Елена Петрова тунӑ сӑн

Шупашкарта пурӑнакан пӗр хӗрарӑм хӑйӗн хваттерӗнче ҫунатне хуҫнӑ ҫӑхана усрать-мӗн. Ӑна вӑл попугайсем тытмалли читлӗхе вырнаҫтарнӑ.

Елена Петрова «Про Город» корреспонденчӗсене кайӑк унӑн килне мӗнле лекнине каласа кӑтартнӑ.

Хӗрарӑмӑн хӗрӗ урамра уҫӑлса ҫӳренӗ чухне юр ҫинче кайӑка асӑрханӑ-мӗн. Тӳрех ӑнланнӑ: ҫӑханпа темӗн пулнӑ.

Хӗр ун патне ҫывӑхарах пынӑ. Лешӗ ҫунат ҫапса вӗҫсе хӑпарма хӑтланнӑ, анчах усӑсӑр. Хӗр ӑна хӗрхеннӗ те киле чупса кайнӑ, курупка йӑтса тухнӑ. Хайхискер вӑйсӑр кайӑка тытса килне йӑтса килнӗ.

Халӗ хура ҫӑхан вӗсен килӗнче пурӑнать. Хӗр ӑна тӳрех ҫӑкӑр панӑ. Выҫӑскер ӑна хапӑлласах ҫинӗ.

Шупашкарта юр хӳсе лартнине хирӗҫле акци ирттереҫҫӗ. Ҫутҫанталӑкӑн ҫак пулӑмӗпе чӗрре кӗреймӗн. Анчах коммуналлӑ службӑсемпе ним мар «кӗрешӗве» тухма пулать. Тӗрӗсрех, вӗсем пирки ҫӑхавлама. Тата тӗрӗсрех каласан, вӗсем ӗҫлесе — тасатса — ҫитерейменни ҫинчен элеклесе.

Шупашкарта «Юр хӳсе лартнине чарар!» акции шухӑшласа кӑларнӑ. Ҫуран ҫӳрекенсене е автомашинӑсене иртсе ҫӳреме кансӗрлекен юр купине ӳкерсе stopsugrob@gmail.comс электрон адреспа ярса пама ыйтаҫҫӗ. Унта сӑна хӑҫан ӳкернине тата юр купин вырӑнне кӑтартма ыйтаҫҫӗ.

Ӗнер, кӑрлачӑн 13-мӗшӗнче, халӑх тетелӗсенчен пӗринче хӗрсене ӳкерсе ҫӳрекен паллӑ мар художник сӑнне пичетленӗ. Пикесене вӑл троллейбусра ӳкерсе ҫӳрет имӗш. Ӑна Шупашкарта пурӑнакан нумай ҫын курнӑ тесе ӗнентерет массӑллӑ информаци хатӗрӗсенчен пӗри.

Александр Базаров ятлӑ диджей художник каччӑпа ларса пыракан хӗре ӳкернӗ тесе пӗлтернӗ. Ун шучӗпе, хӗр хӑйне ӳкернине сисе те ӗлкӗреймен. Паллӑ мар художника вӑл 1-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбусра курнӑ пек астӑвать иккен.

Фокус кӑтартакан Андрей Петров та художника общество транспортӗнче асӑрханӑ-мӗн. Вӑл 25–27 ҫулсенче, хӑй сухаллӑ, хӑлхине наушник чикнӗскер никама та асӑрхаман имӗш.

Владислав Смирнов тунӑ сӑн

Раштавӑн 30-мӗшӗнче Шупашкарта Иван Яковлев проспектӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑна тинех уҫни пирки пӗлтернӗччӗ. Унтанпа нумаях та вӑхӑт иртмерӗ — ҫав вырӑнта паллӑ мар ҫынсем ӳкерсе пӗтернӗ.

Шупашкар ҫынни Владислав Смирнов ҫак кунсенче ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑнта пулни пирки «ПроГород» журналисчӗсене пӗлтернӗ. Вӑл строительсем лайӑх тӑрӑшнине палӑртнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, такамсем унта стена ҫине темӗн ҫырнӑ. «Стенана вараласа хунӑ!» — кӑмӑлсӑрланнӑ Владислав Смирнов.

Аса илтерер: Иван Яковлев проспектӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑн Шупашкарта чи пысӑкки шутланать. Ӑна шӑпах Ҫӗнӗ ҫул умӗн уҫни хула ҫыннисемпе хӑнисемшӗн чӑн-чӑн парне пулнӑ.

Шупашкарсен тата унӑн хӑнисен кӑрлачӑн 1–11-мӗшӗсенче мӗнле майпа канмалла? Паллах, тӑркӑч (коньки) сырмалла та каток ҫине вӗҫтермелле. Катоксем хӑш вӑхӑтра ӗҫлемеллине палӑртнӑ.

Чылайӑшӗ 10 сехетрен пуҫласа 22 сехетчен ӗҫлӗ. «Спартак» стадионта вара 9 сехет ҫурӑран пусласа 19 сехет те 45 минутчен ярӑнма пулать. Кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче унта 7 сехет те 45 минутран пуҫласа 9 сехет ҫурӑччен эрешлесе ярӑнӗҫ.

«Энерги» каток 9.30-22.00 сехетсенче ӗҫлет. Хӗрлӗ тӳремри каток 10 сехетре уҫӑлать. Ҫамрӑклӑх бульварӗнчи 8-мӗш ҫурт умӗнчи каток та ҫав сехетрех ӗҫлет. Анчах унта кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче 13 сехетре эрешлесе ярӑнӗҫ.

И.Франко урамӗнчи 16-мӗш ҫурт патӗнчи каток 10-22 сехетсенче ӗҫлет. Кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче 13 сехетре ҫеҫ хоккейла вылӗҫ.

Ҫавӑн пекех катоксем Афанасьев, Николаев, Кадыков, Б.Хмельницкий урамӗсенче, Мир проспектӗнче ӗҫлӗҫ. Ытларахӑшӗ ирхи 10 сехетрен пуҫласа каҫхи 10 сехетчен уҫӑ.

Ҫӗнӗ ҫул умӗн Шупашкарти Петров урамӗнчи авариллӗ ҫуртра пурӑннӑ 15 ҫын ҫӗнӗ хваттерлӗ пулнӑ. Вӗсем 7 муниципалитет пӳлӗмӗнче пурӑннӑ.

Пӳлӗмсене вӗсене Тӑххӑрмӗш пилӗкҫуллӑх, Грасис, Декабристсен, Текстильщиксен, Шевченко урамӗсенче ҫуртсенче уйӑрса панӑ. Малтан унта хула хыснинчи укҫа-тенкӗпе юсав ӗҫӗсем тунӑ.

Ҫапла майпа Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӗн тивӗҫне пурнӑҫланӑ. Аса илтерер: йӑтӑнма пуҫланӑ ҫуртра 165 пӳлӗм пулнӑ, вӗсенче 256 ҫын пурӑннӑ. Авариллӗ лару-тӑру пулсан 75 ҫемьене вӑхӑтлӑх вырӑн тупса панӑ, 85 ҫемье тӑванӗсем патне куҫнӑ. Икӗ пӳлӗмри ҫынсем ҫеҫ пулӑшу ыйтман.

Раштавӑн 13-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 11-мӗшӗччен Шупашкара «Виктория» шапито-цирк артисчӗсем «Хӗл Мучи патӗнче хӑнара» программӑпа килсе ҫитнӗ. Унпа Шупашкара 500 ҫул ятлӑ паркра паллашма пулать. Программӑра — упӑте, кенгуру, упа, варана, пирӗн патра ҫук кайӑксем. Тата тӗрлӗ жанрлӑ цирк ӑстисем хӑйсен пултарулӑхӗпе тӗлӗнтереҫҫӗ.

Республикӑн тӗп хулин пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов тата хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пулӑшнипе ачасене унта тӳлевсӗр кайса курма май туса панӑ. Анчах уншӑн шӑпӑрлансене ӑмсанмаллах та мар-тӑр тепӗр енчен. Мӗн тесен те вӗсем — телейсӗрскерсем-ҫке. Тӳлевсӗр билета ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр тӑрса юлнисене, пурӗ 150 ачана, уйӑрма йышӑннӑ.

Шупашкарта Ҫӗнӗ ҫул каҫхине эрех таврашне пур ҫӗрлӗ стума чарӗҫ. Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, чару хӑш-пӗр лавккапа кафесене пырса тивет.

Ҫапла хушӑва хула мэрийӗнче республикӑн Министрсен Кабинечӗн 2012 ҫулхи чӳкӗн 14-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗпе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Асӑннӑ документра массӑллӑ мероприятисем ирттернӗ чух урамсенче, лапамсенче, халӑх йышлӑ савӑнакан, курмалли тата спорт мероприятийӗсене хутшӑнакан вырӑнсенче эрех стума юрамасть.

Ҫапла вара рашатвӑн 31-мӗшӗнче 17 сехетрен пуҫласа кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчи 8 сехетчен Шупашкарти хӑш-пӗр магазинпа кафере эрех стума чарӗҫ. Эрех таврашне Лакрей вӑрманӗнче, А.Г. Николаев ячӗллӗ тата Шупашкара 500 ҫул парксенче те суттармӗҫ.

Раштав уйӑхӗн варринче Чӑваш Енре халӑх йӑла техникине тапӑннӑ тесен те йӑнӑш мар. Пурте тенӗ пекех тенкӗ йӳнелесрен хӑраса укҫине мӗн те пулин туянса пӗтерме шухӑшланӑ ӑхӑртнех.

Халӑх лавккасене сӑпса пек сырӑннӑран-и е урӑх сӑлтава пула-и — хаксем ӳсрӗҫ. Ноутбуксен, смартфонсен, телевизорсен, холодильниксен, пылесоссен, мультиваркӑсен, фотоаппаратсен хакӗсем самаях ҫыртма тытӑнчӗҫ. Суту-илӳ предприятийӗсем халӑх туяннине кура татах тавар кӳрсе килнӗ-мӗн. Вӗсем ку ӗҫе ҫитес ҫул ҫеҫ тума палӑртнӑ пулин те…

Шупашкар хула администрацийӗ тата ятарласа йӗркеленӗ «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫейӗн халӑх тӗрӗслевӗ» подразделени хаксен конкуренцине иртӗхме парас мар тесе йӑла техникисен хакӗсен мониторингне йӗркелесе пынӑ.

Мониторинг пирки МИХсенче пӗлтереҫҫӗ-мӗн. Кун пирки Шупашкар хулин сайтӗнче те пӗлме пулать иккен — ятарлӑ баннера пусмалла ҫеҫ-мӗн.

Халӗ хак майӗпен ӳсме пӑрахнӑ-мӗн. Ҫитес ҫул тенкӗ ҫак уйӑхри пекех улшӑнсах тӑрсан, ахӑртнех, тавар кӑларакансем хаксене ҫӗнӗрен пӑхса тухӗҫ. Анчах кун пирки хальлӗхе ҫирӗплетсе калама ҫук.

Раштавӑн 29-мӗшӗнче планеркӑра Шупашкарта ача пахчисене хӑпартас ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов юлашки виҫӗ ҫулта хулара 12 ача пахчине ҫӗкленине, ҫӗнетнине пӗлтернӗ. Ҫапла майпа пӗтемпе 1930 ача валли вырӑн туса панӑ.

2015 ҫулта ҫӗнӗ ача пахчисем уҫас ӗҫе малалла тӑсӗҫ. Ҫулталӑкра 1245 шӑпӑрлан валли вырӑн тума палӑртнӑ. Ун валли 3 ача пахчи ҫӗклӗҫ, пӗрне ҫӗнетӗҫ. Вӗсене «Финская долина», «Волжский-3» микрорайонсенче хута ярӗҫ.

Ҫавӑн пекех 165-мӗш ача пахчине ҫӗнетме палӑртнӑ. Унта 350 вырӑн. Ҫӗнӗ Лапсарти пуҫламӑш шкулти 2 ушкӑна та ҫӗнетме шутлаҫҫӗ. Ҫитес ҫул ача пахчисенчен 5700 шӑпӑрлан тухмалла. Ҫакна тата ҫӗнӗ ача пахчисем уҫнине пула 2015 ҫулта 6945 шӑпӑрлан валли вырӑн тума палӑртнӑ. Ку 2–2,5 ҫулсенчи ачасем валли вырӑн туса парӗ.