Шупашкар районӗнчи Апашра хир сысни ӗрчетеҫҫӗ.
Хӑй вӑхӑтӗнче Шупашкар районӗнчи Апаш ял тӑрӑхне, каярах ҫав районти администрацие ертсе пынӑ Анатолий Князев тата унӑн тусӗсем хир сыснисен фермине уҫнӑ. Анатолий Пантелеймонович, сӑмах май, Коми Республикинче ял хуҫалӑх министрӗ те пулнӑччӗ.
Асӑннӑ чӗрчунсене вӗсем сутса укҫа тӑвассишӗн самӑртмаҫҫӗ. Ҫурасем ӳссе вӑй илсен тискер чӗрчунсене ирӗке кӑларса яраҫҫӗ. Ҫапла вӗсем асӑннӑ чӗрчунсен шутне ҫутҫанталӑкра йышлантарас тӗллевпе тӑрӑшаҫҫӗ.
Шупашкарта пурӑнакан пӗр хӗрарӑм хӑйӗн кушаккине питӗ юратнӑ. Анчах пӗр кунхине чӗрчун килне таврӑнман. Пӗр кун иртнӗ, иккӗ. Пӗр кунхине хӗрарӑм уҫӑлма тухнӑ. Ҫавӑн чухне вӑл йывӑҫ тӑрринче кушак ларнине асӑрханӑ.
Хӗрарӑм шухӑшланӑ тӑрӑх, унта кушак йытӑсенчен хӑранипе тарса хӑпарса кайма пултарнӑ. Кушакӑн макӑрма та вӑйӗ юлман.
Хӗрарӑм Республикӑн ҫӑлавпа шырав службин ӗҫченӗсене чӗнсе илнӗ.
Улатӑр районӗнчи Атрать ялӗнче пурӑнакан 64 ҫулти арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл пӑшие пӗрсе вӗлернӗ, ашне хӑйӗн валли илнӗ тесе шутлаҫҫӗ.
Юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Сӑрҫи заповедник ӗҫченӗсем вӑрманта пӑшие вӗлернӗ вырӑна тупнӑ. Чӗрчунӑн пӗр пайӗ те ҫавӑнтах выртнӑ. Браконьер ӑна илсе кайса ӗлкӗреймен.
Заповедник ӗҫченӗсем сыхласа тӑрса ҫав арҫынна ярса тытнӑ. Вӑл пӑши ашӗ патне велосипедпа килнӗ.
Вӑрнар районӗнчи йӗрке хуралҫисем Оттикӑвӑ ялне вӑрра шыраса пырса кӗнӗ. Унччен судпа айӑпланнӑ 43 арҫын килне ухтарнӑ чухне пакунлисем пӑши пуҫне асӑрханӑ.
Арҫын ӑнлантарса панӑ тӑрӑх, тискер чӗрчуна вӑл авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче персе ӳкернӗ. Ӑна тирпейленӗ те какайӗпе пуҫне килне илсе кайнӑ. Ҫав вӑхӑтрах арҫын офицаллӑ майпа сунарҫӑ шутланмасть, пӑшалне те тивӗҫлипе регистрацилемен.
Саккуна пӑсса сунара тухнӑшӑн арҫын тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 258-мӗш стайин 1-мӗш пайӗпе пуҫиле пуҫарнӑ. Пӑшие персе пӑрахса ҫутҫанталӑка 80 пин тенкӗлӗх сиен кӳнӗ тесе йышӑннӑ.
Паян ирхине Шупашкар ҫыннисем каллех хир сысни курнӑ. Хальхинче вӑл Короленко урамӗнче утса ҫӳренӗ.
Пӗччен утакан чӗрчун тротуарпа апат шыранӑ ахӑртнех. Ҫакна ҫынсем видео та ӳкернӗ.
Сӑмах май, юлашки вӑхӑтра хулара хир сысни утнине ҫынсем тӑтӑшах курнӑ. Ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче Шупашкарти Улма-ҫырла тата Тирек урамӗсенче хир сыснисем ҫӳренине асӑрханӑ.
Оксфорд университетӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, крокодилсен 50% ытла йышӗ умӗнче паянхи кун вилсе пӗтес хӑрушлӑх тӑрать. Енчен те ҫак чӗрчунсем вилсе пӗтес пулсан ҫакӑ экологи катаклизмӗ патне ҫитерме пултарать.
Экологсем шутланӑ тӑрӑх, ҫак рептилисен йышӗ 38% таран ҫитес ҫӗр ҫул хушшинче ҫухалма пултарать. Ҫак хӑрушлӑх ытларах енӗпе Азинче палӑрать.
Пурӑнма юрӑхлӑ вырӑнсем чакни, браконьерсем алхасни, шыв-шурсене пӗвелени, ҫавӑн пекех пулӑ тытмалли хатӗр-хӗтӗрпе усӑ курни шӑван-ҫӳренсемшӗн питех те вӑйлӑ сиен кӳнӗ иккен.
Тӗпчевҫӗ шухӑшӗпе, крокодилсем вилсе пӗтес пулсан, ҫутҫанталӑкра питӗ пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑннине пула вӗсен хыҫҫӑн юлакан экологире ҫухатусем ытла та пысӑк пулмалла.
Тӗслӗхрен, Филиппин крокодилӗсен апат-ҫимӗҫӗ шутне ял хуҫалӑха сиенлекен инвазивлӑ улма шуйттан мӑйракисем кӗреҫҫӗ. Китай аллигаторӗсене пула вара ҫӗр айӗнчи шӑтӑксем йӗркеленеҫҫӗ, вӗсенче кайран тӗрлӗ чӗрчунсем хӳтлӗх тупаҫҫӗ.
Ӗнер ҫӗрле, ҫур ҫӗр иртни 1 сехетре, Муркаш районӗнчи Рыкакасси ялӗ ҫывӑхӗнче Шупашкар еннелле каякан машина икӗ пӑшие ҫапса хӑварнӑ.
Водитель аманман, машина вара самаях сиенленнӗ. Шел те, пӑшисене ҫӑлма май килсен. Вӗсем ҫавӑнтах вилнӗ.
Водителӗн патшалӑха кӳнӗ тӑкакшӑн тӳлеме тивӗ. Пӗр пӑшишӗн 80 пин тенкӗ кӑларса хумалла. Анчах ку тӗслӗхре водитель укҫана хӑйӗн кӗсйинчен кӑлармӗ. Вӑл машинӑна страхланӑран тӑкака страхлав компанийӗ тӳлӗ.
Чӑваш Республикин Шыравпа ҫӑлав службин специалисчӗсен темле лару-тӑрӑва лекнӗ ҫынсене те пулӑшма тивет. Тепӗр чухне килти чӗрчунсене те ҫӑлавҫӑсем пулӑшни кирлӗ пулса тухать.
Утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Шупашкарти Трактор тӑвакансен проспектӗнчи пӗр ҫуртра пурӑнакансем ванна пӳлӗмӗнче кушак джакузи айне кӗрсе кайнине пӑлханса пӗлтернӗ. Мӗнтарӑн чӗрчунӗ каялла тухасшӑн иккен, анчах пултараймасть.
Ҫӑлавҫӑсем кушака пулӑшма тухса кайнӑ. Джакузи айӗнчен туртса кӑларнӑ кушак хӑй ҫӑлӑннишӗн питех те савӑннӑ тесе ӗнентереҫҫӗ ҫӑлавҫӑсем.
Шупашкарта «Садовый» тата «Байконур» микрорайонсен хушшинче хир сысни ҫӳренине асӑрханӑ. Вӑл пӗчченех пулнӑ.
Специалистсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ӑна апат-ҫимӗҫ юлашкийӗсем илӗртме пултарнӑ. Тепӗр тесен, ҫав вӑрманлӑ ҫырма тискер чӗрчунсемшӗн лайӑх вырӑн. Унта вӗсем пурӑнаяҫҫӗ. Анчах ҫынсемшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратмаҫҫӗ.
Сӑмах май, нумаях пулмасть Шупашкарта хир качаки Мускав проспектне тухнӑ. Шел, ӑна машина ҫапса хӑварнӑ, чӗрчун вилнӗ. Хир качакисем унашкал вырӑна тухсан ҫухалса каяҫҫӗ, унталла-кунталла чупма пуҫлаҫҫӗ, стреса пула та вилме пултараҫҫӗ.
Утӑ уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта качакана ҫӑлнӑ. Вӑл канализаци ҫӑлне кӗрсе ӳкнӗ те тухайман.
Ҫӑлавҫӑсем патне шӑнкӑрав 17 сехет те 17 минутра ҫитнӗ. Вӗсем Ҫӗнӗ Шупашкарти Промышленноҫ урамне часах ҫитнӗ.
Ҫӑлавҫӑсем альпхатӗрпе усӑ курса качакана канализаци ҫӑлӗнчен туртса кӑларнӑ. "Хӑраса ӳкнӗ, анчах ҫӑлран тухнипе савӑннӑ качака тав тума манчӗ. Часрах хӑйӗн ялне, киле, чупса кайрӗ", - шӳтленӗ ҫӑлавҫӑсем.
+3.3 °C