Китай инвесторӗсем, ахӑртнех, кун пеккине кӗтмен. Ара, республикӑри ҫынсем ют ҫӗршыв ҫыннисем хайсен тӑрӑхӗнче (Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар районӗсенче) савут ҫӗклессине хирӗҫленӗ, Шупашкар районӗнчи Илпеш ялӗн ҫыннисем пикета та тухнӑ. Халӗ инвесторсем проекта ытти регионта пурнӑҫласси пирки шутлаҫҫӗ.
Китай компанийӗ савут ҫӗклеме 10 миллиард тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ, ӑна ҫитес ҫул виҫҫӗмӗш кварталта тума тытӑнмалла пулнӑ. Малтан сӗт савутне Муркаш тӑрӑхӗнче вырнаҫтарма палӑртнӑ, анчах халӑх хирӗҫленӗ. Ҫӗрпӳ тата Шупашкар районӗсенчи ҫынсем те инвесторсен проектне ырламан. Китай ҫыннисем савута Чулхула облаҫӗнче е Тутарстанра ҫӗклесси пирки шутлаҫҫӗ.
Ҫитменнине, инвесторсен урӑх чӑрмавсем те сиксе тухма пултаратчӗҫ: республикӑра сӗт ҫитмест, халӑх ӑна ытлах ӗҫмест.
Почта тытӑмӗнче ӗҫлекенсен шалӑвӗ ӳсӗ. Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин «Раҫҫей почтин» Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи макрорегионӗн ертӳҫипе Елена Зайцевӑпа тата почтӑн Чӑваш Енри филиалӗн пуҫлӑхӗпе Владимир Тимофеевпа тӗл пулнӑ.
Владимир Тимофеев ӗнентернӗ тӑрӑх, шалу 2 пин ытла ҫыннӑн ӳсӗ. Ку вӑл мӗнпур ӗҫченӗн 70 ытла проценчӗ иккен. Ҫыхӑну уйрӑмӗсенче ӗҫлекенсен тупӑшӗ ҫапла майпа 20 процент нумайланӗ.
Ӗҫ укҫине ӳстерессине Раҫҫей почти калӑпӑшлӑ проект тесе шухӑшлать. Елена Зайцева палӑртнӑ тӑрӑх, предприяти ертӳҫисем шалӑва ҫулталӑк ҫурӑ хушшинче тапхӑр-тапхӑрпа ӳстерсе пыма палӑртнӑ.
Тӗлпулура ялти ҫыхӑну уйрӑмӗсен ӗҫне те сӳтсе явнӑ.
Ҫӗмӗрлери муниципалитет предприятин пуҫлӑхне организаци укҫине пытарнӑшӑн айӑпланӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнине Чӑваш халӑх сайчӗ
Парӑма тӳлес мар тесе хайхи ҫын 2015 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа 2018 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗччен тапаҫланнӑ. Ҫав вӑхӑтра организацин налук тата ытти тӳлев парӑмӗ 24 миллион тенкӗрен иртсе кайнӑ. Апла пулин те пуҫлӑх парӑма тӳлесе татас вырӑнне ытти контрагента куҫарса панӑ. Анчах хӑй ертсе пыракан организаци счёчӗпе усӑ курман вӑл.
Тӗпчевҫӗсем тата Ҫӗмӗрле район сучӗ палӑртнӑ тӑрӑх, темиҫе ҫул хушшинче пуҫлӑх 28 миллион та 700 пин тенке айккине ӑсатнӑ. Халӗ пуҫлӑха суд тунӑ. Ӑна тӗрмене хупмасӑр 1,5 ҫуллӑха ирӗкрен хӑтарма йышӑннӑ.
Тутарстанри чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи Дмитрий Самаренкин «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ. Капла хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян алӑ пуснӑ.
Ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, Дмитрий Самаренкин — «Казанский маслоэкстракционный комбинат» (чӑв. Хусанти ҫу комбиначӗ) акционерсен уҫӑ обществин директорсен канашӗн ертӳҫи. Чӑвашсен наципе культура автономине ертсе пыма ӑна 2016 ҫул вӗҫӗнче суйланӑ. Дмитрий Самаренкинӑн ашшӗ Анатолий Самаренкин Тутарстанӑн мелиораци тата шыв хуҫалӑхӗн министрӗ, КамАЗ гендиректорӗн ҫумӗ пулнӑ.
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче Элтеперпе Дмитрий Самаренкин тӗл пулнӑ. Ун чухне енсем «Канаш Агро» агрофирмӑна (унӑн учредителӗ — эпир маларах асӑннӑ Хусанти агрохолдинг) аталантарас тата Тутарстанра пӗтӗм чӑвашсен «Уявне» ирттерес ыйтусене сӳтсе явнӑ. Унта, сӑмах май, Тутарстан Президенчӗ Рустам Минниханов Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева чӗннӗ. Уяв ыран иртӗ.
«Чӑвашавтотранс» патшалӑх унитарлӑ предприятире ӗҫленисенчен пысӑк пайне тинех шалу тӳлесе татнӑ. Ун пеккисен хисепӗ — мӗнпур йышӑн 90 проценчӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — транспорт тата ҫул-йӗр министрӗ Александр Николаев чӑваш парламенчӗн ӗнерхи сессийӗнче пӗлтернӗ.
Аса илтерер, шалу тӳлеме ЧР Правительстви республикӑн резерв фондӗнчен 57 миллион ытла тенкӗ уйӑрнӑччӗ.
Панкрута кӑларма йышӑннӑ предприятисенче ӗҫсӗр тӑрса юлнисене шалӑва часах парса татакан марччӗ. Малтан налуксене тӳлекенччӗ, кайран ҫеҫ рабочисем патне черет ҫитекенччӗ.
Парӑмсемпе татӑлас черете ылмаштарас ыйтӑва маларах республикӑн Арбитраж судӗнче пӑхса тухнӑ.
Шалу тӳлеме резерв фондӗнчен уйӑрнӑ укҫана предприяти пурлӑхне сутсан республика хыснине тавӑрса парӗҫ.
«Чӑвашавтотранс» предприятире ӗҫленисен шаплу парӑмне тинех тӳлесе татӗҫ. Кун пирки паян ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — транспорт тата ҫул-йӗр министрӗ Александр Николаев паян пӗлтернӗ. Ун пирки Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ.
Шалу тӳлеме ЧР Правительстви республикӑн резерв фондӗнчен 57 миллион ытла тенкӗ уйӑрма йышӑннӑ.
Александр Николаев пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ЧР Арбитраж сучӗн ларӑвӗ иртнӗ. Предприяти ӗҫченӗсене шалу тӳлес ыйтӑва унта ытти парӑмпа татӑлассинчен маларах кӑларма йышӑннӑ. Укҫана республика хыснинчен уйӑрма йышӑннӑ. Ҫапла вара «Чӑвашавтотранс» предприятире ӗҫленисем тинех шалу илсе пӗтерӗҫ.
Ҫак парӑм пирки, сӑмах май, унччен тӗрлӗ ларура вӗҫӗмех сӑмах хускататчӗҫ.
Пирӗн пӗчӗк кӑна республикӑмӑр пурнӑҫӗпе Раҫҫейри журналистсем кӑсӑкланаҫҫӗ. Аса илтерер, ҫак кунсенче Питӗр хулинче пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ иртет. Вӑл ыран вӗҫленӗ. Паян мероприятие ҫӗршыв Президенчӗ Владимир Путин та хутшӑнмалла. Форума вун-вун ҫӗршыври сумлӑ делегаци пырса ҫитнӗ. Пирӗн республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та ӗҫлӗ мероприятие хутшӑнать.
Ҫӗртме уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Михаил Васильевич ТАСС журналистне интервью панӑччӗ. Ӗнер унпа «Новости» (чӑв. Ҫӗнӗ хыпарсем) Раҫҫейӗн информаци агентствин журналисчӗн ыйтӑвӗсене хуравланӑ. Журналистпа Элтепер Питӗрти форум усси ҫинченкалаҫнӑ. Михаил Васильевич ҫав форум вӑхӑтӗнче тунӑ килӗшӳсем тата унӑн тухӑҫлӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинчи пысӑк промышленность предприятийӗсенчен пӗри, «Промтрактор-Промлит» савут, инженерсене ӗҫе йышӑнать. Кун пирки Шупашкарти Ӗҫлӗх центрӗ пӗлтернӗ.
Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 6-мӗшӗ тӗлне предприятие вырнаҫма 451 ӗҫсӗр ҫынна хут панӑ. Савутра ӗҫлеме сӗннисен пӗтӗмӗшле йышӗ вара 2 пинтен те иртнӗ.
Шӑратакан производствӑна инженер профессиллӗ ҫынсем кирлӗ. Унсӑр пуҫне унта обрубщиксене, электрогазосварщиксене, стерженщиксене, электромонтёрсене, слесари-юсавҫӑсене тата ытти рабочие йышӑнаҫҫӗ. Рабочисем кирлине предприяти тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче те хыпарласах тӑрать.
«Промтрактор-Промлит» предприятие рабочисене ӗҫе пӗрмай йыхравланине савутра производство калӑпӑшӗ ӳссе пынипе, саккассен калӑпӑшӗ йышланнипе сӑлтавлаҫҫӗ.
«Регионы – сотрудничество без границ» (чӑв. Регионсем – чикӗсӗр ӗҫтешлӗх) курав Республика кунӗ тӗлне Шупашкарта ҫулсеренех уҫӑлать. Кӑҫал та иртӗ. Хальхи шучӗпе 26-мӗш хут пулӗ.
Ӑна йӗркелекенсем кӑҫал ӑна урӑхларах ирттерме шухӑшланӑ. Вӑл унчченхилле МТВ-центрта е «Контур» суту-илӳ комплексӗнче пулма пӑрахнӑччӗ-ха. Курав япалисене шатерсем карса вырнаҫтарӗҫ.
Ҫавӑн валли 1800 пин тӑваткал метр лаптӑк уйӑрма палӑртнӑ. Автомобильсем, пысӑк калӑпӑшлӑ ытти техника валли те вырӑн тупӗҫ. Тӗрлӗ енлӗ ӑстасене, ача-пӑчана кӑсӑклантармалли лаптӑксем уйӑрса парӗҫ.
Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, курав ҫӗртме уйӑхӗн 21-24-мӗшӗсенче иртӗ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Питӗр хулинче ТАСС информаци агенствин журналисчӗпе калаҫнӑ, ӑна вӑл интервью панӑ.
Ҫак кунсенче Питӗр хулинче Пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ иртет. Унта тӗрлӗ ҫӗршывран ятлӑ-сумлӑ ҫынсем: политиксемпе усламҫӑсем, тӗрлӗ шайри ертӳҫӗсемпе журналистсем — пухӑннӑ.
Уҫӑ калаҫу вӑхӑтӗнче тӗрлӗ ыйтусене хускатнӑ. Республика Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев журналиста Китай Халӑх Республикипе Чӑваш ЕН тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлени пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл ӑна пирӗн тӑрӑхра «Сычуань— Чувашия» (чӑв. Сычуань—Чӑваш Ен) агропарк хута ярассине пӗлтернӗ.
Тӗлпулура информаци технологийӗсен аталанӑвне те сӳтсе явнӑ. Журналистӑн ытти ыйтӑвне те хуравланӑ.
+0.3 °C