2010 ҫулхи пуш уйӑхӗнче Эстонири Чӑваш Культура пӗрлешевӗ 20 ҫул тултарчӗ.
Савӑнӑҫлӑ пуху пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Таллин хулинче пуҫтарӑнчӗ. Таллинри чӑвашсене нумай хӑнасем саламла килчӗҫ: Питӗрти чӑваш пӗрлешӗвӗн элчӗсем, Нарвӑри «Нарспи» чӑвашсен пӗрлешевӗ, культура министерсвинче ӗҫлекен Ольга Бурмакина, Эстонири халӑхсен пӗрлешевӗн пуҫлӑхӗ Тимур Сейфуллин, Эстнонинче пурӑнакан халӑхсен представителӗсем: белоруссем, украинсем, ҫармӑссем, мӑкшӑсем тата ыттисем.
Эстони чӑвашӗсем хӑнасем валли чӑваш юррисене юрласа пачӗҫ, чӑвашла тӑшласа кӑтарчӗҫ.
Чӗмпӗр облаҫӗнче тӗрлӗ нацисен хушшинче 1-мӗш хут «Эп — анне» конкурс иртнӗ. Унта сакӑр наци хӗрарӑмӗ хутшӑннӑ: чӑваш, тутар, еврей, мордва, вырӑс, вьетнам, эрмен, азербайджан. Кашни хӗрарӑм хӑй наци культурине туллинрех кӑтартса пама тӑрӑшнӑ. Жюри ҫаплах халӑх юррисене шӑрантарнине, наци тумне тӑхӑннине хакланӑ.
Конкурсра чӑваш хӗрарӑмӗ — Чӗмпӗрте пурӑнакан Светлана Трубочникова (Караполова) ҫӗнтернӗ. Вӑл ача садӗнче воспитательте вӑй хурать. Конкурсра ӑна мӑшӑрӗ Александр тата 4 ҫул та тултарман хӗрӗ Виктория пулӑшнӑ, Светланӑпа пӗрле сцена ҫине тухнӑ.
Хыпар ҫӑлкуҫӗ: Чӗмпӗр облаҫӗнче тухакан «Канаш» хаҫат
Нарӑсӑн 8-мӗшӗнче Чӑваш Ен президенчӗ Николай Фёдоров Ӗпхӳре пулчӗ, кунта вӑл, В.Путин чӗннипе, регионсен аталанӑвӗн ӗҫӗ-хӗлне пӑхса тухма пухӑннӑ Правительствӑн комисси ӗҫне хутшӑнма ҫитнӗччӗ.
Ҫак кунах Николай Васильевич Пушкӑртстан чӑвашӗсемпе тӗл пулчӗ. Хӑйӗн сӑмахӗнче Чӑваш Ен президенчӗ пушкӑртри чӑвашсем халӑх йӑли-йӗркине сухлассипе, аслисене сума сӑвассипе тӗслӗх кӑтартни пирки каларӗ.
Ҫавӑн пекех ку тӗлпулура К.В.Иванов ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине уявлас ыйту ҫинче чарӑнса тӑчӗҫ.
Юпан 27-мӗшӗнче Тутарстанра чӑваш наципе культура автономийӗн VII отчетпа суйлав конференцийӗ иртрӗ. Унта культура автономийӗн представителӗсемсӗр пуҫне вырӑнти влаҫ органӗсенчи ҫынсем те хутшӑнчӗҫ. Чӑваш Енрен те элчӗсем пулчӗҫ — культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова, «Янра юрӑ» ансамбль. Татьяна Казакова Чӑваш Ен президенчӗн, Николай Федоровӑн, салам сӑмахӗсене вуласа пачӗ.
Конференцире Тутарстан чӑвашӗсен умӗнче тухса тӑракан ҫивӗч ыйтусене сӳтсе яврӗҫ. Ҫитӗнӳсем пирки те манса каймарӗҫ — «Учӳк», «Уяв» ирттересси, ҫамрӑксемпе ӗҫлесси кунта йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ.
Суйлавра культура автономине малашне ертсе пыма унчченхи пекех Константин Яковлева шанса пачӗҫ.
Чӑваш Енрен ҫитнӗ «Янра юрӑ» (сӑмах май, ӑна Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Вячеслава Христофоров ертсе пырать) конференцине пухӑннӑ ҫынсене юрӑпа савӑнтарчӗ.
Пушӑн 20-мӗшӗнче Шупашкарта ЧНК хӑйӗн VII пухӑвне ирттерӗ. Раҫҫей тӑрӑхӗнчи чӑвашсем К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче пухӑнӗҫ. Мероприяти 11 сехетре пуҫланӗ.
Пухӑва 500 ҫын патнелле пуҫтарӑнӗ. Вӗсенчен 102 делагат — Раҫҫейри 29 регионтан, тата 6 ют патшалӑхран килӗ. Чи пысӑк ушкӑн Чӑваш ҫӗрӗнчен пулӗ — 230 ҫын. Ҫавӑн пекех пысӑк ушкӑнсем Тутарстанран, Пушкӑртран, Ӑремпурк, Самар, Свердловск, Тӗмен, Чӗмпӗр облаҫӗсенчен пулӗҫ. Мускавпа Питӗрти ушкӑнсен йышӗ те пысӑк пулӗ.
Пухура пӑхса тухма палӑртнӑ ҫивӗҫ ыйтусем: 2010 ҫулта Раҫҫей ҫыравне ирттерессипе ҫыхӑннисем, ЧНК уставне улшӑнусем кӗртесси.
Хӑнасем ҫавӑн пекех пушӑн 19-мӗшӗнче Я.Г. Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче ирттерме палӑртнӑ чӑваш костюмӗн уявне хутшӑнӗҫ.
Пушӑн 21-мӗшӗнче Чӑваш наци музейӗнче пухӑва килнӗ делегатсем республикӑри вӗренӳ заведенийӗсен представителӗсемпе тӗл пулӗҫ — чӑвашсем йышлӑ пурӑнакан тӑрӑхсем валли культурӑпа вӗрентӳ учрежденийӗсем валли вӗрентекенсене хатӗрлес ӗҫе пӑхса тухӗҫ.
Ӗнер, юпан 31-мӗшӗнче, Чӗмпӗрти 61-мӗш пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкул ҫумӗнче чӑваш культурин центрӗ уҫӑлчӗ. Ку ӗҫ паллах хӑй тӗллӗн пулмасть, ӑна уҫма Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи чӑваш наципе культура автономийӗ сӗннӗ. Чӗмпӗр облаҫӗн губернаторӗ те самай пулӑшнӑ.
Центрта чӑвашсем чӗлхене вӗренӗҫ, хӑйсен историпе тата культурипе паллашӗҫ.
Ку шкултах тепӗр ҫул Атӑлҫи халӑхӗсен культура центрне уҫасшӑн. Хальлӗхе хулара 2006 ҫулта 91-мӗш шкул ҫумӗнчи тутарсен культура вучахӗ пур, тата 64 шкул ҫумӗнче финн-угорсен центрӗ ӗҫлет.
Источник новости: Минэкономразвития Чувашии
Вырсарникун, юпан 19-мӗшӗнче, Мускавра Раҫҫейри наципе культура автономийӗсен V-мӗш пухӑвӗ иртрӗ. Съезда пурӗ 62 ҫын хутшӑнчӗ.
Пухура 2006-2008 ҫул хушшинче ирттернӗ ӗҫсене пӗтӗмлетрӗҫ, Ҫамрӑксен юхӑмӗ хӑйӗн ӗҫӗ ҫинчен каласа пачӗ. Съезда пӗтӗлетнӗ май ҫӗнӗ пуҫлӑхсене суйларӗҫ:
Г.С.Федоров (Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн председателӗ, РФ ҫумӗнчи ЧР тулли праваллӑ представителӗ) — президента, А.И. Григорьевпа В.В. Шакин ун ҫумӗ пулса тӑчӗҫ.
Ҫапла, вӑхӑт шӑвать... Ак, ӗнтӗ, «Питӗр чӑвашӗсем» хаҫатӑн сайчӗ те ҫӗнелчӗ. Тӗрӗсрех каласан, ҫӗнӗлле ерешленсе ҫӗнӗ вырӑна куҫрӗ. Халӗ ун адресӗ: http://peter.chuvash.eu
Хаҫатри статьясене сайтра тӳррӗн вулама май пур, вуламашкӑн pdf файла уҫлама кирлӗ мар. Кашни статьяна уйрӑм ушкӑна кӗртсе тухни те хаҫатпа паллашнине ҫӑмӑллатать.
Хаҫат сайтне тума Анатолий Миронов пулӑшнӑ. Хаҫат вырӑсла-чӑвашла тухнӑ май сайтӑн икӗ верси пур — чӑвашли тата вырӑсли.
Ҫурла уйӑхӗн 5-12-мӗшӗсенче Македонири Охрид хулинче тӗрӗк ҫамрӑкӗсен черетлӗ 13-мӗш Курултайӗ иртет. Унта чӑвашсен делегацийӗ те хутшӑнать. Пирӗн делегацие Чӑваш самрӑкӗсен "Сувар" пӗрлешӗвӗн хисеплӗ элтеперӗ Ультияр Цыпленков ертсе пырать, ҫавӑн пекех делегацире Стас Владимиров юрӑҫ, Констанин Малышев "Сувар" хаҫат тӗп редакторӗ тата ыттисем те. Курултай (пуху) тӗллевӗ — тӗрӗк ҫамрӑкӗсен умӗнче тӑракан ыйтусене сӳтсе явасси, вӗсене (халӑхсен чӗлхисене, культурисене упраса хӑварасси) татса пама ҫулсем тупасси, пӗрлехи туслӑха ҫирӗплетесси.
Ҫӗртме уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 1998 ҫултанпа Эстонире палӑртӑнмасӑр пурӑнакан Алексей Ястребова Раҫҫее каялла кӑларса янӑ. Ҫавӑн пекех 10 ҫул хушши ӑна Эстонине кӗме чарнӑ.
Алексей Ястребов — Йӗпреҫ районӗнчи Эйпеҫ ялӗнче ҫурланӑ пултаруллӑ ӳнерҫӗ. Эстонире унӑн ӗҫӗсем Пярнуск санаторийӗнче тата пульницинче ҫакӑнса тӑраҫҫӗ. Эстони гражданствине илмешкӗн вӑл темиҫе хут та ҫырнӑ, анчах та ӗҫӗ тухман.
Ҫӗртме уйӑхӗн 14-мешӗнче Алексей Ястребова хӳтӗлесе Эстони парламенчӗн депутачӗ тата Эстони культурин ӗҫченӗ Марк Соосар сӑмах хушнӑ. Марк Соосар шухӑшӗпе Эстонин миграципе гражданлӑх депортаменчӗ Алексейе таврӑнма ҫул уҫмаллах.
+0.3 °C