Ҫӗнтерӳ кунне уявланӑ май Шупашкарта каллех тӳлевсӗр экскурси ирттерӗҫ. Ун пеккине Ҫуркуннепе Ӗҫ уявӗ тӗлӗнче те йӗркеленӗччӗ.

Шупашкар хула администрацийӗн Культура тата туризма аталантарас енӗпе ӗҫлекен управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хальхинче тӳлевсӗр экскурси ҫу уйӑхӗн 10 тата 11-мӗшӗсенче иртӗ. Ӑна эпир халь асӑннӑ управлени тата «Шупашкар хулин музейпа туризм центрӗ» автономи учрежденийӗ йӗркелеҫҫӗ.

«Минувшее переживаем вновь» (чӑв. Иртнӗ ҫулсемшӗн тепӗр хут хурланар) экскурсие тухнӑ ҫынсем Шупашкартан Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине 40 пин ҫынтан 14 пинӗ тухса кайнине, ентешсен паттӑрлӑхӗ тата ытти пирки пӗлейӗҫ. Экскурсие профессионал гид ертсе пырӗ.

Экскурси Шупашкарти Петӗр Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗ патӗнче 11 сехетре пуҫланӗ.

Шупашкарти «Дорисс парка» 45 миллион тенкӗ тӳлесе хӑтлӑлатма шухӑшлаҫҫӗ. Ҫав ӗҫе кам пурнӑҫласси хальлӗхе паллӑ мар-ха. Аукцион ирттерессине вара пӗлтернӗ ӗнтӗ. Подрядчика ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗ тӗлне палӑртмалла.

Парка илемлете хӑтлӑлатакан организацие мӗнпур ӗҫе пурнӑҫлама хыснаран 45 миллион тенкӗ уйӑрса пама планланӑ. Палӑртнӑ ӗҫсене подрядчикӑн ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗ тӗлне пурнӑҫласа пӗтермелле.

Подряд организацине палӑртмалли аукцион иртессине Патшалӑхӑн госзакупкинсен порталӗнче хыпарланӑ. Техника ӗҫӗнче палӑртнине ӗненсен «Дорисс паркра» сцена, выляв лаптӑкӗсем, скейт-парк, амфитеатр, Work Out валли лапамсем, йытӑ уҫӑлтармалли вырӑн пулӗ. Кунсӑр пуҫне паркра йывӑҫ-тӗм лартмаллине те пӑхса хӑварнӑ.

Ҫӗнтерӳ кунӗ ҫыхарнӑ май республикӑра тӗрлӗ акци иртет. Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарта патриотлӑхпа ҫыхӑннӑ флешмоб йӗркеленӗ. Унта ҫамрӑксен общество организацийӗсен пайташӗсем, хулари вӗренӳ учрежденийӗсенчи студентсем, хастар ҫынсем хутшӑннӑ. Пӗтӗмпе – 800 ытла ҫын.

Ҫакӑн чухлӗ ҫын мӗн тунӑ-ха? Вӗсем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене хисепленине, тав тунине палӑртса «Эпир астӑватпӑр!» (ӑна вырӑсла «Мы помним!» тесе ҫырнӑ. Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, флешмоба хутшӑнакансем И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн «Созвучие» вокал ансамблӗпе пӗрле «Катюша» юрра шӑрантарнӑ.

Сӑмах май, флешмобра мӗнле сӑмаха ҫырассине «Уҫӑ хула» порталта сасӑлав ирттерсе палӑртнӑ. Ыйтӑма хутшӑннисен 60 проценчӗ «Мы помним!» сӑмах ҫаврӑнӑшне суйланӑ.

Паян 13 сехет те 5 минутра Ҫӗнӗ Шупашкарти Ҫамрӑксен тӑкӑрлӑкӗнчи 7-мӗш ҫуртра хваттер ҫунма пуҫланӑ. Ҫулӑм балкон ҫине хӑвӑртах куҫнӑ. Ҫакна курнӑ кӳршисем пушарнӑйсене чӗннӗ.

Пушарнӑйсем тата техника вырӑна 10 минутранах ҫитнӗ. Ҫак самантра хваттер хуҫи килте пулман, унта 50 ҫулсенчи хӗрарӑм йыттипе пурӑнать. Чӗрчун вара килтех юлнӑ. Ҫалавҫӑсем ҫунакан хваттере кӗрсе йытта урама илсе тухнӑ. Ҫакна курнӑ ҫынсем каланӑ тӑрӑх, вӑл чӗрех пулнӑ, анчах ури ҫине тӑрайман. Пушарнӑйсем ӑна шыв ӗҫтерсен тин хӑйне лайӑхрах туйнӑ.

Балкон вӑйлах ҫуннӑ. Ҫулерех пурӑнакан кӳршисен шалти стенисем, балконӗ сиенленнӗ. Халӗ ҫулӑм ӑҫтан тухнине тӗпчеҫҫӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл проводкӑран тухнӑ. Кӳршисен шухӑшӗпе, кил хуҫи телевизора сӳнтермесӗр хӑварнӑ.

Пӗлтӗр Шупашкарти общество транспорчӗсенчи билет икӗ хутчен хакланнӑ: утӑ уйӑхӗн 7-мӗшӗнче тата раштавӑн 1-мӗшӗнче. Кӑҫал хака татах хӑпартма палӑртнӑ. Улшӑнусем авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пулӗҫ.

Хула администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче постановлени проекчӗпе паллашма пулать. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, общество транспорчӗпе каймалли билет хакӗ 2 тенкӗ ӳсӗ.

Ҫапла майпа авӑнӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа троллейбуспа каймашкӑн 22 тенкӗ кирлӗ пулӗ, карточкӑпа тӳлесен – 20 тенкӗ. Автобуссемпе маршруткӑсенче хак 25 тенкӗпе танлашӗ, карточкӑпа – 21 тенкӗ.

Пӗр уйӑх ҫӳремелли билет хакӗ 900 тенке ҫитӗ (халӑхпа организацисем валли). Студентсемпе вӗренекенсен билета 650 тенкӗпе туянма тивӗ.

2017 ҫулта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев 3 миллион та 889 пин те 315 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Пӗлтӗр вара унӑн тупӑшӗ нумайрах пулнӑ.

2018 ҫулта Михаил Васильевич тӗп ӗҫ вырӑнӗнче 5 миллион та 415 пин те 586 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Кунта тӑватӑ ҫул канман отпуска шутласа пани те кӗнӗ. Кунсӑр пуҫне Элтепер пӗлтӗр 653 пин те 338 тенкӗ илнӗ. Ҫапла майпа унӑн енчӗкӗ пӗтӗмпе 6 миллион та 68 пин те 924 тенкӗпе пуянланнӑ. Элтепер уйӑхне вӑтамран 505 пин тенкӗ ытла ӗҫлесе илнӗ.

Элтеперӗн мӑшӑрӗ пӗлтӗр ӗҫре 731 350 тенкӗ илнӗ. Кунсӑр пуҫне хушма тупӑш пулнӑ: 5,90 тенкӗ. Ҫакна та палӑртса хӑвармалла: пӗлтӗртенпе ЧР правительствин пайташӗсен тата ЧР Элтеперӗн шалӑвӗ 10 процент пӗчӗкленмелле пулнӑ.

Шупашкарти пульницӑсенче черетлӗ хутчен Уҫӑ алӑксен кунӗ иртӗ. Хальхинче вӑл ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнче пулӗ.

Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Республикари клиника пульницин (Мускав проспекчӗ, 11-мӗш ҫурт) ҫынсене акушер-гинеколог тата невролог-эпилептолог йышӑнӗҫ. Вӗсем патне лекес тесен Call-центр урлӑ 45-95-58 номерпе шӑнкӑравламалла.

Хулари иккӗмӗш пульницӑра та Уҫа алӑксен кунӗ иртӗ. Шупашкарти Гагарин урамӗнчи 53-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ 1-мӗш номерлӗ поликлиникӑра кӑкӑр органӗсен флюорографине тутарма пулать. Тухтӑрсем 8 сехетрен пуҫласа 10 сехетчен йышӑнӗҫ. Рентген пӳлӗмӗ вара ирхи 8-тан 13 сехетченех ӗҫлӗ. Акушер-гинеколог, невролог, травматолог, офтальмолог кӑнтӑрла иртни 14 сехетчен йышӑнӗҫ. Вӗсем патне лекес тесен электрон регистратура урлӑ малтанах ҫырӑнмалла.

Хулари тӗп пульницӑра невролог, офтальмолог, хирург, травматолог, уролог, эндокринолог, дерматолог, гинеколог, кардиолог, аллерголог, нефролог, ревматолог, пульмонолог, гастроэнтеролог, гериатр тата ытти хӑш-пӗр врач патне лекме май килӗ.

Иртнӗ ҫул Шупашкарта Алексей Логинов урамне уҫнине Чӑваш халӑх сайтне вулакансем астӑваҫҫӗ пулӗ. Аса илтерер, Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствипе Тӗп универмаг хушишинче вырнаҫнӑ урама ҫавӑн пек ят пама йышӑннӑччӗ.

Алексей Логинов — Совет Союзӗн Геройӗ. Вӑл — Хӗрлӗ Чутай районӗн ҫынни. 1931-1934 ҫулсенче шалти ӗҫсен органӗсенче милиционер-счетоводчикра ӗҫленӗ, Хӗрлӗ Чутай районӗн милици управленийӗн секретарӗнче вӑй хунӑ. Фронта 1941 ҫулта тухса кайнӑ. Алексей Романович 1943 ҫулта авӑн уйӑхӗнче пуҫ хунӑ. СССР Аслӑ Канашӗн Президиумӗн хушӑвӗпе килӗшӳллӗн ӑна вилнӗ хыҫҫӑн Совет Союзӗн Геройӗн ятне панӑ.

Паян Логинов урамӗнче унӑн палӑкне уҫнӑ. Унта тӗрлӗ шайри тӳре-шара хутшӑннӑ.

Чӑваш Енре ҫак кунсенче «Частник» (чӑв. Уйрӑм ҫын) уйӑхлӑх иртет. Вӑл ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пуҫланнӑ, ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Профилактика мероприятине Гостехнадзор инспекцийӗпе Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерстви ирттереҫҫӗ. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче инспекторсем уйрӑм ҫынсем хӑйсен тракторӗсемпе тата мотоблокӗсемпе епле усӑ курнине хаклӗҫ.

Гостехнадзор инспекцийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри мӗнпур трактортан 60-а яхӑн проценчӗ — уйрӑм ҫынсен аллинче. Тракторсене тата хӑй тӗллӗн ҫӳрекен техникӑна теприсем тӗрӗслеттермеҫҫӗ. Ҫакӑ инкек патне илсе ҫитерме пултарать. Юсавлӑ техника та асӑрханманнине каҫармасть. Вӑрнар районӗнче пӗчӗк ача тракторӑн хыҫалти чӳречинчен тухса ӳкнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Кӑҫалхи кӑрлач-пуш уйӑхӗсенче Чӑваш Енре халӑх йышӗ 951 ҫын чакнӑ. Ача ҫураласси — 11,7 процент, ҫын вилесси 3,9 процент сахалланнӑ. Кун пирки Чӑвашстат кӑтартӑвӗсене тӗпе хурса «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарланӑ.

Ҫулталӑкӑн пирвайхи виҫӗ уйӑхӗнче ҫуралакансен шучӗ вилекенсенчен 34 процент ытларах пулнӑ-ха. Апла пулин те ача ҫураласси, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑртипе пӑхсан, самай чакнӑ. Унчченхи ҫулсенчи пекех, чӗре тата юн тымарӗсен чирӗсенчен вилекен ытларах (пӗтӗмӗшле йышӑн 39 проценчӗ).

Каларӑмӑр ӗнтӗ: республикӑра пурӑнакансен йышӗ 951 ҫын чакнӑ. Ку та, иртнӗ ҫулхи кӑрлач-пуш уйӑхӗсемпе пӑхсан, 218 ҫын ытларах. Ҫын чакнин енӗпе Улатӑр хулипе районӗ, Ҫӗмӗрле хули палӑрнӑ. Шупашкарта вара ку енӗпе лару-тӑру ҫуллен лайӑхланать, кӑҫал та ҫаплах.