Ака уйӑхӗн 4-9-мӗшӗсенче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Пӗтӗм тӗнчери XXI балет фестивалӗ иртет. Кӑҫал ӑна пирӗн республикӑри балет 50 ҫул тултарнине халаллӗҫ.
Фестиваль «Жизель» балетпа уҫӑлӗ. Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Мариински театрӗн артисчӗсем «Баядерка» лартӗҫ. Ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче сцена ҫине «Спящая красавица» тухӗ.
Тепӗр кунхине «Золушка» балет лартӗҫ. Ӑна шупашкарсем виҫҫӗмӗш хут курӗҫ. Унӑн премьери пӗлтӗр чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пулнӑ.
Ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче гала-концерт пулӗ. Паллӑ артистсемпе пӗрле Коике Саори, Диана Косырева, Дарья Хохлова, Артемий Беляков, Андрей Сорокин, Олеся Гапиенко сцена ҫине тухӗҫ.
Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче «Архиври каҫ» Пӗтӗм Раҫҫейри акци иртет. Ҫак кун ЧР хальхи истори пташалӑх архивӗ хӑйӗн алӑкне пурин валли те уҫӑлӗ.
Ҫак кун патшалӑх архивӗ пурне те хапӑлласа кӗтет. Чӑваш Енӗн патшалӑх символӗсене йышӑннӑранпа 25 ҫул ҫитнине халалласа архивпа паллаштарӗҫ. Акцие хутшӑнакансене символсем мӗнле пулса кайни пирки пӗлӗҫ.
Фойере чӑваш тумӗ тӑхӑннӑ ҫынсем кӗтсе илӗҫ. Хӑнасемпе ӑсталӑх класӗсем, «Пирӗн вӑйӑ» викторина ирттерӗҫ. Ҫавӑн пекех документлӑ тата кӗнеке куравӗ ӗҫлӗ. Хӑнасемпе экскурси ирттерӗҫ.
Архив Шупашкарта Гладков урамӗнче 6-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Ыйтса пӗлмелли телефон: 56-10-78.
| АКА | 02 |
Пуш уйӑхӗн пиллӗкмӗш, юлашки эрнинче Чӑваш халӑх сайчӗ ҫак хыпарсемпе паллаштарчӗ (вӗсене ытти чухнехи пекех чи нумай пӑхни тӑрӑх вырнаҫтарнӑ):
• «Ирӗклӗх» хастарӗсем Раҫҫей Федерацийӗн вӗренӳ министрӗ патне ҫыру яни пирки пӗлтертӗмӗр;
• Аксаковпа Николаев депутатсем камсемпе тӗл пулса калаҫни ҫинчен каласа патӑмӑр;
• Культура минстрӗн виҫҫӗмӗш ҫумӗ пулма кама лартнине пӗлме пултартӑр;
• Паян 85 ҫул тултарнӑ Владимир Агеев кӑкӑрӗ ҫине менле медаль ҫакни пирки хыпарларӑмӑр;
• «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурсра кӑҫал кама чыслани ҫинчен каласа патӑмӑр;
• Чапаев палӑкӗ умне тухнӑ ҫынсене мӗншӗн тытса чарма пуҫланин вӑрттӑнлӑхне уҫрӑмӑр;
• Владимир Иванов педагогика университетне ертсе пырӗ-ши тесе пуҫа ватрӑмӑр;
• Нумай ачаллӑ ҫемьере 13-мӗш ача ҫут тӗнчене килни пирки хыпарларӑмӑр;
• Ҫӗнӗ Шупашкартан Шупашкара ҫула тухакансен нушине транспорт министрӗ тӗрӗслени пирки пӗлме пултартӑр;
• Пуҫа алебастр ӑшне чиксен мӗн пулни пирки ҫырса кӑтартрӑмӑр.
Ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче паллӑ журналист, ҫыравҫӑ Владислав Николаев «Дипломлӑ тиха: юптарусем» ятлӑ ҫӗнӗ кӗнекипе паллаштарӗ.
Кун пирки Фейсбукра хыпарланине асӑрхама май килчӗ. «Хитре те таса чӗлхепе хайланӑ юптарусем ҫынсен тӳнтер енӗсене (чеелӗх, мӑнкӑмӑллӑх, ҫӑткӑнлӑх, наянлӑх, каппайчӑклӑх) кӑтартса параҫҫӗ, обществӑн ҫитменлӗхӗсене ҫиеле кӑлараҫҫӗ. Вӗсем ачасене кӑна мар, аслисене те ӑса вӗрентме тивӗҫ», — тесе ҫырнӑ унта Наци вулавӑшӗнче ӗҫлекен Ольга Тимофеева.
Владислав Николаев хӑйне драматург евӗр те кӑтартрӗ. Маларах эпир вӑл хӑй кӑларакан ача-пӑча журналӗ валли реклама агенчӗ шыранине, процентне самай тӳлеме шантарнине пӗлтернӗччӗ.
Ҫӗнӗ кӗнекен хӑтлавне вулавӑша 14 сехете 119-мӗш пӳлӗме йыхравлаҫҫӗ.
Шупашкарти «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта каллех кино курма май пур. Ака уйӑхӗн 20–28-мӗшӗсенче унта наци киновӗсемпе паллӑ мультфильмсене экран ҫине кӑларӗҫ.
«Кино таврӑнать!» акци вӑхӑтӗнче Чӑваш чӗлхи кунне халалласа «Киремет кати» илемлӗ фильм кӑтартӗҫ. Ӑна чӑваш кинорежиссерӗ тата «Чӑвашкино» киностуди пуҫаруҫи И.С.Максимов-Кошкинский ӳкернӗ.
Ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 12 сехетре ырӑ мультфильмсем экран ҫине тухӗҫ. Ҫавӑн пекех программӑна Совет Союзӗнче, Раҫҫейре ӳкернӗ мультфильмсене кӗртнӗ: «Ну, погоди!», «Мальчик-с-пальчик», «Муха-цокотуха», «Лиса и Заяц», «Шапокляк» тата ыттисем.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловкӑра пурӑнакансем ҫӗнӗ культура ҫурчӗ лартса панӑшӑн савӑнаҫҫӗ. Унччен уявсене кивӗ клубрах ирттерме тивнӗ.
Ҫӗнӗ объект Ҫӗнӗ ҫул умӗн хута кайнӑ. Унччен киве клуба кӑмака хутса ӑшӑтнӑ. Халӗ вара михайловкӑсемшӗн — ырлӑх: ӑшӑ, ҫутӑ. Халӑх та ытларах ҫӳреме пуҫланӑ.
Клубра вулавӑш вырнаҫнӑ, унта алӑстисен кружокӗ те ӗҫлет. Аваллӑха халалланӑ кӗтес те пур. РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова михайловкӑсене клуба ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗрпе пуянлатмашкӑн 400 пин тенкӗлӗх сертификат панӑ. Кунашкал пулӑшӑва республикӑри тепӗр 24 культура ҫурчӗ тивӗҫӗ.
Клубсене ҫӗнетмешкӗн ЧР правительстви пӗлтӗр 600 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Етӗрне районӗнчи Анат Мучар ялӗнче пурӑнакан ҫынсем культура ҫуртне юсасса чӑтӑмсӑррӑн кӗтеҫҫӗ. Ҫурта модернизаци программине кӗртнӗшӗн питӗ савӑнаҫҫӗ вӗсем.
Клуб кивелнӗ ӗнтӗ. Аппаратура та юрӑхсӑра тухнӑ. Пултарулӑх ҫыннисене костюмсем те кирлӗ. Ялта вара унашкал ҫынсем нумай. Унта «Мучар Ен» фольклор ушкӑнӗ ӗҫлет. Вырӑс юррисене юрлакан «Задоринка» ансамбль те пур, ачасем «Шевле» ушкӑна ҫӳреҫҫӗ. Ялта пӗтӗмпе 300-е яхӑн ҫын пурӑнать.
Культура ҫуртӗнче вулавӑш та пур. Унта ҫынсем яланах йышлӑн ҫӳреҫҫӗ. Унта алӑстисем те пухӑнаҫҫӗ. Ҫынсем вулавӑшра чӑвашла кӗнекесем вулама юратаҫҫӗ.
Кӑҫал республикӑра 4 культура ҫурчӗ хута ярӗҫ, 31 ҫурта юсаса ҫӗнетӗҫ, 25-ӗшне аппаратурӑпа тивӗҫтерӗҫ. Анат Мучар клубне те кӑҫал ҫӗнетӗҫ.
Ӗнер, Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Йӑлана кӗнӗ республика шайӗнчи конкурсра хамӑр тӑрӑхри профессилле театрсен ӗҫне хаклаҫҫӗ.
Кӑҫалхи вӑхӑтӗнче Мускаври, Ӗпхӳри, Чӗмпӗрти критиксем пӑхса хӑйсен шухӑшне пӗлтерессине эпир маларах систернӗччӗ. Конкурса тӑратнӑ ӗҫсене вӗсем пуш уйӑхӗн 21-26-мӗшӗсенче пӑхнӑ.
«Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль (режиссура)» номинацире П. Чайковскин «Спящая красавица» балетне (ӑна Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн сцени ҫинче Данил Салимбаев лартнӑ) ҫӗнтернӗ. «Ачасем валли лартнӑ чи лайӑх спектакль (режиссура)» – Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн «Снежная королева» спектаклӗ (ӑна Иосиф Дмитриев лартнӑ).
Чи лайӑх хӗрарӑм рольне В. Николаев пьеси тӑрӑх Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче лартнӑ «Пихампар чунӗ манра» спектакльти Сипет сӑнарне калӑпланӑ Эмилия Назарова тивӗҫнӗ. Арҫын ролӗпе Вырӑс драма театрӗнчи «Отель двух миров» спектакльти Раджапура сӑнарӗшӗн Борис Кукин палӑрнӑ. «Иккӗмӗш планри чи лайӑх сӑнара» та ҫав театрӑн артисчӗ тивӗҫнӗ.
«Капкӑн» журнал пирки пуҫланнӑ калаҫӑва малалла тӑсатпӑр.
1970 ҫулта эпӗ тӑванла Пушкӑртстанри район хаҫатӗнче ӗҫлеме пуҫларӑм. Унта Николай Леонтьев тусӑм чӗннипе тухса кайрӑм. Унччен салтакра виҫӗ ҫул хӗсметре тӑнӑччӗ.
Пушкӑртсемпе тутарсем мана нихҫан та «кит манта!» (кай кутан!) тесе каламан. Калама ҫеҫ те мар, эпӗ Шупашкара «Капкӑн» журнала куҫнине пӗлсен хӑш-пӗрисем кӗҫ-вӗҫ куҫҫуль кӑлармарӗҫ.
Чӑвашсен кулӑшпа сатира журналӗн тиражӗ вӑл тапхӑрта сахалах марччӗ-ха, анчах ҫав тираж ҫултан ҫул ӳссе пыратчӗ. Паллах, эпир тӑрӑшмасӑр пулаймастчӗ ҫакӑ. Совет Союзӗнчи пур кӗтесӗнче пурӑнакан чӑвашсем те «Капкӑна» илсе тӑччӑр тесе тӑрӑшаттӑмӑр. Сӑмахран, казахсен «Ара» (Тӗкӗлтура) кӑларӑмӗсенче «Чӑвашсен «Капкӑн» журналӗ» ятпа темиҫе хутчен те ятарлӑ страницӑсем кӑлартӑмӑр. Ҫапла майпа журнал унта 3 пин экземпляр таранччен кайса тӑма пуҫларӗ. Тутарстан, Пушкӑртстан, Мускав, Чӗмпӗр, Самар облаҫӗсенче те нумайӑн хапӑл тӑватчӗҫ кулӑш ӑстисене. Кӗҫех «Капкӑн» 97 пин экземплярпа тухса тӑма тытӑнчӗ.
1-мӗш телеканалпа кӑтартакан «Наедине со всеми» кӑларӑм хӑни Надежда Павлова балет ӑсти пулнӑ.
Надежда Павлова балерина — СССР халӑх артистки, Пӗтӗм союзри тата тӗнче шайӗнчи конкурссемпе фестивальсен лауреачӗ, Театр ӳнерӗн Раҫҫей академийӗн профессорӗ 7 ҫулта чухне хореографи кружокне ҫӳреме пуҫланӑ. 1966 ҫулта ӑна Пермьрен Шупашкара килнӗ хореографи училищин комиссийӗ асӑрхать те Шупашкар пикине унта вӗренме илеҫҫӗ. Пӗлтӗр вӑл 60 ҫул тултарчӗ.
Аса илтерер, Шупашкарта ренгенотехникпа ача пахчинчи воспитатель ҫемйинче ҫуралса Мускаври сцена ҫинче хӑйӗн пурнӑҫри вырӑнне тупнӑ Надежда Павлова ӑҫта кӑна гастрольпе пулман-ши, хӑш ҫӗршыва кӑна ҫитмен-ши?! 1975 ҫулта вӑл Мускаври пысӑк театрта солистра ташлама тытӑннӑ.
Халӗ вӑл ҫӗршывӑн тӗп хулинче пурӑнать. Унӑн иккӗмӗш мӑшӑрӗ — Константин Окулевич, психоаналитик, медицина наукисен кнадидачӗ. Пурнӑҫри йывӑр самантсенче шӑпах вӑл ӑна ӑшӑ сӑмахпа, ҫул кӑтартнипе пулӑшнине те Надежда Павлова пытармарӗ.
Кӑларӑмра тем пирки те аса илчӗҫ: ачалӑха, пурнӑҫри йывӑр самантсене, ҫитӗнӗве, хӑйне ӑмсанакансене епле йышӑннине.
-3.7 °C