Преми лауреачӗсене чыслани

Трак енӗн тӗп Культура ҫуртӗнче 2018 ҫулхи литературӑри, искусствӑри тата культурӑри сумлӑ та пархатарлӑ ӗҫсемшӗн Нестер Янкас ячӗллӗ Премине илме тӑратнӑ лауреатсен чыславӗ пулчӗ. Чыслав каҫне Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗхӗн ертӳҫи Иван Прокопьев-Чураль, журналист, ҫыравҫӑ, таврапӗлӳҫӗ, композитор-музыкант, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, Н.К.Янкас Премийӗн лауреачӗ уҫрӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ҫак пӗрлӗх 1989 ҫултанпа ӗҫлет, кун евӗр чыслав 29 хут иртет, ҫав вӑхӑтра кӑҫалхипе пурӗ 90 уйрӑм ҫын тата пултарулӑх ушкӑнӗ лауреат ятне илме тивӗҫ пулнӑ.

Лауреатсене преми парас енӗпе ӗҫлекен комисси председателӗ Виталий Михайлов, Красноармейски вӑтам шкулӗн вӗрентекенӗ, таврапӗлӳҫӗ, Чӑваш халӑх академикӗ, Раҫҫей пӗтӗмӗшле вӗрентӗвӗн хисеплӗ ӗҫченӗ, Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх правленийӗн председателӗн ҫумӗ, Н.К.Янкас Премийӗн лауреачӗ Преми парас енӗпе ӗҫлекен комисси протоколӗпе тата Преми пама тӑратнӑ лауреатсемпе паллаштарчӗ. 2018 ҫулхи литературӑри, искусствӑри тата культурӑри сумлӑ та пархатарлӑ ӗҫсемшӗн Нестер Янкас ячӗллӗ Премине ҫак пултаруллӑ уйрӑм ҫынсене парас тенӗ:

1.

Малалла...

Конференцине хутшӑннисем

Нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Красноармейски районӗн тӗп Культура ҫуртӗнче Нестер Янкас ентеш-поэт ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине тата 2019 ҫулхи ентеш-юбилярсене халалласа «Янкас вулавӗсем» ятлӑ виҫҫӗмӗш ӑслӑлӑхпа таврапӗлӳ конференцийӗ иртрӗ. Ӑна иртнӗ ҫулсенчи пекех район администрацийӗн социаллӑ аталанупа архив ӗҫӗн пайӗ, Н. Янкас ячӗллӗ литературӑпа искусство тата культура пӗрлӗхӗ, Чӑваш наци конгресӗн районти уйрӑмӗ пӗр пулса йӗркелерӗҫ.

Кӗмӗл пек янракан юрра

Татах та уҫҫӑн янратам-и —

Телейлӗ, тулӑх ҫӗр-шывра

Асран кайми юрӑҫ пулам-и! — тенӗ Н. Янкас хӑйӗн пӗр хайлавӗнче.

Асрах тытаҫҫӗ Трак енрен тухнӑ поэтсемпе писательсем, композиторсемпе журналистсем хӑйсен паллӑ ентешӗн сӑмахӗсене.

Районти тӗп вулавӑшӑн ӗҫченӗсем ҫак мероприятине халалласа фойере пирӗн сӑмах ӑстисен кӗнекисен выставка-куравне йӗркеленӗ. Унпа конференцие хутшӑннисем, уява килнисем питех те туллин паллашрӗҫ.

Конференцие уҫса ЧНКан районти уйрӑмӗн ертӳҫи З. Михайлова ҫакна палӑртрӗ:

— Иртнӗ ҫул «Янкас вулавӗсем» ятлӑ пӗрремӗш ӑслӑлӑхпа таврапӗлӳ конференцийӗ япӑх мар шайра иртнӗччӗ.

Малалла...

«Август» фирма Тутарстанри «Алабуга» ятарлӑ экономика зонинче ҫӗнӗ савут хута янӑ. Кун пирки предприяти хӑйӗн сайтӗнче те, тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче те хыпарланӑ.

Ҫак йӗркесен авторӗ илтнӗ тӑрӑх, савута малтанласа Чӑваш Енре тӑвасшӑн пулнӑ. Анчах «Август» ертӳҫисем ӑна Тутарстанра хута яма йышӑннӑ. Ҫак фирмӑн Вӑрнарта хутӑш препартсен савучӗ ӗҫлет.

Сӑмах май каласан, Чӑваш Ен Элтеперӗ иртнӗ ҫулхи ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче ЧР Патшалӑх Канашӗн 19-мӗш сессийӗнче республика Правительстви 2017 ҫӳлта епле ӗҫлени пирки отчет тунӑччӗ. Ҫавӑн чухне «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин пайташӗ Сергей Семенов Михаил Васильевича хӑш-пӗр усламҫӑна хӗсеҫҫӗ тесшӗнни сисӗннӗччӗ. Ыйтӑвӗнче депутат хӑш-пӗр хушамата асӑннӑччӗ. Михаил Игнатьев Чӑваш Енри усламҫӑсене ӗҫлеме меллине ӗнентернӗччӗ.

Шупашкарта пурӑнакан 27 ҫулти арҫын айӑплине суд ҫирӗплетнӗ, 13-ри хӗрачана вилмеллех ҫапса хӑварнӑскере поселени колонине 2 ҫул та 1 уйӑхлӑха ӑсатма йышӑннӑ. Унсӑр пуҫне ҫамрӑк арҫыннӑн хӗрне пытарнӑ ашшӗ-амӑшне 1 миллион та 600 пин тенкӗ тӳлемелле. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, иртнӗ ҫулхи юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче каҫ кӳлӗм Ленинла Комсомол урамӗнче 27 ҫулти таксист ҫул урлӑ каҫакан шкул ачине ҫапса хӑварнӑ. Тренировкӑна кайма тухнӑскерӗн чӗри ҫавӑнтах тапма чарӑннӑ. Следстви вӑхӑтӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, водитель ҫав вӑхӑтра ҫӑмӑл машинине сехетре 70 ҫухрӑм хӑвӑртлӑхпа хӑваланӑ тата ҫул-йӗр правилине пӑснӑ: светофорсӑр ҫул каҫмӑшӗ умӗн хӑвӑртлӑха чакарман.

Чӑваш Енре осетин ҫынни нумаях пулмасть инкеке лекнӗ. Йывӑр тиевлӗ фурӑпа пыраканскерӗн машини ҫул айккине тӳнсе кайнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Пысӑк фура ҫул айккинче темиҫе кун выртнине пӗлтерсе ӑна пулӑшма ыйтса халӑх тетелӗсенчен пӗринче ҫыракан та тупӑннӑ. Нушана лекнӗ водителе нумаях пулмасть туртса кӑларнӑ.

Савӑннӑ водитель комментарине Чӑваш Енри ҫул-йӗр инспекторӗсен Чӑваш Енри управленийӗ Инстаграмра вырнаҫтарнӑ. «Эпӗ ҫул хӗрринче инкеке лекрӗ. Шӑнкӑртам ачисене, ҫак районсене чунтан тав тӑватӑп. Йӗркеллӗ осетинсен ячӗпе тав тӑватӑп. Сире аллах пулӑшса пытӑр», — тенӗ вӑл.

Йывӑр тивелӗ машинӑна ятарлӑ транспортпа туртса кӑларнӑ.

Ҫак хыпара сӳтсе явма хутшӑннисенчен пӗри хайхи осетина чӑвашсем мар, тутарсем пулӑшнӑ тесе ҫырса хунӑ.

Муркаш районӗнчи Москакасси ял хутлӑхӗн депутачӗсем «Сычуань-Чувашия» фирма вӗсен тӑрӑхӗнче сӗт комплексне тӑвасси тавра калаҫма канашлу ирттернӗ. Унта халӑх тарҫисем пӗр шухӑшлӑ пулса пурте хирӗҫ сасӑланӑ. Кун пирки «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, паян, пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Москакасси ял хутлӑхӗн депутачӗсем сӗт комлексне тумашкӑн ял хутлӑхӗн тӗп планне улшӑну кӗртмелле маррине палӑртса сасӑланӑ. Ҫакна шута илсен ҫӳлерех асӑннӑ фирма ку тӑрӑхра нимӗнле производство та йӗркелеймӗ.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Москакасси ялӗнче Эхветкасси ҫумӗнче сӗт комплексне тӑвас ыйтупа халӑх итлевӗ иртнӗ. Унта та ял-йыш Катай компанине строительство пуҫармашкӑн ирӗк памалла маррине каланӑ.

Чӑваш Ен спортсменки Анжелика Сидорова тӗрлӗ ӑмӑртура ҫитӗнӳ хыҫҫӑн ҫитӗнӳ тӑвать. Халӗ вӑл Европа чемпионки ята иккӗмӗш хутчен тивӗҫнӗ.

Анжелика Сидорова шӑчӑпа сикекенсен Шотландири Глазго хулинчи ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ. Спорт тупӑшӑвӗ ӗнер, пуш уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, вӗҫленнӗ.

Европа чемпионатне ентешӗмӗр Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ ушкӑнӗнче нейтралитет ялавӗпе хутшӑннӑ. Мускавпа Чӑваш Ен чысне хӳтӗлекенскер 4 метр та 85 сантиметр ҫӳллӗшне ҫӑмӑллӑн ҫӗннӗ. Ылтӑн медале тата Европа чемпионӗн титулне иккӗмӗш хутчен тивӗҫнӗ.

Пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗнче вӑл Раҫҫей кубокӗнче ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗччӗ. Ун чухне вӑл шӑчӑпа 4,65 метр ҫӳллӗшне сикнӗччӗ. Кайран вӑл Европа чемпионатне тухса кайнӑччӗ.

Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗ, Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ, ҫывхарать. Ҫавна май ӗҫлекенсем темиҫе кун канма пултарӗҫ.

Ӗҫлекенсемшӗн ку эрне 1 кун кӗскелӗ, канмалли кун вара хушӑнӗ: пуш уйӑхӗн 8–10-мӗшӗсенче ӗҫе тухмалла мар. Уяв умӗнхи ӗҫ кунӗ вара, пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗ, 1 сехет кӗскелӗ.

Ака уйӑхӗнче унашкал кану кунӗсем пулмӗҫ, пӗчӗк «каникула» ҫу уйӑхӗнче ҫеҫ кӗтмелле. Ун чухне ӗҫлекенсем пӗтӗмпе пӗр эрне канӗҫ. Малтан ҫу уйӑхӗн 1–5-мӗшӗсенче ӗҫе тухмӗҫ, кайран 9–12-мӗшӗсенче канӗҫ.

Сӑмах май, кӑҫал Ҫӑварни эрни Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен уявӗ тӗлне лекет. Ҫитес эрнерен православи тӗнне ӗненекенсен типӗ пуҫланать, вӑл ака уйӑхӗн 28-мӗшӗччен тӑсӑлӗ.

Пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен Шупашкарта автобуссем ытларах ҫӳреме тытӑннӑ: ҫӗнӗ 10 транспорт илсе килнӗ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗнче иртнӗ планеркӑра транспорт пайӗн пуҫлӑхӗ Андрей Васильев каласа кӑтартнӑ.

Ҫӗнӗ «МАЗсем» 46-мӗш маршрутпа ҫӳреме тытӑннӑ. Маларах, нарӑс уйӑхӗн вӗҫӗнче, кунашкал пысӑк автобуссем 42-мӗш маршрут ҫине те тухнӑ.

Палӑртмалла: паянхи кун тӗлне хулари маршрут сетӗнче 77 пысӑк автобус тата 53 вӑтам автобус ӗҫлет. Вӗсенчен 87-шӗ газомоторлӑ топливӑпа ҫӳрет.

Аса илтерер: 2018 ҫулхи раштав уйӑхӗн 2-мӗшӗнче хулара транспорт реформи вӑя кӗнӗ. Унпа килӗшӳллӗн, хӑш-пӗр транспортӑн маршрутне улӑштарнӑ, чылай маршруткӑна пӗтернӗ.

Кӑҫал Шупашкарти хӑш вырӑнсене хӑтлӑлатӗҫ? Ҫак ыйтӑва хулари ҫынсене уҫӑмлатма май панӑ. Сасӑлав «Уҫӑ хула» порталта иртнӗ. Ӑна халӗ пӗтӗмлетнӗ ӗнтӗ.

Ҫынсен Шупашкарти 15 вырӑнтан пӗрне суйлама ирӗк панӑ. Ытларахӑшӗ Карл Маркс урамӗнчи Христос ҫуралнӑ храм территорине, Мускав ҫыранне, Республика лапамӗнчи сквера, «Дорисс-парка» суйланӑ.

Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, «Хула таврашне хӑтлӑх кӗртесси» федераци программипе килӗшӳллӗн 179,1 миллион тенкӗ уйӑрмалла. Ҫак укҫапа ҫӳлерех асӑннӑ вырӑнсене хӑтлӑлатӗҫ.