Пирӗн халӑхӑмӑр хӑйне ҫутта кӑларма нумай тӑрӑшнӑ, чӑваш букварьне парнеленӗ, Атӑлҫи тӑрӑхнчи вак халӑхсемшӗн нумай тӑрӑшнӑ Иван Яковлева сума суса та асра тытса пурӑнать.

Вӑл 1848 ҫулхи ака уйӑхӗн 25 хальхи Тутар Республикине кӗрекен Кӑнна-Кушки ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗр гимназийӗнче, Хусан университетӗнче вӗреннӗ, чӑваш шкулӗн инспекторӗнче, Чӗмпӗр чӑваш шкулӗн ертӳҫинче ӗҫленӗ. Н.И. Ильминский вӗренекенӗ. 1930 ҫулхи юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче вилнӗ. Ӑна Мускавра Ваганьково масарӗнче пытарнӑ.

Паян Шупашкарти Иван Яковлев палӑкӗ умне тӗрлӗ ӗҫре тӑрӑшакансем чечек хума тата хисеплӗ ҫыннӑмӑрӑн капашсӑр пысӑк ӗҫне сума сунине палӑртма пуҫтарӑннӑ. Ҫав йышра республика Элтеперӗ Олег Николаев та пулнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Шупашкарти Ҫeҫnӗл Мишши музейӗнче «Кӗр сӑри» уяв ирттерме палӑртнӑ. Кун пирки ӳнер учрежденийӗн ертӳҫи Антонина Андреева Фейсбукра пӗлтернӗ.

«Шупашкар районеӗнчи «Шортан» халӑх фольклор ансамблӗ авалхи йӑла-йӗркене, юрра-ташша кӑтартса парӗ. Ертӳҫи — Надежда Михайлова, купӑсҫи — Геннадий Якимов, ташша вӗрентекенӗ — Надежда Васильева.

20 сехетрен Надежда Васильева чӑваш халӑх ташшине ӑста ташлама вӗрентӗ. Вырӑн сахал, ҫaвӑнпа 20 сехетчен пыма тӑрӑшӑр. Маска илме ан манаӑр», — тесе ҫырнӑ Антонина Андреева.

Мероприяти 17 сехетре пуҫланӗ.

Шупашкарта чӑваш юмах-халапӗсенчи сӑнарсен тумне хатӗрлемелли «Чудеса в парке» (чӑв. Паркри тӗлӗнтермӗшсем) конкурс иртет. Ӑна А.Г. Николаев космонавт ячӗллӗ ача-пӑча паркӗ йӗркеленӗ. Конкурса Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ. Мероприятие йӗркелекенсем халӑх культурине тӗпе хурса ачасене илеме туйма вӗрентесшӗн, чӑваш наци тумне сарас тӗллевлӗ.

Конкурса хутшӑнакансен юмах-халапсенчи сӑнарсен тумне хатӗрлемелле тата ун ҫинчен кӗскен каласа кӑтартмалла.

Тӗрлӗ сӑнарпа усӑ курма пулать. Тӗслӗхрен, Улӑп, Шуйттан, Турӑ, Пӳлӗх, Куйкӑрӑш, Йӗрӗх, Вутӑш, Вупӑр, Вӗриҫӗлен, Арҫури.

Конкурса хутшӑнакансен заявкисене юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗччен mirdetstva.cheb@mail.ru электрон адреспа йышӑнӗҫ. Унта ята-хушамата, сӑнар ятне тата ӑна ӑнлантарнине, хӑвӑрӑн телефон номерӗпе электрон почтӑна кӑтартмалла.

Чӑваш Енре Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене тӑвас ҫӗре хутшӑннӑ паттӑрсене халалласа асӑну комплексӗ тӑвӗҫ. Кун пирки паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура калаҫнӑ.

Алла Салаева премьер-министр каланӑ тӑрӑх, «Строители безмолвных рубежей» проекта РФ Культура министерстви грантпа пулӑшнӑ. Хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, комплекс Куславкка районӗнчи Куснар ялӗ ҫывӑхӗнче пулӗ.

Алла Салаева пӗлтернӗ тӑрӑх, 3 гектар ҫӗр лаптӑка уйӑрнӑ. Ҫулталӑк вӗҫлениччен унта геологи тата геодези ӗҫӗсене туса ирттерӗҫ. Асӑну комплексӗн эскизне суйлама конкурс ирттерӗҫ, вӑл нарӑсӑн 15-мӗшӗччен пулӗ.

Асӑну комплексне 2021 ҫулхи юпа уйӑхӗнче уҫма палӑртнӑ.

Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ черетлӗ премьерӑна йыхравлать. Вӑл юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче пулӗ. Куракансене «Чи хаклӑ пуянлӑх» историллӗ легендӑна чӗнеҫҫӗ.

«Этемлӗх ӗмӗрӗнче ҫут тӗнчерен мӗн чухлӗ халӑх ҫухалнӑ-ши! Вӗсен кашнин хӑйӗн сӑн-сӑпачӗ: культури, чӗлхи, йӑли-йӗрки пулнӑ. Чӑваш халӑхӗ тӗрлӗ ахӑрсамана витӗр хурҫӑ пек туптанса тухса хӑйне хӑй упраса хӑварма пултарнӑ. Мӗнле майпа? Несӗлсем пилленӗ чи хаклӑ пуянлӑха – ӑс-хакӑл ҫирӗплӗхне, вӑй-халне, вышкайсӑр паттӑрлӑхне – ҫухатманнине пула. Пирӗн, паянхи кун пурӑнакансен, чӑваш халӑхӗ малашне те пултӑр тесен ҫакна тӗпе хумалла та.

«Чи хаклӑ пуянлӑх» историллӗ легенда чӑвашсен иксӗлми вӑй-хӑват ҫӑлкуҫӗсене уҫса кӑтартать», — тесе пӗлтернӗ театр Фейсбукра.

Чӑваш Енре Ял кинофестивалӗ кӑҫалхипе улттӑмӗш хут иртет. Ӑна хальхинче Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халаллӗҫ, вӑл 5 районта иртӗ. Паллах, Роспотребнадзор сӗнӗвӗсене те шута илӗҫ.

Паян кинофестиваль Шупашкар районӗнчи Ишлей ялӗнче уҫӑлӗ. 18 сехетре унти кинозалта пултарулӑх ушкӑнӗсем сцена ҫине тухӗҫ. Кинозалта «Чӑвашкино» ӳкернӗ «Ҫынсем-халапсем» ярӑмри документлӑ фильмсемпе паллашма май пулӗ. Киностудин фондӗнчи илемлӗ фильсемпе те паллаштарӗҫ. Вӗсен йышӗнче – «Ржев» тата «28 панфиловцев».

Юпан 20-мӗшӗнче кинофестиваль Тӑвай районӗнче иртӗ, унтан – Патӑрьел тата Куславкка районӗсенче. Юпан 23-мӗшӗнче мероприяти Муркаш районӗнче вӗҫленӗ.

Юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Красноярскри Ӗҫпе килӗшӳ керменӗнче Чӑваш культурин кунӗ иртнӗ. Ӑна тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлевӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхне халалланӑ.

Мероприятие хутшӑннисем И.Я. Яковлев ҫинчен видеофильмсем курнӑ, ун кун-ҫулӗ ҫинчен каласа кӑтартакан сӑнӳкерчӗксемпе паллашнӑ.

Йӑхташӑмӑрсем РСФСР халӑх художникӗн В. Мешковӑн ӳкерчӗксен куравне те йӗркеленӗ. Сӑмах май каласан, вӑл В. Мешковӑн куравӗ чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗччен ӗҫлӗ.

Чӑваш культуиин кунӗнче Ачасен ӗҫӗсен куравӗ те ӗҫленӗ. Красноярск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен автономийӗн артисчӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.

Паян Патӑрьел районӗнчи Турхан ялӗнче Алексей Кокель художникӑн палӑкне уҫнӑ. Кун пирки Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Леонид Черкесов Фейсбукра пӗлтернӗ.

Алексей Кокель – академи пӗлӗвӗ илнӗ пирвайхи чӑваш художникӗ. Художник ҫуралнӑранпа кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче 140 ҫул ҫитрӗ. Вӑл Патӑрьел районӗнчи Турханта 1880 ҫулта ҫуралнӑ. Харьковра ӗҫлесе пурӑннӑ. Украинӑн пулас художникӗсене туптанӑ.

Кӑҫалхи пуш уйӑхӗнче художникӑн музей-ҫуртне юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн уҫнӑччӗ. Унта республикӑн ертӳҫи Олег Николаев хутшӑннӑччӗ.

Леонид Черкесов пӗлтернӗ тӑрӑх, Кокель палӑкне уҫас шухӑш Лев Кураковӑн пулнӑ. Уншӑн вӑл ӑна тав тунине палӑртнӑ. Ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, Алексей Кокелӗн ятне тӑван тӑрӑхра сарас енӗпе культурологи докторӗ, Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорӗ Владимир Васильев самай ҫине тӑнӑ. Ӑна вӑл вӑхӑтра университет ректорӗнче тӑрӑшнӑ Лев Кураков академик пулӑшса пынӑ.

Пирӗн республикӑра Чӑваш тӗррин кунне туса хунӑ. Кун пирки Олег Николаев паян хушу кӑларнӑ. Чӑваш тӗррин кунӗ чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пулӗ.

Ҫак куна ахальтен суйламан. Шӑпах ҫав кун Екатерина Ефремова художник ҫуралнӑ. Вӑл чӑваш халӑхӗн тӗрӗ ӳнерне аталантарма нумай тӑрӑшнӑ.

Екатерина Иосифовна 1914 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Хусан кӗпӗрнинчи Чистай уесӗнчи Якурккел ялӗнче (халӗ – Тутарстанри Нурлат районӗ) ҫуралнӑ. 2020 ҫулхи нарӑс уйӑхӗ 26-мӗшӗнче Шупашкарта ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ. Паллӑ ӑста Мускаври техникумра тата институтра ӳнер ӑсталӑхне вӗреннӗ.

Аса илтерер: Чӑваш Енри тӗрӗ ӑстисем Чӑваш тӗрррин кунӗ пирки ӗмӗтленни ҫинчен эпир шӑп та лӑп ҫулталӑк каялла пӗлтернӗччӗ . Ӑстасем республикӑн ун чухнехи Элтеперӗпе, Михаил Игнатьевпа, 2019 ҫулхи юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Чӑваш тӗррин музейӗнче тӗл пулнӑччӗ. Тӗрӗҫӗсенчен пӗри, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Евгения Жачева, Чӑваш тӗррин кунне йышӑнма сӗннӗччӗ.

Чӑвашсен хальхи вӑхӑтри паллӑ сӑвӑҫин, Альбина Юратӑвӑн сӑвви Турцири журналта пичетленнӗ.

«Юлашки вӑхӑтра питех те кӑсӑклӑ пурӑнма пуҫларӑм. Пуян пӗр пулӑм тепринпе, кӑсӑклӑрах та кӑмӑллӑраххипе, ылмашать. Пӗр шухӑшлӑ ҫын, тахҫанхи тус, Чӑваш Енри ҫыравҫӑсен союзӗн пайташӗ, куҫаруҫӑ, поэт, журналист, Тутарстанри Айрат Галимзянов халӗ ҫеҫ ырӑ хыпар пӗлтерчӗ. Кӗвӗҫ чунлӑ маррисене тата пире ӑнӑҫу ҫеҫ сунакансене пӗлтерме васкам. Турцири «Guncel Sanat» журналта манӑн «Чӑваш» сӑвва пичетленӗ», – тесе ҫырнӑ Альбина Юрату Фейсбукра.

Сӑвва маларах асӑннӑ Айрат Галимзянов куҫарнӑ.