Иртнӗ эрнере Пушкӑртстанри Пелепей район администрацийӗнче чӑваш ачисемпе ҫамрӑкӗсен VII «Силпи асамачӗ» фестиваль-конкурс ирттерессипе ӗҫлӗ канашлӑва пуҫтарӑннӑ.
Администрацин социаллӑ аталану управленийӗн ертӳҫи Олег Данилин уява йӗркелес енӗпе ятарлӑ йышӑну тунине, унӑн программипе ӗҫ планӗ хатӗррине пӗлтернӗ. Ака уйӑхӗн 13-14-мӗшӗсенчи мероприяти РФ Президенчӗн фончӗ пулӑшнипе иртӗ.
Пелепей районӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Яковлев тата хулари «Урал-Батыр» наци культурисен центрӗн директорӗ Людмила Джима та сӑмах каланӑ. Хӑнасем хамӑр республикӑри районсемпе хуласемсӗр пуҫне Тутарстанпа Чӑваш Республикисенчен, Ӗрӗнпурпа Самар облаҫӗсенчен ҫитмелле. Фестиваль-конкурсӑн суйлав турӗ «Урал-Батыр» наци культурисен центрӗнче иртет пулсан гала-концерта хулари Тӗп культура керменӗнче йӗркелӗҫ. Вӑл 16:00 сехетре пуҫланӗ тесе «Урал сасси» хаҫатӑн халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче хыпарланӑ.
«Idel.Реалии» сайтра чӑваш наци юхӑмӗн 90-мӗш ҫулсенчи хастарӗпе Виктор Егоровпа интервью пичетленнӗ. 1989 ҫулта ҫак ҫын Чӗмпӗр облаҫӗнче чӑвашсен И.Н. Ульянов ячӗллӗ культурӑпа ҫутӗҫ обществине йӗркеленӗ, ӑна хӑех темиҫе ҫул ертсе пынӑ.
Виктор Аванмарта халӗ художник тата скульптор евӗр пӗлеҫҫӗ. Хушма ятӑн пӗлтерӗшне тавҫӑрма йывӑр мар: аван + мар + арт (ӳнер).
Виктор Ааванмарт чӑваш наци уявӗсене епле ирттернине те каласа кӑтартнӑ. Пӗлтӗр вӑл Чӗмпӗр облаҫӗнчи Ялавӑрта Акатуйра пулнӑ иккен. Уявра казаксен хорӗ, районти культура ҫуртӗнчи тата вырӑнти артистсем юрланӑ. Ларекра тавар сутакансем чӑвашла юрланисӗр пуҫне сцена ҫинче пӗр чӑваш юррине те илтмен Виктор Аванмарт.
Шкулсенче чӑваш чӗлхине хальхи пек пӗчӗк шайра вӗрентни наци туртӑмӗнчен пистерекен прививкӑпа тан тесе шухӑшлать вӑл.
Чӑваш Енӗн культура национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗн ҫумне Иван Архипова ӗҫрен кӑларнӑ. Кун пирки республикӑн Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗ Иван Моторин йышӑну кӑларнӑ. Документа Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен порталӗнче вырнаҫтарнӑ.
«Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарланӑ тӑрӑх, Иван Архипов министр ҫумӗнче 2014 ҫултанпа ӗҫленӗ. Шӑпах ҫав вӑхӑтра регионти туризм тытӑмне пӑхса-сӑнаса тӑрассине Культура министерствине панӑ. Ҫакна кура Иван Петрович республикӑра туризма аталантарас енӗпе вӑй хунӑ.
Каласа хӑвармалла, «Правда ПФО» журналисчӗ тӳре пуканне пушатнӑ Иван Архиповпа телефонпа ҫыхӑннӑ, лешӗ ӑна хӑй ирӗкӗпе ӗҫрен кайни ҫинчен каланӑ. Малашне вӑл ӑҫта тӑрӑшӗ? Хальлӗхе ку паллӑ мар, хӑй шарламан.
Чӑваш халӑх, республикӑн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Айдар Хисамутдинов ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн балет труппин ертсе пыракан солисчӗ 36 ҫулта кӑначчӗ.
Чӑваш Енӗн Культура министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, «Вырӑс культурине пысӑк тӳпе хывнӑшӑн» виҫҫӗмӗш степеньлӗ Дягилев орденӗн кавалерӗ, «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ гениллӗ артистпа паян, ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, тӑван театрӗнче сыв пуллашнӑ.
Калӑпланман мӗн чухлӗ сӑнар, лартман мӗн чухлӗ спектакль юлчӗ. Айдар Хисамутдинов пурнӑҫран питӗ ир уйрӑлса кайрӗ. Раҫҫейӗпе паллӑ артист ҫӳлерех асӑннӑ наградӑсемсӗр пуҫне вун-вун конкурс-фестивале хутшӑнса палӑрнӑччӗ. Акӑ, сӑмахран, Пӗтӗм Раҫҫейри «Атӑлҫи театр сезонӗсем» фестивальте «Музыка спектаклӗнчи арҫын рольне чи лайӑх калӑплакан» ята ҫӗнсе илнӗ. Вӑл Хусан патшалӑх хореографи училищинчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн 2001 ҫулта Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне килнӗ те кунта чунӗпе парӑнса ӗҫленӗ.
Чӑваш Республикин патшалӑх парнине памалли ӑмӑртӑва 2017 ҫулшӑн сӑмахлӑхпа ӳнер енӗпе икӗ ят тӑратнӑ. Ӳнер енӗпе ҫӗршыври паллӑ ӑста - Раҫҫей Федерацийӗн мухтавне тивӗҫнӗ художник Праски Витти (Виталий Петров). Литература енӗпе — чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кибеч.
Анатолий Кибечӗн премие тӑратнӑ «Кашни ҫын вӑл — хӑй тӗнче» роман-хроникине (Шупашкар, «Ҫӗнӗ вӑхӑт», 2017, 500 экз.,716 хутъен) тимлесех вуласа тухрӑм. Кӗнеке (авторӗ хӑй уйӑрман пулсан та) расна икӗ пайран тӑрать. Малта — автобиографи хайлавӗ, 359-мӗш хутъенри «Чӑнлӑх ҫути» тенинчен пуҫласа вӗҫне ҫитиччен — кӗвӗленӗ публицистика, сӑвӑсем тата чӑвашла «шухӑшлавизмсем». Ку пайри ярӑмсем - «Кама пит кирлӗ ҫак ултав.», «Пурнӑҫ тараси вылявлӑ», «Иртсе пычӗҫ вӑхӑтсем». Эпӗ иккӗмӗш пай пирки шарламӑп, роман-хроникӑна вуланӑ май шутланине (тиркенӗ вырӑнсене сиктерсе хӑварса) вулакана сӗнсе пӑхатӑп.
Хулӑн кӗнекене алла тытсанах «роман-хроника» тени куҫа ӳкрӗ те, студент чухне пӑрӑнми вулама тивнӗ классика умма тухрӗ: Семен Элкерӗн «Вутпа-тӑвӑл витӗр» автобиографиллӗ роман-хроники, Максим Горькин «Жизнь Клима Самгина» (кӑна эпӗ экзамена кӗрес умӗн ирхине вуласа пӗтертӗм те, пит вырӑнлӑ пулчӗ — Б.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Апакассинчи «Шуҫӑм» вокал ансамблӗ «Шетмӗпе Ҫавал кӗввисем» фестивальтен хавхаланса таврӑннӑ.
Красноармейски район администрацийӗ, Чӑваш Енри композиторсен ассоциацийӗ, Красноармейски районӗнчи Нестӗр Янкас ячӗллӗ культура, литература тата ӳнер пӗрлӗхӗ фестивале иртнӗ уйӑхрах ирттернӗ-ха. Ырӑ хыпара апакассисем ӗнер ҫеҫ пӗлтернӗ.
«Шетмӗпе Ҫавал кӗввисем» фестивале РСФСР халӑх артисчӗ, РСФСР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗсченӗ, СССР преми лауреачӗ Федор Лукин композитор ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитнине халалланӑ. Унта Йӗпреҫ, Комсомольски, Ҫӗрпӳ, Муркаш тата Красноармейски районӗнчи ушкӑнсем хутшӑннӑ.
Апакассинчи «Шуҫӑм» вокал ансамблӗ (ертӳҫи — В. Парфенов) «Чи лайӑх юрлакан — вокал ансамблӗ» номинацире пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. В. Парфенов, И. Павлова, Вера Алексеева юрланине «Вокал ансамблӗсем, трио» номинацире чи лайӑххи тесе йышӑннӑ.
Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Зинаида Козлова ертсе пыракан «Уяв» халӑх фольклор ансамблӗ нумаях пулмасть Мускав облаҫӗнчи Клин хулинче пулнӑ. Унта юрӑ-ташӑ ӑстисем Раҫҫейӗн халӑхпа художество промыслисен IV фестивальне хутшӑннӑ.
Шупашкар хулин тӗп клуб тытӑмӗн методисчӗ Екатерина Осипова ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, Клин хулине ҫӗршывӑн 28 регионӗнчен: Улатимӗр, Ӗрӗнпур, Рязань, Тверь, Тула облаҫӗсенчен, Ставрополь тӑрӑхӗнчен тата ҫӗртен — пырса ҫитнӗ. Куракансем чӑвашсене те кӑмӑлтан йышӑннӑ, юратса алӑ ҫупнӑ, пултарулӑхпа чунтан киленнӗ.
Екатерина Осипова пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти фольклор ушкӑнне инҫе ҫула тухма республикӑн тӗп хули пулӑшнӑ.
Елена Рябцева режиссерӑн нумай пулмасть ҫеҫ хатӗрлесе ҫитернӗ кӗске метражлӑ «Юман» фильмӗ Шупашкара килӗ. Ӑна ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарти Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнчи (унчченхи «Ҫеҫпӗл» кинотеатр) кинозалта 18 сехетре кӑтартӗҫ.
Драмӑпа паллашнипе пӗрлех ҫӗнӗ ӗҫе епле ӳкерни ҫинчен каласа кӑтартӗҫ. Кун пирки Елена Рябцева Фейсбукра хыпарланӑ. Фильмра ӳкерӗннӗ Нина Яковлевӑпа тата Иосиф Дмитриевпа пуплеме те май килӗ.
Елена Рябцева Хусанти «Время кино» (чӑв. Кино вӑхӑчӗ) форума тата унти Кинематографистсен пӗрлешӗвӗн Ҫамрӑксен центрне тав тунине пӗлтернӗ. Мӗншӗн тесе шӑпах пӗлтӗрхи ҫав форумра проект пӗрремӗш вырӑн йышӑнса хӑйне валли ҫул уҫнӑ-ҫке. «Русская Фильм Группа» (чӑв. Вырӑс фильм ушкӑнӗ) корпорацие те режиссер тав тӑвать.
«Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗпе электрон документацийӗн архивӗ РСФСР тата Чӑваш халӑх артисткипе, Нина Яковлевӑпа, «Нина Яковлева: С театром навеки» (чӑв. Нина Яковлева: театрпа ӗмӗрлӗхе) электрон кӑларӑмра паллаштарать.
Хисепе тивӗҫ кӑларӑма «Чӑвашкинора» К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрне йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитнине те халалланине пӗлтернӗ.
Икӗ пайран тӑракан ӗҫре халӑх юратакан артисткӑн ачалӑхӗ, ҫамрӑклӑхӗ вырӑн тупнӑ. Мускаври театр ӳнерӗн аслӑ шкулӗнче вӗреннӗ тапхӑра та аса илнӗ. Тата, паллах, театрти кун-ҫул. Тӗрлӗ сӑн ӳкерчӗкпе тата видеоматериалпа пуянлатнӑ.
Тӑван театра ҫаврӑннӑ ӳнер учрежденийӗнче Нина Яковлева 1961 ҫултанпа ӗҫлет. Ҫак тапхӑрта вун-вун сӑнар калӑпланӑ. Кинора та, сӑмах май, ӳкерӗннӗ.
Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ вулавӑшра Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем ачасемпе тӗл пулнӑ. Курнӑҫӑва Александр Демидов, Григорий Федоров тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Галина Кузнецова ҫитнӗ.
Вулавӑш ӗҫченӗ Татьяна Уразаева Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасем артистсенчен нумай япалана ыйтса пӗлме ӑнтӑлнӑ, ыйту ҫине ыйту панӑ. Сцена ӑстисем кӑмӑлтан тата чунтан хуравланӑ. Хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ май сцена ҫине пуҫласа тухни ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Унтан артистсем Корней Чуковскин «Муха-Цокотуха» юмахне тӗпе хурса ӑсталӑх класӗ ирттернӗ. Ачасем хӑйсене артист евӗр тытса пӑхнӑ, юмахри сыпӑксене вуланӑ.
Александр Демидов «Яблочко» (чӑв. Панулми) ташласа кӑтартнӑ.
+6.3 °C