Чӑваш Енре чи лайӑх психологсемпе социаллӑ педагогсене палӑртнӑ. Вӗсен йышӗнче республикӑри район-хуласенчи 5 психолог тата 5 социаллӑ педагог.
Канашри 11-мӗш шкулти Гульназ Джафарова, Ҫӗнӗ Шупашкарти 6-мӗш гимназири Марина Макарова, республикӑри психологипе педагогика реабилитаци тата коррекци центрӗнчи Сергей Педюсов, Шупашкарти 163-мӗш ача пахчинчи Анастасия Степанова, Шупашкарти 1-мӗш пуҫламӑш шкулти Валентина Степанова чи лайӑх психолог педагогсем пулнӑ.
Етӗрне районӗнчи Хучаш шкулӗнчи Елена Албутова, Шупашкарти 64-мӗш шкулти Татьяна Маслова, Улатӑрти 9-мӗш шкулти Наталия Нажалкина, Канашри строительство техникумӗнчи Ольга Петрова, Шупашкарти 45-мӗш шкулти Татьяна Юдина чи лайах социаллӑ педагогсен ятне илнӗ.
Финалта конкурс заданийӗсем ҫӑмӑл пулман. Конкусҫӑсем вӗсене виҫҫӗмӗш тапхӑр умӗн ҫеҫ пӗлнӗ.
«Чӑваш Енри психолог педагог — 2014» тата «Чӑваш Енри социаллӑ педагог — 2014» конкурс ҫӗнтерӳҫисене ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче палӑртӗҫ.
Вӑрмар районӗнчи Тикаш ял тӑрӑхӗнче район администрацийӗн кунӗ иртнӗ. Йӑлана кӗнӗ кун пек мероприятие вырӑнти ял тӑрӑхӗсене пулӑшу кӳрессипе йӗркелеҫҫӗ иккен. Вырӑнсенче йӑнӑш тунине тупса палӑртассишӗн мар, асӑрхасан епле тӳрлетмеллине вӗрентессишӗн тесе ӗнентереҫҫӗ.
Ҫак эрнере районтан тӗп вулавӑшӑн методпай пуҫлӑхӗ Татьяна Федорова, райадминистрацин экономика, промышленноҫ тата суту-илӳ пайӗн тӗп специалист-эксперчӗ Альбина Ильина, вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин опекӑпа попечитель секторӗн ҫул ҫитменнисен ӗҫӗпе ӗҫлекен тӗп специалисчӗ Людмила Павлова пырса ҫитнӗ. «Малтанах вӗсем ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗпе Валерий Черкасовпа кулленхи тата пӗтӗмӗшле ыйтусене сӳтсе яврӗҫ», — тесе хыпарлать ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Валерий Нарсов. Унтан хайхисем тӗрӗслеве тытӑннӑ. Районти вулавӑш ӗҫченӗ ялти вулавӑша хакланӑ. Экономика пайӗн специалисчӗ ялти лавккасенче потребительсен правине пӑснипе пӑсманнине тӗрӗсленӗ. Ҫул ҫитменисемшӗн яваплӑ ӗҫчен Тикашри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкул ачисемпе тӗл пулнӑ. Унтан вӑл ял тӑрӑхӗн йӗркене пӑсассине хирӗҫ ӗҫлекен канашӗн ӗҫне пахаласа хӑш-пӗр асӑрхаттару тунӑ.
2013 ҫулта «Просвещение» издательство кӗҫӗн классем валли 12 вӗренӳ кӗнекине чӑвашла куҫарса кӑларнӑ. Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗсем ҫак ӗҫе кӑҫал та малалла тӑснӑ, 16 предметпа ӗҫ тетрачӗсене чӑвашла куҫарнӑ. Ҫав шутра — математикӑпа тӑван тавралӑх предмечӗсем.
Тӗслӗхрен, «Тӑван тавралӑх» ӗҫ тетрачӗ 2 пайран тӑрать. Килте ӗҫлемешкӗн «Ӑслӑлӑх дневникӗ» хушма кӑларӑм та пур. Унти заданисене ача килте ашшӗ-амӑшӗпе ҫулталӑк тӑршшӗпех пурнӑҫлӗ.
Математика тетрачӗ ачасене урокра, ушкӑнпа, класспа е килте ашшӗ-амӑшӗпе хӑй тӗллӗн хатӗрленме май парӗ. Унти материалсем М.И.Морон, М.А.Бантовӑн, С.И.Волковӑн, С.В.Степановӑн «Математика» кӗнекипе пӗр килет. Кунта учебникри кашни темӑпах заданисем пур. Тетрадьре тӗрӗслев заданийӗсем кӑна мар, ачасене кӑсӑклантаракан, ӑс-танне, логика шухӑшлавне аталантаракан хӑнӑхтарусем те пур. Вӗрентекен урок умӗн хӑнӑхтарӑва учебникрен е тетрадьрен илмеллине суйлама та пултарать.
Тетрадьсем чӑвашла тухнӑ учебниксене тата пуянлатӗҫ. ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерствин шухӑшӗпе, пичетленӗ ӗҫ тетрачӗсем задание пурнӑҫланӑ чухне вӑхӑта перекетлеме май параҫҫӗ.
Вӑрнар районӗнче «Ҫулталӑкри вӗрентекен — 2014» конкурсӑн финалӗ пулнӑ. Татьяна Волкова Туҫи Ҫармӑс шкулӗн чысне хӳтӗленӗ. Вӑл унта технологи предметне вӗрентет, ҫав вӑхӑтрах директорӑн вӗрнӳ енӗпе ҫумӗн тивӗҫне пурнӑҫлать.
Конкурсҫӑсене ҫӑмӑл пулман. Вӗсен вӗренӳри инноваци мелӗсемпе усӑ курнине, ҫав вӑхӑтрах шкулти йӑлана кӗнӗ йӗркесене сыхласа хӑварнине кӑтартмалла пулнӑ.
Конкурс икӗ тапхӑрпа иртнӗ. Пӗрремӗш кунхине унта хутшӑнакан учительсем уҫӑ урок тата методканашлу ирттернӗ. Тепӗр кунхине «класс сехечӗ» тата «ашшӗ-амӑшӗн пухӑвне» йӗркеленӗ. Финала тухнӑ вӗрентекенсем педагогикӑри тӗрлӗ лару-тӑру пирки тавлашу ирттернӗ.
Туҫи Ҫармӑс шкулӗн вӗрентекенӗ Татьяна Волкова чи нумай балл пухса конкурс ҫӗнтерӳҫи пулса тӑнӑ. Конкурсра ӑна тарӑн пӗлӗвӗ, ачасемпе хутшӑнма, пӗр чӗлхе тупма пӗлни питӗ пулӑшнӑ.
Татьяна Геннадьевна Вӑрнар районӗн чысне республика шайӗнче хӳтӗлӗ. Ӑна виҫе ывӑлӗ, Туҫи Ҫармӑсри вӗрентекенсемпе ачасем хавхалантарӗҫ.
Наркотик сиенӗ пирки шкул ачисене ӑнлантараҫҫӗ-ха, анчах чӑваш ҫыртса пӑхмасӑр ӗненмест темелле-ши… Ку тӗслӗхре шӑпах ҫавӑн пек пулса тухнӑ. «Шурӑ вилӗм» сутакансемпе тӳре-шара май килне таран кӗрешет, анчах чи малтанах ҫыннӑн хӑйӗн наркотик сиенӗ пирки ӑнланмалла. Ҫамрӑк чухне вара, шухӑ вӑхӑтра, усалли хыҫҫӑн каясси те инҫех мар.
Йӗпреҫ районӗнчи пӗр шкулта ӑс пухакан 17 ҫулти арҫын ача тӗлӗшӗпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. 10-мӗш класра вӗренекенскере наркотик хутӑшне саккунсӑр майпа туяннӑшӑн тата упранӑшӑн айӑплаҫҫӗ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, кӑҫалхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи пӗр шкулта учительсем арҫын ачан йӑлтӑркка хутлӑ чӗркем пулнине асӑрханӑ. Унта спайс пулни ҫиеле тухнӑ. Кун пирки ҫийӗнчех йӗрке хуралне пӗлтернӗ. Арҫын ачаран 0,3 грамм наркотик хутӑшӗ туртса илнӗ.
17 ҫулти арҫын ача каланӑ тӑрӑх, спайса вӑл Шупашкарта палламан ҫынсенчен тӗнче тетелӗ урлӑ туяннӑ. Лешсем каярахпа спайс ӑҫта пулнине пӗлтерсе электрон ҫыру янӑ. Шкулта вӗренекенскер кӑтартнӑ вырӑнтан наркотик хутӑшне кайса илнӗ.
Халӗ следстви пырать.
Нумаях пулмасть Шупашкарти 2-мӗш шкулта шкула ҫӳремен тата кӗҫӗн классенче вӗренекенсен тӗпчев ӗҫӗсемпе пултарулӑх проекчӗсен «Эпӗ — тӗпчевҫӗ» Раҫҫей конкурсӗн регион шайӗнчи тапхӑрӗн турӗ иртнӗ. Республикӑри 15 районти тата 5 хулари ҫамрӑк тӗпчевҫӗ хутшӑннӑ.
Куҫӑн майпа иртнӗ тура 3–11 ҫулсенчи 165 ача хутшӑннӑ. Тӑватӑ предмет енӗпе 16 секци ӗҫленӗ: «Гуманитари», «Естествознани. Чӗрӗ ҫутҫанталӑк», «Естествознани. Чӗрӗ мар ҫутҫанталӑк» тата «Физика-техника».
Пӗрремӗш турта экспертсем ачасемпе калаҫнӑ, мӗншӗн вӗсем хӑйсен темисене суйлани пирки ыйтса пӗлнӗ. Ачасем хуравланисӗр пуҫне ыттисене ыйтусем панӑ. Калаҫу пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн ачасене доклад тумашкӑн суйланӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсен йышӗнче Вӑрнар районӗн ачисем те пулнӑ. Вӑрнарти 3-мӗш ача пахчинчи Ольга Семенова 3-мӗш вырӑн йышӑннӑ. 4-мӗш ача садне ҫӳрекен Дмитрий Григорьев 2-мӗш вырӑна тухнӑ. Вӑрнарти 2-мӗш шкул вӗренекенӗ Дмитрий Скороходов 3-мӗш пулнӑ.
Хулари ачасен ҫурхи каникулсем иртсе те кайрӗҫ ӗнтӗ, ялтисен вара тин ҫеҫ пуҫланчӗҫ. Ҫак кунсене Комсомольски районӗнчи Хырхӗрри тӗп шкулӗнче вӗренекенсем усӑллӑ ирттерес шутпа тӗп хуламӑра ҫул тытрӗҫ. Малтанах вӗсем Трактор историйӗн музейне ҫитсе курчӗҫ. Кунта курмалли-тӗлӗнмелли пайтах: авалхи вӑхӑтри суха пуҫӗнчен пуҫласа хальхи хӑватлӑ тракторсемчченех! Вӑхӑт ҫинчен мансах ҫӳрерӗҫ ачасем экспонатсем хушшинче. Ҫӳрерӗҫ ҫеҫ мар, кӑмӑла кайнӑ тимӗр утсем ҫине ларса та курчӗҫ!
Унтан «Мадагаскара» ҫул тытрӗҫ: пин-пин ҫухрӑмра вырнаҫнӑ утрав ҫине мар ӗнтӗ, паллах, 3D форматлӑ кино курма кинотеатра.
Малалла ҫул хальхи вӑхӑтри историн архивне выртрӗ. Кунта та тӗлӗнмелли нумай пулчӗ. Ачасем документсене еплерех упранине хӑйсен куҫӗсемпе курма пултарчӗҫ, чылай сӑнӳкерчӗксемпе паллашрӗҫ. Ҫур ӗмӗр каялла тунӑ хамӑр ял ҫыннисен сӑнӳкерчӗкӗсене курса тӗлӗнчӗҫ. Уйрӑмах паллӑ ентешӗмӗр Андриян Николаев сӑнӗсем кӑсӑклантарчӗҫ.
Экскурсие яланхилле Атӑл хӗрринче вӗҫлерӗҫ ачасем. Ҫӗкленӳллӗ кӑмӑлпа килелле ҫул тытрӗҫ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи Пӑчӑрлӑ Пашьел вӑтам шкулӗнче нумаях пулмасть тӑватӑ халӑх ҫыннисен юрри-кӗвви янӑранӑ. Ачасем патне Хусан хӑни килсе ҫитнӗ. Вӑл — педагог тата халӑх музыка инструменчӗсемпе вылякан Солтан Шиганов.
Хусан ҫынни ачасен умӗнче «Халӑх кӗвви-ҫемми халӑхсен шӑпине кӑтартни» темӑпа лекци ирттернӗ. Калаҫу тӗллевне Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑхсен культурине тата лирикине чӗртсе тӑратассипе, аталантарассипе тата упраса хӑварассипе ҫыхӑнтараҫҫӗ.
Ачасем нукай курайӗ, тальянка епле янӑранине хаваслансах итленӗ-мӗн. Тӑватӑ тӳмеллӗ пӗчӗк купӑспа, сӑрнайпа, икӗ шӑтӑклӑ йывӑҫ курайпа тата ытти тӗрлӗ инструментпа та ачасем кӑмӑлтан паллашнӑ.
Тӗлпулура чӑваш, вырӑс, тутар тата ҫармӑс юррисем, ташӑ ҫеммисем янӑранӑ.
Иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче Ӗпхӳ хулинче Атӑлҫи федераци округӗнчи саккун кӑларакан органсен ассоциацийӗн 38-мӗш ларӑвӗ иртнӗ май унта чӑваш парламенчӗн депутачӗсем те хутшӑннӑ. Пушкӑртстанӑн тӗп хулинче пулнӑ май Юрйи Попов спикер унти чӑвашсен вырсарни шкулне ҫитсе курнӑ.
Ҫав вӗренӳ заведенине 1992 ҫулта уҫнӑ иккен. Асӑннӑ шкул коллективӗ унти лару-тӑру пирки пӑшӑрханать. Пуҫа ыраттармалли-шухӑшлаттармалли вара шкул вырнаҫнӑ ҫурта сутлӑха кӑларнӑ хыҫҫӑн сиксе тухни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ темиҫе те ҫырнӑччӗ.
Аса илтеретпӗр, ҫурта Ӗпхӳри усламҫӑна 25 ҫуллӑха тара панӑ хыҫҫӑн чӑвашсен вырсарни шкулне ҫуртӑн пӗр пайӗнче кӑна кӗтес уйӑрса памалла-мӗн. Унччен вара усламҫӑ ҫурта юсаса ҫӗнетӗ. Ҫав тапхӑрта шкула хулари пӗр гимназие куҫарӗҫ.
Юрий Попов коллектив, вӗренекенсен тата вӗсен ашшӗ-амӑшӗ шкул ҫуртӑн самай пайне ҫухатнине ӑнланине пӗлтернӗ. Спикер вӗсене Чӑваш Ен влаҫӗсем ентешсен ыйтӑвне ӑша хывма тата пулӑшма хатӗррине ӗнентернӗ.
Сӑнсем (14)
Пӗтӗм тӗнчери кайӑксен кунӗ тӗлне, ӑна ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче уявлаҫҫӗ, Вӑрнар район пульницинче шӑнкӑрч вӗлли ӑсталассипе конкурс ирттернӗ. Чи лайӑх ӑстана сывлӑх учрежденийӗн тӗп тухтӑрӗн Николай Тенюковӑн парнисемпе чыслама йышӑннӑ.
Пульницӑра ӗҫлекенсем каланӑ тӑрӑх, медицина учрежденийӗ йӗри-тавра хурӑнсемпе хырсем йышлӑ ӳсеҫҫӗ. Апла тӑк вӗллесене ҫакма вырӑн пур. Хӗрарӑм тухтӑрсене мӑшӑрӗсем пулӑшнине пытармаҫҫӗ. Пӗтӗмпе 10 вӗлле ӑсталанӑ. Вӗсенчен виҫҫӗшне пульницӑна комплекслӑ пӑхса тӑракан рабочи хатӗрленӗ.
Тӗп парнепе вара Вӑрнарти 1-мӗш шкулта вӗренекен Артем Евстафьева чыслас тенӗ. Унӑн амӑшӗ, Людмила Евстафьева, пульницӑра функци диагностикин врачӗ пулса ӗҫлет. Вӑл — вырӑнти профком ертӳҫи те.
Сӑнсем (27)
-8.7 °C