Паян, раштав уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнчи маэстрӑн юбилей концерчӗ иртӗ. Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артисчӗ, чӑваш халӑх артисчӗ, фортепиано ӑсти Юрий Трепов кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 65 ҫул тултарнӑ.
Юрий Иванович Сартури Л.В. Собинов ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗнчен тата унти аспирантурӑран вӗренсе тухнӑ. Ставрополь крайӗнчи Пятигорскра ҫуралнӑскер 1980-1995 ҫулсенче Чӑваш паташлӑх филармонийӗнче ӗҫленӗ. Халӗ вӑл И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче ҫамрӑксене музыка тӗнчине илсе кӗрет. Профессор.
Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай эпӗ ҫырнӑ «Куҫна уҫ, артист» статья вӗҫне хӑварнӑ комментарие вуларӑм та, ӑна – ӗҫтӗшӗме – тав сӑмахӗ каласшӑн. Йывӑр лару-тӑрура сана – айӑпсӑр айӑпланнӑ ҫынна – пӗр-икӗ сӑмах каласа хавхалантарни питӗ кирлӗ. Шел те, тӗрӗссине калакан этем хальхи вӑхӑтра сахал. Пирӗн нумай ҫыравҫӑн, артистӑн, режиссерӑн, художникӑн, наука сотрудникӗн, журналистӑн тата ыттисен пӗр хӑюлӑх та, гражданла позици те ҫук. Эпӗ ҫакна асӑрханӑ: кам пуҫлӑх умӗнче йӑпӑл-йӑпӑл калаҫать, кам ӑна сутӑнать, кам ӑна пуҫ таять, кам ӑна мухтать – ҫавӑ питӗ лайӑх пурӑнать. Пуҫлӑхсен киревсӗр ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен, тӗрӗсмарлӑхӗ ҫинчен, ултавӗ ҫинчен манӑн мар, журналистсен ҫырмалла, анчах вӗсем тахҫантанпах шыв сыпнӑ пек пурӑнаҫҫӗ. Кухньӑра «пӑшӑл-пӑшӑл» пӑтти пӗҫернисӗр пуҫне, мухтав юрри юрланисӗр пуҫне урӑх нимӗн те тумастпӑр, чӑн пулнине каламастпӑр, пичетре ҫырмастпӑр, ҫаплах хамӑрӑн ачаш ӳт-пӳ тӑрӑх саламат чупасран, карьера пӗтсе ларасран шӑши пек тӑр-тӑр чӗтресе ларатпӑр, тен, ҫавӑнпах мана Чӑваш халӑх поэчӗн хӑюллӑ сӑмахӗ чӑннипех те савӑнтарчӗ.
Пултаруллӑ ачасемпе ҫамрӑксен «Эткер» центрӗ кӑҫалхи юпа-чӳк уйӑхӗсенче «Юратрᾶм эп, хирсем, сире…» республика шайӗнчи пултарулӑх конкурсне ирттернӗ. Ӑна паллӑ чӑваш ҫыравҫи тата драматургӗ, тӑлмачи, публицисчӗ, чӑваш халӑх поэчӗ Ухсай Яккӑвӗ ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Пултарулӑх ӑмӑртӑвне 400 ытла ача хутшӑннӑ. Тӳресем 20 ҫӗнтерӳҫӗне суйласа илнӗ. Вӗсем — Юлия Андреева (Канаш районӗнчи Сиккассинчи вӑтам шкул), Анна Артемьева (Куславкка районӗнчи Тӗрлемес), Анастасия Бахитова (Ҫӗнӗ Шупашкарти 5-мӗш вӑтам шкул), Мая Беллиева (Канаш районӗнчи Чакаҫ), Елизавета Васильева (Ҫӗнӗ Шупашкарти 5-мӗш вӑтам шкул), Ксения Григорьева (Канашри 9-мӗш вӑтам шкул), Карина Корнилова (Патӑрьел районӗнчи Хирти Пикшик), Кирилл Ларионов (Шӑмӑршӑ районӗнчи Карапай Шӑмӑршӑ), Ульяна Макарова (Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Мишеркасси), Ирке Масяева (Патӑрьелӗнчи 1-мӗш вӑтам шкул), Светлана Матвеева (Муркаш районӗнчи Калайкасси), Никита Михайлов (Вӑрмар районӗнчи Чупай), Диана Михопарова (Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Питӗркасси), Арина Парусова (Шупашкарти 30-мӗш вӑтам шкул), Юлия Путякова (Патӑрьелӗнчи 1-мӗш вӑтам шкул), Самира Салихова (Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам), Самира Сулейманова (Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам), Сергей Талдынов (Канашри 10-мӗш вӑтам шкул), Анна Тарасова (Куславккари 3-мӗш вӑтам шкул), Александр Федоров (Шупашкарти 33-мӗш вӑтам шкул).
Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн режиссёрӗн, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисткин Наталия Сергееван пултарулӑх каҫӗ иртнӗ. Ҫав каҫ театрта Ярослава Пулинович ӗҫӗ тӑрӑх лартнӑ «Вӑйлӑ хӗрарӑм» спектакле кӑтартнӑ. Юбиляр Жанна сӑнарне калӑпланӑ.
Наталия Сергеевӑна юбилейпа республикӑн культура министрӗн ҫумӗ Георгий Богуславский тата ыттисем саламланӑ. Тӑван, Шупашкар, районӗнчен те делагаци пырса ҫитнӗ.
Аса илтерер: Наталия Сергеева юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче 50 ҫул тултарчӗ. Вӑл Шупашкар районӗнчи Шинер ялӗнче ҫуралнӑ. Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ Аслӑ театр училищинчен (институтӗнчен) 1993 ҫулта вӗренсе тухнӑ. Ун хыҫҫӑнах ӑна К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрне ӗҫе илнӗ. 2013 ҫулта вӑл Мускаври Культура, искусство тата туризм енӗпе ӗҫлекенсен пӗлӗвне ӳстермелли академирен вӗренсе тухнӑ. Юлашки ҫулсенче артистка режиссёр пулса тӑрӑшать.
Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн режссёр-постановщикӗн, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисткин Наталия Сергееван пултарулӑх каҫӗ иртӗ.
Наталия Алексеевна «Чӗнтӗрлӗ чаршав» республика шайӗнчи театр конкурсӗн лауреачӗ, Екатеринбургра иртнӗ хальхи вӑхӑтри драматругин «Коляда-PLAYS» VII театр фестивалӗн гран-прине тивӗҫнӗ.
Режиссерӑн юбилейне халалланӑ каҫ театрта «Вӑйлӑ хӗрарӑм» спектакль кӑтартӗҫ. Ӑна Ярослава Пулиновичӑн пьеси тӑрӑх лартнӑ. Жанна ролӗнче – юбиляр.
Юбилей каҫе 18 сехетре пуҫланӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнче пурӑнакан Матрена Сергеевна Александрова 100 ҫул тултарнӑ. Вӑл – Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ.
Матрена Сергеевна 1942 ҫулта ҫара кайнӑ, Амур ҫинчи Комсомольск хулинче лекнӗ. Вӑл 596-мӗш батальонра ҫанталӑка сӑнакан пулнӑ. Ҫавӑн пекех чӑваш хӗрарӑмӗ Япони вӑрҫине хутшӑннӑ. Куншӑн ӑна «Японие ҫӗнтернӗшӗн» медальпе чысланӑ.
Киле вӑл 1945 ҫулта сержант званийӗпе таврӑннӑ. Унтан кладовщикре, ял канашӗн секретарӗнче, поварта ӗҫленӗ. Матрена Сергеевна пӗтӗмпе 50 ытла ҫул ӗҫленӗ, 6 ача ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ вӑл Ҫӗрпӳ хулинче пурӑнать, 11 мӑнукӗшӗн, вӗсен 14 ачишӗн савӑнать.
Куславкка районӗн хаҫачӗ, «Ялав», тухма пуҫланӑранпа ӗнер, чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, 90 ҫул ҫитнӗ. Ун чухне ӑна «Штурм» ятпа кун ҫути кӑтартнӑ. Тепӗр ҫулталӑкран ятне ылмаштарса «Ленин ялавӗпе» теме тытӑннӑ. Чылай ҫул ҫавӑн пек ятпа пӗлнӗ район хыпарҫине. 1996 ҫулта ята черетлӗ хутчен ылмаштарнӑ май самана таппи ытйнине кура «Ленин» сӑмаха кӑларса пӑрахса «Ялав» теме тытӑннӑ.
1986 ҫултан пуҫласа кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗччен хаҫат редакторӗнче Валентин Константинов тӑрӑшнӑ. Хальхи вӑхӑтра тӗп редактор тивӗҫӗсене Надежда Михайлова пурнӑҫлать. Редакцире Нина Богданова, Валентина Воробьева, Татьяна Кольцова журналистсем тата Марина Петрова дизайнер тӑрӑшаҫҫӗ.
Хаҫат эрнесерен чӑвашла тата вырӑсла тухса тӑрать. 2018 ҫултанпа район хыпарҫине 16 полосапа пичетленӗ, кӑҫалтан вӑл 12 полоса ҫине куҫнӑ.
Муркаш районӗнчи Москакасси ялӗнче пурӑнакан Неонила Белова 105 ҫул тултарнӑ. Вӑл халӗ 6 ачипе, 10 мӑнукӗпе, 22 кӗҫӗн мӑнукӗпе, вӗсен 3 ачипе савӑнса пурӑнать.
Неонила Белова колхозра ӗҫленӗ, унтан вӑрҫӑ пуҫланнӑ. 2 ҫулти Аримӑна талӑклӑха, е ытларахлӑха хӑварса окоп чавма кайнӑ. «Вӑл – тӗслӗх. Унӑн мӗн чухлӗ вӑй-хал. Вӑл нихӑҫан та хуҫӑлмасть», - теҫҫӗ ун пирки тӑванӗсем.
Ватӑскер кунсерен хусканусем тӑвать: картлашкапа 8 хут анса хӑпарать. Ҫапла вӑл сывлӑхне ҫирӗплетет.
Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх культура тата ӳнер институчӗн ӳнер теорийӗн, историйӗн, музыка вӗрентӗвӗн тата юрлас ӑсталӑхӑн кафедрин доценчӗ Вероника Арисова 50 ҫул тултарнӑ.
Вероника Ивановна 1997 ҫулта Шупашкарти музыка училищинчен вӗренсе тухнӑ. Унта вӑл «Эстрадӑри музыка искусстви» специальноҫа алла илнӗ. Халӗ Чӑваш патшалӑх культура тата ӳнер институтӗнче эстрадӑпа джаз вокалне вӗрентет. 1998 ҫултанпа Вероника Арисова «Сингл» хальхи вӑхӑтри юрӑ студийӗн ертӳҫи тата саунд-продюсерӗ шутланать.
| ЮПА | 22 |
Нумаях пулмасть эпӗ сайтра «Якку пичче» ятлӑ аса илӳ статйи пичетлерӗм. Ӑна писатель Чӑваш халӑх поэчӗ Яков Гаврилович Ухсай ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине халалларӑм. Ҫак статьяна Мускавра пурӑнакан поэтӑн аслӑ хӗрӗ Елена Яковлевна та вуланӑ, ман пата тав сӑмахӗ ҫырса ячӗ. Ҫавӑн пекех вӑл тинтерех кӑна хӑйӗн пурнӑҫӗнчи пӗр пӑтӑрмаха аса илнӗ. Ӑн иккен чӑваш хӗрӗ вилӗмрен ҫӑлса хӑварнӑ.
Инкек куҫа курӑнса килмест. Елена Яковлевна каласа панӑ тӑрӑх, ӑна пӗр кӗтмен ҫӗртен кӑшлавирус чирӗ аптратса ӳкернӗ. Больницӑна вӑхӑтра ҫитмен пирки чир ытла шала кайнӑ. Унӑн ирӗксӗрех «Васкавлӑ пулӑшу» чӗнме тивнӗ. Пулӑшу экипажӗн врачӗ – хӗрарӑм – Елена Яковлевнӑн докуменчӗсене пӑхнӑ та тӗлӗнсех кайнӑ.
— Эсир Яков Гаврилович Ухсай хӗрӗ-им? — тесе ыйтнӑ.
— Ҫапла, эпӗ, — хуравланӑ кил хуҫи.
— Эпӗ Чӑваш Республикинчен, — пӗлтернӗ хӗрарӑм-тухтӑр. — Сирӗн аҫӑр пирки те, унӑн сӑввисене те нумай вуланӑ. Сире халех Мускаври «Коммунарка» больницине илсе ҫитерӗп. Унта ҫак усал чиртен хӑвӑрт, пӗлсе сыватаҫҫӗ.
+1.3 °C