К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ куракансене каллех премьерӑпа савӑнтарнӑ. Хальхинче Арсений Тарасовӑн «Юратӑва ҫул парӑр» пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ спектакль сцена ҫине тухнӑ.

Спекаткль режиссерӗ — ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ Валерий Карпов. «Малтанах хӑрарӑм. Пьеса вӗҫленмен пек туйӑнатчӗ. Ӗҫлеме пуҫласан пьесӑн хӑйӗн шӑнӑрӗ, шухӑшӗ пуррине ӑнлантӑм. Премьерӑна куракансем хакларӗҫ ӗнтӗ», — тенӗ режиссер.

Спектакльти тӗп сӑнарсем — Павловсен ҫемйи. Вӗсем Магаданран Граф килесси пирки хыпарлакан телеграмма илеҫҫӗ. Вӗсен шухӑшӗпе, вӑл — вӑрӑ. Ҫавӑнпа ҫемье унпа курнӑҫасран тарса ҫӳрет. Финалта вара ҫакӑ паллӑ: Граф лайӑх шухӑшпа — ваттисен ҫуртне пулӑшас тӗллевпе — килнӗ.

Сызрань хулинче Халӑхсен туслӑхӗн «Добро пожаловать, соседи!» (чӑв. Кӳршӗсем, ырӑ сунса кӗтетпӗр) фестиваль иртнӗ. Мероприятие нимӗҫсен «Надежда» (чӑв. Шанчӑк) центрне пыракан Расима Салаватова йӗркеленӗ. Унта Сызраньти наципе культура центрӗсемпе автономийӗсем, ҫав шутра чӑвашсем те, хутшӑннӑ.

Чӑвашсен наципе культура центрӗн ертӳҫи Надежда Назарова чӑвашсем хӑнасене епле кӗтсе илнипе паллаштарнӑ. Вӑл чӑвашсен «Шӑнса килекене ӑшӑтса яма пар, выҫса килекене тӑрантарса яма пар» (ҫӑлкуҫра кӗлӗ сӑмахне «Продрогшего отогрей, голодного накорми» куҫарупа илсе кӑтартнӑ, ӑна ваттисен сӑмахӗ тенӗ — Авт.) кӗлӗ сӑмахӗсем пурри пирки пӗлтернӗ. Тарават тени те чӑвашсен хӑналанине, хисепленине пӗлтерет. Чӑвашсен ҫемье уявӗсем нумай тенӗ Надежда Назарова. Унта ҫемье пуҫӗн, кил хуҫи арӑмӗн, хӗрсемпе ывӑлсен ролӗ пуррине ӑнлантарнӑ вӑл. Чӑвашсен фольклор ансамблӗ те уява хутшӑннӑ.

Ҫтерлӗри (Стерлитамакри) патшалӑхӑн театрпа концерт пӗрлешӗвӗнче «Питравка» уяв иртнӗ май ҫамрӑк чӑваш эстрада юрӑҫисен «Шӑпчӑк сасси—2017» конкурс иртнӗ.

Уява Пушкӑртстан Республикин Культура министерстви, Пушкӑртстанри Халӑх туслӑхӗн ҫурчӗ, Ҫтерлӗри чӑвашсен наципе культура автономийӗ, Ҫтерлӗри «Самана» продюсер центрӗ, Суук-Чишмари чӑвашсен историпе культура центрӗ йӗркеленӗ.

Конкурса 14 ҫултан пуҫласа 35 ҫулчченхи хӗрсемпе каччӑсем хутшӑннӑ.

Мероприяти кунӗнче «Питравка» уяв иртнӗ май Виктор Захаров тата Николай Васильев шӑпӑрҫӑсен пултарулӑхне кӑтартнӑ. Уява «Шевле» фольклор ансамблӗ тата «Тавах» чӑваш эстрадӑпа фольклор ансамблӗ хутшӑннӑ. Курав та ҫав кун ӗҫленӗ.

Ҫак кунсенче ҫӗршывӑн тӗп хулинчи «Рэдиссон Ройал Москва» хӑна ҫурчӗн конгресс-паркӗнче этнос тата регионсенчи массӑллӑ информаци хатӗрӗсен медиафорумӗ ӗҫлет. Ун пекки халиччен пулман.

Мускаври форума «Хыпар» издательство ҫурчӗн директорӗ – тӗп редакторӗ Татьяна Вашуркина тата Канаш районӗнчи «Канаш» хаҫат журналисчӗ Светлана Кузнецова хутшӑнать.

Медиафорума Мускав хулин Наци политикин тата регионсем хушшинчи ҫыхӑну енӗпе ӗҫлекен департаментпа Этноссем хушшинчи журналистика гильдийӗ йӗркеленӗ. Форума РФ Журналистсен союзӗн ҫӗнӗ ертӳҫи Владимир Соловьев тата ыттисем тухса калаҫнӑ.

«Хыпар» издательство ҫурчӗн директорӗ — тӗп редакторӗ Татьяна Вашуркина «Детские и молодежные СМИ» (чӑв. Ача-пӑча тата ҫамрӑксен МИХӗсем) ятпа иртнӗ дискуссие хутшӑннӑ.

Виҫӗ кун, чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Шупашкарта Хӗл Мучи пулнӑ. Кунта вӑл Аслӑ Устюгранах ҫитнӗ-мӗн. «Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Хӗл Мучи чӑвашла вӗренме шантарнӑ.

Раҫҫейри тӗп Хӗл Мучи чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнче хайӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ иккен. Ҫакӑн хыҫҫӑн ҫӗршыври хуласене ҫул ҫӳреве тухнӑ. Чӑваш Енре вӑл Шупашкар районӗнчи «Ясна» этнокомплексра, «Шупашкар — Арена» пӑр керменӗнче тата «Мадагаскар» суту-илӳпе кану центрӗнче пулнӑ.

Шурӑ сухала курма пухӑннисем тем пирки те пӗлме ӑнтӑлнӑ. Ҫав шутра: «Мӗнле чӗлхесем пӗлетӗр?» — текен те тупӑннӑ. - «Тӗрлӗ-тӗрлӗ чӗлхе. Кайӑксемпе те вӗсен чӗлхипе калаҫатӑп. Чӑвашла хальлӗхе пӗлместӗп-ха, анчах вӗренме сӑмах паратӑп», — ҫырса кӑтартнӑ Тина Федорова корреспондент.

Чӗмпӗрте пурӑнакан Николай Кондрашкин кӳлепеҫӗ чӑвашсен мӑн аслашшӗсем шутланакан пӑлхарсен Аслӑ Пӑлхар патшалӑхне никӗсленӗ Купрат Эльпуҫа /патшалӑх ертӳҫине/ асӑнса Шупашкарта палӑк лартма сӗнет иккен. Кун пирки «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Тӑван Атӑл» журналӗн ҫак уйӑхри номерӗнче Николай кондрашкинпа пичетленӗ интервьюра пӗлтернӗ.

Бюст-палӑк лартма Купрат ханӑн сӑнӗ хатӗр-мӗн. Ӑна Чӑваш Ене илсе те килнӗ. Яваплӑ вырӑн йышӑнакан тӳре-шара ҫав палӑка лартма йышӑну тусан ӗҫ каймалла тенӗ.

«Ӑна Шупашкар районӗнчи Станьялта лартас шут пур. Вырӑнти истори музейӗпе калаҫса татӑлнӑ темелле. Купрата пысӑк палӑк вара Шупашкарта лартмалла. Ӑна Тутарстанри Пӑлхар хулинче, Фанагорире /Краснодар крайӗ/ е Туна шывӗ ҫинчи Пӑлхар ҫӗршывӗнче лартас текенсем те пур», — тенӗ кӳлепеҫӗ журнала.

Иркутск тарӑхӗнчи чӑвашсем этнокараокене хутшӑнма чӑвашсен ушкӑнне пухнине пӗлтереҫҫӗ. Унта лекес тесен конкурс витӗр тухмалла. Унӑн пӗрремӗш тапхӑрӗ — ас-тӑн вӑййи. Слайдра кӑтартнӑ халӑх инструменчӗсене пӗлмелле. Конкурсӑн иккӗмӗш тапхӑрӗ — «Угадай мелодию» (чӑв. Ҫемме уйӑр) мелпе караокене хутшӑнмалла. Ҫав вӑхӑтра тӗнчери халӑхсен тӗрлӗ чӗлхипе караоке мелӗпе юрламалла. Куҫарӑвӗ кириллицӑпа пулӗ.

Конкурса хутшӑнакан чӑвашсен чӑваш чӗлхипе юрлама хатӗрленмелле. Этнокараокене раштав уйӑхӗн 13-мӗшӗнче 18 сехетре ирттерӗҫ. Вӑл Иркутскри Гагарин урамӗнчи 11-мӗш ҫуртри «Нежный бульдог» ресторанта пулӗ. Йӗркеӳлӗҫӗсем этнокараоке кӑсӑклӑ та савӑнӑҫлӑ пуласса шантарса унта хутшӑнма кӑмӑлтан йыхравлаҫҫӗ.

«Гордость чувашской нации - народная артистка СССР Вера Кузьмина (16.11.1923 г.р.) Вере Кузьминичне 94 года, но она по сегодняшний день на сцене Чувашского академического драматического театра.

Пирӗн Аннемӗр, пирӗн мӑнаҫӑмӑр, халӑхӑмӑрӑн чун-чӗрепе ӑс-тӑн хӑватне кӑтартакан Ҫын», — ҫапла хыпарланӑ паян Фейсбукри хӑйӗн страницинче паллӑ тележурналист, драматург, сӑвӑҫ, Марина Каяргина.

Чӑн та, Вера Кузьмина кӑҫал 94 ҫул тултарчӗ. Тӑхӑр теҫетке ҫул урлӑ каҫнӑ пулин те вӑл чӑваш театрӗн сцени ҫине тухать. Ытти тӗрлӗ мероприятие те халӑх юратакан, сума сӑвакан, пуҫ таякан, вӑл сцена ҫине тухнине пысӑк уявӑн йышӑнакан артист тӗрлӗ мероприятие хутшӑнать. «Асам» кинофестивальте те СССР халӑх артисткине курма тӳр килнӗччӗ.

Шупашкарта ҫамрӑксен наци театрӗсен фестивалӗ вӗҫленчӗ. Аса илтерер, ӑна Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ республикӑн Культура министерстви тата Театр ӗҫченӗсен Раҫҫейри пӗрлешӗвӗ пулӑшнипе йӗркеленӗ.

Кӑҫал иккӗмӗш хут театр форумӗнче тӗрлӗ номинаципе ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртнӑ. Унта хамӑр театрӑн тӗп режиссерӗ Иосиф Дмитриев та палӑрнӑ. «Виҫ кӗтеслӗ юрату» спектакле режиссер пулса лартнӑ. Иосиф Дмитриев «Ҫамрӑксем валли лартнӑ чи лайӑх спектакль (режиссура)» палӑрнӑ. Ҫак спектаклӗн авторне Геннадий Тимофеева (Челпир) «Чи лайӑх пьеса» номинацире палӑртнӑ. Ку спектакльте Аниҫҫе сӑнарне калӑпланӑ Наталья Ахмед «Хӗрарӑмӑн чи лайӑх сӑнарӗ» номинацире ҫӗнтернӗ.

(Л.Н. Сачковӑн юбилейӗ ҫитнӗ май)

Хур кайӑксем карталанса вӗҫетчӗҫ,

Алӑ сулса ӑсатрӑм вӗсене.

Кӗрхи ҫанталӑк куҫҫульпе йӗретчӗ,

Текерлӗк ҫеҫ шыратчӗ савнине...

...Хуркайӑксен вӗсен хӑйсен ҫул терчӗ.

Алӑ сулсах ӑсатрӑм вӗсене.

Паян сив хӗл ҫил вӗҫтерсех хӳтерчӗ

Ман чунӑмри аса илӳ йӗрне.

(Сачкова Л.Н. Ҫеҫенхирти ир. – Шупашкар, 2012. С. 22).

Халӗ те, ӗлӗк те кун-ҫул лавне пуҫӗпех кӳлӗннӗ чӑваш ҫыннишӗн пурнӑҫ сукмакӗсем пӗртте ҫӑмӑл пулман. Уйрӑмах, тен — ҫыравҫӑсемшӗн те. Апла пулин те, кашни ҫын ӑраскалӗ-шӑпи савӑнӑҫлӑ та хумхануллӑ самантсем ҫак тӗркешӳллӗ пӑрӑҫ-пурӑнӑҫ-пӑрӑнӑҫра парнелетех пире. Ҫавна ытлӑн-ҫитлӗн туйма-курма ҫуралнӑ та хут ҫине сипетлӗ Сӑмах шӑрҫалакан калем ӑсти. Ун валли — куҫпа виҫейми, алпа тытайми, сӑмахпа вырнаҫтарайми пӗтӗм ӑс-хакӑл тӗнчи.

Пӗр енчен, ҫав вӗршӗн евӗрлӗ харсӑр та вӗҫевлӗ Ҫӗр-аннемӗрӗн, Ҫутҫанталӑкӑн, Ӑс-Хакӑлӑн таҫти авӑрӗсенчен капланса килекен тарӑнӑҫлӑ тивлетсем утса тухнӑ кун-ҫулӑн такӑрах мар сукмакӗсене куҫ умне ҫавра ҫил пек кӑларса тӑратаҫҫӗ те ҫыравҫӑсем, тен, туса ҫитереймен ӗҫсем патне тепӗр хут вӗсемех таврӑнма пире хистеҫҫӗ, малаллах шав уттараҫҫӗ.

Малалла...