентешсем — паллӑ ҫынсем» сочинени ҫыракансен конкурсӗсем, «Улӑп – 2022» интернет-викторина тата шкул ҫулне ҫитмен ачасемпе кӗҫӗн классенче вӗренекенсем хушшинче Николай Карай ентеш-поэт ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа «Итлес терӗм ҫӗршыв юррине» ятпа Карай сӑввисене вулассипе онлайн-конкурс кӗреҫҫӗ. Вӗсенче пурӗ 179 ҫын хутшӑнчӗ. Асӑннӑ мероприятисене йӗркелесе ирттерме пулӑшнӑ «Ял пурнӑҫӗ» хаҫат ӗҫченӗсене, тӗп тата ача-пӑча библиотекисенче ӗҫлекенсене тав тӑватпӑр, ҫӗнтерӳҫӗсене ӑшшӑн саламлатпӑр.
Вӑйӑ-юрӑ уявӗнче фольклор ушкӑнӗсем чӑваш халӑх юррисене шӑрантарчӗҫ, шкул ачисем вара ача-пӑча вӑййисене выляса кӑтартрӗҫ.
Тутар Республикинчи Элкел районӗнчи Сиктӗрмере (халӗ — Хусанкай) чӑвашсен «Уявӗ» тата «Акатуйӗ» иртӗҫ. Кун пирки Елизавета Долгова чӑваш хастарӗ тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ. Уяв ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче иртӗ.
Уява Чӑваш Енри фольклор ушкӑнӗсем хутшӑнӗҫ. Вӗсем вӑйӑ картине тӑрӗҫ. Вӑйӑ картине тухма пирӗн республикӑран пин ҫын тухса кайӗ.
Сӑмах май каласан, Сиктӗрмере чӑваш халӑх поэчӗ Петӗр Хусанкай ҫуралнӑ. Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче вӑл ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитрӗ. Культура уявне асӑннӑ ялта ирттересси шӑпах ҫавӑнпа ҫыхӑннӑ.
+7.3 °C