Шупашкар ҫывӑхӗнчи ҫӗрсем хакли паллӑ-ха. Атӑл хӗрринчех тенӗ пек вырнаҫнӑ Ҫӗктер поселокӗ илемлӗ тӑрӑхра ларать те унта ҫӗр туянса ҫурт-йӗр ҫавӑрас шухӑшлӑ пуянсем сахал мар.

Чӑваш Енӗн Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерстви ҫитес уйӑхӑн 29-мӗшӗнче Ҫӗктерккӗри ҫӗре аукцион урлӑ тара парассине пӗлтернӗ. 46,3 пин тӑваткал метр йышӑнакан лаптӑкшӑн малтанласа 10,6 миллион тенкӗ ыйтаҫҫӗ. Аукцион аукционах ӗнтӗ: кам ытларах сӗнет, ҫавӑ ҫӗрӗн вӑхӑтлӑх хуҫи пулса тӑрӗ. Ҫӗре 5 ҫуллӑха тара парӗҫ. Ҫав вӑхӑтра ҫӗрӗн ҫӗнӗ хуҫин ҫурт-йӗр туса ӗлкӗрмелле.

Аукцион урлӑ сутакан ҫӗр ҫинче ҫурт-йӗр тума ирӗк параҫҫӗ. Анчах уйрӑм лаптӑкшерӗн мар. Комплекслӑ. Ун пеккисене юлашки вӑхӑтра тӗрлӗ ҫӗрте хӑпартма тытӑнчӗҫ.

Любовь Дмитриева

Ҫӗмӗрле хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Любовь Дмитриева отставкӑна кайнӑ. Хула пуҫлӑхӗ ку ӗҫрен хӑй ирӗкӗпе каяс тенӗ иккен. Ку пукана хӗрарӑм-пуҫлӑх пӗлтӗрхи кӑрлач уйӑхӗнче йышӑннӑччӗ.

Любовь Дмитриева ҫырса панӑ заявление иртнӗ эрнекун иртнӗ Депутатсен пухӑвӗн ларӑвӗнче, ӑна черетсӗр пухнӑ, ырланӑ. Дмитриева ку ӗҫе ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен пӑрахӗ.

Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫласси администрацин финанс пайӗн пуҫлӑхӗн, Елена Туличеван хулпуҫҫи ҫине тиенӗ.

Депутатсен пухӑвӗн черетсӗр ларӑвӗнче хула администрацийӗн пуҫлӑхне палӑртмалли конкурс валли комисси йӗркелес ыйтӑва та пӑхса тухнӑ. Йышра сакӑр ҫын пулӗ.

...Юлашки ҫулсенче Ҫӗмӗрле хулинче пуҫлӑхсем час-часах ылмашнине унтисем майӗпен хӑнӑхса та пыраҫҫӗ-тӗр.

Юлашки вӑхӑтра тематика туйӗсем час-часах ирттерме пуҫларӗҫ. Хашӗ-пӗри туя ӗлӗкхилле, чӑвашла йӗркелет.

Ку, паллах, ырӑ пулӑм. Ара, хальхи йышши туйсенче йӑла-йӗрке ҫухалнӑпа пӗрех вӗт. Ҫамрӑксем ӗлхи йӑласем патне таврӑннине вара ырламалла ҫеҫ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкарти мӑшӑрлану керменӗнче чӑвашла туй иртнӗ. Чӑваш тӗрриллӗ кӗпе тӑхӑннӑ Рувимпа Ирина Мӑшӑрлану керменне чӑваш кӗввипе кӗнӗ.

Ҫӗнӗ мӑшӑра ҫемье ҫаварнӑ ятпа чи малтанах хӑнасем, наци тумне тӑхӑннӑскерсем, саламланӑ. Пӗтӗмпе ҫав кун 43 мӑшӑр алӑ пусса ҫемье ҫаварнине ҫирӗплетнӗ.

Валерий Яковлев

Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи Валерий Яковлев Раҫҫей наци премийӗн лауреачӗ пулса тӑнӑ.

«Ылтан маска» фесиваль президенчӗ Георгий Тараторкин наци премийӗн лауреачӗсемпе паллаштарнӑ май ҫапла каланӑ: «Вӗсем пурнӑҫне театра парнеленӗ». Ҫав лауреатсен йышӗнче Валерий Яковлев та пулнӑ.

Шел те, чыславра Валерий Яковлев тата Майя Плисецкая пулайман. Валерий Яковлев ҫав вӑхӑтра сипленнӗ-мӗн. Анчах «Ылтӑн маска» чыслава унӑн мӑшӑрӗ Нина Яковлева актриса кайнӑ.

Шӑпах Нина Яковлева наградӑна Шупашкара илсе килнӗ. Кӑҫал театр ӳнерне пысӑк тӳпе хывнӑшӑн номинацире Армен Джигурханян актер, Майя Плисецкая балерина, нимӗҫ режиссерӗ Петр Штайн ҫӗнтернӗ. Валерий Яковлевшӑн вӗсемпе пӗр ретре тӑрасси те пысӑк чыс.

Аса илтерер: пӗлтӗр Валерий Яковлев 75 ҫул тултарнӑ. 50 ҫулне вӑл театра парнеленӗ. Унӑн спектаклӗсене халӑх юратса курать. Вӑл «Ылтӑн маска» фестивальте икӗ хут жюри пулнӑ. Халӗ ав хӑй те ку хисепе тивӗҫнӗ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа Шупашкарта пушара хирӗҫле йӗрке туса хурасси пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Ун пеккине Патӑрьел районӗнче те йышӑнни пирки Инкеклӗ ӗҫсен министерстви пӗлтернӗ. Ятарлӑ йӗркепе пурӑннӑ вӑхӑтра ҫынсен вӑрманта кӑвайт чӗртме тата ҫӳп-ҫап ҫунтарма юрамасть.

Йӗркене пӑхӑнмасан пуҫран шӑлмӗҫ. Айӑплисене административлӑ майпа ҫирӗп явап тыттарасси пирки асӑрхаттараҫҫӗ. Штрафӗ пӗчӗк мар. Уйрӑм ҫынсене саккун 2 пин тенкӗрен пуҫласа 4 пин таран штрафлама ирӗк парать, должноҫри ҫынсене — 15 пинрен пуҫӑнса 30 пин таран. Предприяти-организацисем ҫаклансан 400 пин тенкӗрен пуҫласа 500 пин тенкӗ таран штрафлама юрать.

Пушара хирӗҫле тапхӑр Патӑрьелте те, Шупашкарти пекех, ҫу уйӑхӗн ҫурриччен пырӗ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче «Кӗмӗл cacӑ» фестивалӗ иртнӗ. «Кӑҫал ҫӗршыври экономика йывӑртарах лару-тӑрурине пула маларах конкурс ирттерме май ҫук та пек туйӑннӑччӗ. Пытармалли ҫук, аякран килекен ҫамрӑксене пурӑнма вырнаҫтарасси, ҫитересси, ҫӗнтерӳҫӗсем валли парнесем илесси тата ытти нумай тӑкак саплаштармалла-ҫкe. Анчах та Чӑваш наци конгресӗн ертӳҫисем ҫине тӑнипе ырӑ пулӑма пӑрахӑҫланма naмapӗҫ», — тесе пӗлтерет конгресӑн пресс-служби.

Йӗркелӳ ӗҫӗceм кӑшт каярах пуҫланнине пула конкурса хутшӑнакансен йышӗ пӗлтӗрхинчен сахалрах пулнӑ-мӗн. Ҫапах та ҫӗршыври тӗрлӗ хулапа республикӑран Шупашкара 22 ҫaмpӑк ҫитнӗ. Кӑҫалхи «Кӗмӗл cacӑ» фестивале Пушкӑрт Республикинче пурӑнакан йӑхташӑмӑрсем хастар хутшӑннӑ. Bӗceм темиҫе ҫaмpӑк юрӑҫа суйласа илсе инҫе ҫулшӑн саплаштарма май тупнӑ. Ҫав вӑхӑтрах Самар тӑрӑхӗнчен, чӑвашсем унта нумай пулсан та, nӗp юрӑҫ та килмен.

Tӳpeсем хушшинче Раҫҫей тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, «Уяв» ансамбль ертӳҫи Зинаида Козлова, Сарӑтури консерваторие вӗренсе пӗтернӗ, халӗ ЧНКн вице-президенӗ пулса тӑрӑшакан Валерий Клементьев, конгресӑн культура комитечӗн ертӳҫи Елена Османова юрӑҫ, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, «Пӗртӑван Малинасем» ансамбль ертӳҫи Ирина Угаслова, Культура училищинче вӑй хуракан Сергей Казаков хореограф пулнӑ.

Малалла...

Иван Яковлев палӑкӗ умӗнче — асӑнмалӑх-савӑнмалӑх

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче аслӑ вӗрентекенӗмӗрӗн И.Я. Яковлевӑн тӑван ялӗнче, Тутар Республикинчи Кӑнна Кушкинче, чӑваш чӗлхи кунне тата ял уявне анлӑн ирттернӗ.

Кӑнна Кушкине Шупашкартан Культура министерствин пай пуҫлӑхӗ С.Д. Казаков, Чӑваш наци конгресӗн Ваттисен Канашӗн ертӳҫи В.Я. Щадриков, Президиум пайташӗ Г.Л. Никифоров, «Чӑваш ялӗ» комитетӑн ертӳҫи Э.К. Бахмисов, спорт комитечӗн ертӳҫи В.П. Васильев, ЧНК-ан Ҫӗpnӳ, Красноармейски, Комсольски районӗсенчи уйрӑмӗсен ертӳҫисем, ЧНК ытти хастарӗ ҫитнӗ.

И.Я. Яковлев Кӑнна Кушки кун-ҫулӗнче тарӑн йӗр хӑварнӑ. Ял халӑхӗ ӑна паянхи кун та лайӑхпа асӑнать теҫҫӗ. Ялта икӗ хутлӑ шкул ҫумӗнче — Яковлева асӑнса лартнӑ палӑк.

Кӑнна Кушки шкулӗ халӗ Яковлев ячӗпе хисепленсе тӑрать. Шурӑ кирпӗчрен купаласа тунӑ шкул аякранах мӑнаҫлӑ курӑнса ларать, анчах унта 10–20 ҫул каялла чухнехи пек шавлӑ мар иккен: пӗтӗмпе те 17 ача вӗренет. «Ача йышӗ Кӑнна Кушки шкулӗн пуласлӑхӗ ҫиpӗпex маррине кӑтартать. Унта Яковлев ятне упраса хӑварма интернат йышши 200–250 ача вӗренмелӗх лицей уҫсан тин шкулне сыхласа хӑварма пулать», — тесе шухӑшлать ЧР тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ, ЧНК вӗренӳпе ӑслӑлӑх комитечӗн пайташӗ Геронтий Никифоров.

Малалла...

Александра Андреева сӑнӳкерчӗкӗ

«Пӗтӗм чӑвашсен диктанчӗ» акцин сумӗ ҫулран-ҫул ӳсет тесен те йӑнӑш мар пулӗ. Кӑҫал та унта нумаййӑн хутшӑннӑ. Шупашкарта Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалланӑ диктанта виҫӗ вырӑнта ҫырнӑ.

Кӑҫал Пӗтӗм чӑвашсен диктантне республикӑри 1000 ытла ҫын хутшӑннӑ (ку хисеп ҫак хыпар ҫӑлкуҫне ӗненес пулсан, тӗрӗссипе вара кашни районта 400-500-шар ҫырнӑ, Шупашкар районӗнче кӑна 2000 ытла текен сас-хура ҫӳрет — ЧХС асӑрхаттарӑвӗ). Ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче чӑваш ҫыравҫин Лионид Маяксен хайлавӗн сыпӑкне вуланӑ, пухӑннисем ӑна ҫырнӑ. Маяксен хайлавӗнчи сыпӑка конкурс комиссийӗн 10 ӗҫрен суйласа илнӗ. Текст Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халаллани пулнӑ.

Аса илтерер: Шупашкарта диктанта И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУра, ЧР Вӗренӳ институтӗнче, Н.Никольский ячӗллӗ педагогика колледжӗнче ҫырнӑ. Текста Чӑваш наци радиовӗпе тӳрӗ эфирта та ҫырма май пулнӑ.

Чӑваш диктантне «Хыпар» Издательство ҫурчӗн малтанхи директорӗ-тӗп редакторӗ Алексей Леонтьев йӗркелеме шутланӑ. Кун пирки «АиФ» корреспондентне Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен ӗҫченӗ Андрей Кузнецов пӗлтернӗ.

Малалла...

Кӑҫал РФ Правительстви Раҫҫейри регионсенчи ялсене аталантармашкӑн 9 миллиард тенкӗ уйӑрнӑ. Дмитрий Медведев премьер-министр кун тӗлӗшпе ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче хушӑва алӑ пуснӑ.

Чӑваш Ене ҫак укҫаран мӗн чухлӗ лекӗ? Документпа килӗшӳллӗн Чӑваш Республики валли 125 миллион текнӗ уйӑрнӑ. 87 миллион тенкине пурӑнмалли ҫурт-йӗре лайӑхлатмашкӑн ярӗҫ. Ҫав шутра — ҫамрӑк ҫемьесемпе ҫамрӑк специалистсем те.

37 миллион тенкӗ Чӑваш Енри ялсенчи социаллӑ тата инженери инфратытӑмне аталантармашкӑн кайӗ. Ку укҫапа шкулсем хӑпартӗҫ — 11,9 миллион тенкӗ, фельдшер пункчӗсемпе пӗтӗмӗшле практика тухтӑрӗсен офисӗсене хута ярӗҫ — 3 миллион тенкӗ, ҫурт тумалли лапамсене хатӗрлӗҫ — 22,8 миллион тенкӗ.

Кунсӑр пуҫне федераци правительстви Чӑваш Ене ялта пурӑнакан халӑх пуҫарӑвӗсемшӗн грант памашкӑн 855 пин тенкӗ уйӑрӗ.

Елена Долгова сӑнӳкерчӗкӗсем

Мускавра кӗҫех чӑваш культурипе информаци центрӗ уҫӑласси пирки пӗлтернӗччӗ. Ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче уҫӑлнӑ ӗнтӗ вӑл. Кун пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче Тимӗр Акташ хыпарлать.

Мероприятие Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков уҫнӑ.

— Эпир кунта паян ырӑ сӑлтавпа пухӑннӑ. Паян Чӑваш культурипе информаци центрӗ уҫӑлчӗ. Ку Чӑваш чӗлхипе чӑваш ҫырулӑхӗн уявӗ умӗн пулчӗ, — тенӗ Леонид Волков.

Тӗрӗссипе, хӑйне хисеплекен кашни халӑхӑн культурӑна аталантаракан тӗрлӗ институт пур. Ҫак центра та Мускавра чӑваш культурине аталантармашкӑн, шкулта чӑваш чӗлхине вӗрентмешкӗн (вӑл 2 ҫул ӗҫлет ӗнтӗ) тунӑ. Уроксене Евгений Степанов ертсе пырать. Занятисем шӑматкунсерен 12-14 сехетсенче иртеҫҫӗ. Чӗлхене иккӗмӗш ҫул вӗренекенсен урокӗ 14-16 сехетсенче пырать.

Хыпара пӗлтерекен Тимӗр Акташ каласа панӑ тӑрӑх Леонид Волков унта вӗренекенсен ҫитӗнӗвӗсемпе кӑсӑклансах тӑрать. Ҫавӑн пекех скайп урлӑ дистанци мелӗпе те чӗлхене ӑса хывма пулать-мӗн.

Юлашки ҫулта центрта кӗнекесем пухса вулавӑш тунӑ. Унта Чӑваш Енри мӗнпур районти энциклопедисем кӗнӗ.

Малалла...