Чӑваш Енри Шӑмӑршӑ районӗнче кӗр енне ирттерекен «Грибной фестиваль» (чӑв. Кӑмпа фестивалӗ) мероприятие ҫӗршыв шайӗнче палӑртнӑ. Ку хыпара «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ пӗлтерет.
«Кӑмпа фестивальне» Шӑмӑршӑ районӗнчи наци паркӗнче 2013 ҫулта пуҫласа йӗркеленӗ. Унтанпа вӑл аталаннӑҫемӗн аталанса пынӑ. Халӗ унта ҫав тӑрӑхрисем ҫеҫ мар, ытти районпа хуларан та туристсем хутшӑнаҫҫӗ. Вырӑнти вӑрман поселокӗсенче пурӑнакансем хӑйсен апат-ҫимӗҫне — кӑмпа — сутаҫҫӗ. Тем тӗрлине те сӗнеҫҫӗ вӗсем: тӑварланине, маринадланине, типӗтнине, тин ҫеҫ пуҫтарнине. Фестиваль вӑхӑтӗнче туристсем кӑмпа та пуҫтараҫҫӗ, кӑмпа яшки пӗҫерсе те ҫиеҫҫӗ.
Ҫӗршыври чи лайӑх 17 проект шутне лекнӗ май «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Наталия Игнатьева тата унти туризм енӗпе ӗҫлекен Оксана Ревунова специалист нарӑсӑн 2-мӗшӗнче РФ Общество палатинче иртнӗ тӗлпулӑва хутшӑннӑ.
Нарӑсӑн 3-мӗшӗнче Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче фольклор уявӗ иртнӗ. Унта пухӑннисем ӑна хӗллехи Акатуй тесе хакланӑ. Уявра «Иксӗлми ҫӑлкуҫсем» регионсем хушшинчи радиоконкурса пӗтӗмлетнӗ.
Чӑваш Республикин тӗрлӗ кӗтесӗнчен килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсемпе пӗрле Ӗренпур, Тутар, Пушкӑрт тӑрӑхӗсенчи чӑвашсем куракансене илемлӗ юрӑ-кӗвӗпе, илӗртӳллӗ ташӑ-ҫемӗпе килентернӗ.
«Епле ӗлккен курӑнаҫҫӗ тухья-хушпуллӑ пикесемпе арӑмсем. Чӑваш тӗрри-эрешӗ аякранах куҫа илӗртет, ҫепӗҫ юрри чуна тыткӑнлать, кӑмӑла уҫса ярать. Куракансем те пӗр вырӑнта чӑтса лараймарӗҫ. Халӑхран тухнӑ артистсемпе пӗрле юрласа-ташласа савӑнчӗҫ», — тесе ҫырнӑ уявра пулнӑ хыҫҫӑн Канаш районӗнчи Чарпуҫ ял тӑрӑхӗн сайтӗнче.
Канаш районӗнчи Вӑрман Енӗш клубӗ ҫумӗнчи «Енӗшсем» фольклор ушкӑнӗ 3 юрӑ шӑрантарнӑ. Вӗсене «Пултарулӑхри хӑйне евӗрлӗхшӗн» номинацире чысланӑ.
Ыран, нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче 14 сехетре чӑваш халӑх поэчӗ Александр Галкин (1928–2002) ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалласа литературӑпа музыка каҫӗ иртӗ.
Александр Галкин 1928 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи Чулкаҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Малтан Вӑрнар районӗнчи Нурӑсри педучилищӗре, унтан И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче вӗреннӗ. Александр Галкин Чӑваш кӗнеке издательствинче, «Тӑван Атӑл» журналӑн тӗп редакторӗнче ӗҫленӗ, «Капкӑн» сатира журналӗнче пай пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑ.
1953 ҫулта вӑл ытти ҫамрӑк авторпа тутар ҫыравҫин Кави Наджмин «Весенние ветры» романне чӑвашла куҫарнӑ.
А. Галкин — лирика юррисен авторӗ те. Ҫапах та вӑл сатирӑпа юмор жанрӗнче уйрӑмах маттур пулнӑ.
Чӑваш Енӗн культура, национальность ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев опера юрӑҫисемпе тата балет ӑстисемпе тӗл пулнӑ. Ӗҫлӗ курнӑҫу Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче иртнӗ.
Республикӑри чи пысӑк театр коллективне Константин Яковлев культура отраслӗнчи тата министерствӑри иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗлпе паллаштарнӑ.
Оперӑпа балет театрӗнче ӗҫлекенсем хӑйсен учрежденине аталантарас ыйтусене те хускатнӑ. Кӑҫалхи плансем ҫинчен учреждени директорӗ, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ художникӗ Валентин Федоров каласа кӑтартнӑ.
Аса илтерер, театрти пуҫлӑх пуканне Валентин Федоров иртнӗ ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче йышӑнчӗ. 2013 ҫултанпа вӑл Чӑваш Енри художниксен пӗрлешӗвне ертсе пынӑ. Йӗпреҫре ҫуралнӑ. Мускаври ӳнер театрӗ ҫумӗнчи Немирович-Данченко ячӗллӗ шкул-студине 1988 ҫулта вӗренсе пӗтернӗ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче «Анатолий Миттов. Земля наших дедов» (чӑв. Анатолий Миттов. Пирӗн асаттесен ҫӗрӗ) курав уҫӑлӗ. Ӑна чӑвашсен паллӑ художникӗ Анатолий Миттов (1932-1971 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитнине халалланӑ.
А.И. Миттов Канаш районӗнчи Сиккасси ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти художество училищинче, Ленинградри И.Е. Репин ячӗллӗ живопись, скульптура тата архитектура институтӗнче вӗреннӗ.
Анатолий Миттов художник пултарулӑхне тарӑннӑн хаклакансем вӑл чӑваш халӑх йӑли-йӗркине ӑша хывнипе пӗрлех тӗнчери художество культурин лайӑх тӗслӗхӗсене шута илнине палӑртаҫҫӗ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнчи Анатолий Миттов куравӗ 16 сехетре уҫӑлать.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ гастрольсене малашне ҫӗнӗ автобуспа ҫӳреме тытӑнӗ. Пӗр ӗмӗрхи юбилейне уявланӑ культура учрежденине Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев автобус уҫҫине тыттарнӑ.
Аса илтерер, кӑҫалхи кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче 100 ҫул тултарнӑ театр юбилея 30-мӗшӗнче палӑртрӗ. Унта республика ертӳҫи те хутшӑннӑ. Вӑл театрӑн артисчӗсене саламланине эпир пӗлтернӗччӗ. Сумлӑ йышра Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Любовь Федорова та пулнӑччӗ. Ӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чысланӑччӗ.
Театр валли 3 миллиона яхӑн тенкӗ тӑракан автобус уйӑрнӑ. Транспорта республика хыснинчи укҫипе туяннӑ.
Шупашкар районӗнчи Иккасси ялӗнче пурӑнакансем ялти палӑкшӑн пӑшӑрханнине «Правда ПФО» интернет-кӑларӑмра Александр Белов журналист пӗлтернӗ.
Ҫав ялтах пурӑнакансен пӗр пайӗ унта чиркӳ тума ӗмӗтленет. Тӗне ӗненекенсен ҫуртне хӑпартса лартма палӑк кансӗрлет имӗш. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунисене асӑнса лартнӑ палӑка куҫарас сас-хура сарӑлнӑ иккен.
Сӑмах май хамӑр енчен ҫакна та пӗлтерер. Пӗлтӗрхи кӗркунне «Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче Вера Титова журналист Иккассинче чиркӳ те пуласси, палӑка та тӗкӗнмессине пӗлтернӗччӗ. Вӑл хыпара Ҫырмапуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Рамиль Гельметдинов калани тӑрӑх ҫырнӑччӗ. Маларах асӑннӑ кӑларӑма ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ ватӑ панулмисене касма тивнине, анчах палӑка куҫармассине ӗнентернӗ.
Паян К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ пӗр ӗмӗрхи юбилейне уявлать. Кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче 100 ҫул тултарнӑ театр сцени ҫинче артистсене саламланӑ. Сумлӑ йышра Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Любовь Федорова та пур.
Шупашкар районӗнчи Лапсар ялӗнче 1951 ҫулхи кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче ҫуралнӑскер 1972 ҫулта Ленинградри театр институтне вӗренсе пӗтернӗ. Ҫавӑнтанпа уншӑн Чӑваш академи драма театрӗ тӑван пулса тӑнӑ. Ҫак ҫулсенче вӑл вун-вун сӑнара ӗнентерӳллӗ калӑпланӑ, халӑхӑн юратнӑ артисчӗ пулса тӑнӑ.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Любовь Федоровӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чысласси ҫинчен хушӑва алӑ пуснӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче чӑвашла кӗлӗ кӗнекисем пичетленнӗ. «Кӗлӗ — пирӗн хӳтлӗхӗмӗр» брошюра кӑҫал улттӑмӗш хут тухнӑ. Хальхинче вӑл 5 пин экземплярпа пичетленнӗ. Калӑпӑшӗпе пӗчӗк пулнӑран ӑна кӗсьере чиксе ҫӳреме те пулать. Унӑн редакторӗ тата куҫаруҫи — В.Г. Григорьев, ӳнерҫи — Н.В. Андреева.
«Критри Андрей святойӑн Аслӑ Канонӗ» кӑларӑма хатӗрленӗ чухне 1907 ҫулта Чӗмпӗр хулинче тухнӑ «Сборникъ молитвъ, песнопений и чтений изъ службъ Триоди постной» ятлӑ кӗнекепе усӑ курнӑ. Ку хыпара Чӑваш кӗнеке издательствин илемлӗ литература редакторӗ Ольга Иванова пӗлтерет. Чӑвашла ку кӗнекене 3 пин экземпляр тиражпа пичетленӗ. Ӑна пухса хатӗрлекенӗ тата редакторӗ — В.Г. Григорьев, ӳнерҫи — Н.И. Орлова.
Камсен юррисене янӑратать «Тӑван радио»? Халӑх тетелӗсенчен пӗринчи эпир унчченхи хыпарсенчен пӗринче асӑннӑ «Киремет tv» ушкӑнра шӑп ҫак ыйту тавра пуҫ ватаҫҫӗ.
Постне вырӑсла ҫырнӑ-ха, ҫапах та эпир чӑвашла куҫарар: «Каллех Тӑван радио. Вырӑсла юрлакан, анчах Чӑваш Енре пурӑнакан юрӑҫсен ӑҫта каймалла?» — хурав шырать унта пӗри. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, «Тӑван радиора» ытти каналпа та янӑракан Раҫҫей поп-музыки нумай, анчах хамӑр патри авторсен сахал.
«Тӑван радион» музыка редакторӗ Петр Вунберов радиостанцин тӗп формачӗпе килӗшӳллӗн вӗсен музыка архивне чӑваш тата вырӑс поп-музыки ытларах кӗнине ӑнлантарнӑ. Рэп-юхӑмӗллисем сахал лекнӗрен юрӑҫа вӑл урӑх радиостанцисемпе ҫыхӑнма сӗннӗ.
«Киремет tv» вара «Тӑван радио» ют авторсен вырӑс рокне те, поп-рокне те ҫителӗклӗх янӑратать, хамӑрӑннисем валли вара вырӑн ҫук тесе ҫирӗплетет.
-5.7 °C