Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ Николай Федоров республикӑна килнӗ. Вӑл чӑваш халӑх ҫыравҫи Юхма Мишши тата пултарулӑх интеллигенцийӗ ирттернӗ тӗлпулӑва хутшӑннӑ.
Тӗлпулу Наци музейӗнче иртнӗ. Юхма Мишши хӑйӗн ҫӗнӗ кӗнекине, «Авалхи пӑлхар-чӑвашсем» ятлӑскере, хӑтланӑ. Ӑна Николай Федоров пулӑшнипе кӑларнӑ. Тӗпчев публикацине кӑларнӑ ҫӗре Мускав, Тутарстан, Ҫурҫӗр Кавказ ҫыннисем те хутшӑннӑ.
Юхма Мишши хӑйӗн ӗҫне Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президентне халалланӑ. Тӗлпулу кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче иртни те ахальтен мар. Ҫак кун, 1994 ҫулта, Николай Федоров президент должноҫне йышӑннӑ.
Юхма Мишши Николай Васильевича чӑваш культурине аталантарас ӗҫ тӗлӗшпе тимлӗ пулнӑшӑн тав тунӑ, Иван Яковлевӑн наци премине панӑ.
Николай Федоров вара Шупашкар районӗнчи вулавӑшсене 1000 кӗнеке парнеленӗ. Куншӑн вӗрентекенсем питӗ савӑннӑ.
Паян — чӑваш халӑх сӑвӑҫин Петӗр Хусанкайӑн ҫуралнӑ кунӗ. Ҫут тӗнчене вӑл шӑп та лӑп 110 ҫул каялла килнӗ. Ҫак куна асра тытса чӑваш хастарӗсен пӗр пайӗ кашни ҫулах унӑн вилтӑприйӗ ҫине ҫитсе паллӑ поэта асӑнать, сӑвӑ вулать.
Ку йӑлана кӑҫал та пӑрахас темерӗҫ, Питӗр Хусанкайӑн вил тӑприйӗ патне ҫитсе ӑна асӑнчӗҫ, паллӑ сӑвӑҫӑн пурнӑҫӗнчи тата унпа ҫыхӑннӑ тӗрлӗ самантсене аса илчӗҫ.
Ытти ҫулсемпе танлаштарсан паян ачасем йышлӑн килчӗҫ. Шупашкарти 12-мӗш вӑтам шкул ачисем малтанах Чернышевский ячӗллӗ вулавӑша ҫитсе поэтӑн кун-ҫулӗпе тата пултарулӑхӗпе паллашрӗҫ, кайран вара Богдан Хмельницкий урамӗнче вырнаҫнӑ ҫӑва ҫине ыттисем патне килчӗҫ. Шӑп та лӑп ҫавӑнта Петӗр Хусанкай хӑйӗн канлӗхне тупнӑ та.
Кӑҫал та ытти ҫулсенчи пекех мероприятие Владимир Степанов, Геннадий Дегтярёв, Алексей Аксар, Владимир Милютин, Аҫтахар Плотников тата ыттисем хутшӑнчӗҫ.
Тӗнче литературинче сумлӑ ят хӑварнӑ чӑваш халӑх поэчӗ Петр Хусанкай ҫуралнӑранпа паян 110 ҫул ҫитрӗ.
«Чӑваш Республикин учителӗсен ассоциацийӗ» общество организацийӗн чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен секцийӗ «Тантӑш» хаҫатпа пӗрле вилӗмсӗр поэта чысласа ирттернӗ «Чӑваш халӑх поэчӗ Петӗр Хусанкай — 110 ҫул!» пултарулӑх ӑмӑртӑвне Патӑрьел районӗнчи Ыхра Ҫырми шкулӗнче вӗренекенсем те хутшӑннӑ. Поэтӑн пурнӑҫӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе ҫыхӑннӑ 10 ыйту ҫине хуравланӑ, тӗпчевлӗ те шыравлӑ ӗҫленӗ. Ӗҫсене «Тантӑш» хаҫата ярса панӑ. Пурте Тав ҫырӑвне тивӗҫнӗ.
Шкулти «Хунав» кружок членӗсем шкул коридорӗнче «Петӗр Хусанкай — чӑваш поэзийӗн Улӑпӗ» стенд ӑсталанӑ. Вулавӑшра сумлӑ юбилярӑн кӗнекесен куравне йӗркеленӗ. Унта сӑвӑсен конкурсне те ирттерме палӑртнӑ.
Патӑрьелти тӗп вулавӑшра «Чӑваш поэзийӗн ҫут ҫӑлтӑрӗ» поэзи сехечӗ ирттернӗ. Ӑна Петӗр Хусанкай поэт, публицист, куҫаруҫӑ, литература критикӗ, общество деятелӗ ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Вулавӑша ҫӳрекенсемпе ирттернӗ пухӑва Наталия Ракова уҫнӑ. Мероприятире Хусанкайӑн «Таня», «Эпир пулнӑ, пур, пулатпӑр!», «Аптраман тавраш» хайлавӗсен сыпӑкӗсене вуланӑ.
Петӗр Хусанкай Тутарстанри Сиктӗрме ялӗнче 1907 ҫулхи кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Пӗрремӗш сӑввисене пулас поэт ачалӑхрах ҫырма пуҫланӑ. Тӗрлӗ вырӑнта ӗҫленӗскер 50 ытла кӑна кӗнеке кун ҫути кӑтартнӑ. Ҫав шутра «Ҫырнисен пуххи», «Вӑрман юрлать», «Эпир пулнӑ, пур, пулатпӑр!», «Хушка хумсем», «Мехел», «Аптраман тавраш», «Чӗре юрри», «Великое сердце», «Таня» «Пин-пин чӗре», «Уяртсан», «Ӑсталӑхпа чӑнлӑх» ятлисене асӑнмалла.
70 ҫулхи юбилей ҫывхарнӑ май
Георгий Леонидович Ефимов — паллӑ поэт, прозаик, публицист, Нестер Янкас премийӗн лауреачӗ, Раҫҫӗй Федерацийӗн журналистсен союзӗн членӗ. Вӑл 1947-мӗш ҫулхи июлӗн 17-мӗшӗнче Красноармейски районне кӗрекен Турхан Упи ялӗнче ҫуралнӑ. Ашшӗ, Леонид, водитель пулса ӗҫленӗ, амӑшӗ, Нина Егоровна, тӑван колхозра вӑй хунӑ. Юратнӑ ачине ашшӗ-амӑшӗ пӗчӗкренех ӗҫе хӑнӑхтарнӑ, тӗплӗ тума вӗрентнӗ.
1955-1958 ҫулсенче Георгий ялти тӑватӑ класлӑ пуҫламӑш шкула ҫӳренӗ. Унӑн пӗрремӗш вӗрентекенӗ Таисия Николаевна Николаева пулнӑ. 1959–1964 ҫулсенче Упири вӑтам шкулта пӗлӳ пухнӑ. Шкулта вӗреннӗ чухнех район хаҫачӗпе ҫыхӑну тытнӑ. Сӑва-калав ҫырас туртӑм 5-мӗш класра вӗреннӗ чухне аталаннӑ. 1959-мӗш ҫулта, 12 ҫулхи ача, «Лум» ятлӑ пӗрремӗш сӑввине ҫырать. Ҫак сӑвва ача ялти клуб сцени ҫинче вуласа панӑ. Халӑх сӑвва кӑмӑллани ҫамрӑка татах сӑвӑсем ҫырма хавхалантарнӑ. Ку сӑвӑ унӑн ашшӗ ӗҫне хакланӑ май ҫуралать.
Атте турӗ тимӗрч лаҫҫинче
Тимӗртен ҫип-ҫивӗч лум.
Касатӑп шӑн ҫӗре –
Чӑнк-чанк!
Севастопольти наципе культура обществисен ассоциацийӗн (ертӳҫи — В.А. Мелодан), Севастопольти чӑвашсен наципе культура обществин тата Крымри чӑвашсен наципе культура автономийӗн пайташӗсем Крымри этнографи музейне йӗркеленӗренпе 25 ҫул ҫитнине халалланӑ уява хутшӑннӑ.
Крымри этнографи музейӗ Симферопольте вырнаҫнӑ. Музей фондӗнче халӗ 14 пине яхӑн экспонат упранать. Вӗсенчен самай пайне ҫурутрав ҫинче пурӑнакансем пырса панӑ. Уява «Собираем, храним, изучаем» (чӑв. Пуҫтаратпӑр, упратпӑр, тӗпчетпӗр) куравпа уҫнӑ. Вӑл нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Этнографи музейӗн чӗрӗк ӗмӗрне халалланӑ курава хутшӑннӑ чӑвашсем те музей пӗлтерӗшне пысӑка хурса хакланӑ. Сӑмах май, юбилей ҫулталӑкӗнче музейра ытти мероприяти те иртмелле.
| КӐР | 22 |
Кӑрлачӑн 16-мӗшпе 22-мӗш кунӗсенче пирӗн сайт ҫак чи пӗлтерӗшлӗ хыпарсене ҫутатрӗ (чи нумай пӑхни тӑрӑх йӗркеленӗ):
• Пирӗн сайтҫӑсем суйланӑ Ҫулталӑк ҫыннине палӑртрӑмӑр (вӑл ята икӗ ҫын тивӗҫрӗ);
• Светлана Петровӑна мӗн сӑлтава пула канма яма пултарнине пӗлтертӗмӗр;
• Пирӗнтен яланлӑхах паллӑ вӗҫевҫӗ тата фотограф Тимофеев уйрӑлса кайрӗ;
• Дмитрий Михлеев 75 тултарнине те пӗлтертӗмӗр;
• Телеграмм мессенджерта чӑвашла интерфейс пуласси чылайӑшне килӗшрӗ ӗнтӗ;
• Энтип Ваҫҫине те 80 ҫул тултарнӑ ятпа саламлама ӗлкӗртӗмӗр;
• Шупашкарта та авиабомба кӑларасси вара пире шухӑша ячӗ;
• Г. Тусли Упи шкулӗнчи ачасемпе тӗл пулни пирки пӗлтертӗмӗр;
• Кашмашсене кам шкул туса парасси пирки те каласа патӑмӑр;
• Ҫавӑн пекех Раиса Терюкова ӳкерчӗкне мӗнле министр туянни пирки пӗлтертӗмӗр.
Аса илтеретпӗр, пирӗн сайтра кашни кун ҫӗнӗ хыпар.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче ӗнер Мишши Григорянӑн юбилейлӗ куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна саламлама унта Чӑваш Республикин культура, национальноҫсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев та хутшӑннӑ, вӑл Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ художникне Чӑваш Ен Элтеперӗн тав хутне ҫитернӗ.
— Михаил Григорьевич пек ҫынсем пур чухне ҫӗнӗ усӑллӑ шухӑшсем ҫуралаҫҫӗ, ҫуртсем хӑпараҫҫӗ — Туслӑх Ҫурчӗсем. Пултарулӑхра сире ӑнӑҫу сунасшӑн, ҫӗнӗ куравсем йӗркелемелле пултӑр. Ҫак ӳнере пирӗн ҫамрӑк ӑрӑва явӑҫтарни питӗ пӗлтерӗшлӗ. Курава килнисен хушшинче ачасене курасчӗ, кунашкал мероприятисене ҫемьи-ҫемьипе ҫӳресен аван пулӗччӗ, — тенӗ Константин Геннадьевич.
Ҫавӑн пекех Мишши Григоряна Чӑваш Енӗн художниксен пӗрлӗхӗн председателӗ А. Анохин, Раҫҫейри эрменсен пӗрлӗхӗн вице-президенчӗ Г. Анонянц саламланӑ.
Кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче Петӗр Хусанкай поэт ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитет. Ҫавна май Патӑрьел районӗнчи Первомайскинчи вулавӑшра «Петӗр Хузангай — Ҫӗршыв юрӑҫи» ятпа курав (вырӑнтисем епле ҫырнӑ, эпир те ҫавӑн пекех шӑрҫаларӑмӑр) уҫнӑ.
Чӑваш АССР поэтне хисеп тунине палӑртнӑ куравра калем ӑстин кӗнекисене вырнаҫтарнӑ. Курав пирки Первомайски ял тӑрӑхӗн администрацийӗн сайтӗнче ҫырнинче Петӗр Хусанкайӑн «Тӑван ҫӗршыв», «Таня» поэмисене, «Аптраман тавраш» сӑвӑлла романне чӑваш ачисем уйрӑмах пӗлнине асӑнса хӑварнӑ.
Курава вулавӑш ӗҫченӗсем ачасемпе ҫамрӑксене кӑна мар, поэт пурнӑҫӗпе кӑсӑкланакан мӗнпур ҫынна йыхравлаҫҫӗ, поэтӑн ӗҫӗсемпе паллашма чӗнсе калаҫҫӗ, мӗншӗн тесен тӗлӗнмеллине, мӑнаҫланмаллине унта нумай тупма пулать.
Чӑваш Енре Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗнче уҫӗҫ. Кун пирки республикӑмӑр Элтеперӗ Михаил Игнатьев Патшалӑх Канашне паян янӑ Ҫыру вӑхӑтӗнче асӑнса хӑварнӑ.
Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне уҫассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче, ун пирки ЧР ертӳҫи ятарлӑ хушу кӑларнӑ хыҫҫӑн пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗ унччен Раҫҫей патшалӑх социаллӑ университечӗ пулнӑ ҫӗрте вырнаҫмалла. Ҫӗнӗ ҫурта ӗҫлеме май туса памашкӑн хыснари укҫа-тенке пӑхса тухӗ.
Чӑваш Енре 128 наци ҫынни пурӑннине шута илсе тунӑ утӑм халӑхсене малашне те туслӑ пурӑнма, пӗр-пӗринпе хутшӑнма, кашнине хӑйсен культурӑна аталантарма май парасса шанаҫҫӗ.
+13.0 °C